Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 8 lutego 2018 r.

Sąd Okręgowy Warszawa-Praga w Warszawie I Wydział Cywilny

w składzie:

Przewodniczący SSO Eliza Nowicka - Skowrońska

Protokolant Jakub Flaga

po rozpoznaniu w dniu 8 lutego 2018 r. w Warszawie

na rozprawie

sprawy z powództwa M. W.

przeciwko Wspólnocie Mieszkaniowej Akacje 10 w W., K. K., A. K., A. U. (1)

o zapłatę

I.  oddala powództwo;

II.  zasądza od powoda na rzecz Wspólnoty Mieszkaniowej Akacje 10 w W., K. K., A. K., A. U. (1) kwoty po 1.817 (jeden tysiąc osiemset siedemnaście) złotych tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego.

SSO Eliza Nowicka - Skowrońska

Sygn. akt I C 135/16

UZASADNIENIE

Pozwem z dnia 04 lutego 2016 roku (data stempla), skierowanym przeciwko Wspólnocie Mieszkaniowej Akacje 10, K. K., A. K., A. U. (1) powód M. W. wniósł o zasądzenie od pozwanych solidarnie, a ewentualnie w ten sposób, że spełnienie świadczenia przez jednego z pozwanych zwalnia z obowiązku jego spełnienia pozostałych pozwanych, kwoty 200.000 zł tytułem zadośćuczynienia za wyrządzoną powodowi krzywdę poprzez odcięcie dopływu ciepłej wody do lokalu powoda w okresie od 20 października 2010 roku do 04 lutego 2013 roku. Powód sformułował również szereg żądań ewentualnych na wypadek nieuwzględnienia żądania głównego lub kolejnego ze zgłaszanych żądań, domagając się zasądzenia od pozwanych na swoją rzecz kwoty 200.000 zł pomniejszonej o część uwzględnionego roszczenia głównego, tytułem odszkodowania za utracone korzyści w okresie od 20 października 2010 roku do 04 lutego 2013 roku, które powód mógłby osiągnąć wynajmując mieszkanie wyposażone w ciepłą wodę, ewentualnie tytułem wynagrodzenia za korzystanie z całej instalacji systemu centralnej ciepłej wody bez zgody powoda i z jego wyłączeniem w okresie od 20 października 2010 roku do 04 lutego 2013 roku, ewentualnie ustalenie odpowiedzialności pozwanych za następstwa zdarzenia wywołującego szkodę, tj. za szkody mogące powstać u powoda w przyszłości wskutek długotrwałego używania zimnej wody (pozew k. 5-9).

W uzasadnieniu powód wskazał, że wskutek działań pozwanej wspólnoty został pozbawiony dostępu do ciepłej wody z uwagi na – zdaniem powoda nieistniejące – jego zadłużenie wobec pozwanej. Powód podniósł, że uchwala wspólnoty nr (...), na mocy której dokonano odcięcia dopływu ciepłej wody do lokalu powoda, została wyrokiem tutejszego Sądu uznana za nieistniejącą. Powód twierdził, że nie mógł we własnym zakresie dokonać podłączenia alternatywnego źródła ciepłej wody, gdyż działania takie wymagałyby zgody wspólnoty. Nadto powód wskazał, że pozbawienie go ciepłej wody naruszyło jego dobra osobiste, w szczególności jego godność osobistą, było przyczyną cierpień fizycznych i psychicznych, upokorzyło go, naruszało zasady współżycia społecznego, gdyż miało na celu przymuszenie go do opłacenia spornej zaległości. Nadto powód wskazał, że miał zamiar wynająć swoje mieszkanie, aby uzyskać z tego tytułu środki pieniężne, lecz nie mógł tego zrobić z uwagi na brak ciepłej wody. Powód twierdził również, że w okresie pozbawienia go dostępu do ciepłej wody pozostali członkowie wspólnoty korzystali z instalacji centralnej ciepłej wody z pominięciem powoda i bez jego zgody, za co należy mu się wynagrodzenie. Wskazał nadto, że z uwagi na długotrwałe korzystanie z zimnej wody mogło spowodować u niego choroby, które mogą ujawnić się w przyszłości, stąd też zasadne jest ustalenie odpowiedzialności pozwanych na przyszłość. Jednocześnie powód zaznaczył, że powództwa pozwanej wspólnoty o zapłatę zaległości czynszowych, kierowane przeciwko niemu nie były uwzględniane przez sądy (pozew k. 5-9, pismo k. 50-51v).

