Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 22 grudnia 2020 r.

Sąd Okręgowy w Kaliszu V Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący: SSO Stanisław Pilarczyk

Protokolant: sekr.sądowy Anna Sobańska

po rozpoznaniu w dniu 15 grudnia 2020 r. w Kaliszu

odwołania Z. K.

z udziałem (...) Sp. z o.o.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w O.

z dnia 6 grudnia 2019 r. Nr (...)

w sprawie Z. K.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w O.

o ustalenie ubezpieczenia

1.  Zmienia zaskarżoną decyzję Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w O. z dnia 6 grudnia 2019 r. znak (...) w ten sposób, że ustala, iż Z. K., jako osoba wykonująca pracę na podstawie umowy zlecenia u płatnika składek (...) Sp. z o.o. podlega od dnia 4 lutego 2019 roku obowiązkowo ubezpieczeniu emerytalnemu, rentowemu, wypadkowemu i dobrowolnemu ubezpieczeniu chorobowemu.

2.  Zasądza od Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, Oddział w O., na rzecz Z. K. kwotę 180 zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego.

SSO Stanisław Pilarczyk

Sygn. akt VU 112/20

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 6 grudnia 2019 roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w O. stwierdził, że Z. K. jako osoba wykonująca pracę na podstawie umowy zlecenia u płatnika składek (...) Sp. z o.o. nie podlega obowiązkowo ubezpieczeniom społecznym i dobrowolnemu ubezpieczeniu chorobowemu od dnia 4 lutego 2019r. W uzasadnieniu decyzji organ rentowy wskazał, że przedłożony materiał dowodowy oraz zawarte na kocie ubezpieczonej dane nie potwierdzają, by zatrudnienie odwołującej się miało odzwierciedlenie w faktycznych potrzebach firmy. Zdaniem ZUS nie przedłożono żadnych dowodów faktycznie wykonywaj pracy, bowiem jak i umowa zlecenia, tak i wykaz godzin pracy mogły być wytworzone w każdym czasie, także w celu upozorowania istnienia pomiędzy stronami stosunku cywilnoprawnego. Tym bardziej, że dokumenty zgłoszeniowe zostały wysłane po wypadku.

Odwołanie od powyższej decyzji złożyła Z. K., wpierw działająca samodzielnie, a następnie poprzez profesjonalnego pełnomocnika będącego adwokatem. Wnioskodawczyni domagała się zmiany decyzji i ustalenia, że podlega ona ubezpieczeniom emerytalnemu, rentowemu, wypadkowemu i dobrowolnemu ubezpieczeniu chorobowemu z tytułu zawartej umowy zlecenia od dnia 4 lutego 2019r. Wnioskodawczyni podała, że umowa zawarta pomiędzy nią, (...) Sp. z o.o. posiadała wszystkie wymagane prawem elementy dla swojej ważności i skuteczności. Świadczona praca w formie zlecenia była wykonywana osobiście, zgodnie z poleceniami zleceniodawcy.

Organ rentowy, w odpowiedzi na odwołanie, wniósł o jego oddalenie.

Sąd Okręgowy ustalił co następuje:

Odwołująca się Z. K. od 2012 roku uprawniona jest do świadczenia emerytalnego. Jednocześnie prowadzi pozarolniczą działalność gospodarczą od dnia 7 lipca 2017r., z tytułu której zgłoszona jest wyłącznie do obowiązkowego ubezpieczenia zdrowotnego.

(okoliczności bezsporne)

W dniu 4 lutego 2019r. odwołująca się zawarła ze spółką (...) Sp. z o.o. umowę zlecenia na okres od 04.02.2019r. do 03.04.2020r., zgodnie z którą powierzono wnioskodawczyni prowadzenie spraw celnych spółki w zakresie importu towarów. Do obowiązków odwołującej się w ramach powyższej umowy było m.in. przygotowanie dokumentów do odprawy celnej, procedury celne, załatwianie transportu towarów celnych, współpraca z agencjami celnymi, rozmowy z Urzędami Celnymi. Wynagrodzenie ustalono na kwotę 50 zł za godzinę brutto pomnożone przez miesięczną ilość godzin wykonywanego zlecenia. Wnioskodawczyni mała doświadczenie i kontakty w tym zakresie, albowiem już wcześniej współpracowała z agencjami celnymi w firmie (...).

W miesiącu lutym 2019r. odwołująca się wykonała pracę z tytułu umowy zlecenia i ilości 20 h. Wynagrodzenie było płatne, zgodnie z postanowieniami umowy, w terminie 7 dni od przedłożenia przez zleceniobiorcę rachunku.

