Pełny tekst orzeczenia

POSTANOWIENIE

Dnia 17 września 2019 roku

Sąd Apelacyjny w Katowicach II Wydział Karny w składzie:

Przewodniczący: sędzia S.A. Robert Kirejew

Protokolant: Damian Krzywda

przy udziale Prokuratora Prokuratury Okręgowej w Katowicach

del. do Prokuratury Regionalnej w Katowicach Katarzyny Żołny

w sprawie G. C. (C.)

podejrzanego o przestępstwo z art. 258 § 1 k.k. i inne

po rozpoznaniu zażalenia obrońcy podejrzanego

na postanowienie Sądu Okręgowego w Katowicach

z dnia 21 sierpnia 2019 roku, sygn. akt XXI Kp 588/19

w przedmiocie przedłużenia stosowania środka zapobiegawczego w postaci tymczasowego aresztowania

na podstawie art. 437 § 1 k.p.k.

postanawia

utrzymać w mocy zaskarżone postanowienie w punkcie 1.

UZASADNIENIE

Postanowieniem z dnia 21 sierpnia 2019 roku, sygn. akt XXI Kp 588/19, Sąd Okręgowy w Katowicach na podstawie art. 263 § 2 k.p.k., art. 249 § 1 k.p.k. oraz art. 258 § 1 pkt 2 i § 2 k.p.k. przedłużył w punkcie 1 stosowanie wobec podejrzanego G. C. środka zapobiegawczego w postaci tymczasowego aresztowania, zastosowanego postanowieniem Sądu Rejonowego Katowice-Wschód w Katowicach z dnia 5 czerwca 2019 roku, sygn. akt IV Kp 484/19, na dalszy okres, tj. do dnia 1 grudnia 2019 roku, do godz. 12:25.

Zażalenie na powyższe postanowienie złożył obrońca podejrzanego zarzucając:

1.  obrazę przepisów postępowania, która miała wpływ na treść zaskarżonego postanowienia, a mianowicie:

1.1.  art. 258 § 1 pkt 2 k.p.k., poprzez błędne przyjęcie, że w przedmiotowym stanie faktycznym zachodzi obawa matactwa ze strony podejrzanego;

1.2.  art. 258 § 2 k.p.k., poprzez błędne przyjęcie, że z uwagi na grożącą oskarżonemu surową karę zachodzi obawa, iż będzie on próbował zakłócić prawidłowy tok postępowania;

1.3.  art. 94 § 1 k.p.k. w zw. z art. 251 § 3 k.p.k., poprzez zaniechanie wskazania w uzasadnieniu zaskarżonego postanowienia okoliczności wskazujących na istnienie zagrożenia dla prawidłowego toku procesu;

1.4.  art. 259 § 2 k.p.k. poprzez zastosowanie tymczasowego aresztowania w sytuacji, gdy stosowanie tego środka zapobiegawczego pociąga wyjątkowo ciężkie skutki dla rodziny podejrzanego;

1.5.  art. 257 § 1 k.p.k., poprzez zastosowanie środka zapobiegawczego nadmiernie uciążliwego.

2.  błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę zaskarżonego postanowienia, polegający na stwierdzeniu, że w przedmiotowym stanie faktycznym zachodzą przesłanki dalszego stosowania tymczasowego aresztowania.

W oparciu o powyższe zarzuty obrońca wniósł o uchylenie stosowania najsurowszego środka zapobiegawczego, ewentualnie o zmianę izolacyjnego środka zapobiegawczego na środek o charakterze wolnościowym w postaci dozoru policji oraz zakazu opuszczania kraju z jednoczesnym zatrzymaniem paszportu.

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje.

W wyniku przeprowadzonej na skutek wniesionego zażalenia kontroli odwoławczej Sąd Apelacyjny ustalił, że w dalszym ciągu zachodzą przesłanki stosowania izolacyjnego środka zapobiegawczego względem G. C., wymienione w art. 249 § 1 k.p.k. oraz art. 258 § 1 pkt 2 i § 2 k.p.k.

