Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 19 marca 2014r.

Sąd Okręgowy w Elblągu Wydział IV Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie następującym

Przewodniczący: SSO Grażyna Borzestowska

Protokolant: st. sekr. sądowy Łukasz Szramke

po rozpoznaniu w dniu 19 marca 2014r. w Elblągu

na rozprawie sprawy z odwołania L. I.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w E.

z dnia 16/08/2013r znak: (...)

o prawo do emerytury

zmienia zaskarżoną decyzję w ten sposób, iż przyznaje wnioskodawcy L. I. prawo do emerytury od dnia 8 lipca 2013r.

Sygn. akt IV U 1900/13

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 16 sierpnia 2013 roku (znak: (...)) Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w E. odmówił L. I. prawa do emerytury. Jako podstawę swojego rozstrzygnięcia organ rentowy wskazał art. 184 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (t.j. Dz. U. z 2013 roku poz. 1440 ze zm.) oraz ogólnie na przepisy Rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U. z 1983 roku Nr 8, poz. 43 ze zm.). W ocenie organu rentowego na dzień 1 stycznia 1999 roku L. I. nie udowodnił 15 – letniego okresu zatrudnienia w szczególnych warunkach.

W odwołaniu od tej decyzji ubezpieczony wskazywał, że w okresie od dnia 5 marca 1977 roku do dnia 30 czerwca 1983 roku pracował w Wojewódzkiej Spółdzielni Budownictwa (...) w Ż., gdzie był zatrudniony w tym okresie jako monter wodno – kanalizacyjnych instalacji. Ubezpieczony podkreślił, że tego typu praca powinna być zaliczona jako praca w warunkach szczególnych. Jednocześnie podniósł, że prace powyższe świadczył przez 6 lat, a do spełnienia przesłanki 15 – letniego okresu pracy w warunkach szczególnych brakuje mu 4 lata. Wyjaśnił również, że świadectwa pracy nie precyzują dokładnie wykonywanych prac. Ubezpieczony na okoliczność charaktery pracy w powyższym okresie zgłosił stosowne wnioski dowodowe.

W odpowiedzi na odwołanie Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w E. wniósł o oddalenie odwołania Organ podtrzymał argumentację zaprezentowaną w zaskarżonej decyzji. Organ rentowy nie przyjął za udowodniony okresu pracy od dnia 5 marca 1977 roku do dnia 30 czerwca 1983 roku, w którym ubezpieczony pracował w Wojewódzkiej Spółdzielni Budownictwa (...) w Ż., jako pracy wykonywanej w szczególnych warunkach.

Sąd Okręgowy ustalił i zważył, co następuje:

Ubezpieczony urodził się w dniu (...), a zatem w dniu (...) 2013 roku ukończył 60 lat.

(bezsporne)

Ubezpieczony w okresie od 1 września 1968 roku do 24 czerwca 1971 roku odbywał naukę zawodu w Państwowym Ośrodku (...) w M. w zawodzie mechanik pojazdów. Następnie w okresie od 23 sierpnia 1971 roku do dnia 3 marca 1977 roku pracował jako szlifierz w (...) Zakładach (...) w M..

Od dnia 5 marca 1977 roku do dnia 30 czerwca 1983 roku ubezpieczony pracował na stanowisku monter wodno – kanalizacyjny w Wojewódzkiej Spółdzielni Budownictwa (...) w Ż.. Ubezpieczony nie legitymuje się za powyższy okres świadectwem wykonywania pracy w warunkach szczególnych. W tym czasie wykonywał prace montera instalacji wodno – kanalizacyjnych na zewnątrz budynków w pełnym wymiarze czasu pracy, również w okresie zimowym, w głębokich wykopach. Wnioskodawca nie wykonywał instalacji wewnątrz budynków, nie był hydraulikiem, choć tak się w zakładzie pracy określało instalatorów, czyli grupę pracowników do której należał. Zakres powierzonych ubezpieczonemu czynności obejmował układanie rur. L. I. robił podsypki pod rury. Sprawdzał poziomicą położenie rur, zasypywał je ziemią. Stawiał studzienki, prowadził prace drenażowe, robił instalacje gnojowicowe. Zakład pracy zajmował się bowiem budownictwem dla potrzeb rolnictwa (instalacje wodno – kanalizacyjne przede wszystkim dla potrzeb obór, chlewni, owczarni). Wojewódzka Spółdzielnia Budownictwa (...) w Ż. prowadził prace budowlane kompleksowo. Wówczas prowadzono dużo robót ziemnych. Natomiast maszyn, np. koparek nie było zbyt wiele dlatego większość prac należało wykonywać ręcznie. Na budowie znajdował się majster, który dokładnie mówił i pokazywał co i jak trzeba wykonać. Ubezpieczony pracował przy instalowaniu i zakładaniu przyłączy wodno – kanalizacyjnych, sieci burzowych i deszczowych w różnych miejscowościach K., K., Ż., P.. Ubezpieczony wykonywał tylko roboty ziemne, pracował w wykopach, których głębokość była różna 1,5 m, 2 m. Wykopy takie powinny być zabezpieczone szalunkami.