Zgłoszenia odwołującej się do ubezpieczeń z tytułu zawartej umowy dokonano w dniu 9 lutego 2019r., z zachowaniem ustawowego 7- dniowego terminu na dokonanie zgłoszenia.

Na początku lutego 2019r. odwołująca się była w pracy codziennie. Pracowała od 8 do 10 godzin dziennie. Pracę z tytułu umowy zlecenia odwołująca się świadczyła w W., gdzie znajdowały się magazyny spółki.

Zawarcie umowy zlecenia zaproponował odwołującej się wcześniejszy 100- procentowy udziałowiec spółki Z. O., a umowę podpisał dyrektor A. O. (1), który był upoważniony dom zwierania umów o pracę.

W trakcie zawarcia umowy zlecenia, jedynie w tym czasie wspólnik (...) Sp. z o.o.- Z. O. posiadała 5 spółek, m.in. J., M. czy (...). Odwołująca się pracowała w spółce (...), gdzie zajmowała się sprawami celnymi, do 31 grudnia 2017r.

(dowód: zeznania odwołującej się na rozprawie w dniu 3 listopada 2020r. [00:17:45][00:29:25][00:43:40][00::53:04]- k. 114v-115 oraz na rozprawie w dniu 24 listopada 2020r. [00:15:18][00:19:40]- k. 136v; zeznania świadka Ł. W. na rozprawie w dniu 15 grudnia 2020r. [00:22:41][00:25:10]-k. 141; dokumentacja celna potwierdzająca wykonywanie przez odwołującą się czynności z umowy zlecenia- k. 120-133; druk ZUS ZUA z dnia 09.02.2019r., umowa zlecenia z dnia 04.02.2019r., rejestr godzin realizacji zlecenia w lutym 2019r., rachunek z dnia 28.02.2019r., potwierdzenie przelewu z dnia 28.03.2019r.- akta rentowe wnioskodawczyni)

(...) Sp. z o.o. z siedzibą w K. zarejestrowana jest KRS od 20 września 2010r. Przeważającym przedmiotem jej działalności jest obecnie działalność pozostałych agencji transportowych, a także sprzedaż hurtowa odzieży, obuwia, wyrobów tekstylnych, mebli i inne. Spółka prowadziła wcześniej restauracje, czy produkowała lody. W spółce tej odwołująca się od 2010r. pełni funkcję prezesa zarządu. W spółce nie ma rady nadzorczej. Na przestrzeni 2018-2019 roku spółka zatrudniała jednocześnie średnio około od 10 do 15 osób, z czego jedną na umowę o dzieło, dwie na umowę zlecenie, w tym odwołującą, a pozostałych na umowę o pracę.

Spółka od lutego 2019 roku importowała odzież z C.. Do czasu zawarcia z odwołującą się umowy zlecenia, sprawami celnymi zajmował się jeden z obecnych wspólników A. O. (1), który po śmierci matki Z. O. wraz z bratem R. O. odziedziczyli udziały. A. O. (1) był jednocześnie dyrektorem.

Spółka za rok 2018 przyniosła prawie 300 000 zł dochodu.

Od lipca 2019r. w spółce zatrudniona jest A. B. na stanowisku pracownik ds. administracyjnych, która wcześniej zatrudniona była w spółce (...), gdzie zajmowała się sprawami administracyjnymi i celnymi.

(...) posiada w W. pomieszczenia biurowe i magazyny, które wynajmuje.

(dowód: zeznania odwołującej się na rozprawie w dniu 3 listopada 2020r.[00:02:10] -[00:16:45]- k. 114, zeznania świadka A. B. na rozprawie w dniu 3 listopada 2020r. [00:59:29][01:14:33]- k. 115v-116; zeznania świadka Ł. W. na rozprawie w dniu 15 grudnia 2020r. [00:21:53][00:22:40]- k. 140v-141; zestawienia osób zatrudnionych w latach 2018-2019- k. 62-86, odpis KRS (...)- akta rentowe wnioskodawczyni,