W odpowiedzi na pozew z dnia 11 lipca 2016 roku (data stempla) pozwani Wspólnota Mieszkaniowa Akacje 10 w W., K. K., A. K., A. U. (1) wnieśli o oddalenie powództwa w całości i zasądzenie od powoda kosztów procesu (odpowiedź na pozew k. 151-161v).

W uzasadnieniu pozwani wskazali, że roszczenia powoda są sprzeczne z zasadami współżycia społecznego. Powód jest bowiem członkiem Wspólnoty Mieszkaniowej Akacje 10, tym samym spoczywa na nim obowiązek ponoszenia wydatków i ciężarów związanych z funkcjonowaniem wspólnoty i z utrzymaniem jego lokalu. Tymczasem powód od wielu lat uchyla się od zapłaty należności, w dacie sporządzania odpowiedzi na pozew, zadłużenie powoda wyniosło 54.516,76 zł, zaś w dacie odłączenia powodowi dostępu do ciepłej wody – 5.245,35 zł. Powód mimo wezwań nie uregulował wówczas i nadal nie reguluje zaległości – tak w zakresie utrzymania nieruchomości wspólnej, jak i kosztów zużycia mediów w lokalu powoda. Pozwani przyznali, że uchwała nr 4/2010 została uznana za nieistniejącą, a to za sprawą powszechnego wówczas wadliwego doliczenia głosów współwłaścicieli garażu, z podobnych przyczyn uchylono inne uchwały, w tym również i te ustalające wysokość zaliczek. Jak wskazali pozwani, to właśnie ta okoliczność była przyczyna oddalenia powództw wspólnoty przeciwko powodowi, a nie fakt, iż ten wywiązywał się ze swoich obowiązków. W kwietniu 2013 roku wspólnota podjęła kolejną uchwałę dotyczącą odcięcia ciepłej wody do lokali dłużników i uchwała ta nadal obowiązuje. Pozwani wskazali, że powód zaskarża wszystkie podejmowane przez wspólnotę uchwały, wszczyna liczne postępowania sądowe przeciwko wspólnocie, co naraża wspólnotę na dalsze wydatki, oraz nie opłaca żadnych należności, skutkiem czego pozostali członkowie wspólnoty muszą de facto utrzymywać powoda. Podnieśli również zarzut braku legitymacji biernej pozwanych ad. 2, 3, 4, którzy są byłymi członkami zarządu pozwanej ad. 1, posiadającej legitymację procesową bierną w niniejszym postępowaniu. Odnosząc się do konkretnych żądań pozwu, pozwani wskazali, że powód nie wyjaśnił które konkretnie dobro osobiste powoda zostało naruszone przez odcięcie mu ciepłej wody i jakiej krzywdy z tego tytułu doznał, a działalność pozwanych, w której powód upatruje naruszenie swoich dóbr osobistych nie miała charakteru bezprawności, że nie wykazał realnego utracenia jakichkolwiek korzyści z wynajmu mieszkania, nie został pozbawiony dostępu do instalacji ciepłej wody, a żądanie ustalenia odpowiedzialności na przyszłość i zasądzenia z tego tytułu na rzecz powoda jakiejkolwiek kwoty jest pozbawione podstaw faktycznych i prawnych (odpowiedź na pozew k. 151-161v).

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

Powód M. W. jako właściciel lokalu mieszkalnego nr (...) w budynku przy ul. (...) oraz udziału we współwłasności lokalu niemieszkalnego – garażu wielostanowiskowego jest członkiem Wspólnoty Mieszkaniowej Akacje 10 przy ul. (...) w W.. Wraz z powodem zamieszkuje żona i syn. Członkami zarządu Wspólnoty Mieszkaniowej Akacje 10 w 2010 roku byli A. K., A. U. (1) i K. K. (KW (...) k. 188-200v, 203-257, KW (...) k. 258-291, uchwała nr 2 z 11.06.2007 r. k. 998, zeznania powoda k. 1034-1041, zeznania pozwanej A. K. k. 1041-1042, zeznania pozwanej A. U. (2) k. 1042-1044).

