Pełny tekst orzeczenia

WYROK ZAOCZNY

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 12 września 2019 roku

Sąd Okręgowy Warszawa-Praga w Warszawie II Wydział Cywilny

w składzie:

Przewodniczący: SSO Katarzyna Sałaj - Alechno

Protokolant: Aleksander Samsel

po rozpoznaniu w dniu 12 września 2019 roku w Warszawie

na rozprawie

sprawy z powództwa (...) Bank Spółki Akcyjnej w W.

przeciwko J. H.

o zapłatę

oddala powództwo.

Sygn. II C 157/19

UZASADNIENIE

Pozwem z dnia 20 marca 2018 roku złożonym w postępowaniu elektronicznym powód (...) Bank S.A. w W. wniósł o zasądzenie od pozwanego J. H.: kwoty 100 958,64 zł wraz z odsetkami ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia wniesienia pozwu do dnia zapłaty, kwoty 1 262 zł tytułem zwrotu kosztów sądowych i kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych (k.3-5). Pozew został wniesiony w elektronicznym postępowaniu upominawczym do Sądu Rejonowego Lublin – Zachód w Lublinie. W uzasadnieniu powód wskazał, że zawarł z pozwanym umowę pożyczki nr (...). Strona pozwana nie wywiązała się z ciążącego na niej zobowiązania terminowego dokonywania spłat w wysokościach ustalonych w umowie, stąd z dniem 1 marca 2018 roku zadłużenie pozwanego zostało postawione w stan pełnej wymagalności. W związku z brakiem zapłaty zaległych rat powód pismem z dnia 5 marca 2018 roku wezwał pozwanego do zapłaty należności.

Postanowieniem z dnia 24 kwietnia 2018 roku Sąd Rejonowy Lublin – Zachód w Lublinie przekazał sprawę prowadzoną pod sygnaturą VI Nc-e 478625/18 do Sądu Okręgowego Warszawa-Praga w Warszawie (k. 6).

Pozwany nie zajął stanowiska w sprawie.

Sąd Okręgowy ustalił, następujący stan faktyczny:

W dniu 2 lutego 2017 r. pozwany J. H. zawarł z (...) Bank S.A. w W. umowę kredytu konsolidacyjnego nr (...). Bank udzielił J. H. kredytu konsolidacyjnego w kwocie 99 265,85 zł płatnej w 120 równych ratach (§ 1 umowy kredytu). Oprocentowanie kredytu ustalono jako zmienne i na dzień sporządzenia umowy wynosiło 9,99 % w stosunku rocznym (§2 umowy kredytu) – dowód: odpis umowy kredytu k. 36-42.

W § 9 umowy kredytu ustalono warunki jej wypowiedzenia. W postanowieniu określono m.in., że w sytuacji, w której kredytobiorca opóźnia się ze spłatą zobowiązania z tytułu udzielonego kredytu, bank wzywa kredytobiorcę do dokonania spłaty zaległości w terminie 14 dni roboczych od daty otrzymania wezwania, a jeżeli należności nie zostaną uregulowane w całości w wyznaczonym terminie, jak również w sytuacji, w której złożony przez kredytobiorcę wniosek o restrukturyzację zadłużenia zostanie odrzucony, Bank ma prawo wypowiedzieć umowę kredytu. Od następnego dnia po upływie okresu wypowiedzenia całe zobowiązanie z tytułu udzielonego kredytu zobowiązanie staje się wymagalne i traktowane jest jako zadłużenie przeterminowane (k. 40).

Pismem z dnia 5 marca 2018 roku adresowanym do J. H., powód (...) Bank S.A. w W. wezwał pozwanego do zapłaty kwoty 100 408,59 zł wynikającej z umowy kredytu konsolidacyjnego nr (...) z dnia 6 lutego 2019r. w terminie 7 dni od daty otrzymania niniejszego pisma (k.33). Przedsądowe wezwanie do zapłaty zostało doręczone pozwanemu w dniu 8 marca 2018 roku (k.35).

W dniu 20 marca 2018r. powód wystawił wyciąg z ksiąg bankowych nr(...), stwierdzając że posiada w stosunku do pozwanego wymagalne zobowiązanie w wysokości 100 958, 64 zł, na które składa się kwota 95 607,20 zł tytułem niespłaconego kapitału, kwota 4600,65 zl tytułem odsetek umownych, kwota 750,79 zł tytułem odsetek umownych za opóźnienie (k. 29).

