Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

Postanowieniem z dnia 24 lipca 2020 roku w sprawie o sygn. akt V GNs 2/20 Sąd Rejonowy w Sieradzu w sprawie z wniosku Skarbu Państwa – Urzędu Statystycznego we W. z udziałem (...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w S. w przedmiocie zezwolenia na złożenie sumy pieniężnej do depozytu sądowego, zezwolił wnioskodawcy na złożenie do depozytu sądowego poprzez wpłatę na rachunek depozytowy Ministra Finansów kwoty 55.350,00 zł wraz z odsetkami należnymi do dnia wypłaty depozytu tytułem należności przypadającej wierzycielowi (...) Spółce z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w S. na podstawie umowy z dnia 7 sierpnia 2019 roku Nr (...) na wykonanie robót budowlanych w ramach zadania (...) we W. - (...)” położonego przy ulicy (...), w ramach Projektu „Kompleksowa modernizacja energetyczna budynków Urzędu Statystycznego we W. i W. zamierzająca do zwiększenia efektywności energetycznej budynków” i faktury VAT nr (...) z dnia 05 grudnia 2019 roku wystawionej przez podwykonawcę(...)Spółce z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w miejscowości O., przy czym należność ta może zostać wypłacona wierzycielowi (...) Spółce z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w S. na jego wniosek, po przedstawieniu dowodów zapłaty wymagalnego wynagrodzenia podwykonawcy (...) Sp. z o.o. z siedzibą w miejscowości O. alternatywnie w postaci potwierdzenia przelewu, ugody, oświadczenia podwykonawcy albo wyroku sądowego lub też przedstawienia dowodów braku wymagalności lub nieistnienia zobowiązania uczestnika postępowania wobec podwykonawcy (...) Sp. z o.o. z siedziba w miejscowości O..

(postanowienie Sądu Rejonowego w Sieradzu sygn. akt V GNs 2/20 k. 37, uzasadnienie k. 53 – 53v)

Apelację od powyższego postanowienia wniósł uczestnik (...) Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w S. zaskarżając postanowienie w całości. Skarżący zarzucił:

1.  naruszenie przepisów postępowania, mające istotny wpływ na wynik sprawy, tj. przepisu art. 693 ¹ k.p.c. w zw. z art. 233 § 1 k.p.c. poprzez zaniechanie dokonania oceny, czy, według okoliczności przytoczonych we wniosku, złożenie przedmiotu świadczenia do depozytu sądowego było uzasadnione, oraz poprzez dokonanie oceny zasadności wniosku w oderwaniu od twierdzeń przytoczonych we wniosku, co w konsekwencji doprowadziło do błędu w ustaleniach faktycznych, przyjętych za podstawę wydanego rozstrzygnięcia i uznanie, że w sprawie występuje spór co do osoby wierzyciela, jak również zachodzą inne okoliczności dotyczące osoby wierzyciela, z powodu których świadczenie nie może być spełnione;

2.  naruszenie przepisów prawa materialnego, tj.:

a) przepisu art. 467 pkt 3 k.c. poprzez jego błędną wykładnię polegającą na przyjęciu, iż spór pomiędzy wykonawcą robót budowlanych a jego podwykonawcą co do należytego wykonania tych robót przez podwykonawcę stanowi „spór, kto jest wierzycielem” w rozumieniu powołanego przepisu, uzasadniający złożenie przedmiotu do depozytu sądowego przez inwestora, podczas gdy zgodnie z twierdzeniami wnioskodawcy oraz okolicznościami przytoczonymi we wniosku w niniejszej sprawie brak jest jakichkolwiek wątpliwości, kto jest wierzycielem wnioskodawcy z tytułu rozliczenia wynagrodzenia umownego w kwocie 55.350,00 zł wynikającego z umowy z dnia 7 sierpnia 2019 r. nr (...) dotyczącej wykonania robót budowlanych oraz stwierdzonej fakturą wystawioną przez Uczestnika w dniu 28 lutego 2020 r. nr (...);

b) przepisu art. 467 pkt 4 k.c. poprzez jego błędne zastosowanie, pomimo braku przytoczenia przez wnioskodawcę jakichkolwiek twierdzeń, które uzasadniałyby przyjęcie, iż w niniejszej sprawie wystąpiły po stronie wierzyciela okoliczności, z powodu których świadczenie nie mogło być spełnione.