Wspólnota Mieszkaniowa Akacje 10 jest zaopatrywana przez Miejskie Przedsiębiorstwo Wodociągów i Kanalizacji jedynie w wodę zimną i korzysta z usługi odprowadzania ścieków, nie zakupuje od MPWiK usług podgrzania dostarczanej wody. Podgrzania wody pozwana dokonuje we własnym zakresie za pomocą paliwa gazowego, nabywanego od innych podmiotów. W tym celu dysponuje infrastrukturą, pozwalającą na dostarczanie paliwa gazowego i podgrzewanie wody, tj. gazociągami, przyłączami, kuchniami gazowymi i kotłami gazowymi. Corocznie koszty podgrzewania wody są zliczane i rozdzielane na wszystkich członków wspólnoty wedle liczników rzeczywistego zużycia energii do podgrzania wody w każdym z lokali (umowa nr (...) k. 318-323, umowa sprzedaży paliwa z załącznikami i OWU k. 324-357, umowa dostarczania paliwa z załącznikami k. 363-373, faktury za dostarczanie wody z załącznikami k. 374-377, faktury za dostarczanie gazu k. 378-382, projekt instalacji sanitarnych k. 383, 391, korespondencja wspólnoty w sprawie przyłączenia do sieci gazowej i zaopatrzenia w wodę k. 384-390, 392-393, zeznania świadka A. D. k. 596-597, zeznania świadka A. S. k. 597-598, zeznania świadka M. Z. k. 599-600, zeznania świadka J. C. k. 969-970, zeznania świadka R. K. k. 971-972, zeznania świadka B. K. k. 972-973, zeznania świadka L. O. k. 978-979, zeznania pozwanej A. K. k. 1041-1042, zeznania pozwanej A. U. (2) k. 1042-1044).

Powód nie wywiązywał się z obowiązku ponoszenia wydatków i ciężarów związanych z funkcjonowaniem wspólnoty i z utrzymaniem jego lokalu. W okresie od 30 kwietnia 2010 roku do 21 października 2010 roku powód dokonał wpłat na rzecz wspólnoty tytułem opłat eksploatacyjnych i za media w łącznej kwocie 998,28 zł, przy czym na dzień 21 października 2010 roku zadłużenie powoda wobec wspólnoty wynosiło łącznie 5.245,35 zł. W kolejnych latach zadłużenie powoda względem wspólnoty nadal rosło, powód początkowo sporadycznie co kilka miesięcy dokonywał wpłat różnych kwot wedle własnego uznania, które nie pokrywały naliczonych powodowi opłat. Następnie w ogóle przestał opłacać należności. W czerwcu 2016 roku zadłużenie powoda wyniosło 54.516,76 zł. Powód wielokrotnie był wzywany do uiszczenia całej sumy zadłużenia, konsekwentnie jednak twierdził, że nie ma żadnych zaległości w płatnościach (kartoteka konta k. 169-169v, 174-183, wezwanie do zapłaty k. 170-173, 184-187, zeznania świadka J. C. k. 969-970, zeznania świadka J. G. k. 970-971, zeznania świadka R. K. k. 971-972, zeznania powoda k. 1034-1041).

Wskutek narastającego zadłużenia powoda, podjęto decyzję o odcięciu powodowi dostępu do ciepłej wody, opierając się na treści uchwały wspólnoty nr 4/2010 z dnia 08 kwietnia 2010 roku. Dokonanie odłączenia ciepłej wody zarząd wspólnoty zlecił administratorowi, a ten zewnętrznej firmie. Dostarczanie ciepłej wody do lokalu powoda miało zostać wznowione w razie uregulowania przez niego całości zadłużenia i opłaty za odłączenie i przywrócenie dopływu wody w kwocie 100 zł. Informacje o możliwości wstrzymania dostawy ciepłej wody dostawali również inni zalegający z płatnościami lokatorzy, jednakże po ustaleniu sposobu spłaty zadłużenia strony dochodziły do porozumienia ustalając indywidualny harmonogram spłat i woda nie była odcinana. Powód natomiast nie uiścił na rzecz wspólnoty żądanej kwoty, wzywając ją korespondencyjnie do przywrócenia mu dostępu do ciepłej wody i wskazując, że w przeciwnym wypadku na własną rękę dokona modyfikacji instalacji centralnego ogrzewania i centralnej ciepłej wody, zakupu grzejników i podgrzewaczy. Powód po pozbawieniu go dostępu do ciepłej wody, korzystał wyłącznie z wody zimnej, którą we własnym zakresie podgrzewał w garnkach i czajnikach, używał jej do kąpieli, zmywania naczyń (korespondencja k. 10-12, 431-443, uchwała nr 4/2010 k. 21, zeznania świadka A. D. k. 596-597, zeznania świadka J. C. k. 969-970, zeznania świadka J. G. k. 970-971, zeznania świadka R. K. k. 971-972, zeznania świadka B. K. k. 972-973, zeznania świadka J. K. k. 976-977, zeznania świadka L. O. k. 978-979, zeznania powoda k. 1034-1041, zeznania pozwanej A. K. k. 1041-1042, zeznania pozwanej A. U. (2) k. 1042-1044, zeznania członka zarządu pozwanej wspólnoty M. M. k. 1044, zeznania członka zarządu pozwanej wspólnoty Z. D. k. 1044-1045).

