Pełny tekst orzeczenia

POSTANOWIENIE

Dnia 22 października 2019 roku

Sąd Apelacyjny w Katowicach w II Wydziale Karnym w składzie:

Przewodniczący: sędzia Grzegorz Wątroba

Protokolant: Damian Krzywda

po rozpoznaniu w sprawie D. Ł. (Ł.) i M. P. (P.)

oskarżonych o czyny z art. 197 § 1 k.k. i art. 200 § 1 k.k. i art. 191a § 1 k.k. i art. 191 § 1 k.k. przy zast. art. 11 § 2 k.k. i inne

zażaleń obrońców oskarżonych

na postanowienie Sądu Okręgowego w Częstochowie

z dnia 13 września 2019 roku, sygn. akt II K 116/19

w przedmiocie przedłużenia czasu trwania tymczasowego aresztowania

na podstawie art. 437 § 1 i § 2 k.p.k.

postanawia:

zmienić zaskarżone postanowienie w ten sposób, że z podstawy prawnej wyeliminować przepis art. 263 § 2 k.p.k., a w pozostałym zakresie utrzymać je w mocy.

UZASADNIENIE

Sąd Okręgowy w Częstochowie postanowieniem z dnia 13 września 2019 roku, sygn. akt II K 116/19, na podstawie art. 249 § 1 k.p.k., art. 258 § 1 pkt 2 k.p.k., art. 258 § 2 k.p.k. i art. 263 § 2 k.p.k., przedłużył środek zapobiegawczy w postaci tymczasowego aresztowania wobec:

- oskarżonego M. P., zastosowanego postanowieniem Sądu Rejonowego w Częstochowie z dnia 22 sierpnia 2018 roku, sygn. akt IV Kp 456/18, do dnia 20 grudnia 2019 roku, do godz. 6:15;

- oskarżonego D. Ł., zastosowanego postanowieniem Sądu Rejonowego w Częstochowie z dnia 23 sierpnia 2018 roku, sygn. akt IV Kp 459/18, do dnia 20 grudnia 2019 roku, do godz. 19:30.

Zażalenia na powyższe postanowienie złożyli obrońcy oskarżonych.

Obrońca oskarżonego D. Ł. adw. L. K. zaskarżonemu postanowieniu zarzucił naruszenie przepisów postępowania, tj. art. 257 § 1 k.p.k., art. 258 § 1 pkt 2 k.p.k. oraz art. 258 § 2 k.p.k., domagając się zmiany zaskarżonego postanowienia poprzez uchylenie tymczasowego aresztowania i jednoczesne zastosowanie w jego miejsce środków zapobiegawczych o charakterze wolnościowym w postaci dozoru Policji, zakazu opuszczania kraju oraz poręczenia majątkowego.

Obrońca oskarżonego D. Ł. adw. R. C. zaskarżonemu postanowieniu zarzucił naruszenie przepisów postępowania, tj. art. 258 § 2 k.p.k., art. 258 § 1 pkt 1 k.p.k., art. 258 § 1 pkt 2 k.p.k. oraz art. 257 § 1 k.p.k. Na podstawie wskazanych zarzutów skarżący wniósł o uchylenie środka zapobiegawczego w postaci tymczasowego aresztowania, ewentualnie o zastosowanie środka zapobiegawczego o charakterze wolnościowym.

Obrońca podejrzanego M. P. adw. Z. M. zaskarżonemu postanowieniu zarzucił błąd w ustaleniach faktycznych, a polegający na nieuzasadnionym przyjęciu, iż w sprawie niniejszej zachodziła podstawa do przedłużenia aresztu tymczasowego, domagając się jego zmiany poprzez nieprzedłużanie oskarżonemu tymczasowego aresztowania, ewentualnie o zastosowanie w jego miejsce poręczenia majątkowego, a dodatkowo innych nieizolacyjnych środków zapobiegawczych.

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje:

Zażalenia wniesione przez obrońców oskarżonych co do zasady nie zasługiwały na uwzględnienie.

Wbrew twierdzeniom zawartym w złożonych środkach odwoławczych, Sąd Okręgowy w Częstochowie słusznie uznał, że wobec oskarżonych M. P. i D. Ł. zachodzą przesłanki wskazujące na potrzebę dalszego stosowania tymczasowego aresztowania celem zabezpieczenia prawidłowego toku postępowania sądowego.

W pierwszej kolejności podnieść trzeba, iż istnienie przesłanki ogólnej stosowania środków zapobiegawczych, wyrażonej w art. 249 § 1 k.p.k. nie było w sprawie niniejszej kwestionowane, a okoliczności to uzasadniające w sposób kompleksowy zostały wymienione w treści zaskarżonego postanowienia, dlatego szersza argumentacja na tym polu nie jest celowa.