Od 1 lipca 1983 roku do 14 stycznia 1989 roku L. I. wykonywał prace na stanowisku piekarz, a od 15 stycznia 1989 roku do 28 marca 2002 roku kierownika piekarni oraz w okresie od 29 marca 2002 roku do 20 maja 2002 roku ponowienie stanowisko piekarza w Spółdzielni (...) z siedzibą w M..

W okresie od 21 maja 2002 roku do dnia 1 września 2002 roku ubezpieczony był zarejestrowany w Powiatowym Urzędzie Pracy w O. jako osoba bezrobotna.

Od 2 września 2002 roku do dnia 11 lipca 2007 roku wnioskodawca zajmował stanowisko szlifierza w (...) Zakład Produkcji (...) spółka jawna z siedzibą w K..

Zaś od 12 lipca 2007 roku ubezpieczony pracuje w jako kierownik w Spółdzielni (...) w M..

(dowód dokumentacja organu rentowo/ plik I: wniosek k. 1 – 10; kwestionariusz dotyczący okresów składkowych i nieskładkowych k. 11; świadectwo ukończenia zasadniczej szkoły zawodowej k. 12; zaświadczenie nr 23/71 k. 13; świadectwo pracy z dnia 2.03.1977 r. k. 14; świadectwo pracy z dnia 30.06.1983 r. k. 15; świadectwo pracy z dnia 21.05.2002 r. k. 16; zaświadczenie z dnia 11.06.2013 r. k. 17; świadectwo pracy z dnia 13.07.2007 r. k. 18 – 19; zaświadczenie Spółdzielni (...) w M. k. 20; świadectwo wykonywania pracy w szczególnych warunkach z dnia 12.06.2013 r. k. 24; świadectwa wykonywania pracy w szczególnych warunkach z dnia 5.04.2013 r. k. 25 - 28; dokumenty płacowe i osobowe dot. zatrudnienia w Wojewódzkiej Spółdzielni Budownictwa (...) w Ż. k. 29 – 36; świadectwo wykonywania pracy w szczególnych warunkach z dnia 6.08.2013 r. k. 64; akta sprawy: zeznania ubezpieczonego 13; zeznania M. S. k. 13; zeznania Z. K. k. 13; akta osobowe ubezpieczonego k. 21;)

W dniu 8 lipca 2013 roku ubezpieczony złożył wniosek o emeryturę. Z oświadczenia wnioskodawcy wynika, że złożył wniosek o przekazanie środków zgromadzonych w Otwartym Funduszu Emerytalnym na dochody budżetu państwa, na dzień 1 stycznia 1999 roku wykazał 25 – letni okres składkowy i nieskładkowy.

(bezsporne, a ponadto dokumentacja organu rentowego/ plik I : wniosek: k. 1 - 10; decyzja o ustaleniu kapitału początkowego k. 37;)

Decyzją z dnia 16 sierpnia 2013 roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych odmówił wnioskodawcy prawa do emerytury. W uzasadnieniu tej decyzji wskazano, że ubezpieczony ukończył 60 lat, udokumentował wymagany okres składowy i nieskładkowy, złożył również wniosek o przekazanie środków zgromadzonych w Otwartym Funduszu Emerytalnym na dochody budżetu państwa. W ocenie organu rentowego wnioskodawca nie udokumentował 15 – letniego okresu pracy w warunkach szczególnych. Zakład Ubezpieczeń Społecznych nie uwzględnił jako takiego okresu pracy w Wojewódzkiej Spółdzielni Budownictwa (...) w Ż. od 5 marca 1977 roku do dnia 30 czerwca 1983 roku, wskazując, że na podstawie dokumentacji archiwalnej wynika, iż w czasie zatrudnienia wnioskodawca zajmował stanowiska: monter wodno – kanalizacyjny, hydraulik, monter instalacji sanitarnych. W ocenie organu rentowego nie można wobec tego jednoznacznie stwierdzić, że ubezpieczony w wyżej wymienionym okresie pracował w warunkach szczególnych. Zakład Ubezpieczeń Społecznych przyjął za udowodniony okres pracy w szczególnych warunkach (łącznie 10 lat, 9 miesięcy i 24 dni):

-od 24 listopada 1971 roku do 31 grudnia 1971 roku – na stanowisku ślusarz remontowo – montażowy,

- od 1 czerwca 1972 roku do 31 sierpnia 1972 roku na stanowisku ostrzarz,

- od 1 września 1972 roku do 30 czerwca 1974 roku i od 1 lipca 1974 roku do 31 grudnia 1975 roku na stanowisku szlifierz, krajacz metali tarczą ścierną,

- od 1 stycznia 1976 roku do 3 marca 1977 roku na stanowisku ostrzarz,

- od 1 lipca 1983 roku do 14 stycznia 1989 roku w Spółdzielni (...) w M. na stanowisku piekarz.

