Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

Zaskarżonym postanowieniem z dnia 14 lutego 2014 roku Sąd Rejonowy dla Łodzi Śródmieścia w Łodzi XI Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych oddalił wniosek pozwanego M. S. o przywrócenie terminu do złożenia sprzeciwu od wyroku zaocznego tegoż Sądu z dnia 9 października 2013 r. w sprawie z powództwa A. S. i A. J. sygn. akt XI P 480/13 (pkt 1 postanowienia), odrzucił sprzeciw pozwanego od wskazanego wyroku (pkt. 2) i oddalił wniosek pozwanego o wstrzymanie jego wykonania (pkt 3).

W uzasadnieniu Sąd podniósł, iż pozwany nie uprawdopodobnił, aby wystąpiła jakakolwiek obiektywna przeszkoda uniemożliwiająca mu złożenie w terminie sprzeciwu od wyroku zaocznego. Wskazał, że doręczenia zarówno opisu pozwu z dnia 24 maja 2013 r. jak i wezwania na rozprawę następowały w trybie awizo na adres ul. (...) wskazany przez powódki, który istnieje na wszystkich dokumentach tj. w umowie o pracę, świadectwie pracy, protokole kontroli PIP i był wskazywany przez pozwanego jako adres siedziby firmy jeszcze w maju 2013 r. Ponadto pod wskazanym adresem jeszcze w czerwcu 2013 r. Państwowa Inspekcja Pracy dokonała kontroli.

W dniu 29 października i 13 listopada 2013r uznano za doręczone dla pozwanego: wyrok zaoczny i postanowienie o jego sprostowaniu. Korespondencja dwukrotnie awizowana nie została odebrana przez pozwanego pod adresem działalności i zamieszkania.

We wniosku z dnia 7 lutego 2013 r. o przywrócenie terminu do złożenia sprzeciwu od wyroku zaocznego pełnomocnik pozwanego podniósł, że do dnia 31 stycznia 2014 r., - kiedy to wszczęto egzekucje komorniczą - pozwany nie wiedział o istnieniu przedmiotowego wyroku. Wskazał, że pozwany dokonał zmiany adresu na ul. (...) w dniu 21 maja 2013 r., zaś wniosek o wpis powyższej zmiany został złożony do (...) w dniu 05 lipca 2013 r. Pozwany nie dysponował kluczami do mieszkania na ul. (...), w którym mieszkał jego ojciec /w spornym okresie korzystający z radioterapii w związku z chorobą nowotworową i przebywający zasadniczo u konkubiny/. Pozwany rzadko bywał w w/w mieszkaniu, a korespondencję zwykle przekazywał mu ojciec, który w spornym okresie nie zrobił tego z uwagi na stan choroby. Pełnomocnik pozwanego wskazała także, że pisma sądowe przed złożeniem w placówce pocztowej winny być umieszczane u dozorcy domu czy w administracji domu /art. 138 par. 1 kpc/.

Mając powyższe na uwadze Sad Rejonowy stwierdził, iż pozwany świadomie utrzymywał w Ewidencji wpis o miejscu działalności odpowiadający adresowi podanemu przez powódki, na który Sąd kierował korespondencję. Dopiero bowiem w toku sporu w lipcu 2013 r. wystąpił o ujawnienie adresu na ul. (...) jako korespondencyjnego, ale tylko w związku z chorobą ojca. Dotychczas mimo, że nie przebywał pod adresem na ul. (...) na stałe, nie dokonywał zmian w Ewidencji utrzymując wpis o starym adresie. Sąd stanowczo podkreślił, że adresem ul. (...) pozwany posługiwał się jeszcze w maju i czerwcu 2013r na dokumentach wydawanych powódkom i Inspekcji Pracy.

Zdaniem Sądu pozwany nie dochował wymaganej staranności jako przedsiębiorca i nie wskazał adresu, pod którym stale przebywał jako adresu dla doręczeń czy adresu siedziby firmy, a więc obciążają go skutki braku odbioru przesyłek sądowych.