Nie ma wątpliwości co do prawidłowości ustaleń Sądu Okręgowego odnośnie wystąpienia przesłanki szczególnej z art. 258 § 1 pkt 2 k.p.k., tj. uzasadnionej obawy, że oskarżeni będą nakłaniać do składania fałszywych zeznań albo w inny bezprawny sposób utrudniać postępowanie karne. Nie można tutaj pominąć faktu, że każdy z oskarżonych stoi pod zarzutem popełnienia przestępstwa z art. 245 k.k., co na obecnym etapie postępowania sądowego w sposób wystarczający uzasadnia występowanie tej przesłanki szczególnej. Materiał dowodowy w postępowaniu przygotowawczym został co prawda zebrany, a w postępowaniu sądowym pokrzywdzony, który nie ukończył 15 lat nie będzie przesłuchiwany zgodnie z dyspozycją wyrażoną w przepisie art. 185a § 1 k.p.k., jednakże nie umniejsza to niezasadności dalszego stosowania tymczasowego aresztowania wobec oskarżonych.

W ocenie Sądu Apelacyjnego w przedmiotowej sprawie, wbrew stanowisku skarżących, zaistniała też szczególna przesłanka uzasadniająca konieczność dalszego stosowania względem oskarżonych izolacyjnego środka zapobiegawczego, o jakiej mowa w art. 258 § 2 k.p.k. Zgodnie z powszechnie akceptowanym orzecznictwem przesłanka ta stanowi wraz z przesłanką ogólną z art. 249 § 1 k.p.k. podstawę stosowania izolacyjnego środka zapobiegawczego wówczas, gdy zarzucony oskarżonemu czyn zagrożony jest karą pozbawienia wolności, której górna granica wynosi co najmniej 8 lat i jednocześnie wymierzenie w danym konkretnym przypadku surowej kary jest realne. Mając na względzie kwalifikację prawną czynów, których popełnienie zarzucono oskarżonym, w tym między innymi występku z art. 197 § 1 k.k. i art. 200 § 1 k.k. i art. 191a § 1 k.k. i art. 191 § 1 k.k. przy zast. art. 11 § 2 k.k., które zagrożone są surowymi karami w rozumieniu powołanego przepisu, jak również okoliczności towarzyszące popełnieniu przestępstw, charakter czynów, działanie na szkodę małoletniego, który nie ukończył 15 roku życia, ich wysoką społeczną szkodliwość groźba wymierzenia surowej kary – w przypadku stwierdzenia sprawstwa i winy oskarżonych – jawi się jako realna, a nie jedynie hipotetyczna. W orzecznictwie funkcjonuje pogląd, że groźba surowej kary rodzi domniemanie prawne, iż oskarżeni mogą podejmować próby bezprawnych działań mogących destabilizować prawidłowy tok postępowania. Z uwagi na to, że wskazana w art. 258 § 2 k.p.k. okoliczność ma charakter domniemania prawnego, nie jest konieczne dowodowe wykazywanie, że oskarżeni podejmowali w przeszłości konkretne działania w tym kierunku (por. np. postanowienie Sądu Apelacyjnego w Katowicach z dnia 3.11.2011 r., sygn. akt II AKz 708/11, LEX nr 1102946, KZS 2012/1/73, Prok.i Pr.-wkł. 2012/4/3).

Za chybiony uznać trzeba zarzut naruszenia przepisu art. 258 § 1 pkt 1 k.p.k., gdyż określona w nim przesłanka szczególna stosowania tymczasowego aresztowania nie była podstawą przedłużenia tego izolacyjnego środka zapobiegawczego wobec żadnego z oskarżonych.

Zażalenia obrońców oskarżonych w niewielkim stopniu okazały się zasadne, albowiem w części wstępnej zaskarżonego postanowienia powołano przepis art. 263 § 2 k.p.k., który ma zastosowanie w przypadku stosowania środków zapobiegawczych w postępowaniu przygotowawczym, zaś niniejsze postępowanie jest w fazie jurysdykcyjnej, toteż wskazany przepis należało wyeliminować i w tym zakresie zaskarżone postanowienie zmienić.

W konsekwencji trzeba uznać, że Sąd Okręgowy nie dopuścił się naruszenia zasady minimalizacji środków zapobiegawczych wyrażonej w art. 257 § 1 k.p.k., albowiem niniejsze postępowanie sądowe prawidłowo może zabezpieczyć jedynie dalsze stosowanie tymczasowego aresztowania wobec każdego z oskarżonych. W świetle przyjętych obaw i ich nasilenia, uwzględniając też zagrożenie dla prawidłowego przebiegu postępowania sądowego i jednocześnie zasadę ultima ratio stosowania środków zapobiegawczych o charakterze izolacyjnym, uznać trzeba, iż na obecnym etapie postępowania karnego tylko najsurowszy środek zapobiegawczy w postaci tymczasowego aresztowania w sposób prawidłowy zabezpieczy jego przebieg. Nie można tym samym przyjąć, że środki o charakterze wolnościowym, zwłaszcza wskazane przez skarżących, wobec ich oczywiście mniejszej efektywności, będą dawać taką gwarancję.

Sąd Apelacyjny nie dopatrzył się okoliczności skutkujących koniecznością odstąpienia od stosowania tymczasowego aresztowania względem oskarżonych M. P. i D. Ł. na gruncie art. 259 k.p.k.

Mając na uwadze powyższe okoliczności postanowiono jak na wstępie.

ZARZĄDZENIE

- odpis postanowienia z informacją o jego prawomocności doręczyć oskarżonym;

- zwrócić akta sprawy.

Katowice, dnia 22 października 2019 roku