Ponieważ powód w dalszym ciągu negował istnienie zaległości w związku z ustaleniem nieistnienia uchwał wspólnoty ustalających wysokość zaliczek i nie dokonywał spłaty należności, dostarczenie ciepłej wody do lokalu powoda nadal pozostawało wstrzymane. W rezultacie powód skierował do Sądu Rejonowego (...) pozew przeciwko wspólnocie o ochronę posiadania i zakaz dalszych naruszeń. Wskutek apelacji powoda od wyroku oddalającego jego powództwo, tut. Sąd w sprawie o sygn. akt IV Ca 310/12 zobowiązał wspólnotę do przywrócenia powodowi dostępu do ciepłej wody poprzez zdemontowanie zabezpieczeń zaworów ciepłej wody założonych na przewodzie doprowadzającym ją do lokalu powoda, jednocześnie oddalając powództwo w zakresie żądania zakazania naruszeń posiadania w przyszłości. W uzasadnieniu sąd II instancji wskazał m.in., że uprawnienie do odcięcia dostawy wody przysługuje jedynie przedsiębiorstwu wodno-kanalizacyjnemu, nie zaś wspólnocie czy zarządcy budynku. Na tej podstawie przywrócono powodowi dostęp do ciepłej wody. Wspólnota wystąpiła przeciwko powodowi z powództwem o zapłatę zaległych kwot, wynikających z nieuiszczania zaliczek. Sąd I instancji powództwo uwzględnił. Jednak wskutek apelacji powoda Sąd II instancji oddalił powództwo z uwagi na ustalenie nieistnienia uchwały, upoważniającej zarząd wspólnoty do odcięcia dopływu ciepłej wody dłużnikom. W czasie między wydaniem wyroku w I instancji, a rozpoznaniem apelacji powoda przez sąd odwoławczy, wskutek powództwa M. W. tut. Sąd wyrokiem z dnia 12 września 2012 roku w sprawie o sygn. akt I C 297/11 ustalił nieistnienie uchwały 4/2010 – mając na względzie nieprawidłowe doliczenie głosów współwłaścicieli nieruchomości wspólnej. Powód zaskarżał kolejne uchwały wspólnoty, w tym te dotyczące ustalenia wysokości zaliczek (odpowiedź na pozew w sprawie II C 509/10 k. 13-15, wyrok SR (...)w sprawie II C 509/10 z uzasadnieniem k. 16-17v, wyrok SO (...)w sprawie IV Ca 310/12 z uzasadnieniem k. 19-20, wyrok tut. Sądu w sprawie I C 297/11 z uzasadnieniem k. 23-27v, postanowienie SA w Warszawie w sprawie I ACz 43/13 z uzasadnieniem k. 27-27v, wyrok SA w Warszawie w sprawie I ACa 18/13 z uzasadnieniem k. 28-33, pozew wspólnoty w sprawie o zapłatę k. 34-35, wyrok SR (...) w sprawie II C 235/11 z uzasadnieniem k. 1011-1019, wyrok SO (...) w sprawie IV Ca 1678/12 z uzasadnieniem k. 41-41v, apelacja powoda w sprawie II C 509/10 k. 292-303, wyrok tut. Sądu w sprawie I C 491/11 z uzasadnieniem k. 444-452, wyrok tut. Sądu w sprawie I C 1012/12 k. 454-454v, wyrok tut. Sadu w sprawie I C 48/13, wyrok tut. Sądu w sprawie I C 208/13 k. 456-456v, wyrok tut. Sądu w sprawie I C 1331/13 z uzasadnieniem k. 457-469v, wyrok tut. Sądu w sprawie I C 447/14 k. 484, wyrok tut. Sądu w sprawie I C 1319/14 k. 485, zeznania świadka A. S. k. 597-598, zeznania świadka M. Z. k. 599-600, zeznania członka zarządu pozwanej wspólnoty M. M. k. 1044).