Na wstępie należy zaznaczyć, że nadal aktualna pozostaje przesłanka ogólna stosowania środków zapobiegawczych z art. 249 § 1 k.p.k., gdyż zarówno dowody zgromadzone w sprawie świadczą, że istnieje duże prawdopodobieństwo popełnienia przez podejrzanego zarzucanych mu czynów, jak i zachodzi potrzeba zabezpieczenia prawidłowego toku postępowania, właśnie poprzez stosowanie najsurowszego środka zapobiegawczego. Z uwagi na to, że skarżący nie kwestionował tej przesłanki, należy jedynie zaznaczyć, iż w tym zakresie sąd I instancji dokonał prawidłowej oceny dowodów odnośnie zasadności stosowania środka zapobiegawczego w przedmiotowej sprawie. Jednocześnie stwierdzenie występowania dużego prawdopodobieństwa popełnienia przez skazanego zarzucanego mu czynu w kształcie sformułowanym przez prokuratora nie przesądza definitywnie, że G. C. swoim zachowaniem wyczerpał ich ustawowe znamiona.

Sąd Okręgowy słusznie również uznał, że zachodzi konieczność tymczasowego aresztowania podejrzanego z uwagi na intensywność przesłanek o szczególnym charakterze.

Nie można podzielić zarzutów obrońcy, jakoby bezzasadne była przyjęcie w zaskarżonym postanowieniu istnienia uzasadnionej obawy matactwa ze strony G. C.. Co prawda powinna ona wynikać z konkretnych okoliczności sprawy, jednakże w literaturze i orzecznictwie niekontrowersyjny jest pogląd, że uczestniczenie w zorganizowanych strukturach przestępczych wiąże się ze specyficzną postacią relacji i wzajemnych powiązań oraz zależności pomiędzy uczestnikami tego typu form działalności przestępczej, co sprawia, że w pełni uzasadnioną jest obawa, iż podejrzany w razie niestosowania środka zapobiegawczego o izolacyjnym charakterze mógłby podejmować próby mataczenia oraz innych bezprawnych działań utrudniających postępowanie, o czym mowa w przepisie art. 258 § 1 pkt 2 k.p.k. (por. postanowienie Sądu Apelacyjnego w Katowicach z dnia 9 września 2009 roku, sygn. II AKz 592/09, LEX nr 553815). Sąd ma w polu widzenia, że podejrzany przyznał się do winy oraz składa w sprawie obszerne wyjaśnienia, jednakże nie świadczy to per se o dezaktualizacji przesłanki szczególnej z art. 258 § 1 pkt 2 k.p.k. zważywszy, że proces w niniejszej sprawie jeszcze się nie rozpoczął. W ocenie sądu z uwagi na fakt, że postępowanie znajduje się na etapie gromadzenia dowodów, jedynie izolacja G. C. zabezpieczy śledztwo przed podjęciem prób utrudniania postępowania z jego strony.

Nie sposób również podzielić zarzutów podniesionych w zażaleniu obrońcy odnośnie do naruszenia przez sąd I instancji przepisu art. 258 § 2 k.p.k., gdyż niewątpliwie istnieje ryzyko ze strony podejrzanego podejmowania bezprawnych działań destabilizujących prawidłowy bieg procesu celem uniknięcia ewentualnej odpowiedzialności karnej, która wynika z grożącej mu surowej kary pozbawienia wolności. Z powszechną aprobatą spotkał się pogląd wyrażony przez Sąd Najwyższy, że podstawy stosowania tymczasowego aresztowania, określone w art. 258 § 2 k.p.k., przy spełnieniu przesłanek wskazanych w art. 249 § 1 k.p.k. oraz art. 257 § 1 k.p.k., przy braku przesłanek negatywnych określonych w art. 259 § 1 i 2 k.p.k., stanowią samodzielne przesłanki szczególne stosowania tego środka zapobiegawczego (vide Uchwała 7 sędziów Sądu Najwyższego z dnia 19 stycznia 2012 roku, sygn. akt I KZP 18/11, OSNKW 2012/1/1). Wbrew argumentacji skarżącego, sąd I instancji stwierdzając aktualność przesłanki z art. 258 § 2 k.p.k. nie oparł się tylko i wyłącznie na hipotetycznym zagrożeniu wymierzenia G. C. surowej kary, ale wziął również pod uwagę konkretne okoliczności przemawiające za tym, że w razie uznania przez sąd meriti winy i sprawstwa podejrzanego (oczywiście, jeżeli prokurator skieruje przeciwko podejrzanemu akt oskarżenia) może zostać mu wymierzona surowa kara pozbawienia wolności. Podstawą prognozy co do realności wymierzenia tymczasowo aresztowanemu takiej kary jest m.in. fakt, że G. C. stoi pod zarzutem popełnienia czynów zabronionych w ramach działania w zorganizowanej grupie przestępczej przy uczynieniu sobie z przestępstw stałego źródła dochodu, a także wysoka szkodliwość społeczna zarzucanych czynów.