W przedmiocie podniesionego przez pełnomocnika pozwanego zarzutu naruszenia art. 138 § 1 kp Sąd podniósł, iż przepis ten ma zastosowanie tylko do osób fizycznych, ponadto konieczność złożenia korespondencji w Urzędzie Gminy dotyczy doręczeń dokonywanych w inny sposób niż przez Pocztę. Dlatego też doręczenia dokonane na adres wskazany przez powódki były skuteczne.

Z uwagi na powyższe Sąd oddalił wniosek pozwanego o przywrócenie terminu do złożenia sprzeciwu od wyroku zaocznego i na podstawie art. 344 § 3 kpc odrzucił sprzeciw jako złożony po terminie. Wobec powyższych ustaleń Sąd Rejonowy nie znalazł też podstaw do stosowania art. 346 § 1 kpc i wniosek o wstrzymanie wykonania wyroku także oddalił.

Zażalenie na powyższe orzeczenie wniósł pełnomocnik pozwanego.

Zaskarżonemu postanowieniu zarzucił obrazę przepisów postępowania:

- art. 228 § 1 k.p.c. w zw. z art. 138 k.p.c. poprzez uznanie, że pozwany nie jest osobą fizyczną i z tego względu nie ma do niego zastosowania art. 138 k.p.c., w sytuacji gdy pozwany jest osobą fizyczną prowadzącą działalność gospodarczą, a zatem powyższy przepis winien być zastosowany w niniejszej sprawie;

- art. 136 § 2 k.p.c. w zw. z 192 k.p.c. poprzez niewłaściwe uznanie, że doszło do skutecznego doręczenia pozwanemu odpisu pozwu, a w konsekwencji uznanie, że sprawa była w toku i na tej podstawie pozostawiono w aktach sprawy dalsze pisma ze skutkiem doręczenia, pomimo że nie doszło do prawidłowego doręczenia pozwu, a tym samym pozwany nie został prawidłowo pouczony o obowiązku i skutkach niezawiadomienia Sądu o zmianie swego adresu;

- art. 233 § 1 k.p.c. poprzez pominięcie, przy ocenie materiału dowodowego zebranego w sprawie, załączonego do wniosku o przywrócenie terminu, oświadczenia P. S., w którym to ojciec pozwanego potwierdził, że zapewniał o braku korespondencji adresowanej do syna, a jest to okoliczność, która dowodzi braku winy po stronie pozwanego w niedotrzymaniu terminu do złożenia sprzeciwu od wyroku zaocznego;

- art. 233 § 1 k.p.c. poprzez dowolną a nie swobodną ocenę materiału dowodowego, polegającą w szczególności na przyjęciu, że:

doszło na podstawie art. 139 k.p.c. do prawidłowego skutecznego doręczenia odpisu pozwu pozwanemu, podczas gdy z załączonych do wniosku o przywrócenie terminu dokumentów w postaci notatki urzędowej oraz oświadczenia P. S., wynika że nie można było na podstawie art. 139 k.p.c. uznać za prawidłowo i skutecznie doręczonego pozwanemu odpisu pozwu i wszelkich dalszych pism w niniejszej sprawie;

pozwany świadomie utrzymywał w Centralnej Ewidencji (...) i (...) wpis o miejscu działalności odpowiadający adresowi podanemu przez powódki, a dopiero w toku sprawy w lipcu 2013 roku wystąpił o ujawnienie adresu na ul. (...) jako korespondencyjnego, podczas gdy z uwagi na niedoręczenie pozwu pozwanemu, sprawa nie była w toku, zaś pozwany dokonał zmiany adresu do korespondencji w związku z niemożnością jej odbioru na dotychczasowych zasadach z powodu ujawnienia choroby ojca upoważnionego do odbioru korespondencji.

Z uwagi na powyższe skarżący wniósł o zmianę zaskarżonego postanowienia poprzez jego uchylenie; ewentualnie wydanie zarządzenia o doręczeniu pozwu; zmianę zaskarżonego postanowienia poprzez wstrzymanie wykonania wyroku zaocznego Sądu Rejonowego dla Łodzi - Śródmieścia w Łodzi XI Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych z dnia 9 października 2013 roku w sprawie o sygn. akt XI P 480/13; zasądzenie kosztów postępowania zażaleniowego, w tym kosztów zastępstwa procesowego, według norm przepisanych.

