Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 17 września 2018 r.

Sąd Okręgowy w Sieradzu I Wydział Cywilny

w składzie:

Przewodniczący: SSO Przemysław Majkowski

Protokolant : sekr. sąd. Justyna Raj

po rozpoznaniu w dniu 10 września 2018 r. w Sieradzu

na rozprawie

sprawy z powództwa U. Ś.

przeciwko (...) SA w W.

o zadośćuczynienie

1.  zasądza od pozwanego (...) SA w W. na rzecz powódki U. Ś. kwotę 16.000,00 ( szesnaście tysięcy ) zł z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 1 sierpnia 2017 r. do dnia zapłaty,

2.  w pozostałym zakresie powództwo oddala,

3.  zasądza od powódki U. Ś. na rzecz pozwanego (...) SA w W. kwotę 2.343,86 ( dwa tysiące trzysta czterdzieści trzy 86/100) zł tytułem zwrotu części kosztów procesu

Sygn. akt I C 196/18

UZASADNIENIE

W pozwie z dnia 14 czerwca 2018 r. (data wpływu) pełnomocnik powódki U. Ś. wnióosł o zasądzenie od pozwanego (...) S.A. z siedzibą w W. kwoty 76 000,00 zł wraz z ustawowymi odsetkami od dnia 20 lipca 2017 roku do dnia zapłaty tytułem zadośćuczynienia za śmierć syna. Ponadto pełnomocnik powódki wniósł o zasądzenie kosztów procesu w tym kosztów zastępstwa prawnego adwokackiego .(pozew k. 3-8).

W odpowiedzi na pozew pełnomocnik pozwanego (...) S.A. z siedzibą w W. kwoty wniósł o oddalenie powództwa oraz o zasądzenie od powódki na rzecz pozwanej kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego i kosztów opłaty skarbowej od pełnomocnictwa, (odpowiedź na pozew k. 73 -76 ).

Sąd Okręgowy ustalił, co następuje:

W dniu 04 grudnia 2015 roku na odcinku drogi (...) pomiędzy Ś. a S. A. S., kierując samochodem marki F. (...)
o numerze rejestracyjnym (...), nieumyślnie naruszył zasady bezpieczeństwa w ruchu drogowym, w ten sposób, iż nieprawidłowo wykonał manewr wyprzedzania i uderzył w naczepę ciągnika siodłowego. W wyniku uderzenia obrażeń doznał pasażer samochodu F. (...), S. Ś., który następnie zmarł, (dowód: wyrok - k. 12 - 12 verte).

A. S. został za ten czyn skazany prawomocnym wyrokiem Sądu Rejonowego w Świebodzinie z dnia 13 czerwca 2016 roku wydanym w sprawie o sygn. akt II K 44/16 na karę 1 roku pozbawienia wolności z warunkowym zawieszeniem jej wykonania na okres 2 lat próby, (dowód: wyrok op. cit. ).

Samochód, którym poruszał się sprawca wypadku, w chwili zdarzenia był ubezpieczony w zakresie odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych w pozwanej spółce, (bezsporne).

Pismem z dnia 29 czerwca 2017 roku pełnomocnik powódki zgłosił pozwanemu Towarzystwu roszczenie o zapłatę kwoty 120 000,00 zł tytułem zadośćuczynienia za śmierć syna. Decyzją z dnia 19 lipca 2017 roku pozwana spółka przyznała powódce kwotę 10 000,00 zł,a następnie decyzją z dnia 31 lipca 2017 roku kwotę 29 000,00 złotych, (dowód: zgłoszenie szkody - k. 13 - 16; decyzja z dnia 19 lipca 2017 roku - k. 17 - 18; decyzja z dnia 31 lipca 2017 roku - k. 19 - 21).

W dacie wypadku powódka wraz z mężem i córką mieszkała w Ł.. Syn powódki S. Ś. w chwili wypadku miał 33 lata. Od (...). mieszkał w okolicach W. był żonaty i miał jedno dziecko. Pracował i był ustabilizowany pod względem zawodowym. Rodzina podjęła decyzję, że zmarły syn będzie pochowany w Ł., tam gdzie mieszkają jego rodzice. Przed śmiercią syn miał bardzo dobry kontakt z powódką. Często dzwonił do niej, odwiedzał także rodziców osobiści bądź to sam bądź to ze swoją żoną i dzieckiem. Przyjeżdżał z rodziną na święta i na wakacje do powódki. Pomagał rodzicom w pracach remontowych np. malowaniu mieszkania, pomagał także powódce w obsłudze komputera i urządzeń elektronicznych. Pamiętał o imieninach , urodzinach powódki. Składał jej także życzenia z okazji Dnia Matki. Był dobrym, uczynnym i serdecznym człowiekiem. Lubili go członkowie rodziny, którym imponował swoim wykształceniem i zainteresowaniami . (dowód: zeznania powódki k. 101 w zw. z k. 99, 99v., 100, nagranie 01:13:03 – 01:18:58, zeznania świadka I. S. - k. 100, 100v., nagranie 01:43:10 – 01:57:43, M. Ś. - k. 98 – 100v., 101 nagranie 01:00:15 – 01:11:06 ).