W dniu 7 lutego 2019r. Agencja (...) w M. Królewskiej robiła dla spółki (...) Sp. z o.o. odprawę celną towaru importowanego z C.. Były to obuwie i odzież. W tym też dniu Urząd Celny wyznaczył importowany towar do kontroli. Ze względu na to, że była to bardzo duża ilość towaru, celnik pojechał w celu kontroli do magazynów spółki mieszczących się w W.. Po sprawdzeniu i przeliczeniu towaru konieczne było podpisanie osoby upoważnionej w imieniu spółki do podpisania protokołu rewizji. Powyższy protokół w biurach agencji podpisała w dniu 8 lutego 2019r. odwołująca się. Z protokołu wynikało, że część kontrolowanego towaru nie spełnia wymogów Państwowej Inspekcji Handlowej z uwagi na brak oznaczenia i instrukcji użytkowania. We wcześniejszym okresie wnioskodawczyni kontaktowała się z agencją sporadycznie, dopiero od lutego 2019r. kiedy spółka zajęła się importem kontakty były częstsze i trwają do dzisiaj.

(dowód: zeznania świadka R. K. na rozprawie w dniu 15 grudnia 2020r. [00:05:28][00: 00:20:08]- k. 140-140v).

W dniu 8 lutego 2019r. wnioskodawczyni uległa wypadkowi. Na terenie magazynów spółki (...) Sp. z o.o. w miejscowości W. została potrącona przez samochód firmy kurierskiej (...), którym kierująca pojazdem A. O. (2) wykonywała manewr cofania. W wyniku wypadku odwołująca się doznała złamania kości łonowej kulszowej prawej, złamania kości talerza biodrowej lewej oraz licznych silnych /potłuczeń. Bezpośrednią przyczyną wypadku było niezachowanie ostrożności podczas wykonywania manewru cofania przez kierująca pojazdem A. O. (2).

(dowód: zeznania odwołującej się na rozprawie w dniu 3 listopada 2020r. [00:34:07][00:40:56]- k. 115, zeznania świadka Ł. W. na rozprawie w dniu 15 grudnia 2020r. [00:25:11][00:27:46]- k. 141; karta wypadku- akta rentowe wnioskodawczyni, akta sprawy o sygn. II K 878/19, dokumentacja szpitalna- k. 25-43)

W związku z wypadkiem odwołująca się przebywała na zwolnieniu lekarskim od 8 lutego 2019r. do 25 sierpnia 2019r., przy czym od 8 lutego 2019r. do 18 lutego 2019r. w szpitalu.

(zaświadczenia lekarskie (...) akta rentowe wnioskodawczyni, karta informacyjna leczenia szpitalnego- k. 30-31)

W czasie przebywania na zwolnieniu lekarskim, obowiązki odwołującej z tytułu umowy zlecenia, przejął ponownie A. O. (1). Pomagała mu w tym A. O. (3).

(dowód: zeznania odwołującej na rozprawie w dniu 3 listopada 2020r. [00:40:57][00:42:45]- k. 115, zeznania świadka A. O. (3) na rozprawie w dniu 3 listopada 2020r. [01:09:30][01:10:48]- k. 115v).

Umowa zlecenia zawarta z odwołującą się w dniu 4 lutego została przedłużona do kwietnia 2021 roku. Umowę w imieniu spółki podpisał A. O. (1).

(dowód: zeznania odwołującej się na rozprawie w dniu 24 listopada 2020r. [00:10:20][00:12:40]- k. 136v).

Sąd dał wiarę twierdzeniom odwołującej się co do zawarcia i realizowania umowy zlecenia, gdyż są one w ocenie Sądu przekonujące. Ich prawdziwość potwierdzają także zeznania świadków A. B., R. K. i Ł. W., które są dla Sądu wiarygodne, spójne i logiczne. Zeznania świadków tych stanowią potwierdzenie, że odwołująca się w okresie od 4 do 8 lutego 2019r. wykonywała obowiązki wynikające z zawartej umowy zlecenia. Są to osoby, które na co dzień współpracowały z odwołującą, także w zakresie obejmującym umowę zlecenia, zatem mają wiedzę czy czynności te były faktycznie przez nią wykonywane. Poza tym Ł. W. potwierdził, iż wnioskodawczyni w dniu 8 lutego 2019r. była w magazynach spółki (...) celem wyjaśnienia zastrzeżeń do protokołu kontroli celnej oraz był naocznym świadkiem wypadku jakiemu uległa odwołująca się tego dnia na terenie magazynów w W.. Świadek A. B. potwierdziła kompetencje i doświadczenie odwołującej w zakresie odpraw celnych, współpracy z agencjami celnymi. Także świadek R. K. wskazał odwołującą, jako osobę działającą z ramienia spółki (...), z którą się kontaktował co do odpraw celnych.

