Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

wyroku z dnia 23 wrze śnia 2020 roku

W pozwie z 31 stycznia 2019 roku (data prezentaty) J. S. (1) działający w imieniu małoletniego powoda K. S., reprezentowany przez profesjonalnego pełnomocnika, wniósł o zasądzenie od pozwanej J. S. (2) alimentów na rzecz małoletniego w kwocie po 2000 zł miesięcznie, płatnych z góry do rąk J. S. (1), do 5-tego dnia każdego miesiąca, z ustawowymi odsetkami w przypadku uchybienia terminowi płatności którejkolwiek z rat, począwszy od dnia wniesienia powództwa. Wniósł także o zasądzenie od pozwanej na rzecz powoda zwrot kosztów postępowania wraz z kosztami zastępstwa procesowego, według norm przepisanych.(k. 3-14).

Postanowieniem z 15 lutego 2019 roku, zmienionego orzeczeniem z 26 czerwca 2019 roku, sygn. akt VI Cz 577/19, tut. Sąd w trybie zabezpieczenia zasądził od pozwanej na rzecz małoletniego powoda alimenty w kwocie po 1000 zł miesięcznie. (k. 87-90, 311-313).

W odpowiedzi na pozew z 2 kwietnia 2019 roku (data stempla pocztowego) pozwana J. S. (2), reprezentowana przez profesjonalnego pełnomocnika, uznała powództwo do kwoty 760 zł miesięcznie w przypadku uwzględnienia opłaty za przedszkole, zaś w przypadku nieuznania tej opłaty – do kwoty 150 zł miesięcznie. Wniosła także o zasądzenie od powoda na rzecz pozwanej kosztów postępowania wraz z kosztami zastępstwa procesowego według norm przepisanych. (k. 207-214)

Na rozprawie w dniu 11 września 2020 roku pełnomocnik przedstawiciela ustawowego wniósł o zasądzenie od pozwanej, od 19 lutego 2020 roku, alimentów w kwocie po 1050 zł. W pozostałym zakresie podtrzymał dotychczasowe stanowisko. Pełnomocnik pozwanej uznał powództwo do kwoty po 620 zł miesięcznie. (k. 419).

Postanowieniem z dnia 29 stycznia 2020 roku Sąd nie uwzględnił wniosku pozwanej o zawieszenie postępowania (k. 339), albowiem nie zostało uprawdopodobnione, że w toku postępowania o ustalenie miejsca pobytu małoletniego, będzie ono ustalone przy matce. W szczególności, zarówno na dzień złożenia wniosku o zawieszenie postępowania, jak i na dzień zamknięcia rozprawy, miejscem pobytu małoletniego było zgodnie z orzeczeniem Sądu miejsce pobytu ojca. W tej sytuacji skorzystanie przez Sąd z dyspozycji przewidzianej w art. 177 §1 pkt 1 kpc prowadziłoby do przedłużenia postępowania, nie dającego się usprawiedliwić okolicznościami, nie mogło zatem nastąpić.

S ąd ustalił następujące fakty:

Małoletni K. S. urodził się (...). Jest dzieckiem z nieformalnego związku (...). (k. 16)

Przed tut. Sądem toczy się postępowanie z udziałem rodziców małoletniego o ustalenie pobytu małoletniego i kontaktów, sygn. akt V Nsm 1643/18. Postanowieniem z 20 września 2018 roku w trybie zabezpieczenia ustalono miejsce zamieszkania małoletniego w każdorazowym miejscu zamieszkania ojca – J. S. (1). (k. 17-18) Postanowieniem z 22 lutego 2019 roku zabezpieczono kontakty pozwanej z małoletnim w tygodnie parzyste – od czwartku do poniedziałku; w tygodnie nieparzyste – we wtorek i czwartek.

T.. Sąd z urzędu ma wiedzę, że postanowieniem Sądu Okręgowego z dnia 13 lutego 2020 roku wydanym w sprawie VI Cz 1116/19 zmieniono udzielone zabezpieczenie w ten sposób, że kontakty uczestniczki z małoletnim w każdym nieparzystym tygodniu ustalono od wtorku po zakończeniu zajęć przedszkolnych, kiedy matka odbierze małoletniego z przedszkola do czwartku kiedy odprowadzi małoletniego do placówki przedszkolnej (k. 220-221, 358).

