Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 09 grudnia 2019 r.

Sąd Okręgowy w Piotrkowie Trybunalskim II Wydział Cywilny Odwoławczy w składzie:

po rozpoznaniu w dniu 28 listopada 2019 r. w Piotrkowie Trybunalskim

na rozprawie

sprawy z powództwa T. K.

przeciwko (...) Spółce Akcyjnej w W.

o zadośćuczynienia

na skutek apelacji pozwanego

od wyroku Sądu Rejonowego w Piotrkowie Tryb. z dnia 31 maja 2019 r.

sygn. akt I C 1148/17

uchyla zaskarżony wyrok w całości i sprawę przekazuje Sądowi

Rejonowemu w P. do ponownego rozpoznania, pozostawiając temu sądowi rozstrzygnięcie o kosztach procesu za instancję odwoławczą.

Stanisław Łęgosz Grzegorz Ślęzak Paweł Hochman

Sygn. akt II Ca 566/19

UZASADNIENIE

Wyrokiem z dnia 31 maja 2019 roku Sąd Rejonowy w Piotrkowie Trybunalskim w uwzględnieniu powództwa T. K. zasądził od pozwanego (...) S.A. z siedzibą w W. kwotę 50 000,00 złotych z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 01.01.2017r. do dnia zapłaty z tytułu nowej krzywdy jaka ujawniła się u powoda po uprawomocnieniu się wyroku wydanego w sprawie IC 4/11. Przesądził co do zasady, że koszty procesu w całości wraz z obowiązkiem ich zwrotu na rzecz powoda ponosi pozwany , zaś szczegółowe rozstrzygnięcie w tym zakresie pozostawił referendarzowi sądowemu.

Sąd Rejonowy po przytoczeniu dokładnych ustaleń dokonanych w sprawie IC 4/11 zakończonej wyrokiem z dnia 28 września 2012 roku, zmienionym w zakresie wysokości przyznanego zadośćuczynienia wyrokiem Sądu Okręgowego w Piotrkowie Trybunalskim z dnia 7 stycznia 2013 roku, sygn. akt II Ca 799/12, dodatkowo ustalił, że powód. od 27.06.2013 r. leczył się w poradni (...) M. (...) w P., gdzie rozpoznano: T91 - następstwa urazów szyi i tułowia, G40 - padaczka, G54 - zaburzenia korzeni rdzeniowych i splotów nerwowych. Obecnie nadal uczęszcza na wizyty do tej poradni. W czasie wizyt skarżył się na bóle i zawroty głowy, bóle kręgosłupa i klatki piersiowej, zaburzenia równowagi. Stosowano leczenie farmakologiczne.

Po wykonaniu badania EEG w 2012 roku specjalista neurolog J. S. rozpoznała u T. K. padaczkę pourazową związaną z urazem głowy w dniu 11.08.2010 r. i podjęła obserwację w celu dalszej diagnozy. Kolejne badanie EEG w 2017 roku potwierdziło występowanie padaczki pourazowej - kod ICD G.40. Zmiany obecnie mają charakter napadowy.

Powód pozostaje również pod opieką (...) w Ł. w związku z pourazowymi dolegliwościami okolic prawego stawu skokowo-goleniowego (artroza, stopa płaska utrwalona) i przewlekłym zespołem bolesnego barku z pourazową artrozą.

W dniu 30 sierpnia 2013 roku był konsultowany w Gabinecie (...) (...) i został zakwalifikowany do leczenia operacyjnego - artrodeza podskokowa. Zostało wystawione skierowanie do szpitala.

W okresie od 16.01.2013 r. do 29.01.2013 r. odbył rehabilitację usprawniającą z powodu następstw urazów kończyny dolnej i górnej (T92, T93).

Kolejna rehabilitacja miała miejsce w dniach od 20.03.2013 r. do 23.04.2013 r. w (...) Szpitalu (...) im. (...) w P. w Ośrodku (...). Następnie w okresie od 11 do 25.06.2014 r. oraz od 15.10.2014 r. do 05.11.2014 r. i od 04 do 24.05.2016 r. a także od 13 do 24 06.2016 r.

Następnie w terminie od 11-23.07.2014 r. odbył rehabilitację w (...) w P. Kolejne odbyły się od 05-18.03.2015 r.

W okresie od 02.02.2015 r. do 13.02.2015 r. odbył leczenie usprawniające w (...) Szpitalu (...) w P.