Opisany stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie znajdujących się w sprawie dokumentów, które nie budziły wątpliwości co do wiarygodności ich sporządzenia, a w wypadku kserokopii – co do ich zgodności z oryginałem.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Powództwo nie było zasadne i podlegało oddaleniu. W ocenie Sądu Okręgowego powód nie udowodnił, iż dochodzone przez niego roszczenie jest wymagalne, nie przedstawił bowiem dowodu skutecznego wypowiedzenia umowy kredytu konsolidacyjnego, ani nie przedstawił dowodów wymagalności poszczególnych rat, jeśli umowa kredytu nie została wypowiedziana. W pozwie powód wskazał, iż kwota 100 958,64 zł jest wymagalna z dniem 1 marca 2018 roku, gdyż z tym dniem zadłużenie pozwanego zostało postawione w stan ,,pełnej wymagalności’’. Powyższe stwierdzenie w świetle treści zapisu §9 ust.4 wskazuje, iż doszło do wypowiedzenia umowy, jednakże powód nie przedstawił dowodów na powyższe. Jeśli zaś przyjąć, iż nie doszło do wypowiedzenia umowy, powód zobowiązany był do przedstawienia dowodów wymagalności tych rat, które składają się na żądane pozwu, co świetle twierdzeń iż całe zobowiązanie wymagalne jest z dniem 1 marca 2918 roku budzi wątpliwości.

W uzasadnieniu pozwu czytamy, pomijając już, że powód jako podstawę żądań wskazuje umowę pożyczki a nie kredytu oraz że złożona przez powoda umowa nosi datę 2 lutego 2017 roku a nie 6 lutego 2017roku, że z uwagi na naruszenie warunków umowy ( brak terminowego regulowania wpłat) z dniem 1 marca 2018r. zadłużenie zostało postawione w stan pełnej wymagalności. Zgodnie z §4 umowy spłaty rat kapitałowo- odsetkowych kredytobiorca dokonywać będzie zgodnie z terminem i w wysokości określonej w harmonogramie spłat. Powód nie zaoferował Sądowi dowodu z harmonogramu spłat, mimo iż stanowi od integralną część umowy (§ 14 pkt. 1 umowy). Nadto z §9 pkt. 2 ppkt. 1 umowy wynika, iż bank ma prawo wypowiedzieć umowę w przypadku rażącego naruszenia postanowień umowy lub regulaminu udzielania kredytu. Powód nie dołączył do pozwu takiego regulaminu, mimo że także stanowi on integralna część umowy. Jeżeli kredytobiorca opóźnia się ze spłatą zobowiązania z tytułu udzielonego kredytu, bank wzywa kredytobiorcę do dokonania spłaty zaległości w terminie 14 dni roboczych od daty otrzymania wezwania, a jeżeli należności nie zostaną uregulowane w całości w wyznaczonym terminie, jak również w sytuacji, w której złożony przez kredytobiorcę wniosek o restrukturyzację zadłużenia zostanie odrzucony, bank ma prawo wypowiedzieć umowę kredytu. Od następnego dnia po upływie okresu wypowiedzenia całe zobowiązanie z tytułu udzielonego kredytu staje się wymagalne i traktowane jest jako zadłużenie przeterminowane (k. 40).

Reasumując, powód twierdzi, iż zobowiązanie wynikające z umowy kredytu zostało z dniem 1 marca 2018 roku postawione w stan pełnej wymagalności, jednocześnie nie przedstawia dowodów skutecznego wypowiedzenia umowy czy też dokumentów, z których wynikałaby wymagalność poszczególnych rat składających się na kwotę dochodzoną pozwem. Nadto żądaniem pozwu objęta jest kwota 4600,65 zł tytułem odsetek umownych i kwota 750,79 zł tytułem odsetek umownych za opóźnienie, lecz powód nie wskazuje sposobu czy okresu wyliczenia tych należności ubocznych.

Dokonując oceny roszczenia objętego pozwem Sąd Okręgowy miał przede wszystkim na uwadze treść przepisu art. 69 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 Prawo bankowe ( Dz. U . z 2012r., Nr 1376, ze zm.), regulującego przedmiotowo istotne warunki umowy, zgodnie z którym to przepisem przez umowę kredytu bank zobowiązuje się oddać do dyspozycji kredytobiorcy na czas oznaczony w umowie kwotę środków pieniężnych z przeznaczeniem na ustalony cel, a kredytobiorca zobowiązuje się do korzystania z niej na warunkach określonych w umowie, zwrotu kwoty wykorzystanego kredytu wraz z odsetkami w oznaczonych terminach.