Ponadto wypada zauważyć, że organ rentowy podważając zawartą przez wnioskodawczynię umowę zlecenia z dnia 4 lutego 2019r. cały stan faktyczny dotyczący zawarcia i realizacji umowy ustalił dość ogólnie, bez odnoszenia się do konkretnych czynności wykonywanych przez odwołującą, a także w sprzeczności z wyjaśnieniami odwołującej, złożonymi w postępowaniu wszczętym przed organem rentowym, jak również w sprzeczności z wyjaśnieniami pisemnymi złożonymi przed ZUS przez A. O. (1).

Oprócz złożonych wyjaśnień przez wyżej wymienione osoby, organ rentowy nie przesłuchał żadnych innych świadków, gołosłownie przy tym kwestionując złożone przez płatnika i odwołującą się wszelkie dokumenty potwierdzające wykonywanie spornej umowy zlecenia.

Organ rentowy nie przedstawił zatem sądowi żadnego materiału dowodowego co do wykonywania podważanej umowy, wskazując jedynie wielokrotnie to, że zawarcie z odwołującą się umowy zlecenia w krótkim okresie przed wypadkiem, prowadzi do wniosku, że zgłoszenie przez płatnika składek Z. K. do ubezpieczeń zostało dokonane jedynie w celu umożliwienia uzyskania świadczeń finansowanych z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych.

Sąd Okręgowy zważył co następuje:

Stosownie do art. 353 ¹ k.c. strony mają możliwość wyboru rodzaju łączącego je stosunku prawnego. Nie oznacza to jednak dowolności, bowiem przywołany przepis wprost wymaga, aby treść umowy nie sprzeciwiała się naturze danego stosunku prawnego, jego społeczno-gospodarczemu przeznaczeniu i ustawie (zob. także wyrok Sądu Najwyższego z dnia 28 kwietnia 2010 r., II UK 334/09, LEX nr 604221). Ocenie czynności prawnej z punktu widzenia zasad ogólnych podlega zarówno jej treść, jak i cel. Jeżeli okaże się ona sprzeczna z ustawą albo z zasadami współżycia społecznego, albo jeżeli ma na celu obejście prawa, jest ona nieważna (art. 58 § 1 i 2 k.c.).

Zgodnie z treścią art. 83 k.c. nieważne jest oświadczenie woli złożone drugiej stronie za jej zgodą dla pozoru. Złożenie oświadczenia woli dla pozoru oznacza, że osoba oświadczająca wolę nie chce, aby powstały skutki prawne, jakie zwykle prawo łączy ze składanym przez nią oświadczeniem. Inaczej mówiąc strony niejako udają, że dokonują jakiejś czynności prawnej np. zawierają umowę zlecenia.

Oświadczenie woli jest złożone dla pozoru, jeżeli jest symulowane. Symulacja ta musi się składać z dwóch elementów. Po pierwsze, strony, które dokonują symulowanej czynności prawnej, próbują wywołać wobec osób trzecich przeświadczenie (niezgodne z rzeczywistością), że ich zamiarem jest wywołanie skutków prawnych, objętych treścią ich oświadczeń woli. Po drugie, musi między stronami istnieć tajne, niedostępne osobom trzecim porozumienie, że te oświadczenia woli nie mają wywołać zwykłych skutków prawnych (akt konfidencji); jest to porozumienie co do tego, że zamiar wyrażony w treści symulowanych oświadczeń woli nie istnieje lub że zamiar ten jest inny niż ujawniony w symulowanych oświadczeniach. Niezgodność rzeczywistego zamiaru stron z treścią czynności prawnej musi odnosić się do jej skuteczności prawnej, woli powołania do życia określonego stosunku prawnego (wyrok Sądu Apelacyjnego w Szczecinie z dnia 12 marca 2020r., III AUa 302/19). O pozorności umowy decydują okoliczności jej zawarcia, cel jaki strony chciały osiągnąć i charakter wykonywanych czynności.

Zdaniem Sądu Okręgowego, tego rodzaju sytuacja nie wystąpiła w rozpoznawanej sprawie. W sprawie nie ustalono okoliczności, pozwalających zakwestionować wykonywanie zawartej umowy, a tym samym, aby umowa ta istotnie mogła zostać uznana za pozorną czynnością prawną w rozumieniu art. 83 § 1 k.c.