Wskutek powyższego, wspólnota podjęła uchwałę nr 5/2013 w sprawie wstrzymania dostarczania energii cieplnej służącej do podgrzewania wody na rzecz właścicieli lokali, zalegających z płatnościami za co najmniej dwa pełne okresy rozliczeniowe. Uchwała nadal obowiązuje – powództwo o ustalenie jej nieistnienia, ew. stwierdzenie nieważności, ew. uchylenie zostało wyrokiem sądu I instancji oddalone. Na jej podstawie ponownie dokonano odłączenia ciepłej wody w lokalu powoda. Powód ponownie wniósł pozew o naruszenie posiadania przeciwko wspólnocie, jednakże jego powództwo ostatecznie zostało oddalone z uwagi na niewykazanie przez powoda, iż tym razem modyfikacji dokonano na elementach instalacji będących własnością powoda (uchwała nr 5/2013 k. 304, , wyrok tut. Sądu w sprawie I C 447/14 k. 484, wyrok SO Warszawa – Praga w sprawie IV Ca 1403/15 z uzasadnieniem k. 519-527, zeznania świadka A. D. k. 596-597, zeznania pozwanej A. U. (2) k. 1042-1044, zeznania członka zarządu pozwanej wspólnoty Z. D. k. 1044-1045 oraz okoliczności bezsporne).

Powód w dalszym ciągu nie uiszcza wpłat na poczet zaliczek w określonej przez wspólnotę wysokości, w jego ocenie ich wysokość jest naliczona nieprawidłowo. Mimo wielu zaproszeń na spotkania właścicieli lokali w celu wyjaśnienia sytuacji, powód nie stawiał się na nie, nie podejmował dotychczas żadnych prób ustalenia właściwej wysokości zaliczek, rat zaległości ani struktury opłat. Członkowie wspólnoty zgłaszają zastrzeżenia co do wysokości zadłużenia powoda, faktu, że sami muszą pokrywać generowane przez niego wydatki oraz co do kosztów obsługi prawnej i uczestnictwa w sprawach sądowych wytaczanych wspólnocie przez powoda. Podejmowane są czynności zmierzające do licytacyjnej sprzedaży zadłużonego lokalu powoda (zeznania świadka A. D. k. 596-597, zeznania świadka A. S. k. 597-598, zeznania świadka M. Z. k. 599-600, zeznania świadka L. O. k. 978-979, zeznania powoda k. 1034-1041, zeznania pozwanej A. U. (2) k. 1042-1044, zeznania członka zarządu pozwanej wspólnoty M. M. k. 1044, zeznania członka zarządu pozwanej wspólnoty Z. D. k. 1044-1045).

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie wskazanych wyżej dokumentów złożonych w niniejszej sprawie, które w całości uznał za wiarygodne, gdyż ich rzetelność i prawdziwość nie były przez strony kwestionowane, a okazały się być dopuszczonymi jako dowody niezbędne do ustalenia stanu faktycznego oraz na okoliczności uznane przez Sąd za bezsporne, bowiem albo zostały przez strony wprost przyznane, bądź też nie zostały zaprzeczone, co zostało przez Sąd ocenione na zasadzie art. 230 k.p.c.

Sąd ustalając stan faktyczny wziął też pod uwagę zeznania przesłuchanych w sprawie świadków. Były one spójne, konsekwentne, zbieżne z pozostałym materiałem dowodowym w sprawie. Świadkowie opisali okoliczności powstania zadłużenia powoda wobec spółdzielni mieszkaniowej, wskazali sposób naliczania opłat, metody dostarczania ciepłej wody do lokali. Zeznania świadków pozwoliły Sądowi na poczynienie ustaleń faktycznych, będących podstawą rozstrzygnięcia w rozpoznawanej sprawie.

Również zeznania strony pozwanej były wiarygodne, przede wszystkim ze względu na fakt, iż ich treść znalazła potwierdzenie w pozostałym materiale dowodowym, zgromadzonym w sprawie, a w szczególności w złożonych przez strony dokumentach.

Jednocześnie częściowo wiarygodne były zeznania powoda – w zakresie, w którym były zbieżne z innymi dowodami, uznanymi przez Sąd za wiarygodne. W większej jednak mierze zeznania powoda były nieprzydatne dla rozstrzygnięcia sprawy, powód wskazywał, że wielu okoliczności nie pamięta, nie potrafił wyjaśnić w jaki sposób dokonywał obliczenia swoich należności względem wspólnoty ani w jaki sposób dokonywał wpłat. W szczególności nie zasługiwały na uznanie za wiarygodne zeznania powoda w części, w której twierdził, iż podejmował realne działania celem wynajęcia swojego mieszkania, są one bowiem sprzeczne z treścią dalszych zeznań powoda, który wskazał, że próby wynajęcia mieszkania zakończył w zasadzie na dokonaniu rozeznania wśród znajomych i nie kontynuował w tym zakresie negocjacji i prób zawarcia umowy najmu.