(dowód: dokumentacja organu rentowego/ plik I: decyzja z 16.08.2013 r. k. 63)

L. I. nie zgodziła się z powyższą decyzją, domagając się zaliczenia do okresu pracy w szczególnych warunkach okresu od 5 marca 1977 roku do 30 czerwca 1983 roku w Wojewódzkiej Spółdzielni Budownictwa (...) w Ż..

(dowód: akta sprawy: odwołanie k. 2; zeznania ubezpieczonego k. 13.)

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie dokumentacji zgromadzonej w aktach niniejszej sprawy oraz w aktach organu rentowego oraz w aktach osobowych ubezpieczonego, których prawdziwość i rzetelność nie była kwestionowana. Sąd również nie znalazł podstaw do jej kwestionowania z urzędu. Podstawę ustaleń stanowiły także zeznania wnioskodawcy i świadków Z. K. i M. S.. Osoby te, obce dla skarżącego nie były zainteresowane wynikiem postępowania, a jednocześnie były zatrudnione w tym samym zakładzie pracy co ubezpieczony, pracowały z wnioskodawcą, systematycznie widywały go w pracy, i potrafiły wskazać jakie czynności oraz w jakich warunkach i okolicznościach skarżący wykonywała pracę. Zdaniem Sądu zasługują na walor wiarygodności w zakresie charakteru pracy i czynności wykonywanych w jej ramach.

W ocenie Sądu odwołanie wnioskodawcy zasługiwało na uwzględnienie.

W świetle art. 24 ust. 1 ustawy emerytalnej ubezpieczonym urodzonym po dniu 31 grudnia 1948 r. przysługuje emerytura po osiągnięciu wieku emerytalnego określonego w ust. 1a i 1b, z zastrzeżeniem art. 46, 47, 50, 50a, 50e i 184.

W myśl art. 184 ust. 1 ustawy emerytalnej ubezpieczonym urodzonym po dniu 31 grudnia 1948roku przysługuje emerytura po osiągnięciu wieku przewidzianego w art. 32, 33, 39 i 40, jeżeli w dniu wejścia w życie ustawy osiągnęli:

1) okres zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze wymaganym w przepisach dotychczasowych do nabycia prawa do emerytury w wieku niższym niż 60 lat - dla kobiet i 65 lat - dla mężczyzn oraz

2) okres składkowy i nieskładkowy, o którym mowa w art. 27.

Ust. 2 przywołanego artykułu mówi, że emerytura, o której mowa w ust. 1, przysługuje pod warunkiem nieprzystąpienia do otwartego funduszu emerytalnego albo złożenia wniosku o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w otwartym funduszu emerytalnym, za pośrednictwem Zakładu, na dochody budżetu państwa oraz rozwiązania stosunku pracy - w przypadku ubezpieczonego będącego pracownikiem.

W myśl art. 32 ust. 1 ubezpieczonym urodzonym przed dniem 1 stycznia 1949 r., będącym pracownikami, o których mowa w ust. 2 i 3, zatrudnionymi w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, przysługuje emerytura w wieku niższym niż określony w art. 27 ust. 2 i 3. Dla celów ustalenia uprawnień, o których mowa w ust. 1, za pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach uważa się pracowników zatrudnionych przy pracach o znacznej szkodliwości dla zdrowia oraz o znacznym stopniu uciążliwości lub wymagających wysokiej sprawności psychofizycznej ze względu na bezpieczeństwo własne lub otoczenia (ust. 2).

Stosownie do § 4 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz.U. Nr 8, poz. 43) pracownik, który wykonywał prace w szczególnych warunkach, wymienione w wykazie A, nabywa prawo do emerytury, jeżeli spełnia łącznie następujące warunki: osiągnął wiek emerytalny wynoszący: 55 lat dla kobiet i 60 lat dla mężczyzn oraz ma wymagany okres zatrudnienia, w tym co najmniej 15 lat pracy w szczególnych warunkach. Zgodnie zaś z § 3 rozporządzenia za okres zatrudnienia wymagany do uzyskania emerytury, zwany dalej „wymaganym okresem zatrudnienia”, uważa się okres wynoszący 20 lat dla kobiet i 25 lat dla mężczyzn, liczony łącznie z okresami równorzędnymi i zaliczanymi do okresów zatrudnienia.

W myśl § 2 ust. 1 rozporządzenia okresami pracy uzasadniającymi prawo do świadczeń na zasadach określonych w rozporządzeniu są okresy, w których praca w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze jest wykonywana stale i w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na danym stanowisku pracy.