Dokumenty przedłożone do akt sprawy potwierdzają, że umowa kredytu konsolidacyjnego pomiędzy stronami została zawarta w sposób skuteczny w 2017r. W konsekwencji, do umowy pomiędzy stronami powinna mieć zastosowanie ustawa Prawo bankowe w brzmieniu z tego okresu, w tym art. 75c, który stanowił w ustępie 1 i 2 że: 1. Jeżeli kredytobiorca opóźnia się ze spłatą zobowiązania z tytułu udzielonego kredytu, bank wzywa go do dokonania spłaty, wyznaczając termin nie krótszy niż 14 dni roboczych. 2. W wezwaniu, o którym mowa w ust. 1, bank informuje kredytobiorcę o możliwości złożenia, w terminie 14 dni roboczych od dnia otrzymania wezwania, wniosku o restrukturyzację zadłużenia. Procedura określona w treści art. 75c ust. 1 i 2 Prawa bankowego przewiduje więc, że warunkiem skuteczności oświadczenia banku o wypowiedzeniu umowy kredytu jest uprzednie wezwanie kredytobiorcy do zapłaty i zaoferowanie mu możliwości złożenia wniosku restrukturyzacyjnego czyniące zadość wymaganiom opisanym w art. 75c ust. 2 prawa bankowego. Dopiero bezskuteczny upływ terminów, o którym mowa w art. 75c ust. 1 i 2 prawa bankowego albo odrzucenie wniosku restukturyzacyjnego upoważnia bank do wypowiedzenia umowy. Realizacja opisywanego obowiązku po stronie banku jest więc obligatoryjnym elementem, który musi być realizowany przed wypowiedzeniem umowy kredytu na podstawie art. 75 prawa bankowego ( por. wyrok Sądu Okręgowego w Toruniu z dnia 7 lutego 2018 roku, sygn. I C 2373/17). Należy w tym zakresie podzielić stanowisko Sądu Najwyższego wyrażone w treści wyrok wydanego pod sygn. II CSK 750/17, w którym stwierdzono, że:,, Wypowiedzenie umowy o kredyt będące uprawnieniem kształtującym banku, prowadzącym do zakończenia nawiązanego stosunku prawnego, bez dochowania wymaganych warunków, może prowadzić do uznania tej czynności za bezskuteczną. Dokonanie takiego wymówienia nie może być czynnością nagłą, zaskakującą dla kredytobiorcy, nawet jeżeli istnieją podstawy do podjęcia go zgodnie z treścią umowy. Jest ono bardzo dotkliwe dla kredytobiorcy, dlatego skorzystanie z niego powinno nastąpić po wyczerpaniu środków mniej dolegliwych, odpowiednich wezwań’’.

Umowa kredytu konsolidacyjnego przewidywała możliwość jej wypowiedzenia w § 9. W szczególności postanowienie to stanowiło, że kiedy kredytobiorca opóźnia się ze spłatą zobowiązania z tytułu udzielonego kredytu, bank wzywa kredytobiorcę do dokonania spłaty zaległości w terminie 14 dni roboczych od daty otrzymania wezwania, a jeżeli należności nie zostaną uregulowane w całości w wyznaczonym terminie, jak również w sytuacji, w której złożony przez kredytobiorcę wniosek o restrukturyzację zadłużenia zostanie odrzucony, bank ma prawo wypowiedzieć umowę kredytu. Od następnego dnia po upływie okresu wypowiedzenia całe zobowiązanie z tytułu udzielonego kredytu staje się wymagalne i traktowane jest jako zadłużenie przeterminowane. Kwestia wypowiedzenia zapewne została także uregulowana w Regulaminie kredytowania, ale powód nie dołączył go do pozwu.

Wypowiedzenie umowy kredytu przez bank wywołuje dla kredytobiorcy dalekosiężne skutki prawne, które występują po okresie wypowiedzenia: po pierwsze wygasa wówczas roszczenie kredytobiorcy wobec banku o dalsze wypłaty kredytu, po drugie- wymagalne staje się roszczenie banku o zwrot kredytu, który został wypłacony na rzecz kredytobiorcy, o ile przewidziany w umowie termin spłaty nie nadszedł wcześniej, po trzecie - począwszy od pierwszego dnia po upływie okresu wypowiedzenia, bank może rozpocząć naliczanie odsetek za opóźnienie.

Sąd Okręgowy podkreśla, że to na powodzie spoczywa ciężar udowodnienia faktów, z których wywodzi on skutki prawne (art. 6 k.c.). Proces cywilny jest bowiem kontradyktoryjny i obowiązuje w nim zasada prawdy formalnej. To powód powinien więc wykazać, że ma on podstawę do dochodzenia od pozwanego żądanych kwot. Wykazaniu nie podlega wyłącznie podstawa prawna – tj. udowodnienie istnienia roszczenia. Powód musi ponadto udowodnić, że w chwili zamknięcia rozprawy (art. 316 k.p.c.) roszczenie takie pozostaje wymagalne – tj. że może on skutecznie żądać przed organem władzy państwowej takim jak sąd nakazania przymusowej realizacji swojego żądania. Wymagalność może być wykazana na wiele sposobów. Jeśli umowa nie została wypowiedziana, wymagalność poszczególnych rat będzie wynikać z harmonogramu spłat. W przypadku zaś wypowiedzenia umowy kredytu i postawienie kredytu w stan natychmiastowej wymagalności, niewątpliwie należy wykazać, że wypowiedzenie takie została dokonane z zachowaniem wszystkich wymogów jakie nakłada na bank Prawo bankowe. Powód powinien przedstawić więc spójną sekwencję wydarzeń, popierając swoje twierdzenia stosownymi dokumentami oraz wykazując, że należność dochodzona pozwem jest wymagalna.