Sąd pominął złożone przez powoda dokumenty dotyczące jego kredytu hipotecznego, umowy przedwstępnej i płatności za komórki lokatorskie oraz dokumenty wskazywane z akt innych spraw sądowych, niż wymienione powyżej. Nie miały one bowiem znaczenia dla rozstrzygnięcia niniejszego postępowania, nie dotyczyły istotnych w sprawie okoliczności, a powoływane i nieuwzględnione przez Sąd orzeczenia innych sądów zapadły po okresie, w którym miało dojść do naruszenia dóbr osobistych powoda i również nie wpływały na rozstrzygnięcie w niniejszej sprawie. Sąd oddalił również pozostałe nierozpoznane wnioski dowodowe powoda z uwagi na fakt, że przeprowadzenie tych dowodów, a zwłaszcza dowodu z opinii biegłych celem ustalenia ceny jaką powód mógł uzyskać z najmu mieszkania, nie miałoby żadnego wpływu na rozstrzygnięcie, a to z uwagi na fakt niewykazania pozostałych przesłanek niezbędnych do uwzględnienia powództwa w tym zakresie, i w konsekwencji zmierzały jedynie do przedłużenia postępowania w sprawie.

Sąd zważył, co następuje:

Powództwo jest nieuzasadnione i jako takie nie zasługiwało na uwzględnienie.

Podstawę prawną żądania głównego powoda stanowił art. 24 § 1 k.c. zgodnie z którym ten, czyje dobro osobiste zostaje zagrożone cudzym działaniem, może żądać zaniechania tego działania, chyba że nie jest ono bezprawne. W razie dokonanego naruszenia może on także żądać, ażeby osoba, która dopuściła się naruszenia, dopełniła czynności potrzebnych do usunięcia jego skutków, w szczególności ażeby złożyła oświadczenie odpowiedniej treści i w odpowiedniej formie. Na zasadach przewidzianych w kodeksie może on również żądać zadośćuczynienia pieniężnego lub zapłaty odpowiedniej sumy pieniężnej na wskazany cel społeczny.

Aby rozstrzygnąć kwestię zasadności powództwa należało w pierwszej kolejności ustalić, czy dostęp do ciepłej wody stanowi dobro osobiste, którego ochrony można się domagać na podstawie art. 24 k.c. Niezbędne było również rozstrzygnięcie, czy działanie wspólnoty, polegające na wstrzymaniu dopływu ciepłej wody do lokalu zajmowanego przez powoda, było bezprawne.

W myśl art. 23 k.c. pod ochroną prawa cywilnego pozostają dobra osobiste człowieka, takie jak w szczególności zdrowie, wolność, cześć, swoboda sumienia, nazwisko lub pseudonim, wizerunek, tajemnica korespondencji, nietykalność mieszkania, twórczość naukowa, artystyczna, wynalazcza i racjonalizatorska. Dobra osobiste mają charakter obiektywny. Przysługują one każdemu człowiekowi bez względu na jego indywidualną zdolność przeżywania własnej godności i odczuwania jej naruszeń. Z drugiej strony, obiektywne ujęcie dóbr osobistych zakłada równą ich miarę, o naruszeniu dobra osobistego należy zatem rozstrzygać mając na uwadze społeczną ocenę określonego zachowania, a nie indywidualne odczucia osoby nim dotkniętej. Katalog dóbr osobistych jest katalogiem otwartym w tym znaczeniu, że wraz ze zmianą postaw społecznych nowe wartości uzyskują przymiot dóbr osobistych. Jednakże każdorazowo dobra osobiste są ściśle związane z jednostką ludzką i mają charakter przyrodzony (przypisane są jednostce od chwili narodzin).

W orzecznictwie przyjmuje się, że szczególny związek dobra osobistego z naturą człowieka wyłącza możliwość ujmowania w tych kategoriach dóbr innego rodzaju, wprawdzie wpływających na jakość ludzkiego bytowania, ale pochodzących z zewnątrz, niewywodzących się z istoty człowieczeństwa. Godziwe warunki mieszkaniowe są realizacją dostępu do dóbr cywilizacyjnych, ułatwiających i uprzyjemniających codzienne bytowanie, ale utrata np. możliwości korzystania z bieżącej wody nie godzi w podstawowe atrybuty człowieka (por. wyr. SA w Warszawie z dn. 03.09.2013 r. I ACa 176/13, wyr. SA w Łodzi z dn. 07.05.2014 r., I ACa 1311/13)

Na marginesie wskazać należy, że powód nie został pozbawiony dostępu do wody w ogóle, lecz nie dostarczano mu wyłącznie usługi podgrzania wody. Sąd Najwyższy ocenił, iż możliwość korzystania przez człowieka z energii elektrycznej stanowi realizację dostępu do dóbr cywilizacyjnych, ma ułatwiać i uprzyjemniać codzienne bytowanie, natomiast utrata możliwości korzystania z elektryczności nie godzi w podstawowe atrybuty człowieka. Utrudnia i komplikuje jedynie jego życie, jednak zapobieżenie tym niewygodom jest możliwe, chociaż wiąże się z wydatkami. Nie można wykluczyć wypadków, w których naruszenie obowiązku dostawy energii elektrycznej doprowadzi do naruszenia dóbr osobistych, będą to jednak inne dobra niż prawo do korzystania z prądu (por. wyr. SN z 07.12.2011 r. II CSK 160/11).

