Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 30 września 2020 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych I Oddział w Ł. ponownie ustalił A. P. kapitał początkowy i określił jego wartość na dzień 1 stycznia 1999 r. w kwocie 114 220,59 zł. Do ustalenia wartości kapitału początkowego Zakład Ubezpieczeń Społecznych przyjął: podstawę wymiaru kapitału początkowego w kwocie 2.300,16 zł (pomnożono wskaźnik wysokości podstawy wymiaru wynoszący 188,40% przez kwotę bazową); okresy składkowe (tj. 12 lat, 11 miesięcy i 25 dni – 155 miesięcy); okresy nieskładkowe w wymiarze 15 dni tj. 0, współczynnik proporcjonalny do osiągniętego do 31 grudnia 1998 r. wieku oraz okresu składkowego i nieskładkowego w wysokości 54,71 %; średnie dalsze trwanie życia wyrażone w miesiącach dla osób w wieku 62 lat tj. 209 miesięcy (komunikat Prezesa GUS z dnia 25 marca 1999 r. w sprawie tablicy średniego dalszego trwania życia kobiet i mężczyzn) (decyzja k.59-61 akt ZUS).

Wnioskodawca złożył odwołanie od ww. decyzji wskazując, że nie zgadza się z ustaleniami Zakładu Ubezpieczeń Społecznych. Wskazał, że wnosi o zaliczenie do okresu ubezpieczenia okresu praktyk robotniczych przed pierwszym rokiem studiów czyli okres od 5 do 31 sierpnia 1974 roku (odwołanie k.3).

W odpowiedzi na odwołanie pełnomocnik organu rentowego wniósł o jego oddalenie podnosząc, iż nie została przedłożona umowa zawarta w związku z wykonywaniem praktyk w (...) (odpowiedź na odwołanie k. 4).

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:

Wnioskodawca A. P. urodził się (...) (okoliczność bezsporna).

Decyzją z dnia 26 września 2008 roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych I Oddział w Ł. na podstawie ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych ponownie ustalił M. B. kapitał początkowy i określił jego wartość na dzień 1 stycznia 1999 r. w kwocie 111 064,69 zł. Do ustalenia wartości kapitału początkowego Zakład Ubezpieczeń Społecznych przyjął: podstawę wymiaru kapitału początkowego w kwocie 2.300,16 zł (pomnożono wskaźnik wysokości podstawy wymiaru wynoszący 188,40 % - wyliczony z przeciętnej podstawy wymiaru składek na ubezpieczenie społeczne z 10 lat kalendarzowych tj. 1989 – 1998 przez kwotę bazową tj. 1 220,89 zł); okresy składkowe (tj. 12 lat, 5 miesięcy i 26 dni – 149 miesięcy); okresy nieskładkowe w wymiarze 15 dni tj. 0 miesięcy, współczynnik proporcjonalny do osiągniętego do 31 grudnia 1998 r. wieku oraz okresu składkowego i nieskładkowego w wysokości 54,66%; średnie dalsze trwanie życia wyrażone w miesiącach dla osób w wieku 62 lat tj. 209 miesięcy (decyzja k.29 akt ZUS).

W dniu 19 sierpnia 2020 roku wnioskodawca złożył wniosek o ponowne przeliczenie kapitału początkowego, wnosząc m.in. o uwzględnienie okresu praktyk robotniczych od 5 do 31 sierpnia 1974 roku odbytych w (...) Przedsiębiorstwie Budownictwa (...) w Ł. (wniosek k.33 akt ZUS).

Wnioskodawca w okresie do 1 października 1974 roku do 28 maja 1981 roku na Politechnice (...) na Wydziale (...) i Ochrony (...). Od 5 do 31 sierpnia 1974 roku ubezpieczony odbywał praktyki robotnicze przed I rokiem studiów w (...) Przedsiębiorstwie Budownictwa (...) w Ł. (zaświadczenie k.45 akt ZUS, zapis na karcie 83 indeksu k.11).

Przed odbyciem praktyk odwołujący podpisał w siedzibie przedsiębiorstwa szereg dokumentów. Praktyki odbywał w Wojewódzkiej K. Milicji Obywatelskiej w Ł. przy ul. (...). Wykonywał tam, z innymi studentami prace porządkowe: jak mycie okien, kaloryferów, podłóg. Pracował po 8 godzin dziennie, a w soboty przez 6 (przesłuchanie wnioskodawcy A. P. e-protokół z 11 maja 2021 roku 00:08:59 w zw. z 00;01:44).

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

W świetle zebranego w sprawie materiału dowodowego odwołanie zasługiwało na częściowe uwzględnienie.