Sąd Okręgowy w Łodzi zważył co następuje:

- zażalenie nie zasługuje na uwzględnienie.

W myśl art. 344 kpc pozwany, przeciwko któremu zapadł wyrok zaoczny, może złożyć sprzeciw w ciągu tygodnia od doręczenia mu wyroku. W piśmie zawierającym sprzeciw pozwany powinien przytoczyć zarzuty przeciwko żądaniu pozwu oraz fakty i dowody na ich uzasadnienie. Sprzeciw złożony po terminie oraz sprzeciw, którego braków strona w wyznaczonym terminie nie uzupełniła, a także sprzeciw nieopłacony, sąd odrzuca na posiedzeniu niejawnym.

Zgodnie zaś z art. 168 § 1 kpc jeżeli strona, nie dokonała w terminie czynności procesowej bez swojej winy, sąd na jej wniosek postanowi przywrócenie terminu. Pismo z wnioskiem o przywrócenie terminu wnosi się do sądu, w którym czynność miała być dokonana, w ciągu tygodnia od czasu ustania przyczyny uchybienia terminu (art. 169 § 1 kpc). W piśmie tym należy uprawdopodobnić okoliczności uzasadniające wniosek (art. 169 § 2 kpc).

W ocenie Sądu Okręgowego Sąd Rejonowy słusznie przyjął, iż w rozpoznawanym przypadku nie zostały spełnione warunki pozwalające na przywrócenie terminu do wniesienia sprzeciwu od wyroku zaocznego z dnia 9 października 2013 r.

Konieczną i podstawową, przesłanką przywrócenia terminu jest bowiem brak winy w uchybieniu po stronie osoby dokonującej (zamierzającej dokonać) określonej czynności procesowej oraz terminowe złożenie wniosku w tym przedmiocie, w którym nadto uprawdopodobniono by wskazane okoliczności. Te natomiast przesłanki w niniejszej sprawie nie zostały spełnione.

Na gruncie rozpoznawanego przypadku przyczyną uchybienia terminowi do złożenia sprzeciwu od wyroku zaocznego w ocenie skarżącego był rzekomo niezawiniony brak wiedzy pozwanego o wskazanym orzeczeniu z uwagi na brak jego prawidłowego doręczenia.

Z twierdzeniem tym nie można się zgodzić.

Zgodnie z art. 138 kpc jeżeli doręczający nie zastanie adresata w mieszkaniu, może doręczyć pismo sądowe dorosłemu domownikowi, a gdyby go nie było - administracji domu, dozorcy domu lub sołtysowi, jeżeli osoby te nie są przeciwnikami adresata w sprawie i podjęły się oddania mu pisma. Dla adresata, którego doręczający nie zastanie w miejscu pracy, można doręczyć pismo osobie upoważnionej do odbioru pism.

W myśl art. 139 § 1 kpc. w razie niemożności doręczenia w sposób przewidziany w artykułach poprzedzających, pismo przesłane za pośrednictwem operatora pocztowego w rozumieniu ustawy z dnia 23 listopada 2012 r. - Prawo pocztowe należy złożyć w placówce pocztowej tego operatora, a doręczane w inny sposób - w urzędzie właściwej gminy, umieszczając zawiadomienie o tym w drzwiach mieszkania adresata lub w oddawczej skrzynce pocztowej ze wskazaniem gdzie i kiedy pismo pozostawiono, oraz z pouczeniem, że należy je odebrać w terminie siedmiu dni od dnia umieszczenia zawiadomienia. W przypadku bezskutecznego upływu tego terminu, czynność zawiadomienia należy powtórzyć.

Nieuprawnionym jest twierdzenie skarżącego, iż zarówno pozew w sprawie jak i następne pisma procesowe oraz wyrok zaoczny nie mogły zostać skutecznie doręczone w trybie art. 139 kpc gdyż wskazana procedura jest dopuszczalna dopiero w razie niemożności doręczenia pisma zgodnie z art. 138 kpc. Pozwany jest natomiast osobą fizyczną zatem w sprawie winno znaleźć zastosowanie doręczenie zastępcze tj. do rak osoby innej niż adresat, w szczególności wobec niemożliwości doręczenia dorosłemu domownikowi, administracji domu, dozorcy domu lub w urzędzie gminy.