Korzystał również z zabiegów rehabilitacyjnych w Szpitalu (...) w C..

Odbywał wizyty w (...) Zakład (...) (...), gdzie został zarejestrowany w dniu 24.02.2014 r. W okresie od 17-28.08.2015 r. korzystał z zabiegów fizjoterapeutycznych. W 2015 roku odbył turnus rehabilitacyjny, gdzie korzystał z zabiegów odpłatnych.

We wrześniu 2016 roku zostało wykonane badanie EEG, z którego wynikają zmiany w okolicach czołowo-centralno-skroniowych i zmiany uogólnione o charakterze napadowym.

T. K. jest trwale, całkowicie niezdolny do pracy. Niezdolność do pracy powstała w dniu 11.08.2010 r. i pozostaje w związku ze stanem narządu ruchu.

Był hospitalizowany w okresie od 22.08.2017 r. do 25.08.2017 r. na Oddziale (...) w (...)Szpitalu (...) w P. Na oddział został przyjęty z uwagi na zaburzenia świadomości, drętwienie kończyn górnych i bólów kręgosłupa. Zastosowano leczenie farmakologiczne.

W dniu 27 grudnia 2016 roku T. K., działając przez pełnomocnika zgłosił (...) S.A. w W. nową i dalszą szkodę wynikłą z wypadku w dniu 11.08.2010 r., polegającą na padaczce pourazowej i wezwał do wypłaty zadośćuczynienia w kwocie 50.000 zł w terminie 30 dni od daty doręczenia zgłoszenia.

Po zbadaniu przez lekarzy orzeczników (...) S.A. w W. ustalono uszczerbek na zdrowiu powoda w związku z nową szkodą - padaczką pourazową będącą następstwem wypadku - w wysokości 12%..

Po dniu 07.01.2013 r. T. K. nadal odczuwa znacznego stopnia dolegliwości bólowe stawu skokowego prawego z wyraźnym ograniczeniem zakresu ruchomości i funkcji chodu. Ma to związek ze zmianami deformacyjnymi powstałymi w wyniku przebytego złamania kości piętowej w obrębie stawu skokowego oraz stopy jak również z postępującymi zmianami zwyrodnieniowo - wytwórczymi.

Występujące dolegliwości oraz ograniczenia funkcji ruchowej barku są w znacznej mierze udziałem przebytego urazu, ale wpływ na postęp zmian mają również zmiany zwyrodnieniowe występujące w sposób naturalny ze względu na wiek, dnę moczanową oraz otyłość.

Dysfunkcja i ból stawu skokowego oraz stopy prawej i barku prawego powodują w życiu codziennym ograniczenia w możliwości poruszania się, dłuższego stania chodzenia po schodach, wykonywania czynności wymagających siły i podnoszenia kończyny górnej prawej. Charakter zmian pourazowych oraz powstających zmian zwyrodnieniowo - wytwórczych skutkują niepomyślnym rokowaniem w zakresie ustąpienia dolegliwości. Powód wymaga kontynuowania rehabilitacji celem utrzymania obecnego zakresu ruchomości i funkcji.

Zgodnie z Tabelą stanowiącą załącznik do Rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 18.12.2002 r. w sprawie szczegółowych zasad orzekania o stałym lub długotrwałym uszczerbku na zdrowiu, trybu postępowania przy ustaleniu tego uszczerbku oraz postępowania o wypłatę jednorazowego odszkodowania - u powoda biegły ortopeda stwierdził, zgodnie z pkt 164b - 30 % trwałego uszczerbku na zdrowiu (z przedziału 15%-30%). Określenie innej wartości procentowej trwałego uszczerbku nie jest możliwe wg rozporządzenia w tej pozycji.

Obecnie biegły nie stwierdził istotnych zmian w zakresie ruchomości stawu przy postępujących zmianach zwyrodnieniowo - wytwórczych. Powód wymaga jednak stałego leczenia ortopedycznego i rehabilitacji. Postęp zmian i dolegliwości bólowe kwalifikują powoda do operacyjnej artrodezy stawu skokowego prawego.

T. K. obecnie ma 68 łat i jest na emeryturze. Nie ma dzieci. Mieszka z żoną. Przed wypadkiem z dnia 11 sierpnia 2010 roku powód nie leczył się na padaczkę. Od chwili wypadku jest pod stałą opieką lekarza neurologa, który diagnozując padaczkę wskazał jej etiologię pourazową Leczy się farmakologicznie. Dawki przyjmowanych leków są korygowane przez lekarza i systematycznie zwiększane. W przeciągu miesiąca zdarzają się krótkotrwałe omdlenia mające miejsce około 2-3 razy. W związku z padaczką powód nie może jeździć samochodem. Ma zwiększoną obawę co do przyszłości w związku z dolegliwościami.