W niniejszej sprawie, zgromadzony materiał dowodowy wskazuje, iż strony zawarły umowę zlecenia i umowa ta była realizowana. Odwołująca zajmowała się realizacją zadań wynikających z zakresu wskazanych jej przy zawieraniu umowy tj. dokonywała tłumaczeń dokumentów, współpracowała z ramienia spółki z agencją celną, a także wykonywała inne czynności celne. Za pracę w miesiącu lutym 2019r. płatnik wypłacił odwołującej wynagrodzenie. Wynagrodzenie to nie było rażąco niskie, ani nie naruszało zasad współżycia społecznego. Odwołująca się ponadto posiadała wcześniej zdobyte w firmie (...) doświadczenie i kontakty w zakresie odpraw celnych, zatem miała odpowiednie kwalifikacje do tego, aby podjąć się tych czynności. Ponadto spółka, z którą zawarła przedmiotową umowę od stycznia 2019r. rozszerzyła swoją działalność o import odzieży i obuwia, a od miesiąca lutego 2019r. rozpoczęła importowanie tych towarów, zatem w ocenie Sądu spółka miała faktyczne potrzeby, aby nawiązać współpracę z odwołującą w tym zakresie.

Po przeprowadzeniu tych dowodów i po zapoznaniu się treścią zeznań świadków, organ rentowy nie wnioskował o przeprowadzenie kolejnych dowodów. Nie pojawiły się więc nowe okoliczności wymagające przeprowadzenia jeszcze nowych dowodów ponad to co wynikało z dotychczas przeprowadzonych w sprawie czynności dowodowych. Zatem stosując zasadę rozkładu ciężaru dowodowego przyjąć należało, iż strona odwołująca wykazała wszelkie okoliczności związane z prawidłowym zawarciem umowy zlecenia i towarzyszące temu stosunkowi elementy rzeczowe w postaci wykonywania czynności wynikających z umowy, zaś organ rentowy nie przedstawił poza podnoszonym w decyzji i w trakcie postępowania sądowego zarzutem o pozorności zawartej umowy o pracę jakichkolwiek dowodów na poparcie tej pozorności.

Zdaniem Sądu Okręgowego, za pozornością zawartej umowy zlecenia nie może przemawiać także okoliczność, że Z. K. od 2010r. jest Prezesem Zarządu tej spółki. To, że strony łączy taki stosunek nie oznacza bowiem, że nie mogą one następnie nawiązać innych stosunków zobowiązaniowych takich ja k umowa cywilna, czy stosunek pracy, w ramach których mogą być wykonywane inne czynności czy świadczona praca.

Zgodnie z art. 6 ust 1 pkt 4 i art. 13 pkt 2 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych, obowiązkowym ubezpieczeniom emerytalnym, rentowym, chorobowym i wypadkowym podlegają od dnia oznaczonego w umowie jako dzień rozpoczęcia jej wykonywania do dnia rozwiązania lub wygaśnięcia tej umowy - osoby wykonujące pracę na podstawie umowy agencyjnej lub umowy zlecenia albo innej umowy o świadczenie usług, do której zgodnie z Kodeksem cywilnym stosuje się przepisy dotyczące zlecenia, zwanymi dalej "zleceniobiorcami", oraz osobami z nimi współpracującymi, z zastrzeżeniem osób które są jednocześnie uczniami szkół ponadpodstawowych lub studentami, do ukończenia 26 lat.

Stosownie zaś do treści art. 1 ust 1 ustawy z dnia 25 czerwca 1999r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (Dz.U. 2020.870 t.j. ze zm.) osobom tym, w razie choroby lub macierzyństwa, przysługują świadczenia pieniężne na warunkach i w wysokości określonych ustawą.

Mając na uwadze, że w niniejszej sprawie doszło do skutecznego i ważnego zawarcia w dniu 4 lutego 2019r. pomiędzy odwołującą się, a spółką (...) Sp. z o,o. umowy zlecenia i umowa ta była realizowana, to odwołująca się podlegała obowiązkowym ubezpieczeniom emerytalnemu, rentowemu, wypadkowemu i dobrowolnemu ubezpieczeniu chorobowemu od dnia zawarcia przedmiotowej umowy tj. od 4 lutego 2019r. jako osoba wykonująca pracę na podstawie umowy zlecenia u płatnika składek (...) Sp. z o.o.

Stąd odwołanie jako zasadne podlegało uwzględnieniu, a decyzja zmianie w myśl art. 477 ¹⁴ § 2 k.p.c. o czym sąd orzekł w punkcie 1 sentencji wyroku.

O kosztach procesu sąd orzekł w oparciu o przepis art. 98 § 1 i 3 k.p.c. oraz § 9 ust. 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie.

SSO Stanisław Pilarczyk