Stopniowo, od około lutego-marca 2020 roku strony ustaliły naprzemienną, cotygodniową, opiekę nad małoletnim. (k. 374, 420)

Małoletni K. S. ma 5 lat. Zgodnie z ustaleniami obojga rodziców, od drugiego roku życia uczęszcza do prywatnego przedszkola. Koszt przedszkola łącznie z obiadami i zajęciami dodatkowymi wynosi 1300 zł. Aktualnie pozwana nie jest zadowolona z tej placówki. Dążyła do zapisania dziecka do innej placówki – bezskutecznie wobec braku zgody przedstawiciela ustawowego (k. 31-33, 34, 320v, 339v, 359, 374, 422)

Od pierwszego roku życia jest pod opieką dermatologa. Chodzi do niego średnio raz w miesiącu. Koszt to 150 zł za wizytę. W związku z posiadanymi schorzeniami skóry wymaga specjalistycznej pielęgnacji. Od października 2018 roku do stycznia 2020 roku chodził na terapię psychologiczną. Spotkania w cyklach terapeutycznych odbywały się raz w tygodniu; jednorazowy koszt to 150 zł. Miał robione badania alergologiczne, które finansowała pozwana (koszt to 750 zł). Nie wymaga stałych wizyt u alergologa.(k. 85, 245-247, 321, 340, 341, 374, 421)

Ma zapewnioną prywatną opiekę medyczną LuxMed. Koszt pakietu rodzinnego to 125 zł za miesiąc; korzystają z niego trzy osoby, tj. małoletni i jego rodzice. (k. 35-40, 41, 42-46, 321v, 340)

Ustalone przez Sąd uzasadnione koszty utrzymania małoletniego wynoszą około 2500 zł, w tym: wyżywienie – 200 zł; koszty utrzymania mieszkania – 600 zł; przedszkole – 1300 zł; pakiet LuxMed – 42 zł; ochrona zdrowia i leki – 100 zł; odzież i obuwie – 100 zł; chemia i pielęgnacja – 50 zł; zabawki, upominki – 30 zł; rozrywka – 50 zł.

Przedstawiciel ustawowy J. S. (1) jest fotografem – prowadzi własną działalność z czego osiąga zarobki w różnej wysokości. Przez 4 dni w tygodniu pracuje też jako wykładowca. Deklarowane przez niego miesięczne zarobki wynoszą około 6000 zł miesięcznie. Ma samochody - M. oraz B. - o wartości po około 35 000 zł każdy (k. 321v, 340v, 359). W PIT-11 za rok 2019 wykazał dochód w wysokości 11 750 zł dochód w wysokości 14 121, 02 zł (jako (k. 403-404, 405-406).

Mieszka wraz z synem w lokalu wynajmowanym. Koszt najmu to 2300 zł (k. 23-29, 339, 340). Czasami nocuje u niego partnerka (k. 320v)

W grudniu 2018 roku wyprawił małoletniemu urodziny w sali zabaw. W trakcie wakacji i ferii organizuje małoletniemu wyjazdy, również zagraniczne (w 2019 roku byli na Korsyce). N kontakty z matką przygotowuje mu niezbędne rzeczy (k. 358-359)

Pozwana J. S. (2) ma wykształcenie wyższe, psychologiczne. Podejmowała dorywcze prace w Norwegii. W okresie od października 2018 do połowy 2019 pracowała jako asystentka zarządu w (...) Sp. z o.o. za wynagrodzeniem 4000 zł brutto. Następnie od listopada 2019 roku do lutego 2020 roku pracowała w przedszkolu jako psycholog szkolny za wynagrodzeniem 3300 zł. Aktualnie przebywa na zasiłku rehabilitacyjnym i otrzymuje 3000 zł miesięcznie. Korzysta z finansowego wsparcia partnera w kwocie około 4000 zł miesięcznie. Okazjonalnie pomaga jej ojciec. Swoje koszty utrzymania szacuje na kwotę około 7000 zł miesięcznie (k. 219, 360, 421-422). W PIT-37 za rok 2019 wykazała dochód po odliczeniach w wysokości 40 633, 24 zł (k. 368-372).

Wynajmuje dwupokojowe mieszkanie. Koszt najmu to 3000 zł za czynsz i 700 zł media. Często wyjeżdża do Norwegii gdzie na stałe mieszka jej partner. W trakcie opieki nad małoletnim finansuje jego potrzeby. Kupuje mu odzież, zabawki, w razie potrzeby kupuje leki. Zabiera do prywatnych lekarzy. Organizuje mu róże rozrywki. W wakacje i ferie wyjeżdża z małoletnim do Norwegii lub podróżuje z nim po Polsce. Zapewnia mu także weekendowe wyjazdy. W 2020 roku zorganizowała mu urodziny w sali zabaw (k. 358,420, 423)

P. ższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie dokumentów zgromadzonych w aktach przedmiotowej sprawy, zeznań świadków: L. S. (k. 320v-322), M. W. (k. 339v-340), S. N. (k. 340-341), a także przedstawiciela ustawowego J. S. (1) (k. 358-360 374-375), J. S. (2) (k. 420-423).