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie dokumentów załączonych do akt sprawy, w tym w szczególności w oparciu o przedłożoną dokumentację medyczną. Była ona dla Sądu wiarygodna. Ponadto Sąd wziął pod uwagę zeznania powoda T. K. przesłuchanego w charakterze strony, którego zeznania korespondowały ze zgromadzonym w sprawie, pozostałym materiałem dowodowym. Dla rozstrzygnięcia niniejszej sprawy istotne znaczenie miała opinia biegłego sądowego z zakresu ortopedii-traumatologii. W ocenie Sądu przedmiotowa opinia była rzetelna, spójna i merytorycznie uzasadniona Biegły w sposób fachowy i jasny odniósł się do tez przedstawionych przez Sąd, nadto opracowanie to nie było kwestionowane przez żadną ze stron, bowiem strona pozwana w ogóle nie zajęła stanowiska w tym zakresie. W tych okolicznościach Sąd uwzględnił sporządzoną w sprawie opinię w całości. Opinia biegłego neurologa M. K. (1) nie została wzięta pod uwagę przez Sąd, bowiem jej wnioski stały w oczywistej sprzeczności z pozostałym materiałem dowodowym w sprawie, w tym w szczególności zgromadzoną w aktach sprawy dokumentacją medyczną oraz zeznaniami powoda. Pełnomocnik powoda skutecznie zakwestionował przedmiotową opinię wskazując, iż biegły nie uwzględnił okoliczności, iż nie jest wyłącznie subiektywnym przeświadczeniem powoda istnienie napadów padaczkowych, gdyż w dokumentacji medycznej potwierdzone są incydenty napadu epilepsji, stałe leczenie farmakologiczne w tym kierunku oraz pozostawanie pod opieką specjalisty. Tym bardziej, iż neurolog J. S., pod którego stałą kontrolą pozostaje powód, w zaświadczeniu przedłożonym do Sądu wyraźnie potwierdziła swoją diagnozę postawioną wstępnie w 2012 roku o występowaniu u powoda padaczki pourazowej związanej z urazem głowy w dniu 11 sierpnia 2010 roku.

W ocenie Sądu , powód wykazał, że doznał nowej krzywdy a przedstawiona przez niego dokumentacja medyczna potwierdza, że leczy się neurologicznie m.in. z powodu występujących u niego ok. 2 do 3 razy w miesiącu krótkotrwałych omdleń, czego przyczyną jest zdiagnozowana padaczka o etiologii pourazowej, a zatem pozostająca w normalnym związku przyczynowym - w rozumieniu art. 361 k.c. - z urazem głowy wskutek wypadku z dnia 11 sierpnia 2010 roku, za który odpowiedzialność ponosi pozwana.

Ponadto w przypadku urazu ortopedycznego podkreślenia wymaga okoliczność, iż biegły z zakresu tej specjalności wskazał, że powód nadal odczuwa dolegliwości bólowe prawego stawu skokowego znacznego stopnia. Jest zakwalifikowany do zabiegu trwałego usztywnienia stawu skokowego, którego dotychczas nie wykonał. Ponadto wymaga kontynuowania leczenia i rehabilitacji, by utrzymać obecny zakres ruchomości i funkcji. Biegły wskazał na uszczerbek na zdrowiu powoda w związku z wieloodłamowym złamaniem kości piętowej w wysokości 30%. Podkreślił przy tym, orzeczenie uszczerbku w innej wysokości możliwe nie jest z uwagi na górną granicę określenia procentowego uszczerbku wg rozporządzenia. Ponadto powód wymaga i będzie w przyszłości wymagać pomocy innej osoby przy czynnościach podstawowych takich jak kąpiel, porządki domowe, zakupy. W ocenie Sądu, żądane zadośćuczynienie w kwocie 8.000 zł z tego tytułu stanowi sumę odpowiednią. Przechodząc do ustalenia wysokości zadośćuczynienia za nowy uszczerbek na zdrowiu w postaci padaczki pourazowej Sąd wziął pod uwagę to, że stanowi ona ograniczenie w funkcjonowaniu T. K.. Nie może on bowiem samodzielnie prowadzić samochodu z uwagi na niebezpieczeństwo wystąpienia krótkotrwałego omdlenia. Ponadto jego dolegliwości bólowe są znaczne a stosowania farmakoterapia nie przynosi oczekiwanych efektów z uwagi na stałe zwiększanie dawek leków. Powód odczuwa zwiększoną obawę o swoją przyszłość w szczególności wobec dolegliwości bólowych, ograniczeń w codziennym funkcjonowaniu i pomocy ze strony innych osób, zwłaszcza w perspektywie swojej bezdzietności. Powód będzie do końca życia odczuwał skutki przedmiotowego wypadku, bowiem rokowania co do poprawy stanu jego zdrowia są złe a nadto istnieje realna możliwość, że w przyszłości niewykluczony będzie zabieg usztywnienia stawu skokowego na stałe.