Z powyższego wynika, że skarżący nabyłby prawo do wcześniejszej emerytury w przypadku łącznego spełnienia przesłanek:

- ukończenia wieku 60 lat;

- legitymowania się łącznym okresem ubezpieczenia w wymiarze co najmniej 25 lat, przypadającym na dzień 1 stycznia 1999 roku;

- legitymowania się 15 - letnim okresem pracy wykonywanej w szczególnych warunkach, przypadających na dzień 1 stycznia 1999 roku;

- nieprzystąpienia do otwartego funduszu emerytalnego;

Poza sporem w sprawie było, że skarżący L. I. ma ukończone 60 lat, legitymuje się wymaganym okresem ubezpieczenia oraz złożył wniosek o przekazanie środków zgromadzonych w Otwartym Funduszu Emerytalnym na dochody budżetu państwa. Spornym natomiast pozostawało czy skarżący na dzień 1 stycznia 1999 roku legitymuje się 15 - letnim okresem pracy wykonywanej w szczególnych warunkach. Zakład Ubezpieczeń Społecznych nie uwzględnił ubezpieczonemu jako pracy w warunkach szczególnych okresu zatrudnienia w Wojewódzkiej Spółdzielni Budownictwa (...) w Ż..

Na okoliczność zatrudnienia i jego charakteru w w/w Spółdzielni wnioskodawca przedłożył świadectwo pracy z dnia 30 czerwca 1983 roku, gdzie potwierdzono, że w spornym okresie zajmował stanowisko monter wodno - kanalizacyjny. Wnioskodawca nie legitymuje się natomiast świadectwem wykonywania pracy w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze dotyczącym tego okresu.

Należy nadmienić, że rozporządzenie dotyczące szczególnych warunków w § 2 ust. 2 wymaga by okresy pracy w szczególnych warunkach zostały potwierdzone przez zakład pracy w świadectwie wykonywania pracy w szczególnych warunkach lub też w „zwykłym” świadectwie pracy z odpowiednią adnotacją. Niemniej jednak należy zauważyć, iż świadectwo pracy nie ma mocy wiążącej zarówno dla organu rentowego, jak i dla Sądu. Nie jest ono bowiem dokumentem urzędowym w rozumieniu art. 244 § 1 i § 2 k.p.c., gdyż podmiot wydający to świadectwo nie jest organem państwowym ani organem wykonującym zadania z zakresu administracji państwowej, a tylko dokumenty wydane przez te organy stanowią dowód tego, co zostało w nich urzędowo poświadczone. W postępowaniu sądowym świadectwo pracy traktuje się jako dokument prywatny w rozumieniu art. 245 k.p.c., który stanowi jedynie dowód tego, że osoba, która je podpisała, złożyła oświadczenie zawarte w dokumencie. Dokument taki podlega kontroli zarówno co do prawdziwości wskazanych w nim faktów, jak i co do prawidłowości wskazanej podstawy prawnej. Tak więc wnioskodawczyni posiada uprawnienie do wykazania innymi dowodami, iż stale i w pełnym wymiarze czasu pracy wykonywała pracę w szczególnych warunkach, tym bardziej, iż zgodnie z utrwalonym w judykaturze poglądem, w sądowym postępowaniu odwoławczym możliwe jest ustalenie okresów zatrudnienia także w oparciu o inne dowody niż dowód z zaświadczenia zakładu pracy (uchwała Sądu Najwyższego z dnia 21 września 1984 roku, III UZP 48/84 LEX nr 14630, uchwała Sądu Najwyższego z dnia 10 marca 1984 roku, III UZP 6/84 LEX nr 14625).

Podkreślenia wymaga, że dla oceny czy pracownik pracował w szczególnych warunkach nie ma znaczenia nazwa zajmowanego stanowiska, tylko rodzaj powierzonej mu pracy, rzeczywiście wykonywanych zadań (zob. m. in. wyrok Sądu Apelacyjnego w Katowicach z dnia 21 marca 2013 roku, III AUa 1613/13 LEX nr 1305951).

Zatem obok dokumentów źródłowych niezbędne było przeprowadzenie innych dowodów, które mogły potwierdzić stanowisko wnioskodawczyni.

Ubezpieczony wnioskując o zaliczenie okresu pracy od 5 marca 1977 roku do 30 czerwca 1983 roku w Wojewódzkiej Spółdzielni Budownictwa (...) w Ż., wskazał, że pracę tam podjął z uwagi na wyższe wynagrodzenie. Nie był tam hydraulikiem. Ubezpieczony podał, że nie miał wykształcenia w tym kierunku. Z wykształcenia jest bowiem mechanikiem samochodowym, zaś uprawnień montera wodno – kanalizacyjnego nie posiadał. Był zatem pracownikiem niewykwalifikowanym. W zakładzie pracy przydzielono ubezpieczonemu pracę w głębokich wykopach. Opisując zakres powierzonych mu czynności podał, że kładł rury. Jak wyjaśnił była to praca do której nie potrzebne były szczególne umiejętności, ani szczególne kwalifikacje. Wnioskodawca wskazał, że robił podsypki pod rury. Sprawdzał poziomicą położenie rur, zasypywał je ziemią. Stawiał studzienki, prowadził prace drenażowe, robił instalacje gnojowicowe. Zakład pracy zajmował się bowiem budownictwem dla potrzeb rolnictwa (instalacje wodno – kanalizacyjne przede wszystkim dla potrzeb obór, chlewni, owczarni). Wojewódzka Spółdzielnia Budownictwa (...) w Ż. prowadził prace budowlane od początku do końca – kompleksowo. Wówczas prowadzono dużo robót ziemnych. Na budowie znajdował się majster, który dokładnie mówił i pokazywał co i jak trzeba wykonać. Pracował przy instalowaniu i zakładaniu przyłączy wodno – kanalizacyjnych, sieci burzowych i deszczowych. Ubezpieczony podał, że wykonywał tylko roboty ziemne. Z relacji wnioskodawcy wynika, że pracował w wykopach. Jak podał ich głębokość była różna 1,5 m, 2 m. Niektóre wykopy miały nawet po 3 metry głębokości. Dotyczyło to przede wszystkim wykopów prowadzonych podczas prac drenażowych. Wnioskodawca podkreślił, że wszystkie wykonywane przez niego prace były prowadzone w wykopach.