Zgodnie z treścią art.173 ust.1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (tekst jednolity Dz. U. z 2020 r., poz. 53) dla ubezpieczonych urodzonych po dniu 31 grudnia 1948 roku, którzy przed dniem wejścia w życie ustawy opłacali składki na ubezpieczenie społeczne lub za których składki opłacali płatnicy składek, ustala się kapitał początkowy. Kapitał początkowy stanowi równowartość kwoty obliczonej według zasad określonych w art.174 pomnożonej przez wyrażone w miesiącach średnie dalsze trwanie życia ustalone zgodnie z art.26 ust.3 dla osób w wieku 62 lat (art.173 ust.2 ww. ustawy). Wartość kapitału początkowego ustala się na dzień wejścia w życie ustawy (art.173 ust.3 ww. ustawy).

Zgodnie z treścią art.174 ust.1 i 2 ww. ustawy kapitał początkowy ustala się na zasadach określonych w art.53, z uwzględnieniem ust.2-12. Przy ustalaniu kapitału początkowego przyjmuje się przebyte przed dniem wejścia w życie ustawy:

1. okresy składkowe, o których mowa w art.6,

2. okresy nieskładkowe, o których mowa w art.7 punkt 5,

3. okresy nieskładkowe, o których mowa w art.7 punkt 1-4 i 6-12, w wymiarze nie większym niż określony w art. 5 ust. 2.

Podstawę wymiaru kapitału początkowego, w myśl ust.3 art.174 ww. ustawy, ustala się na zasadach określonych w art. 5, 16, 17 ust.1 i 3 oraz art.18, z tym że okres kolejnych 10 lat kalendarzowych ustala się z okresu przed 1 stycznia 1999 roku.

Stosownie zaś do treści art.174 ust.3b jeżeli okres wskazany do ustalenia podstawy wymiaru kapitału początkowego obejmuje rok kalendarzowy, w którym ubezpieczony pozostawał w ubezpieczeniu społecznym na podstawie przepisów prawa polskiego jedynie przez część miesięcy tego roku, do obliczenia stosunku sumy kwot podstaw wymiaru składek i kwot, o których mowa w art. 15 ust. 3, w okresie tego roku do przeciętnego wynagrodzenia, przyjmuje się sumę kwot przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia ogłoszonego za ten rok kalendarzowy odpowiednią do liczby miesięcy pozostawania w ubezpieczeniu.

„Przy ustalaniu kapitału początkowego do okresów, o których mowa w art. 7 pkt 5 stosuje się art. 53 ust. 1 pkt 2.Podstawę wymiaru kapitału początkowego ustala się na zasadach określonych w art. 15, 16, 17 ust. 1 i 3 oraz art. 18, z tym że okres kolejnych 10 lat kalendarzowych ustala się z okresu przed dniem 1 stycznia 1999 r. Do obliczenia kapitału początkowego przyjmuje się kwotę bazową wynoszącą 100% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w II kwartale kalendarzowym 1998 r.

Przy obliczaniu kapitału początkowego część kwoty bazowej wynoszącej 24% tej kwoty mnoży się przez współczynnik proporcjonalny do wieku ubezpieczonego oraz okresu składkowego i nieskładkowego osiągniętego do dnia 31 grudnia 1998 r. Staż ubezpieczonego, o którym mowa w ust. 8, określa się w pełnych latach, z tym że jeżeli ubezpieczony ma więcej niż 6 miesięcy tego stażu ponad pełne lata, staż ten zaokrągla się w górę.

Staż ubezpieczeniowy i wymagany staż, o których mowa w ust. 8, określa się w dniach, jeżeli jest to dla ubezpieczonego korzystniejsze. Ponowne ustalenie wysokości kapitału początkowego następuje w okolicznościach określonych w art. 114 ustawy emerytalnej.

Zgodnie z art. 114 prawo do świadczeń lub ich wysokość ulega ponownemu ustaleniu na wniosek osoby zainteresowanej lub z urzędu, jeżeli po uprawomocnieniu się decyzji w sprawie świadczeń zostaną przedłożone nowe dowody lub ujawniono okoliczności istniejące przed wydaniem tej decyzji, które mają wpływ na prawo do świadczeń lub na ich wysokość.

Zgodnie z art. 6 ust. 2 pkt 1 lit. a ustawy o emeryturach i rentach z FUS za okresy składkowe uważa się również przypadające przed dniem 15 listopada 1991 r. okresy, za które została opłacona składka na ubezpieczenie społeczne albo za które nie było obowiązku opłacania składek na ubezpieczenie społeczne, m.in. zatrudnienia po ukończeniu 15 lat życia na obszarze Państwa Polskiego - w wymiarze nie niższym niż połowa pełnego wymiaru czasu pracy, jeżeli w tych okresach pracownik pobierał wynagrodzenie lub zasiłki z ubezpieczenia społecznego: chorobowy, macierzyński lub opiekuńczy albo rentę chorobową.