W świetle przytoczonych okoliczności i rozmiaru krzywdy, w ocenie Sądu sumą odpowiednią tytułem zadośćuczynienia jest kwota 75.000 zł, którą pomniejszyć należy o 30% przyczynienia powoda do szkody oraz o kwotę już wypłaconą przez pozwaną - tj. 10.500 zł. Stąd zasądzona w wyroku łączna kwota zadośćuczynienia w wysokości 50.000 zł, na którą składają się kwoty 8.000 zł i 42.000 zł.

Od powyższego wyroku apelację złożył pozwany. Zaskarżył wyrok w całości zarzucając:

I. nieważności postępowania z art. 379 pkt 3 kpc, sprawa pomiędzy tymi samymi stronami o to samo roszczenie została już bowiem prawomocnie osądzona - sygnatura akt I C 4/11. W tamtej sprawie powód dochodził już zadośćuczynienia za uszczerbek w postaci padaczki, która została wykluczona, zaś uszczerbek ortopedyczny został ustalony na 30 % i był to uszczerbek maksymalny;

II. naruszenie przepisów prawa procesowego tj.:

1. art. 199 § 1 pkt 2 kpc poprzez uznanie iż w sprawie nie zachodzi powaga rzeczy osądzonej i przyjęcie, iż powód doznał nowej krzywdy w postaci padaczki pourazowej, podczas gdy w sprawie o sygnaturze akt I C 4/11 powód zgłaszał taką dolegliwość i biegły neurolog wykluczył u powoda pojawienie się po wypadku padaczki;

2. art. 233 § 1 k.p.c. poprzez:

- dowolną, wybiórczą, sprzeczną z doświadczeniem życiowym i logicznym rozumowaniem ocenę zgromadzonego materiału dowodowego poprzez całkowite pominięcie opinii biegłego ds. neurologii, który wskazał iż powód nie doznał wskutek wypadku padaczki i wbrew opinii biegłego przyjęcie iż powód doznał uszczerbku na zdrowiu w postaci padaczki;

- niewłaściwą interpretację opinii biegłego ortopedy i uznanie, że powód doznał nowej krzywdy w postaci urazu kości piętowej, podczas gdy biegły ds. ortopedii wskazał iż uszczerbek na zdrowiu powoda nie może być większy, bowiem powód w uprzednim procesie otrzymał 30 % uszczerbku o charakterze trwałym za uraz pięty i nie można uszczerbku na zdrowiu powoda już zwiększyć;

- pominięcie opinii biegłego ortopedy i neurologa - dowodu znajdującego się na kartach 357-365 akt sprawy I C 4/11, którzy badali powoda i wykluczyli występowanie u powoda padaczki pourazowej.

3. naruszenie art. 278 § 1 k.p.c. i wbrew wiadomościom specjalnym biegłego przyjęcie zgodnie z oświadczeniem powoda, iż powód cierpi na padaczkę, podczas gdy biegły wykluczył ujawnienie się padaczki u powoda po wypadku;

III. naruszenie przepisów prawa materialnego, tj.: art. 445 k.c. w związku z 444 k.c. poprzez błędną jego interpretację i przyjęcie, iż odpowiednią kwotą dalszego zadośćuczynienia na rzecz powoda będzie kwota 75.000 złotych, podczas gdy biegły ds. neurologii oraz biegły ds. ortopedii nie przyznali powodowi żadnego nowego uszczerbku na zdrowiu, nie stwierdzili bowiem iż powód doznał nowej krzywdy i nowego uszczerbku na zdrowiu ponad ten, który został orzeczony w sprawie I C 4/11.