Powódka ma 57 lat z zawodu jest tkaczem, jest zatrudniona jako pomoc dziewiarza w prywatnym zakładzie. Jest w związku małżeńskim z ojcem zmarłego. Powódka z mężem mają żyjącą, dorosłą córkę. W dacie wypadku powódka była zatrudniona. Jej stan zdrowia był adekwatny do wieku. Po wypadku na skutek stresu i nerwów odczuwała bóle karku. Po śmierci syna starała się funkcjonować, jednakże głęboko przeżywała jego stratę. Nie mogła spać i stale o nim myślała. Przez trzy miesiące po wypadku była na zwolnieniu lekarskim bo odczuwała ucisk w głowie. W radzeniu sobie z traumą pomagała jej córka koleżanki posiadająca wyksztalcenie psychologiczne. Po zwolnieniu powódka wróciła do pracy. Powódka z mężem wznieśli synowi nagrobek na cmentarzu w Ł.. Powódka mieszka blisko cmentarza i codziennie odwiedza grób syna, sprząta go, ustawia znicze i pielęgnuje kwiaty. (dowód: zeznania powódki op. cit, zeznania świadka I. S. – op. cit., k M. Ś. – op. cit. ).

Powyższy stan faktyczny co do okoliczności wypadku jest bezsporny i został oparty m.in. na dowodach z dokumentów, które nie były negowane przez strony. Sąd ustalił jakie więzi rodzinne łączyły powódkę z synem oraz w jaki sposób przeżyła jego śmierć w oparciu o zeznania powódki i świadków: I. S. i M. Ś.. Sąd przyznał tym zeznaniom walor wiarygodności gdyż były one spójne
i wyczerpujące oraz nie były negowane przez stronę pozwaną. Okoliczności samego wypadku ustalono w oparciu o prawomocny wyrok skazujący, którego treść stosownie do brzmienia art. 11 k.p.c. wiąże sąd w postępowaniu cywilnym.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Pełnomocnik U. Ś. wystąpił z żądaniem wypłaty zadośćuczynienia w związku ze śmiercią syna, która nastąpiła na skutek obrażeń doznanych w wypadku komunikacyjnym. Nie budzi wątpliwości, iż sprawca wypadku, w którym zginął S. Ś., korzystał z ubezpieczenie OC pozwanego i kwestia ta nie wymaga dalszego wyjaśnienia. Pozwany uznał swoją odpowiedzialność, gdyż wypłacił powódce na etapie postepowania likwidacyjnego zadośćuczynienie w łącznej kwocie kwotę 39.000 złotych,. Dokonując rozważań prawnych na kanwie ustalonego w sprawie stanu faktycznego podnieść należy, że samoistny posiadacz mechanicznego środka komunikacji poruszanego za pomocą sił przyrody ponosi odpowiedzialność za szkodę na osobie lub mieniu na zasadzie ryzyka - gdy posiadacz samoistny oddał środek komunikacji w posiadanie zależne, odpowiedzialność ponosi posiadacz zależny (art. 436 § 1 k.c.). Przez umowę ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej ubezpieczyciel zobowiązuje się do zapłacenia określonego w umowie odszkodowania za szkody wyrządzone osobom trzecim, wobec których odpowiedzialność za szkodę ponosi ubezpieczający albo ubezpieczony, przy czym uprawniony do odszkodowania w związku ze zdarzeniem objętym umową ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej może dochodzić roszczenia bezpośrednio od ubezpieczyciela (art. 822 § 1 i § 4 k.c.). Ubezpieczeniem OC posiadaczy pojazdów mechanicznych jest objęta odpowiedzialność cywilna każdej osoby, która kierując pojazdem mechanicznym w okresie trwania odpowiedzialności ubezpieczeniowej, wyrządziła szkodę w związku z ruchem tego pojazdu (art. 35 ustawy o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych – Dz. U. z 2013 r., poz. 392, tekst jedn.).