Zgodnie z zeznaniami wnioskodawcy w zakładzie pracy błędnie określano pracowników jako „hydraulik”. Zauważył, że w zasadzie wszystkich pracowników określano w ten sposób. Pracowało wówczas 6 – 8 osób. Niektórzy robili CO, niektórzy pracowali w wykopach, natomiast inni wykonywali prace montażowe. To ci ostatni byli w ocenie ubezpieczonego hydraulikami. Wykonywali bowiem prace wewnątrz budynków związane z instalacją przyłączy i urządzeń sanitarnych (muszle, umywalki). Wnioskodawca konsekwentnie utrzymywał, że tego typu prac nie wykonywał. Nie zajmował się również zakładaniem CO. Poinformował jednocześnie, że zarówno w świadectwie pracy jak i w legitymacji pracodawca wskazał, że pracował przez cały ten okres na stanowisku montera wodno – kanalizacyjnego. Natomiast wśród pracowników, którzy zajmowali się instalacjami wewnątrz budynków był, zgodnie z pamięcią wnioskodawcy, np. pan K.. Pracownicy wykonywali swe obowiązki w grupach 2 – 3 osobowych (brygadach). Prace te były nadzorowane przez kierownika pana S.. Każda z tych brygad miała do wykonania pewien zakres obowiązków. Wnioskodawca w spornym okresie zatrudnienia pracował między innymi ze świadkiem M. S. (2).

(dowód: zeznania ubezpieczonego k. 13, akta osobowe ubezpieczonego k. 21 akt sprawy)

W toku postępowania sądowego skarżący wniósł o przesłuchanie w charakterze świadków M. S. (2) i Z. K. (3), na okoliczność charakteru pracy wykonywanej przez wnioskodawcę w okresie zatrudnienia w Wojewódzkiej Spółdzielni Budownictwa (...) w Zakład (...) w Ż. w kwestionowanym przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych okresie.

Z materiału dowodowego zebranego w sprawie, wynika , że skarżący pracował przez okres prawe 6 lat w charakterze montera wodno – kanalizacyjnego. Wynika to jednoznacznie z zeznań świadków.

Świadek Z. K. (3) był zatrudniony jako instalator wodno – kanalizacyjny w Wojewódzkiej Spółdzielni Budownictwa (...) w Ż. od września 1976 roku do marca 1993 roku. Świadek, z wykształcenia monter wodno – kanalizacyjny - pracował z wnioskodawcą na budowach prowadzonych w K., K., Ż. oraz P.. Prace, którymi się zajmował wraz z wnioskodawcą, polegały na kładzeniu kanalizacji, pracach drenażowych. Prace prowadzone były na zewnątrz. Głównie były to roboty ziemne. Świadek wyjaśnił, że w tamtych czasach nie było zbyt wiele sprzętu (np. koparek), więc większość prac należało wykonywać ręcznie. Świadek podał, że wraz z wnioskodawcą kopał wykopy, zasypywał je. Wspólnie pracowali w tych wykopach, które miały po około 2 m głębokości.

Z zeznań tego świadka wynik, że gdy pracował z wnioskodawcą w K., wspólnie wykonywali instalację odprowadzającą ścieki od znajdujących się tam obór. Wykonywali również prace przy powstającej przepompowni gnojowicy. Zajmowali się wówczas zakładaniem niezbędnej kanalizacji. Natomiast świadek podał, że w K. wraz z wnioskodawcą wykonywał instalację wodą. Kładli tam razem rury PCV 160.