Występując z tymi zarzutami apelujący wnosił o uchylenie zaskarżonego wyroku i zniesienie postępowania pomiędzy stronami w zakresie dotkniętym nieważnością, ewentualnie zmianę zaskarżonego wyroku i oddalenie powództwa, zmianę postanowienia o kosztach procesu i zasądzenie od powoda na rzecz pozwanego zwrotu kosztów postępowania za I i II instancję wraz z kosztami zastępstwa procesowego.

Sąd Okręgowy zważył co następuje:

Najdalej idącym zarzutem apelacji jest zarzut nieważności postępowania z art. 379 pkt 4 kpc z powodu powagi rzeczy osądzonej.

Zarzut nieważności postępowania oraz pozostający w związku z nim zarzut naruszenia art. 199 § 1 pkt 2 kpc nie są uzasadnione. Powód bowiem dochodzi zadośćuczynienia twierdząc, że po prawomocnym zakończeniu postepowania w sprawie I C 4/11 doszło u niego do ujawnienia się nowej krzywdy, która nie była objęta poprzednim rozstrzygnięciem. Skoro w postępowaniu w sprawie IC 4/11 ostatecznie nie zdołano zdiagnozować padaczki pourazowej, ale jednocześnie nie zdołano wykluczyć możliwości jej wystąpienia, przyjmując w wyroku odpowiedzialność pozwanego za dalsze następstwa wypadku mogące się ujawnić w przyszłości, to nie może być mowy, że w obecnej sprawie zachodzi przypadek powagi rzeczy osądzonej.

Uzasadnione są natomiast postawione zarzuty naruszenia prawa procesowego, które w efekcie prowadzą do uchylenia zaskarżonego wyroku i przekazania sprawy do ponownego rozpoznania.

Sąd pierwszej instancji rozpoznając sprawę nie miał żadnych wątpliwości, że do jej rozstrzygnięcia wymagane są wiadomości specjalne , stąd też postanowieniem z dnia 4 czerwca 2018 roku dopuścił dowód z opinii biegłego na okoliczność min pourazowego charakteru padaczki powoda (k.110 i 106).

Tymczasem biegły neurolog M. K. (1) w swojej opinii stwierdził, że brak jest podstaw do rozpoznania u powoda padaczki pourazowej w związku z przebytym urazem z dnia 11 sierpnia 2010 roku (k. 123). Sąd pierwszej instancji nie zwracając uwagi na złożony przez powoda wniosek o dopuszczenie dowodu z opinii innego neurologa, sam wcielił się w rolę biegłego i ustalił w oparciu o zeznania powoda , dokumentację medyczną i zaświadczenie lekarskie wystawione przez lekarza leczącego powoda, że powód dotknięty jest padaczką pourazową, będącą następstwem wypadku z dnia 11 sierpnia 2010 roku.

Dowód z opinii biegłego z uwagi na wiadomości specjalne, jakie są przy nim wymagane , jest dowodem tego rodzaju, iż nie może być zastąpiony inną czynnością dowodową : np. przesłuchaniem świadka, strony, pisemnym zaświadczeniem lekarskim. Natomiast w odróżnieniu od innych środków dowodowych , dowód z opinii biegłego ma charakter zastępowalny, w tym sensie, że może być zastąpiony opinią innego biegłego.

Sąd nie jest związany opinią biegłego. Opinia biegłego podlega ocenie sądu według zasady swobodnej oceny dowodów wyrażonej w art. 233 § 1 kpc. Zgodnie z orzeczeniem SN z 7.11.2000r. (I CKN 1170/98, OSNC 2001, nr 4, poz. 64) opinia biegłego podlega ocenie - przy zastosowaniu art. 233 § 1 kpc – na podstawie właściwych dla jej przedmiotu kryteriów zgodności z zasadami logiki i wiedzy powszechnej, poziomu wiedzy biegłego, podstaw teoretycznych opinii, a także sposobu motywowania oraz stopnia stanowczości wyrażonych w niej wniosków. W przypadku wydania w sprawie dwu rozbieżnych w istotnych kwestiach opinii lekarskich, nieprawidłowością jest oparcie ustaleń na jednej z tych opinii bez wyjaśnienia sprzeczności (por. wyr. SN z 26.7.2012r., I UK 52/12, L. oraz wyr. SN z 15.10.2014r., V CSK 584/13, L.).