W ocenie Sądu, zgłoszone przez powódkę roszczenie, oparte na podstawie art. 446 § 4 k.c., zasługuje na częściowe uwzględnienie. Zgodnie z dyspozycją tego przepisu Sąd może przyznać najbliższym członkom rodziny zmarłego odpowiednią sumę tytułem zadośćuczynienia pieniężnego za doznaną krzywdę w wyniku czynu niedozwolonego, chodzi zatem o naprawienie szkody niemajątkowej. Prawidłowa wykładnia art. 446 § 4 k.c. wymaga przede wszystkim podkreślenia, że roszczenie oparte na tym przepisie jest rodzajowo i normatywnie odmienne od roszczenia zmierzającego do naprawienia szkody majątkowej, opartego na treści art. 446 § 3 k.c. Zadośćuczynienie przewidziane w art. 446 § 4 k.c. nie jest zależne od pogorszenia sytuacji życiowej osoby bliskiej w wyniku śmierci bezpośrednio poszkodowanego, lecz ma na celu złagodzenie cierpienia psychicznego wywołanego śmiercią osoby najbliższej i pomoc członkom rodziny tej osoby w dostosowaniu się do zmienionej sytuacji życiowej (patrz wyrok Sądu Najwyższego z dnia 12 września 2013 r., IV CSK 87/13, LEX nr 1383297). Zgodnie z prezentowanym w orzecznictwie stanowiskiem na rozmiar krzywdy, o której mowa w art. 446 § 4 k.c., mają wpływ przede wszystkim: wstrząs psychiczny i cierpienia moralne wywołane śmiercią osoby bliskiej, poczucie osamotnienia i pustki po jej śmierci, rodzaj i intensywność więzi łączącej pokrzywdzonego ze zmarłym, rola w rodzinie pełniona przez osobę zmarłą, wystąpienie zaburzeń będących skutkiem śmierci osoby bliskiej, wiek pokrzywdzonego i jego zdolność do zaakceptowania nowej rzeczywistości oraz umiejętność odnalezienia się w niej (patrz wyrok Sądu Najwyższego z dnia 3 czerwca 2011 r., III CSK 279/10, niepubl.). Ustawodawca nie wskazuje zasad ustalania wysokości omawianego zadośćuczynienia, a posiłkować należy się w tym zakresie poglądami wypracowanymi w judykaturze na tle stosowania art. 445 k.c. Niewątpliwie krzywdę doznaną w wyniku śmierci osoby bliskiej bardzo trudno ocenić i wyrazić w formie pieniężnej. W orzecznictwie Sądu Najwyższego dotyczącym zasad ustalania wysokości zadośćuczynienia wskazuje się, iż każdy przypadek powinien być traktowany indywidualnie z uwzględnieniem wszystkich okoliczności sprawy. Należy przy tym zaznaczyć, że zadośćuczynienie przewidziane w art. 446 § 4 k.c. jest odzwierciedleniem w formie pieniężnej rozmiaru krzywdy, która, jak słusznie wskazuje się w literaturze i orzecznictwie, nie zależy od statusu materialnego pokrzywdzonego. Jedynie zatem rozmiar zadośćuczynienia może być odnoszony do stopy życiowej społeczeństwa, która pośrednio może rzutować na jego umiarkowany wymiar. Przesłanka „przeciętnej stopy życiowej społeczeństwa” ma więc charakter uzupełniający i ogranicza wysokość zadośćuczynienia tak, by jego przyznanie nie prowadziło do wzbogacenia osoby uprawnionej, nie może jednak pozbawiać zadośćuczynienia jego zasadniczej funkcji kompensacyjnej i eliminować innych czynników kształtujących jego rozmiar (patrz: wyrok Sądu Najwyższego z dnia 12 września 2002 r., IV CKN 1266/00 i wyrok z dnia 03 czerwca 2011 r. III CSK 279/10). Rolą zadośćuczynienia jest złagodzenie doznanej niewymiernej krzywdy poprzez wypłacenie nie nadmiernej, lecz odpowiedniej sumy, w stosunku do doznanej krzywdy. Ustalenie jej wysokości powinno być więc dokonane w ramach rozsądnych granic, odpowiadających aktualnym warunkom i sytuacji majątkowej społeczeństwa przy uwzględnieniu, iż wysokość zadośćuczynienia musi przedstawiać ekonomicznie odczuwalną wartość. Biorąc pod uwagę powyższe przesłanki, przy uwzględnieniu wszystkich istotnych w sprawie okoliczności mających wpływ na rozmiar cierpień i sytuację powódki po śmierci S. S., należało uznać, iż odpowiednią kwotą zadośćuczynienia jest kwota 55.000,00 zł. Przy ustalaniu wysokości powyższej kwoty Sąd uwzględnił stopień cierpień powódki i nieodwracalność skutków powstałych wskutek śmierci syna. Podkreślić w tym miejscu należy, iż więź łącząca matkę z dzieckiem ze swej natury jest najsilniejszą więzią jaka może łączyć członków rodziny. W związku z powyższym strata dziecka wiąże się dla matki ze szczególnym bólem i dolegliwościami, co sprawia iż należne jej zadośćuczynienie winno być wyższe aniżeli zadośćuczynienie należne innym członkom rodziny zmarłego. Z drugiej strony od wielu lat przed śmiercią syn powódki był samodzielny, mieszkał w mieście oddalonym, od jej miejsca zamieszkania o około 200 km. Miał żonę i dziecko zatem jest rzeczą naturalną i w takiej sytuacji więź matka – dziecko musiała ulec pewnemu rozluźnieniu w porównaniu do okresu, gdy syn był jeszcze niepełnoletni i mieszkał z powódką. Z tych wszystkich względów Sąd uznał, że żądanie przekraczającego kwotę 55 000,00 zł jest nadmiernie wygórowane.