Z. K. (3) wyjaśnił, że zatrudnione osoby pracowały w grupach 2 – 3 osobowych. Wykonywaniem instalacji wewnątrz budynków nie zajmował się wnioskodawca. Obowiązki te należały do innych pracowników. Z tego co pamiętał było ich 2 lub 3, a wśród nich wymienił pana K. i G., którzy zakładali instalacje sanitarne. Świadek poinformował, że zarówno on jak i wnioskodawca pracowali wyłącznie przy instalacjach zewnętrznych. Z relacji Z. K. (4) wnika, że w zakładzie pracy nie było w zasadzie stanowiska hydraulika. Zgodnie z jego wiedzą prace hydrauliczne wykonywane są wewnątrz budynków. Taka osoba zaś zajmuje się zakładaniem przyłączy i urządzeń w środku pomieszczeń. Natomiast osoby takie jak on i wnioskodawca - zatrudnione jako monter wodno – kanalizacyjny – pracowali na zewnątrz budynków. W trakcie zeznań, świadek oświadczył, że wprawdzie w przypadku wykopów poniżej 1,5 m wymagane były szalunki, aczkolwiek w tamtych czasach nie zawsze wszelkie standardy bezpieczeństwa były zachowywane. Wobec tego wiele razy mimo takich wymogów szalunki takie nie były robione. Nadto z jego zeznań wynika, że razem z wnioskodawcą pracowali w pełnym wymiarze czasu pracy także zimą wykonując te same czynności. Gdy ziemia była zamarznięta, przywożono na miejsce budowy opony i podpalano je. Następnie, gdy ziemia odmarzła można było prowadzić prace. W trakcie prac wykonywanych zimą pracownicy mieli zapewnione wyżywienie.

(dowód: zeznania świadka Z. K. (4) k. 13 akt sprawy)

Świadek M. S. (2) był zatrudniony w Wojewódzkiej Spółdzielni Budownictwa (...) w Ż. od 1969 roku do 1984 roku. Zajmował stanowisko instalatora, był również brygadzistą ekipy monterskiej, w tym także podlegał mu wnioskodawca. W okresie zatrudnienia do obowiązków świadka należały głównie prace spawalnicze. Zeznał, że zajmował się również wykonywaniem instalacji sanitarnej i wodnej wewnątrz budynków oraz wykonywaniem CO. Świadek pamiętał, że wnioskodawca pracował jako instalator wodno – kanalizacyjny. Polegało to na tym, że zajmował się wykonywaniem instalacji na zewnątrz budynków (woda, kanalizacja, burzówka, deszczówka). Z relacji M. S. (2) wynika, że w zakładzie pracy prace świadczono w brygadach. Nie była to duża firma, dlatego przeważnie pracowało się po dwie osoby. Świadek pracował w grupie wspólnie z trzema innymi pracownikami. M. S. (2) pamiętał, że wnioskodawca pracował w grupie ze świadkiem Z. K. (4). Podał również, że wnioskodawca pracował jako monter instalacji wodnej i kanalizacyjnej na zewnątrz. Wprawdzie były osoby zajmujące się instalacjami wewnątrz budynków, np. pan K., ale do obowiązków L. I. należały wyłącznie prace przy wykonywaniu instalacji na zewnątrz. Zgodnie z widzą świadka ubezpieczony posiadał uprawnienia i wykształcenie zgodnie z zajmowanym wówczas stanowiskiem pracy.

Świadek wskazał, że wnioskodawca pracował na budowach w K., K., Ż.. M. S. (2) wyjaśnił, że jego zdaniem hydraulik wykonuje prace zewnętrzne wodno – kanalizacyjne. W zakładzie pracy takim mianem określało się instalatorów. Tak było przyjęte i tak się na nich mówiło.

Z zeznań tego świadka wynika ponadto, że instalacje wodno – kanalizacyjne były prowadzone także zimą. Gdy ziemia była zmrożona na miejsce budowy zwożono opony, które podpalano w miejscu pod którym miała iść instalacja. W ten sposób ją rozgrzewano, a prace były dzięki temu możliwe do wykonania. Niektórzy pracownicy zimą brali urlopy. Kto zaś nie miał urlopu albo go nie wykorzystywał pracował „kilofem kopiąc ziemię”. Świadek ten zauważył jednocześnie, że w zakładzie pracy była taka praktyka związana z angażami, że często się pracownikom wskazywało jakieś inne stanowisko, np. monter sanitarny. Nie miało to natomiast żadnego przełożenia na wykonywane obowiązki.

(dowód: zeznania świadka M. S. (2) k. 13 akt sprawy)

Zauważenia wymaga, że organ rentowy nie kwestionował jako pracy w warunkach szczególnych okresów dotyczących pracy ubezpieczonego z okresów z których przedłożył świadectwa pracy w warunkach szczególnych, a mianowicie okresów:

- od 24 listopada 1971 roku do 31 grudnia 1971 roku – na stanowisku ślusarz remontowo – montażowy,

- od 1 czerwca 1972 roku do 31 sierpnia 1972 roku na stanowisku ostrzarz,

- od 1 września 1972 roku do 30 czerwca 1974 roku i od 1 lipca 1974 roku do 31 grudnia 1975 roku na stanowisku szlifierz, krajacz metali tarczą ścierną,

- od 1 stycznia 1976 roku do 3 marca 1977 roku na stanowisku ostrzarz,

- od 1 lipca 1983 roku do 14 stycznia 1989 roku w Spółdzielni (...) w M. na stanowisku piekarz.