Na podstawie powyższych zarzutów skarżący wniósł o zmianę zaskarżonego postanowienia i oddalenie wniosku w całości oraz zasądzenie od wnioskodawcy na rzecz uczestnika kosztów postępowania przez Sądem I instancji, w tym kosztów zastępstwa radcowskiego, wedle norm przepisanych, wraz odsetkami w wysokości odsetek ustawowych za opóźnienie w spełnieniu świadczenia pieniężnego za czas od dnia uprawomocnienia się orzeczenia do dnia zapłaty oraz zasądzenie od wnioskodawcy na rzecz uczestnika kosztów postępowania apelacyjnego, w tym kosztów zastępstwa radcowskiego, wedle norm przepisanych, wraz odsetkami w wysokości odsetek ustawowych za opóźnienie w spełnieniu świadczenia pieniężnego za czas od dnia uprawomocnienia się orzeczenia do dnia zapłaty. Uczestnik wniósł również o dopuszczenie i przeprowadzenie dowodów wskazanych w pkt 1 apelacji.

(apelacja, k. 56 – 60)

W odpowiedzi na apelację wnioskodawca wniósł o oddalenie apelacji jako bezzasadnej oraz o zasądzenie od uczestnika na rzecz wnioskodawcy kosztów zastępstwa procesowego w postępowaniu apelacyjnym według norm przepisanych z tytułu zastępstwa przez radcę prawnego. Wnioskodawca wniósł również o dopuszczenie i przeprowadzenie dowodów wskazanych w pkt 3 odpowiedzi na apelację.

(odpowiedź na apelację, k. 77 – 81)

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja jest zasadna i skutkowała zmianą zaskarżonego postanowienia.

Sąd Okręgowy uznał za zasadny zarzut naruszenia art. 693 ¹ k.p.c., gdyż w rozpoznawanej sprawie okoliczności przytoczone przez wnioskodawcę w treści wniosku nie uzasadniały zastosowania art. 467 k.p.c.

Wnioskodawca składając wniosek wskazywał na istnienie sporu co do tego, kto jest jego wierzycielem, tj. przesłankę opisaną w art. 467 pkt 3 k.c. Wbrew konkluzji Sądu I instancji, przedstawione przez wnioskodawcę okoliczności nie pozostawiają wątpliwości, że spór taki nie istnieje. Z treści wniosku jasno wynika, że wnioskodawca nie kwestionuje, że jego wierzycielem jest uczestnik na podstawie umowy wiążącej strony i wyraźnie podkreśla, że wobec niedochowania wymogów związanych ze zgłoszeniem podwykonawcy wynikających zarówno z umowy jak i przepisów ustawy nie ponosi on odpowiedzialności wobec podwykonawcy uczestnika. Skuteczne zgłoszenie podwykonawcy wymagało przedstawienia poświadczonej za zgodność z oryginałem kopii zawartej umowy o podwykonawstwo, której przedmiotem są roboty budowlane, w terminie 7 dni od dnia jej zawarcia ( § 14 ust. 6 umowy nr (...)). Umowa dopuszczała zatem możliwość zlecenia przez wykonawcę części przedmiotu zamówienia, podwykonawcy. Zamawiający w terminie 14 dni mógł złożyć sprzeciw w formie pisemnej do przedłożonej umowy o podwykonawstwo (14 ust. 5 umowy nr (...)). Podwykonawca Spółka (...) poinformowała w dniu 14 lutego 2020 roku zamawiającego (wnioskodawcę) o wykonaniu robót budowlanych zleconych przez spółkę (...) w ramach zadania(...) we W.. Wnioskodawca nie posiadał wcześniej żadnych informacji o wykonywaniu przez spółkę (...) robót budowlanych w ramach umowy nr (...). Podwykonawca - spółka (...) nie został zgłoszony w sposób i w czasie wywołującym skutki określone przepisem art. 647 ^{( 1 )}k.c. Na podstawie zawartego zlecenia prac dla podwykonawcy, prace przez podwykonawcę miały zostać wykonane do dnia 1 listopada 2019 roku, protokół odbioru końcowego robót został podpisany w dniu 5 grudnia 2019 roku, zaś podwykonawca poinformował zamawiającego o zaistniałej sytuacji w dniu 14 lutego 2020 roku. Jak dalej wskazano we wniosku „Wnioskodawca otrzymał od (...)Sp. z o.o. kopię faktury nr (...) z dnia 5 grudnia 2019 roku wystawionej uczestnikowi postępowania za wykonane roboty budowlane, sam zaś uczestnik postępowania nie kwestionował samego udziału w procesie inwestycyjnym w/w podwykonawcy, a jedynie kwestionował jej zakres i jakość wykonania.”