Przedstawione przez prokuratora czynności dowodowe pozostałe do przeprowadzenia w niniejszym śledztwie również uzasadniają dalsze stosowanie tymczasowego aresztowania G. C., w tym zwłaszcza konieczność przeprowadzenia konfrontacji i przesłuchania kolejnych osób, które miały być ściśle powiązane z przestępczą działalnością podejrzanego. Należy jednocześnie zaznaczyć, że wraz ze stopniem zaawansowania postępowania, przyjęte przez sąd I instancji obawy będące podstawą tymczasowego aresztowania mogą ulec zmniejszeniu na tyle, że izolacyjny środek zapobiegawczy nie będzie już niezbędny do zabezpieczenia prawidłowego biegu procesu, co na bieżąco będzie monitorowane zarówno przez organ prowadzący postępowanie przygotowawcze, jak i przez sądy.

Na chwile obecną należy jednak uznać, że sąd I instancji nie dopuścił się naruszenia zasady minimalizacji środków zapobiegawczych wyrażonej w art. 257 § 1 k.p.k., albowiem dalszy etap postępowania przygotowawczego może prawidłowo zabezpieczyć jedynie stosowanie tymczasowego aresztowania. Biorąc pod uwagę obawy przyjęte za podstawę tego środka, ich nasilenie, a także uwzględniając zasadę ultima ratio stosowania środków zapobiegawczych, trzeba uznać że jedynie środek o charakterze izolacyjnym będzie w stanie spełnić swoją funkcję gwarancyjną i zabezpieczającą, albowiem środki o charakterze wolnościowym, wobec ich oczywiście mniejszej efektywności, nie dają takiej gwarancji.

Nie można także uwzględnić zarzutu naruszenia art. 259 § 1 pkt 2 k.p.k., gdyż obrońca ani podejrzany nie przedstawili żadnych dowodów przemawiających za tym, że dalsza izolacja G. C. pociągałaby za sobą wyjątkowo ciężkie skutki dla niego lub jego rodziny, a to właśnie na stronie domagającej się zastosowania wymienionego przepisu ciąży obowiązek wykazania tych przesłanek. Ponadto z protokołu przesłuchania wynika, że wbrew twierdzeniom obrońcy, podejrzany był jedynie zobowiązany do płacenia alimentów na rzecz swojej rodziny, a nie był jej głównym żywicielem. Oczywiste jest, że tymczasowe aresztowanie pociąga za sobą ciężkie skutki dla córki G. C., jednakże przytoczone przez skarżącego argumenty w żadnym razie nie świadczą o tym, aby wiązało się ono z zagrożeniem jej egzystencji, zwłaszcza w sytuacji kiedy pozostaje pod opieką matki.

Z tych wszystkich powodów orzeczono o utrzymaniu w mocy zaskarżonego postanowienia.

ZARZĄDZENIE

- odpis postanowienia z pouczeniem o prawomocności doręczyć podejrzanemu i jego obrońcy;

- akta sprawy zwrócić.

Katowice, dnia 17 września 2019 roku.