Zeznania świadków były dla Sądu wiarygodne. Były spójne z pozostałym materiałem dowodowym uznanym za wiarygodny i nie zostały skutecznie podważone.

Sąd z ostrożnością oceniał zeznania stron mając na względzie, że pozostają w silnym konflikcie na kilku polach, to jest nie tylko w zakresie alimentów ale i co do tego, z którym rodzicem małoletni ma zamieszkiwać. Sąd uznał ich zeznania za wiarygodne jedynie w zakresie potwierdzonym pozostałym materiałem dowodowym. Zeznania przedstawiciela ustawowego nie były dla Sądu wiarygodne w zakresie w jakim odnosiły się do kwestii wysokości wydatków czynionych na małoletniego i jedynie w ograniczonym zakresie uwzględniały osobiste starania pozwanej w wychowanie małoletniego, co poniekąd wiązało się z łączącym ich konfliktem na tle opiekuńczym. Zeznania pozwanej nie były dla Sądu wiarygodne w zakresie w jakim odnosiły się do kwestii przekazywanych sobie wzajemnie rzeczy, tj. leków jako sprzecznych z załączonymi wydrukami korespondencji.

S ąd nie uznał wiarygodności złożonych w sprawie dokumentów w postaci paragonów. Paragon bowiem nie zawiera określenia podmiotu, który dokonuje zakupu, i nie określa, na czyją rzecz dany zakup jest dokonany. Stanowią one jedynie dowód dokonania zakupu określonego towaru albo usługi za oznaczoną kwotę, natomiast same w sobie nie świadczą o poniesieniu przez któregoś z rodziców wydatku na rzecz powoda.

Postanowieniem z dnia 5 sierpnia 2019 roku S ąd oddalił wniosek dowodowy strony powodowej o przesłuchanie świadka M. N. (k. 322) oraz wnioski dowodowe pozwanej o przesłuchanie świadków: P. S., A. S. (1), J. K., A. S. (2), W. R. jako zmierzających do przedłużenia postępowania (k. 323). Sąd miał na uwadze, że świadek M. N. był powołany na okoliczności tożsame z okolicznościami, na jakie zeznawali świadkowie dopuszczeni przez Sąd, wystarczające było zatem przeprowadzenie tych dowodów. Z kolei strona pozwana zaniechała powołania świadków w odpowiedzi na pozew, a uczyniła to dopiero na terminie rozprawy, bez należytego usprawiedliwienia tego opóźnienia.

S ąd zważył, co następuje:

Powództwo zasługiwało na częściowe uwzględnienie.

Zgodnie z treścią art. 133 § 1 i 3 kro, rodzice mają obowiązek świadczeń względem dziecka, które nie jest w stanie utrzymać się samodzielnie, chyba że dochody z majątku dziecka wystarczają na pokrycie kosztów jego utrzymania i wychowania. Rodzice mogą uchylić się od świadczeń alimentacyjnych względem dziecka pełnoletniego, jeżeli są one połączone z nadmiernym dla nich uszczerbkiem lub, jeżeli dziecko nie dokłada starań w celu uzyskania możności samodzielnego utrzymania się.

Zakres obowiązku alimentacyjnego, zgodnie z treścią art. 135 § 1 i 2 kro, zależy z jednej strony od potrzeb osoby uprawnionej, z drugiej zaś strony od możliwości zarobkowych i majątkowych osoby zobowiązanej. Wykonanie obowiązku alimentacyjnego względem dziecka, które nie jest jeszcze w stanie utrzymać się samodzielnie może polegać w całości lub w części na osobistych staraniach o utrzymanie lub o wychowanie uprawnionego; w takim wypadku świadczenie alimentacyjne pozostałych zobowiązanych polega na pokrywaniu w całości lub w części kosztów utrzymania lub wychowania uprawnionego.

Przyjmuje się, za uchwałą Sądu Najwyższego z dnia 16 grudnia 1987 r. (III CZP 91/86), że „przez usprawiedliwione potrzeby uprawnionego rozumieć należy potrzeby, których zaspokojenie zapewni mu - odpowiedni do jego wieku i uzdolnień - prawidłowy rozwój fizyczny i duchowy. Możliwości zarobkowe i majątkowe zobowiązanego określają zarobki i dochody, jakie uzyskiwałby przy pełnym wykorzystaniu swych sił fizycznych i zdolności umysłowych, nie zaś rzeczywiste zarobki i dochody”. W uchwale podkreślono, że rodzice, stosownie do wynikającego z art. 96 kro obowiązku, w zależności od swych możliwości są obowiązani zapewnić dziecku środki do zaspokojenia zarówno jego potrzeb fizycznych (wyżywienia, mieszkania, odzieży, higieny osobistej, leczenia w razie choroby), jak i duchowych (kulturalnych), a także środki wychowania (kształcenia ogólnego, zawodowego), według zdolności, dostarczania rozrywek i wypoczynku.