Odnosząc się do powyższego istotnie wskazać należy iż w pierwszej kolejności w zakresie doręczeń pism procesowych pozwanemu będącemu osobą fizyczną zastosowanie znajdował przepis art. 138 kpc. Niemniej jednak nie należy tracić z pola widzenia, iż doręczenie pisma pozwanemu w tym trybie nie było możliwe. Pisma nie mógł odebrać osobiście ojciec pozwanego ponieważ w spornym okresie z uwagi na chorobę nie przebywał w miejscu zamieszkania. Poszukiwanie zaś w takich okolicznościach innej osoby uprawnionej do odbioru przesyłki administracji domu, dozorcy domu, sołtysa nie jest obligatoryjne. Podkreślić należy, iż doręczający jeśli nie zastanie adresata w mieszkaniu, może doręczyć pismo sądowe innej uprawnionej osobie jeśli ta nie jest przeciwnikiem adresata w sprawie i podejmie się oddania mu pisma. Wobec tego pozostawienie pisma dorosłemu domownikowi administracji domu, dozorcy domu, sołtysowi jest możliwe gdy podmioty te są dostępne w miejscu doręczenia i zgadzają się odebrać przesyłkę i przekazać ją adresatowi. Szczególne poszukiwania tych podmiotów, w sytuacji gdy adresata w miejscu doręczenia się nie zastanie nie wydaje się być więc uprawnione. W takich przypadkach doręczenia dokonuje się w trybie przewidzianym w art. 139 kpc. Taka też sytuacja miała miejsce na gruncie rozpoznawanego przypadku. Przesyłki adresowane do pozwanego, zawierające pozew, wezwania na rozprawy i wyrok zaoczny były prawidłowo dwukrotnie awizowane przez pocztę. Doręczenia dokonywano na adres pozwanego wskazany przez powódki i ujawniony w dokumentach. Pomimo tego pozwany nie odebrał przesyłek. Słusznie więc przesyłki uznano za doręczone i pozostawiono w aktach ze skutkiem doręczenia. W ocenie Sądu Okręgowego brak też podstaw do uznania, iż przesyłki skierowane do pozwanego winny zostać pozostawione w Urzędzie Gminy. Jak słusznie zauważył już bowiem Sąd I instancji, z art. 139 kpc wynika wprost, że w razie niemożności doręczenia pisma w sposób przewidziany w artykułach poprzedzających, pismo przesłane za pośrednictwem operatora pocztowego w rozumieniu ustawy z dnia 23 listopada 2012 r. - Prawo pocztowe należy złożyć w placówce pocztowej tego operatora, a doręczane w inny sposób - w urzędzie właściwej gminy. Tak więc pozostawienie przesyłki w urzędzie gminy ma miejsce tylko w okolicznościach gdy doręczenia nie dokonuje urząd pocztowy.

Reasumując zdaniem Sądu Okręgowego, Sąd Rejonowy prawidłowo stwierdził zatem iż brak było podstaw do twierdzenia, iż pozew w sprawie jak i wyrok zaoczny nie zostały pozwanemu prawidłowo doręczone a w konsekwencji, że sprawa nie była w toku i pozwany nie został prawidłowo pouczony o obowiązku i skutkach nie zawiadomienia Sądu o zmianie swego adresu. Zarzuty dotyczące naruszenia art. 139 k.p.c. art. 136 § 2 k.p.c. w zw. z 192 k.p.c. oraz art. 228 § 1 k.p.c. w zw. z art. 138 k.p.c. nie zasługiwały zatem na uwzględnienie.

Chybionym jest też twierdzenie skarżącego, iż pozwany nie ponosi winy w uchybieniu terminowi do złożenia sprzeciwu od wyroku zaocznego jak wynika bowiem z oświadczenia P. S., ojciec pozwanego potwierdził, że zapewniał o braku korespondencji adresowanej do syna.