W ocenie Sądu Okręgowego Zakład Ubezpieczeń Społecznych niesłusznie nie zaliczył ubezpieczonej do okresów pracy w warunkach szczególnych okresu pracy:

- od 5 marca 1977 roku do 30 czerwca 1983 roku w Wojewódzkiej Spółdzielni Budownictwa (...) w Ż..

Wspomniano już, że pracą w warunkach szczególnych jest praca świadczona stale i w pełnym wymiarze czasu pracy na stanowiskach wskazanych w załączniku A do rozporządzenia dotyczącego szczególnych warunków. Normatywne rodzaje prac w szczególnych warunkach wyróżnia kryterium merytoryczne i formalne. Pierwsze dotyczy wykonywania stale i w pełnym wymiarze takiej pracy, warunkiem drugiego jest wymienienie jej w rozporządzeniu dotyczącym szczególnych warunków. Podkreślenia wymaga, że praca, która nie spełnia łącznie obu kryteriów nie uprawnia do emerytury w niższym wieku emerytalnym określonym w tym rozporządzeniu (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 10 lutego 2009 roku, II UK 199/08 LEX nr 725051). Praca w szczególnych warunkach to praca wykonywana stale (codziennie) i w pełnym wymiarze czasu pracy (przez 8 godzin dziennie, jeżeli pracownika obowiązuje taki wymiar czasu pracy) w warunkach pozwalających na uznanie jej za jeden z rodzajów pracy wymienionych w wykazie stanowiącym załącznik do rozporządzenia dotyczącego szczególnych warunków. Decydującą rolę w analizie charakteru pracy ubezpieczonego z punktu widzenia uprawnień emerytalnych ma zatem możliwość jej zakwalifikowania pod którąś z pozycji załącznika do wspomnianego rozporządzenia. W świetle cytowanego już art. 32 ust. 4 ustawy emerytalnej pracami w szczególnych warunkach nie są bowiem wszelkie prace wykonywane w narażeniu na kontakt z niekorzystnymi dla zdrowia pracownika czynnikami, lecz jedynie takie, które zostały rodzajowo wymienione w rozporządzeniu dotyczącym szczególnych warunków (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 1 czerwca 2010 roku, II UK 21/10 LEX nr 619638).

W wykazie A – prac w szczególnych warunkach, których wykonywanie uprawnia do niższego wieku emerytalnego – stanowiącym załącznik do rozporządzenia w sprawie szczególnych warunków w dziale V (budownictwo i przemysł materiałów budowlanych) pod pozycją 1 wskazano roboty wodnokanalizacyjne oraz budowanie rurociągów w głębokich wykopach. Z uwagi na ogólnikowe określenie wyżej wymienionego stanowiska należy odwołać się do stanowisk wymienionych w Uchwale nr 19/84 Zarządu Centralnego Związku Budowlanych Spółdzielni Pracy z dnia 24 kwietnia 1984 roku, które wskazuje, że do prac wykonywanych warunkach szczególnych przy robotach wodno – kanalizacyjnych oraz przy budowie rurociągów w głębokich wkopach należy zaliczać prace montera urządzeń i instalacji wodociągowych, kanalizacyjnych i gazowych oraz robotnika budowlanego wykonującego stale prace w głębokich wykopach.

Sąd Okręgowy nie miał wątpliwości co do tego, że zaliczeniu do okresów pracy w szczególnych warunkach podlega cały okres pracy ubezpieczonego w Wojewódzkiej Spółdzielni Budownictwa (...) w Ż.. Z treści zgromadzonej dokumentacji, a w tym z akt osobowych ubezpieczonego z okresów od 5 marca 1977 roku do 30 czerwca 1983 roku wynika, że skarżący zajmował stanowisko monter wodno – kanalizacyjny. Wprawdzie w aktach osobowych ubezpieczonego rzeczywiście w angażu z dnia 21 czerwca 1982 roku wskazano zajmowane stanowisko „hydraulik”, w angażu z dnia 20 lipca 1979 roku wskazano zajmowane stanowisko „monter instalacji sanitarnych” oraz w karcie wynagrodzeń za rok 1981 i 1982 wskazano stanowisko „hydraulik. Materiał ten nie może jednak, zdaniem Sądu, stanowić podstawy do zanegowania okoliczności, że ubezpieczony stale i w pełnym wymiarze czasu pracy wykonywał prace w warunkach szczególnych w spornym okresie.

Charakter pracy ubezpieczonego na wyżej wymienionym stanowisku montera instalacji wodne i kanalizacyjnej oraz wykonywanie pracy w wykopach został potwierdzony w zgodnych zeznaniach świadków Z. K. i M. S. – współpracowników skarżącego. Świadkowie potwierdzili, że ubezpieczony stale i w pełnym wymiarze czasu pracy wykonywał w warunkach szczególnych pracę jako monter urządzeń i instalacji wodociągowych, kanalizacyjnych, które zostały wskazane w wykazie A do rozporządzenia w sprawie szczególnych warunków, w dziale V pod pozycją 1.