W świetle powyższego, w ocenie Sądu nie można stwierdzić, by dostęp do ciepłej wody stanowił dobro osobiste, którego naruszenie wywołałoby u powoda krzywdę. Dostęp do ciepłej wody nie wywodzi się bowiem z istoty społeczeństwa i jako taki nie może być uznany za dobro osobiste. Już z tej tylko przyczyny główne żądanie pozwu nie zasługiwało na uwzględnienie, bez potrzeby badania kwestii bezprawności zachowania się strony pozwanej.

Jednakże Sąd miał na względzie również i to, że w chwili podejmowania faktycznych czynności zmierzających do pozbawienia powoda do dostępu do ciepłej wody, obowiązywała uchwała wspólnoty pozwalająca na przedsięwzięcie takich działań w stosunku do osób zalegających z płatnościami za media. W świetle złożonej do akt dokumentacji z kartoteki mieszkania powoda, jak również w świetle jego zeznań nie budzi wątpliwości, że powód opłat takich nie uiszczał. Wprawdzie początkowo sporadycznie powód wpłacał pewne sumy, jednak nieodpowiadające ustalonym przez wspólnotę opłatom. Powód kwestionował ich wysokość, ale nie potrafił wyjaśnić w jaki sposób dokonuje obliczenia właściwej w jego opinii kwoty, nie podjął żadnych działań zmierzających do wyjaśnienia tej kwestii z zarządem wspólnoty. Następnie zaś przestał uiszczać nawet jakąkolwiek część opłat. Konieczność ponoszenia przez pozostałych członków wspólnoty kosztów generowanych przez powoda doprowadziła do podjęcia przez właścicieli lokali uchwały o pozbawieniu dostępu do ciepłej wody. Wspólnota podejmując taką decyzję nie miała na celu czynienie złośliwości powodowi, lecz ochronę interesów wspólnoty i poszczególnych jej członków. Należy przy tym zaznaczyć, że nie pozbawiono powoda dostępu do wody w ogóle, co może uczynić jedynie dostawca – MPWiK, chodziło o wstrzymanie dostawy wody ciepłej. Wodę ciepłą wspólnota pozyskiwała we własnym zakresie, podgrzewając ją we własnej kotłowni, a koszty paliwa do tego potrzebne rozliczano według faktycznego zużycia pomiędzy lokatorów, stosownie do odczytu liczników. Bez znaczenia przy tym pozostaje fakt, że powództwa wspólnoty przeciwko powodowi o zapłatę były oddalane – wpływ na to miało bądź to nieprecyzyjne sformułowanie pozwu, bądź to podważanie wszystkich kolejnych uchwał wspólnoty przez powoda. Nie przesądza to jednak absolutnie, że powód jako członek wspólnoty nie ma obowiązku partycypowania w kosztach wspólnych oraz pokrywania kosztów utrzymania swojego lokalu. Fizyczne odłączenie ciepłej wody nie było zatem zdaniem Sądu ani bezprawne, ani zawinione.

Na wypadek nieuwzględnienia żądania głównego, powód domagał się zasądzenia na swoją rzecz odszkodowania za utracone korzyści wskazując, że gdyby posiadał dostęp do ciepłej wody to wynająłby mieszkanie i uzyskiwałby z tego tytułu dochód, zaś wobec braku ciepłej wody, nie mógł wynająć mieszkania. Naprawienie szkody w myśl art. 361 § 2 k.c. obejmuje nie tylko szkody rzeczywiste, lecz także utracone korzyści ( lucrum cessans). Pojęcie to obejmuje utraconą szansę, jeżeli jej powstanie było więcej niż prawdopodobne (por. wyr. SA w Krakowie z 15.05.2002 r., I ACa 320/02). W razie dochodzenia naprawienia szkody w postaci utraconych korzyści, musi być ona przez żądającego odszkodowania wykazana z tak dużym prawdopodobieństwem, że praktycznie w świetle doświadczenia życiowego można przyjąć, że utrata korzyści rzeczywiście miała miejsce (wyr. SN z dn. 21.06.2002 r. IV CKN 382/00). Ciężar dowodu – zgodnie z ogólna regułą rozkładu ciężaru dowodu wyrażoną w art. 6 k.c. – spoczywa na poszkodowanym.