Mając powyższe na uwadze podkreślić należy, iż przepis art. 168 § 1 k.p.c. nie może być interpretowany w sposób rozszerzający, gdyż jest zasadą, że czynności procesowe powinny być dokonywane w terminie. O braku winy strony można zatem mówić tylko wtedy, gdy istniała jakaś przyczyna, która spowodowała uchybienie terminowi. Przyczyna taka zachodzi wówczas, gdy dokonanie czynności w ogóle (w sensie obiektywnym) było wykluczone, jak również w takich przypadkach, w których w danych okolicznościach nie można było oczekiwać od strony, by zachowała dany termin procesowy. Dlatego w każdym przypadku przy ocenie braku winy, jako przesłanki przywrócenia terminu uchybionego przez stronę należy uwzględniać wymaganie dołożenia należytej staranności człowieka przejawiającego dbałość o swe własne życiowo ważne sprawy. (postanow. SN 14-04-2010 III SZ 1/10 LEX nr 602071).

Zdaniem Sądu II instancji Sąd Rejonowy prawidłowo uznał, iż pozwany takiej staranności nie dołożył. W szczególności nie zadbał o to by korespondencja związana z prowadzona przez niego działalnością była doręczana na adres, pod który jej odbiór będzie możliwy. Pozwanego nie tłumaczy ani brak kluczy do mieszkania na ul. (...), fakt choroby ojca ani okoliczność, że ten zapewniał go o braku korespondencji. Niewątpliwie bowiem ojciec pozwanego będąc hospitalizowanym żadnej korespondencji nie odbierał. Pozwany zaś nie sprawdzając czy korespondencja, pod adresem firmy może być bez przeszkód odbierana zaniedbał swe sprawy. Dopuścił się więc niedbalstwa, które nie może być usprawiedliwione.

Znamiennym jest także, że choć pozwany zmienił, jak podaje we wniosku o przywrócenie terminu, adres na ul. (...) w dniu 21 maja 2013 r. to jeszcze w czerwcu 2013 r. Państwowa Inspekcja Pracy dokonywała kontroli w jego firmie pod adresem wskazanym przez powódki i ujawnionym w ich umowach o pracę. Wniosek o wpis powyższej zmiany pozwany złożył do (...) dopiero w dniu 5 lipca 2013 r. Okoliczność tą pozwany tłumaczył niejednoznacznie. We wniosku o przywrócenie terminu wskazywał, iż dopiero po kontroli Państwowej Inspekcji Pracy dowiedział się, iż należy ujawnić w (...) zmianę adresu do doręczeń do tego zaś momentu pozostawał w przekonaniu, iż konsekwencją zmiany adresu (nie wiadomo czy prywatnego czy firmowego) jest ujawnienie go jako adresu do doręczeń zarówno co do korespondencji prywatnej jak i firmowej. W zażaleniu podniósł zaś, iż zmiany adresu w Ewidencji nie dokonywał gdyż nie było takiej konieczności. Dokonał jej niezwłocznie gdy potrzeba taka zaistniała w związku z ujawnieniem choroby ojca i niemożnością odbioru przez niego przesyłek. Stąd też uprawnionym jest wniosek, iż pozwany celowo utrzymywał w Ewidencji wpis o miejscu działalności odpowiadający adresowi podanemu przez powódki, na który Sąd kierował korespondencję. Brak więc podstaw do uznania, iż adresat nie zapoznał się z treścią przesyłek bez swej winy, a złożenie sprzeciwu po terminie nie było efektem jego procesowych zaniedbań.

W ocenie Sądu Okręgowego, w ujawnionych okolicznościach sprawy, Sąd Rejonowy słusznie zatem oddalił wniosek pozwanego o przywrócenie terminu do wniesienia sprzeciwu od wyroku zaocznego, a wskazany sprzeciw jako złożony z naruszeniem art. 344 § 3 kpc odrzucił. W konsekwencji na podstawie art. 346 § 1 kpc prawidłowo nie uwzględnił też wniosku o wstrzymanie wykonania wyroku.

Biorąc powyższe pod uwagę Sąd Okręgowy na podstawie art. 385 kpc. w zw. z art. 397 § 2 kpc. oddalił zażalenie skarżącego jako bezzasadne.

Przewodnicząca: Sędziowie:

Z. Odpis postanowienia wraz z uzasadnieniem doręczyć pełnomocnikom stron.