Sąd może oceniać opinię biegłego pod względem fachowości, rzetelności czy logiczności. Może pomijać oczywiste pomyłki czy błędy rachunkowe. Nie może jednak nie podzielać merytorycznych poglądów biegłego czy zamiast nich wprowadzać własne stwierdzenia (por. wyr. SN z 19.12.1990r., I PR 148/90, OSP 1991, nr 11-12, poz.300; wyr. SN z 5.02.2014r., V CSK 140/13, L.). Zgodnie z wyrokiem SN z 31.01.2008r. (II CSK 408/07, L.) wiadomości specjalne sądu, związane nawet z powołaniem odpowiedniej literatury fachowej , nie mogę stanowić podstawy uznania opinii biegłego za błędną. Przy czym sąd, nie podzielając merytorycznych poglądów biegłego lub zastępując je własnymi stwierdzeniami bez zaciągnięcia opinii innego biegłego lub w drodze uzupełnienia stanowiska biegłego, który wydał odmienną opinię narusza przepis art. 278 w związku z art. 233 § 1 kpc (por. wyrok SN z 12.02.2015, IV CSK 275/14, L. i wyrok SN z 24.05.2005r. V CK 659/04, L.).

Z takim właśnie z takim naruszeniem mamy do czynienia w przedmiotowej sprawie.

Sąd pierwszej instancji dostrzegając mankamenty opinii biegłego M. K. powinien był stosownie do art. 286 kpc zażądać od biegłego K. ustnego wyjaśnienia złożonej opinii lub złożenia przez niego dodatkowej opinii, bądź też uwzględnić wniosek powoda o dopuszczenie dowodu z opinii innego biegłego. Żadnych z wyżej wymienionych czynności sąd jednak nie przeprowadził, natomiast sam podjął się ustalenia pourazowego charakteru padaczki powoda. Powyższy błąd sądu skutkuje, że przeprowadzone postępowania dowodowego nie doprowadziło do wyjaśnienia istoty sprawy.

Trafne są także zarzuty skarżącego dotyczące niewłaściwej interpretacji przez sąd opinii biegłego ortopedy - traumatologa J. B., jako wskazującej na powstanie nowej krzywdy związanej z urazem ortopedycznym prawej pięty. Istotnie z opinii tej wynika, że powód nadal odczuwa dolegliwości bólowe prawego stawu skokowego znacznego stopnia. Jest zakwalifikowany do zabiegu trwałego usztywnienia stawu skokowego, którego dotychczas nie wykonał. Ponadto wymaga kontynuowania leczenia i rehabilitacji, by utrzymać obecny zakres ruchomości i funkcji . Jednakże powyższe stwierdzenie biegłego nie uprawniało sadu pierwszej instancji do zasądzenia żądanego przez powoda zadośćuczynienia 8000zł z tytułu nowej krzywdy. Do tego niezbędne było bowiem odniesienie aktualnego stanu ortopedycznego powoda, do tego w jakim znajdował on się w okresie orzekania w sprawie I C 4/11. Zatem należało sięgnąć do opinii biegłych lekarzy B. i E. znajdujących się aktach tej sprawy, a wskazujących na złe rokowania co do poprawy stanu zdrowia powoda, a nawet na potrzebę leczenia operacyjnego stawu skokowego ( k 362 akt I C 4/11). Tego jednak sąd pierwszej instancji nie zrobił. Zasadą jest przyznawanie poszkodowanemu jednego zadośćuczynienia obejmującego wszystkie aspekty jego krzywdy, pozostające w związku przyczynowym ze zdarzeniem i dające się przewidzieć w ramach podstawy sporu, niemniej przyznanie dodatkowego zadośćuczynienia nie jest wyłączone w razie ujawnienia takiej nowej krzywdy, której w dacie poprzedniego orzekania nie można było przewidzieć lub której rozmiaru nie można było dostatecznie ocenić z uwagi na powikłania trwającej terapi, które mogą, lecz nie muszą się pojawić, a ich dolegliwość w indywidualnych przypadkach może być zdecydowanie odmienna. Tymczasem nowością krzywdy ortopedycznej powoda sąd pierwszej instancji w ogóle się nie zajmował.

Powyższe błędy sądu doprowadziły, że istota sprawy nie została wyjaśniona, a to skutkuje koniecznością uchylenia zaskarżonego wyroku na podstawie art. 386§ 4 kpc .

Stanisław Łęgosz Grzegorz Ślęzak Paweł Hochman