W rozpoznawanej sprawie powód nie wykazał, że poniósł jakąkolwiek szkodę. Zbędne było przeprowadzenie dowodu z opinii biegłego celem wyceny mieszkania powoda i ustalenia możliwej do uzyskania ceny najmu. Nie zmieniłoby to bowiem faktu, że powód w ogóle nie wykazał, że w rzeczywistości mógł wówczas wynająć swoje mieszkanie. Tylko w przypadku ustalenia, że powód rzeczywiście utracił z tego tytułu jakieś korzyści, należałoby przeprowadzić wnioskowany przez powoda dowód w celu ustalenia ich rzeczywistej wysokości. W realiach niniejszej sprawy jednak powód ogólnie wskazał, że chciał wynająć mieszkanie, jednak z uwagi na brak ciepłej wody nie mógł. Twierdzenia powoda pozostały gołosłowne – nie wykazał, że podejmował jakiekolwiek czynności związane z wynajęciem mieszkania, aktywnie poszukiwał najemcy, zamieszczał ogłoszenia, nie udowodnił również i tego, że wynajęcie mieszkania ostatecznie okazało się niemożliwe właśnie z uwagi na fakt braku ciepłej wody. Powód twierdził jedynie, że wstępnie rozmawiał na ten temat ze znajomym, jednak zaniechał jakichkolwiek dalszych pertraktacji arbitralnie uznając, że znajomy i tak nie będzie zainteresowany najmem. W ocenie Sądu powód nie udowodnił zasadności żądania o zapłatę odszkodowania.

Również roszczenie wynagrodzenie za korzystanie z instalacji nie zasługiwało na uwzględnienie. Powód twierdził, że został wykluczony z korzystania z instalacji wodnej, podczas gdy wspólnota czyni to bez jego zgody i należy mu się z tego tytułu wynagrodzenie. W pierwszej kolejności należy wskazać, że powód nie został pozbawiony dostępu do instalacji wodnej, bowiem woda w dalszym ciągu jest do jego lokalu dostarczana, a jedynie nie zostaje podgrzana. Korzystał zatem z instalacji w pewnym zakresie. Powód swoje roszczenie opierał na treści art. 224 § 2 k.c., jednakże wskazać należy, że nie zachodzą przesłanki przewidziane w tym przepisie. Nie można bowiem uznać, by powód był jedynym właścicielem instalacji, zaś pozostali członkowie wspólnoty takimi właścicielami już nie są i korzystają z niej bezumownie.

Nie zasługiwało na uwzględnienie również żądanie ustalenia odpowiedzialności na przyszłość za skutki zdarzenia szkodzącego. Podstawę prawną żądania pozwu w powyższym zakresie stanowi art. 189 k.p.c. Wskazać należy, że szkody na osobie nie zawsze powstają jednocześnie ze zdarzeniem, które wywołało uszkodzenie ciała. Są one ze swej istoty rozwojowe, przez co poszkodowany z reguły nie może w chwili wszczęcia procesu dochodzić wszystkich roszczeń, jakie mogą mu ewentualnie przysługiwać z określonego stosunku prawnego. Muszą one jednakże pozostawać w adekwatnym związku przyczynowym ze zdarzeniem. Roszczenie podlegało oddaleniu z uwagi na brak szkody po stronie powoda. Nie zostało również wykazane, że ewentualna szkoda pozostawałaby w jakimkolwiek związku przyczynowym z zachowaniem strony pozwanej. Na marginesie jedynie zauważenia wymaga, że żądanie powoda w tym zakresie sformułowane zostało wadliwie. Uwzględnienie roszczenia o ustalenie odpowiedzialności na przyszłość nie polega na jednoczesnym zasądzeniu jakiejkolwiek kwoty na rzecz uprawnionego. Z roszczeniem o zasądzenie odszkodowania poszkodowany może się zwrócić dopiero w chwili powstania dalszych szkód, będących skutkami zdarzenia szkodzącego.

O kosztach Sąd orzekł na podstawie art. 98 k.p.c. zasądzając od powoda, który sprawę przegrał w całości, na rzecz każdego z pozwanych koszty procesu.

Mając powyższe na względzie, na podstawie powołanych przepisów, Sąd orzekł jak w sentencji wyroku.

SSO Eliza Nowicka - Skowrońska