Sąd zauważa przy tym, że badanie wymagalności roszczenia należy do obowiązków sądu wynikających z przepisów postępowania. Weryfikacja wymagalności roszczenia nie następuje na zarzut pozwanego. W konsekwencji, bierność pozwanego w niniejszej sprawie w zakresie wymagalności roszczenia nie tamuje możliwości uznania, że żądania powoda nie zostało uznane za udowodnione.

Zupełnie na marginesie Sąd Okręgowy wskazuje, że nawet gdyby uznać, iż żądanie powoda w świetle zgromadzonego materiału dowodowego jest wymagalne, to powództwo podlegałoby oddaleniu również z tego względu, iż powód nie udowodnił wysokości dochodzonego roszczenia. Jak już wskazano to na powodzie spoczywa ciężar udowodnienia faktów, z których wywodzi on skutki prawne (art. 6 k.c.). W ocenie Sądu Okręgowe, w zakresie wysokości roszczenia inicjatywa dowodowa powoda zakończyła się w momencie złożenia pozwu i przedłożenia wyciągu z ksiąg bankowych. Na podstawie złożonych przez powoda dokumentów nie sposób zaś określić i wyliczyć wysokości należnych powodowi kwot z tytułu nieuiszczenia rat kredytowych oraz należności ubocznych, w tym należności odsetkowych. Sąd Okręgowy nie ma zaś obowiązku (a wręcz nie ma podstaw) by w procesie kontradyktoryjnym dopuszczać przeprowadzenie dodatkowych dowodów z urzędu na okoliczność wykazania wysokości roszczenia powoda .

W świetle treści art.354§1 kc, powód winien wykazać zarówno okoliczności niewykonania zobowiązania przez pozwanego, jak również wysokość dochodzonego roszczenia, a także sposób naliczania odsetek umownych. Tymczasem zdaniem Sądu powód nie wykazał, od jakiego momentu pozwany nie dokonywał wpłat z tytułu należnych rat kredytowych. Wątpliwości budzą także odsetki umowne w kwocie 4600, 65 zł i odsetki umowne za opóźnienie w kwocie 750, 79 zł . Powód nie wskazał przy tym od jakiej należności i za jaki okres należą się powyższe kwoty.

Jako dowód wskazujący powyższe okoliczności powód przedstawił jedynie wyciąg z ksiąg bankowych, który aktualnie winien być traktowany jako dokument prywatny, co oznacza że nie stanowi on dowodu zawartych w nim informacji, a jedynie wyjaśnienie stanowiące poparcie stanowiska strony, która je przedłożyła. W ocenie Sądu Okręgowego, przedłożony przez powoda wyciąg z ksiąg rachunkowych banku, wobec braku jakichkolwiek innych dowodów stanowiących podstawę ustalenia wysokości należnej powodowi kwoty, nie mógł stanowić wystarczającego dowodu na potwierdzenie istnienia wierzytelności, jej wysokości i wymagalności. Treść wyciągu z ksiąg bankowych nie dowodziła bowiem faktu istnienia zadłużenia pozwanego oraz jego wysokości.

To na stronie powodowej w tym przypadku spoczywał ciężar wykazania okoliczności, z których wywodziła ona skutki prawne. Powodowy Bank winien w tym przypadku udowodnić swoje roszczenie zarówno co do zasady, jak i wysokości, w tym w szczególności wymagalności poszczególnych rat i ich wysokości, bądź okoliczności, że wypowiedzenie umowy kredytu nastąpiło i było uzasadnione, a przy tym było skuteczne, a tym samym, że postawienie całości niespłaconego kredytu w stan natychmiastowej wykonalności znajdowało uzasadnienie w świetle łączącej strony umowy. Na marginesie należy jedynie dodać iż kwestia skuteczności danej czynności prawnej ( w tym przypadku wypowiedzenia umowy) podlegałaby ocenie sądu z urzędu, bez konieczności podnoszenia przez stronę zarzutu w tym zakresie.

Mając na uwadze powyższe, Sąd Okręgowy orzekł jak w sentencji.