Sąd pomniejszył wysokość ustalonego na podstawie powyższych okoliczności zadośćuczynienia w wysokości 55 000,00 zł o kwotę wypłaconą przez pozwaną w toku postępowania likwidacyjnego, czyli o kwotę 39 000,00 zł. Wobec powyższego zasądził na rzecz powódki od pozwanego Towarzystwa kwotę 16 000,00 zł, o czym orzekł, jak w punkcie 1 wyroku, na podstawie art. 446 § 4 k.c. Tak zasądzone zadośćuczynienie w ocenie Sądu stanowi ekonomicznie odczuwalną wartość, ale jednocześnie utrzymane jest w rozsądnych granicach, odpowiadających aktualnym warunkom i przeciętnej stopie życiowej społeczeństwa. Kompensuje doznaną przez powoda krzywdę, nie jest również rażąco wygórowane i nie prowadzi do nieuzasadnionego przysporzenia w jego majątku. W tych okolicznościach zgłoszone roszczenie strony powodowej ponad zasądzoną kwotę zadośćuczynienia, jako wygórowane i nie znajdujące potwierdzenia w zebranym w sprawie materiale dowodowym, podlegało oddaleniu, o czym Sąd orzekł, jak w punkcie 2, wyroku.

O odsetkach Sąd orzekł, na podstawie art. 481 k.c., w brzmieniu obowiązującym od 01 stycznia 2016 roku, w zw. z art. 476 k.c. i art. 817 k.c. i art. 14 ust. 2 ustawy o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych (tekst jedn. Dz. U. z 2018 roku, poz. 473), czyli od dnia następnego od wydania w dniu 31.07.2017r. decyzji ostatecznej. o wypłacie kwoty 29.000,00 zł. w postępowaniu likwidacyjnym.

O kosztach procesu należnych pozwanej spółce od powoda Sąd orzekł, jak w pkt 3 wyroku, na podstawie art. 100 k.p.c. Powód poniósł koszty procesu w wysokości 9 217,00 zł (3 800,00 zł - uiszczona opłata stosunkowa, 5 400,00 zł - koszty zastępstwa prawnego, 17,00 zł - koszty opłaty skarbowej od pełnomocnictwa). Pozwana poniosła koszty procesu w wysokości 5 417,00 zł (5 400,00 zł - koszty zastępstwa prawnego, 17,00 zł - koszty opłaty skarbowej od pełnomocnictwa). Przyjmując, że powód wygrał sprawę w 21 %, to należy stwierdzić, że wygrał koszty procesu w wysokości 1 935,57 zł (21 % z kwoty 9 217,00 zł), natomiast przyjmując, że przegrał sprawę w 79 %, to należy stwierdzić, że przegrał koszty procesu w wysokości 4 279,43 zł (79 % z kwoty 5 417,00 zł). Zatem powód powinien zwrócić pozwanej kwotę 2 343,86 zł (4 279,43 zł minus 1 935,57 zł) tytułem części kosztów procesu.