Wysokość alimentów zależy nie tylko od zarobków zobowiązanego, ale również od możliwości zarobkowych osoby zobowiązanej, które nie zawsze są równe osiąganym dochodom. O. rodzice obowiązani są ponosić koszty niezbędne do zapewnienia dziecku prawidłowego rozwoju, wychowania i funkcjonowania na odpowiednim poziomie w środowisku, w którym żyją i zagwarantowania dziecku takiej stopy życiowej, na jakiej sami funkcjonują.

Niniejsze postępowanie charakteryzowało się dynamiką w zakresie kontaktów pozwanej z małoletnim, które ulegały stopniowemu rozszerzaniu, aż do ustalenia opieki naprzemiennej. W zależności od potrzeb zdrowotnych zmieniały się także koszty utrzymania małoletniego. Powyższe okoliczności nie mogły zostać pominięte przez Sąd i znalazły swoje odzwierciedlenie w ustaleniu alimentów o różnej wysokości, w zależności od okresu alimentacji.

W początkowym okresie, tj. od 31 stycznia 2019 roku (daty wytoczenia powództwa) koszty utrzymania małoletniego wynosiły około 2500 zł.

Sąd nie kwestionował wydatków na przedszkole, pakiet medyczny LuxMed, artykuły pielęgnacyjne oraz chemię gospodarczą i wydatki te uznał w całości zgodnie z żądaniem.

Jeżeli chodzi o przedszkole, to materiał dowodowy wskazuje na to, że oboje rodzice zdecydowali się na to aby małoletni chodził do prywatnej placówki. Wydatki na pakiet medyczny, artykuły pielęgnacyjne i chemię gospodarczą są uzasadnione ze względu na problemy zdrowotne dziecka.

Ustalając wysokość pozostałych wydatków Sąd uwzględnił, że część potrzeb małoletniego finansowała pozwana w ramach przysługujących jej kontaktów. Już z tego powodu dalej wskazane wydatki na utrzymanie małoletniego Sąd uznał za zawyżone i dokonał odpowiedniego ich pomniejszenia zgodnie z zasadami doświadczenia życiowego. Ponadto ustalając wysokość kosztów wyżywienia małoletniego, trzeba było uwzględnić, że większość posiłków ma zapewnionych przez przedszkole. Udział małoletniego w kosztach mieszkania poza tym, że małoletni często nocował u matki, powinien uwzględniać także, że w mieszkaniu bywa także partnerka przedstawiciela ustawowego, co w pewnym zakresie wpływa na wysokość kosztów utrzymania mieszkania. Na odzież i obuwie, jako wydatek, który nie jest ponoszony comiesięcznie, wystarczające jest 100 zł. Koszt ochrony zdrowotnej, w tym również leków został uznany w wysokości 100 zł. Sąd uwzględnił, że poza standardowymi wydatkami powstającymi w razie przeziębienia, a także kosztami suplementacji, małoletni stosował leki przeciwalergiczne. Nie można było także pominąć, że małoletni uczęszczał na terapię psychologiczną, co powodowało wydatki poza pakietem LuxMed. Konieczne było jednak uwzględnienie, że terapia nie była realizowana stale, a w cyklach terapeutycznych, w zależności od stanu małoletniego. Jako niezasadny trzeba uznać dodatkowy wydatek na dermatologa – małoletni jest objęty opieką dermatologiczną w ramach wykupionego pakietu. Jako, że analiza zgromadzonego materiału wskazuje na to, że pozwana miała świadomość co do tego, że małoletni jest objęty prywatną opieką medyczną. W toku postępowania nie wykazała przyczyn uzasadniających czemu z tego pakietu nie korzysta i ponosi dodatkowe koszty prywatnych wizyt lekarskich dla dziecka. Dlatego też Sąd uznał, że pozwana w tym zakresie, mimo czynienia dodatkowych wydatków we własnym zakresie, powinna uczestniczyć w kosztach leczenia dziecka. W ocenie Sądu zasadne są wyłącznie te wydatki pozwanej na lekarzy, których specjalności pakiet nie obejmuje.