Należy zatem dostrzec, że okoliczności sprawy i twierdzenia wnioskodawcy przemawiają za przyjęciem, że nie ma on wątpliwości, kto jest wierzycielem uprawnionym do otrzymania wynagrodzenia za wykonanie umowy. Z tego względu nie można przyjąć, by wnioskodawca, tłumaczący wstrzymanie zapłaty części kwoty wynagrodzenia rzekomym brakiem wiedzy co do osoby wierzyciela, był uprawniony do złożenia przedmiotu świadczenia do depozytu sądowego na podstawie art. 467 pkt 3 k.c. Jednocześnie nie istnieje spór co do tego, czy firma (...) jest wierzycielem wnioskodawcy, bo sam wnioskodawca przyznał w uzasadnieniu wniosku, że nie może ponosić odpowiedzialności wobec tej firmy.

Warto też zauważyć, że w realiach niniejszej sprawy nawet hipotetyczna odpowiedzialność solidarna wnioskodawcy jako inwestora wobec podwykonawcy nie niweczy zobowiązania inwestora wobec wykonawcy. Spełnienie przez inwestora świadczenia z tytułu wynagrodzenia za roboty budowlane należne wykonawcy na podstawie umowy, nie zwalnia inwestora z odpowiedzialności gwarancyjnej w rozumieniu art. 647 ¹ § 5 k.c., względem podwykonawcy, za zapłatę wynagrodzenia należnego temu podwykonawcy od generalnego wykonawcy na podstawie umowy zawartej na piśmie, oczywiście w razie spełnienia wymaganych ku temu przesłanek. Podobnie, spełnienie świadczenia bezpośrednio do rąk podwykonawcy w ramach tej odpowiedzialności gwarancyjnej, nie zwalnia inwestora od obowiązku zapłaty na rzecz generalnego wykonawcy wynagrodzenia wynikającego z zawartej pomiędzy nimi umowy. Obaj wierzyciele są uprawnieni, każdy do swojego świadczenia, opartego na różnych podstawach, zaś inwestorowi przysługuje jedynie prawo do roszczenia regresowego; może też potrącić wypłacone podwykonawcy świadczenie z wierzytelnością generalnego wykonawcy z tytułu wynagrodzenia (zob. wyrok Sądu Apelacyjnego w Krakowie z dnia 27 marca 2017 r., I ACa 1339/16).

W konsekwencji należy stwierdzić, że nie miał racji Sąd pierwszej instancji twierdząc, że pomiędzy dwoma podmiotami istnieje spór o to, któremu z nich należy się wynagrodzenie z tytułu wykonanych prac wskazanych we wniosku. Co prawda pomiędzy uczestnikiem a (...) istnieje spór na tle umowy podwykonawczej łączącej oba te podmioty, nie jest to jednak spór, o którym mówi art. 467 pkt 3 k.c., a który w świetle przytoczonych okoliczności uzasadniałby jakiekolwiek wątpliwości wnioskodawcy co do tego kto jest jego wierzycielem.

Odnośnie zaś ostatniego zarzutu prawa materialnego tj. art. 467 pkt 4 k.c. Sąd Rejonowy nie przytoczył żadnych okoliczności, których wystąpienie uzasadniałoby zastosowanie powołanego przepisu. Przepis ten stanowi, że złożenie do depozytu sądowego świadczenia może nastąpić jeżeli z powodu innych okoliczności dotyczących osoby wierzyciela świadczenie nie może być spełnione. Są to takie okoliczności jak np. odmowa przyjęcia przez wierzyciela świadczenia lub niewskazanie przez wierzyciela numeru rachunkowy bankowego. Przyczyny te mają zatem charakter techniczny, w sytuacji gdy wierzyciel jest znany dłużnikowi, a pomimo to nie może on na jego rzecz spełnić świadczenia. W niniejszej sprawie nawet sam wnioskodawca nie powoływał się na niemożność spełnienia świadczenia.

Wobec powyższego Sąd Okręgowy, na podstawie art. 386 § 1 k.p.c. w zw. z art. 13 § 2 k.p.c., zmienił zaskarżone postanowienie w ten sposób, ze oddalił wniosek o czym orzekł w pkt. 1

O kosztach postępowania apelacyjnego orzeczono w pkt 2, na podstawie art. 520 § 1 k.p.c. zgodnie z zasadą, że każdy uczestnik ponosi koszty postępowania związane ze swym udziałem w sprawie.

Katarzyna Kamińska-Krawczyk Bartosz Kaźmierak Witold Ławnicki