Dla uznania okresu zatrudnienia wykonywanego przed wejściem w życie ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych za okres składkowy w rozumieniu art. 6 ust. 1 pkt 2 i art. 6 ust. 2 pkt 1 lit. a tej ustawy nie jest wymagane wykazanie przez osobę ubiegającą się o emeryturę lub rentę faktu opłacenia przez pracodawcę składek na pracownicze ubezpieczenie społeczne./wyrok SA w Szczecinie z dnia 19 grudnia 2018 r., III AUa 39/18/.

Dla uznania okresu zatrudnienia wykonywanego przed wejściem w życie ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych za okres składkowy w rozumieniu art. 6 ust. 2 pkt 1 lit. a tej ustawy nie jest wymagane wykazanie przez osobę ubiegającą się o emeryturę lub rentę faktu opłacenia przez pracodawcę składek na pracownicze ubezpieczenie społeczne.

Jeżeli fakt pozostawania w zatrudnieniu został udowodniony, okres tego zatrudnienia jest okresem składkowym nawet w przypadku, gdy pracodawca nie zgłosił pracownika do ubezpieczenia./wyrok SA w Gdańsku z dnia 30 września 2016 r. III AUa 736/16/

Zgodnie z uchwałą nr 24 Rady Ministrów w sprawie organizacji praktyk robotniczych studentów szkół wyższych z dnia 16.02.1970 (M. P. nt 7 poz. 64) odbywanie praktyki robotniczej traktuje się jako stosunek pracy. Praktykę robotniczą odbywa się na podstawie umowy o pracę na czas określony, zawartej między studentem a zakładem pracy, w którym student ma być zatrudniony w okresie praktyki. (§ 4).

Studentom odbywającym praktyki robotnicze przysługuje wynagrodzenie według zasad obowiązujących w danym przedsiębiorstwie stosownie do rzeczywistego wkładu ich pracy. Jeżeli student z przyczyn od siebie niezależnych osiągnie zarobek niższy od minimalnej płacy, przedsiębiorstwo zobowiązane jest wypłacić wyrównanie, zgodnie z obowiązującymi przepisami stosowanymi przy wypłatach minimum wynagrodzenia. (§ 8).

Studenckie praktyki robotnicze realizowane w oparciu o uchwałę nr 24 Rady Ministrów z 16 lutego 1970 r. w sprawie organizacji praktyk robotniczych studentów szkół wyższych stanowią okres składkowy w rozumieniu art. 6 ust. 2 pkt 1 lit. a ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych. Odbywały się bowiem - zgodnie z § 4 ust. 3 tej uchwały - na podstawie umowy o pracę na czas określony zawieranej pomiędzy studentem, a zakładem pracy, który miał go zatrudnia ć w czasie praktyki./tak wyrok SA w Katowicach z dnia 21 stycznia 2015 r., III Aua 3646/13/

Z poczynionych w sprawie ustaleń, na podstawie zgromadzonych dowodów z dokumentów oraz zeznań wnioskodawcy, wynika, iż wnioskodawca odbył w sierpniu 1974 r. robotniczą praktykę studencką. Organ rentowy nie kwestionował powyższej okoliczności, natomiast podnosił, iż brak jest dowodu w postaci zawartej umowy.

Pozostałe dowody przedstawione w sprawie dostatecznie potwierdzają fakt wykonywania pracy w tym okresie w ramach praktyk robotniczych. Wynika to zarówno z zaświadczenia Politechniki (...), zapis w indeksie jak również zeznania samego wnioskodawcy. Okres ten winien zostać zatem zaliczony przy ustalaniu wysokości kapitału początkowego jako okres składkowy. Podobne stanowisko wyrażone zostało m.in. w wyrokach Sądu Apelacyjnego w Katowicach z dnia 21 stycznia 2015 r., w sprawie III AUa 3646/13 oraz Sądu Okręgowego w Łodzi z dnia 26 listopada 2019 r., w sprawie VIII U 3695/19.

Mając na uwadze powyższe regulacje w zakresie robotniczej praktyki studenckiej, możliwości uwzględnienia w okresie składkowym okresu, za który składka nie została uiszczona, a nadto cytowane powyżej orzecznictwo, zaskarżona decyzja została zmieniona i ustalono dla wnioskodawcy wysokość kapitału początkowego przy uwzględnieniu dodatkowo okresu składkowego - praktyk robotniczych odbytych w okresie od 5 do 31 sierpnia 1974 roku, na podstawie art. 477 ¹⁴ § 2 k.p.c.”

ZARZĄDZENIE

Odpis wyroku z uzasadnieniem doręczyć pełnomocnikowi organu rentowego z aktami rentowymi.

20 V 2021 roku.