Zabawki i rozrywka to wydatek rzędu łącznie 80 zł. Sąd nie uwzględnił przy tym wydatków na organizację urodzin. Ostatnie przyjęcie urodzinowe dla dziecka wyprawiła pozwana. W związku z tym brak jest podstaw do obciążania jej kosztami, które zasadniczo ponosi dobrowolnie. Trzeba także uwzględnić, że sama także ponosiła wydatki na różne, samodzielnie organizowane atrakcje czy zakup prezentów dla kolegów małoletniego.

Sąd kwestionuje w całości wydatki na wakacje. Każde z rodziców w ramach przysługujących im kontaktów z małoletnim organizuje i finansuje wyjazdy małoletniego.

Jak wynika z materiału dowodowego w lutym 2020 roku zmniejszyły się wydatki na utrzymanie dziecka (przestał uczęszczać na terapię), a nadto zwiększył się wymiar kontaktów pozwanej z małoletnim, które niedługo później przybrały formę opieki naprzemiennej. Oczywiste jest, że w przypadku opieki równoważnej, równoważą się także wydatki na utrzymanie dziecka u każdego z rodziców. Dlatego też – poza wydatkami na przedszkole, które opłaca przedstawiciel ustawowy - brak jest podstaw do obciążania pozwanej pozostałymi kosztami.

Przechodząc do oceny sytuacji zarobkowo-finansowej rodziców małoletniego zważyć trzeba, że przedstawiciel ustawowy w pełni wykorzystuje swój potencjał zarobkowy. Ma dwa źródła utrzymania, dodatkowo podejmuje kształcenie celem podniesienia swoich kompetencji. Obecnie jest w stanie wypracować 100% wyższy dochód niż pozwana. Powyższe nie świadczy jednak aby pozwana była w gorszej sytuacji. W pierwszej kolejności trzeba wskazać, że pozwana nie wyczerpuje w pełni swoich możliwości zarobkowych. Posiada wykształcenie psychologicznie i podejmując odpowiednie starania mogłaby osiągać znacznie wyższe dochody niż obecnie. Po wtóre pozwana w znacznej mierze korzysta z finansowego wsparcia swojego partnera, dzięki czemu miesięcznie dysponuje kwotą podobną do wynagrodzenia przedstawiciela ustawowego.

Ważąc powyższe, Sąd postanowił zasądzić od pozwanej alimenty w kwocie po 1200 zł miesięcznie za okres od 31 stycznia 2019 roku do 31 stycznia 2020 roku, co stanowi około połowę uzasadnionych kosztów utrzymania małoletniego. Od 1 lutego 2020 roku jedynym kosztem w którym powinna uczestniczyć pozwana jest połowa wydatków na przedszkole małoletniego.

Wobec powyższego powództwo należało uwzględnić jedynie w części, w pozostałym zaś zakresie je oddalając, o czym orzeczono w pkt. 1 i 2 sentencji wyroku.

O kosztach Sąd orzekł na mocy art. 100 kpc, zgodnie z którym a razie częściowego tylko uwzględnienia żądań koszty będą wzajemnie zniesione lub stosunkowo rozdzielone. Strona powodowa na podstawie art. 96 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych nie miała obowiązku uiszczenia opłaty po pozwu. Wobec tego, Sąd nakazał ściągnięcie od pozwanej na rzecz Skarbu Państwa Sądu Rejonowego dla Warszawy-Mokotowa kwoty 300 zł tytułem części opłaty od pozwu w zakresie uwzględnionego powództwa ponad kwotę uznaną przez pozwaną, mając na uwadze fakt, że co do części okresu objętego pozwem Sąd zasądził roszczenie w wysokości uznanej przez pozwaną (dlatego też Sąd nakazał pobrać jedynie kwotę 300 złotych, a nie kwotę 330 złotych, w myśl rachunku: (1200-650) x 12 x 5%). Podstawą tego rozstrzygnięcia był art. 113 ust. 1 ustawy z dnia 28 lipca 2005 roku o kosztach sądowych w sprawach cywilnych w zw. z art. 100 k.p.c. Co do oddalonej części powództwa Sąd przejął koszty na rachunek Skarbu Państwa, ponieważ w zakresie, w jakim powództwo zostało oddalone, strona powodowa jest stroną przegrywającą proces, a była zwolniona od kosztów sądowych z mocy ustawy.

O kosztach zastępstwa adwokackiego orzeczono na podstawie art. 102 k.p.c., znosząc je wzajemnie miedzy stronami.

W pkt 5 sentencji Sąd orzekł zgodnie z art. 333 § 1 pkt. 1 kpc nadając z urzędu wyrokowi rygor natychmiastowej wykonalności.