Należy w tym miejscu nadmienić, że w ocenie Sądu przesłuchani w sprawie świadkowie posiadają odpowiednią widzę na temat charakteru pracy wykonywanej przez ubezpieczonego w spornym okresie. Byli oni bowiem zatrudnieni wraz z ubezpieczonym w tych samych okresach i w tym samych zakładzie pracy. Świadek K. zajmował takie same stanowisko co wnioskodawca i pracował wraz nim wykonując tożsame czynności. Natomiast świadek S. wprawdzie zajmował się spawaniem i pracami instalatorskimi wewnątrz budynków, ale z racji pełnienia funkcji brygadzisty podlegał mu również wnioskodawca. Zauważenia wymaga, że żadna ze stron nie kwestionowała treści zeznań tych świadków. Dlatego Sąd nie znalazł podstaw do kwestionowania ich wiarygodności, tym bardziej, że są one zgodne i spójne w zakresie charakteru świadczonej pracy i wykonywanych w jej ramach obowiązków. Korespondują z zeznaniami wnioskodawcy. Sąd miał na uwadze, że świadkowie zgodnie i kategorycznie potwierdzili, że wnioskodawca nie pracował wewnątrz budynku jako hydraulik bądź monter urządzeń sanitarnych wewnątrz, wskazując jednocześnie pracowników, którzy tego typu czynności zazwyczaj wykonywali – przede wszystkim pracownika pana K.. Sąd miał na uwadze okoliczność, iż upływ czasu sprawił, że świadkowie ci nie pamiętali szczegółowo niektórych okoliczności związanych ze sprawą między innymi wszystkich miejscowość, w których budowy były prowadzone i przy których wnioskodawca pracował, a świadek S. dodatkowo zeznał, że zgodnie z jego wiedzą wnioskodawca posiadał wykształcenie montera wodno – kanalizacyjnego. Nie mniej jednak poza tym zeznania te korespondują z treścią zebranego w sprawie materiału dowodowego w postaci dokumentów, a w szczególności dokumentami z akt osobowych wnioskodawczyni, w których poza wspomnianymi wyjątkami wskazuje się, że wnioskodawca pełnił obowiązki montera wodno – kanalizacyjnego. Wynika to przede wszystkim ze świadectwa pracy z dnia 30 czerwca 1983 roku, gdzie wskazano, że przez cały okres zatrudnienia pełnił takie obowiązki.

Zeznania wnioskodawcy odnośnie tego, że pracowników zajmujących się instalowaniem urządzeń wodno – kanalizacyjny określano mianem „hydraulików” potwierdziły zgodne zeznania obu słuchanych w sprawie świadków. Dodatkowo Sąd miał na uwadze również zeznania, M. S., który wskazał, że w zakładzie pracy była taka praktyka, by w angażach określać różnie stanowiska pracy. Natomiast nie miało to żadnego przełożenia na wykonywane obowiązki. Obaj świadkowie zgodnie potwierdzili, że wnioskodawca wykonywał prace wodne i kanalizacyjne na zewnątrz budynków w wykopach. Były to zatem prace ręczne fizyczne. Sąd miał na uwadze również na uwadze, okoliczność, że ubezpieczony nie miał żadnego przygotowania zawodowego w instalowaniu urządzeń sanitarnych i w zakresie prac hydraulicznych. Za szczere zatem uznał Sąd zeznania wnioskodawcy, że czynności, które wykonywał były pracami ręcznymi, prostymi, niewymagającymi żadnych kwalifikacji ani szczególnych umiejętności, oraz że w spornym okresie zatrudnienia ubezpieczony nie pracował na innych stanowiskach oprócz montera wodno – kanalizacyjnego.

Konkludując, postępowanie dowodowe przeprowadzone w niniejszej sprawie doprowadziło Sąd Okręgowy do przekonania, że L. I. niewątpliwie wykonywał prace w szczególnych warunkach, przy robotach wodno – kanalizacyjnych oraz przy budowie rurociągów w głębokich wkopach do których należy zaliczyć prace montera urządzeń i instalacji wodociągowych, kanalizacyjnych i gazowych oraz robotnika budowlanego wykonującego stale prace w głębokich wykopach.

Po uwzględnieniu powyższego okresu pracy w szczególnych warunkach, należy dojść do przekonania, że wnioskodawca legitymuje się 15 – letnim okresem pracy w szczególnych warunkach i dodatkowo spełnia wszystkie pozostałe przesłanki konieczne do nabycia prawa do emerytury w wieku obniżonym.

Mając na względzie powyższe, na podstawie art. 477 ¹⁴ § 2 k.p.c. oraz cytowanych wyżej przepisów, Sąd zmienił zaskarżoną decyzję w ten sposób, że przyznał wnioskodawcy L. I. prawo do emerytury od dnia 8 lipca 2013 roku.