Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 10 września 2020 r.

Sąd Okręgowy Warszawa - Praga w Warszawie VII Wydział Pracy
i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodnicząca: SSO Agnieszka Stachurska

Protokolant: Anna Bańcerowska

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 10 września 2020 r. w Warszawie

sprawy Z. S.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych II Oddział w W.

o podleganie ubezpieczeniom społecznym

na skutek odwołania Z. S.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych II Oddział w W.

z dnia 11 października 2019 r., numer (...)

1.  zmienia zaskarżoną decyzję w ten sposób, że stwierdza, że Z. S. jako osoba prowadząca pozarolniczą działalność gospodarczą podlega obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu, rentowym i wypadkowemu od 1 maja 2019 r. oraz dobrowolnie ubezpieczeniu chorobowemu od 1 maja 2019 r.,

2.  zasądza od Zakładu Ubezpieczeń Społecznych II Oddział w W. na rzecz odwołującej Z. S. kwotę 180,00 zł (sto osiemdziesiąt złotych) tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego.

3.  UZASADNIENIE

4.  W dniu 13 listopada 2019 roku Z. S. złożyła odwołanie od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych II Oddział w W. z dnia 11 października 2019 roku, nr (...), stwierdzającej że jako osoba prowadząca pozarolniczą działalność gospodarczą nie podlega obowiązkowo ubezpieczeniom: emerytalnemu, rentowym i wypadkowemu oraz dobrowolnie ubezpieczeniu chorobowemu od dnia 1 maja 2019r. Odwołująca wniosła o zmianę decyzji poprzez ustalenie, że podlega ubezpieczeniom społecznym oraz dobrowolnemu ubezpieczeniu chorobowemu od w/w daty oraz o zasądzenie od organu rentowego na swoją rzecz kosztów zastępstwa procesowego według spisu, który zostanie przedłożony.

5.  W uzasadnieniu odwołania Z. S. wskazała, że organ rentowy w decyzji nie wskazał prawidłowej podstawy prawnej jej wydania. Odmawiając prawa do ubezpieczenia, przywołał art. 83 ust. 1 pkt 1 w zw. z art. 6 ust. 1 pkt 5, art. 11 ust. 2, art. 12 ust. 1, art. 13 pkt 4 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, art. 83 § 1 k.p.c. oraz art. 3 ustawy Prawo przedsiębiorców. Wskazane przepisy zakreślają wyłącznie zakres kompetencji ZUS oraz informacje w jakich sytuacjach przedsiębiorca podlega ubezpieczeniom.

6.  W dalszej części uzasadnienia odwołania odwołująca podkreśliła, że organ rentowy zakwestionował podleganie ubezpieczeniom społecznym w okresie od 1 maja 2019r., kiedy to zakończyła pobieranie zasiłku macierzyńskiego. Przy tym zaskarżona decyzja jest kolejną, wydaną na przestrzeni dwóch lat. Pierwszą sprawę ZUS przegrał, a wyrok Sądu Okręgowego jest prawomocny.

7.  Odwołująca wskazała również, że organ przyjmował wpłacane przez nią składki, a postępowanie wyjaśniające rozpoczął dopiero w momencie, gdy ziściło się ryzyko ubezpieczeniowe i był zobowiązany do wypłaty świadczenia. Postępowaniu wyjaśniającemu został poddany niezmiernie krótki okres prowadzenia działalności i ZUS nie wziął pod uwagę, iż w trakcie zwolnienia lekarskiego działalność nie mogła być prowadzona osobiście. Przepisy nie zabraniają natomiast prowadzenia działalności gospodarczej w okresie pobierania zasiłku macierzyńskiego. Odwołująca po urodzeniu pierwszego dziecka wróciła więc do prowadzenia działalności, na co przedstawiła dowody w postępowaniu wyjaśniającym. Wynika z nich, że prowadzi działalność gospodarczą w sposób ciągły i zorganizowany, za wyjątkiem okresu pobierania zasiłku chorobowego. Działalność ta prowadzona była także w okresie zasiłku macierzyńskiego, pomimo że odwołująca nie miała takiego obowiązku. ZUS pozostawił ją na długi czas bez środków do życia, zatem fakt prowadzenia działalności w trakcie urlopu macierzyńskiego nie jest niczym dziwnym.

8.  Dodatkowo odwołująca wskazała, że jest artystką, wykonuje prace na zamówienia indywidualne i nie ma potrzeby zatrudniania pracowników do wykonywania pracy w jej imieniu, zatem argument organu o braku zatrudnienia pracowników jest całkowicie chybiony. Odnosząc się natomiast do rozbieżności pomiędzy zakupionymi materiałami a wystawionymi fakturami, Z. S. wyjaśniła, że przyjęła duże zamówienie na półki łączone – podpory metalowe, półka z płyty OSB. Najpierw wykonała prace metalowe, zaś realizacja zlecenia odbyła się w maju 2019r. Wówczas zostały zakupione płyty OSB, które były także malowane (odwołanie z dnia 5 listopada 2019r., k. 1-5 a.s.).

9.  W odpowiedzi na odwołanie z dnia 12 grudnia 2019r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych II Oddział w W. wniósł o oddalenie odwołania i o zasądzenie od odwołującej kosztów procesu według norm przepisanych.

10.  Uzasadniając swe stanowisko organ rentowy wyjaśnił, że w oparciu o zapisy na prowadzonych w Zakładzie kontach ubezpieczonej ustalono, że w dniu 1 października 2017r. Z. S. dokonała zgłoszenia do obowiązkowych ubezpieczeń społecznych: emerytalnego, rentowych i wypadkowego oraz do dobrowolnego ubezpieczenia chorobowego jako osoba prowadząca pozarolniczą działalność. Po dokonaniu zgłoszenia, za pierwsze cztery miesiące podlegania ubezpieczeniom, została zadeklarowana podstawa wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne w kwocie 9.500,00 zł, tym samym Z. S. nie skorzystała z prawa do zadeklarowania podstawy wymiaru składek w kwocie 30% kwoty minimalnego wynagrodzenia i obniżenia tym samym kosztów działalności. Poza tym już po 4 miesiącach od zgłoszenia do ubezpieczeń odwołująca zaczęła korzystać z długotrwałych zwolnień lekarskich. Z analizy zapisów na jej koncie wynika, że w okresie 24 miesięcy figurowania jako osoba prowadząca pozarolniczą działalność, jedynie przez niespełna 7 miesięcy nie pobierała zasiłków. W pozostałym okresie naprzemiennie przebywała na zasiłku chorobowym i macierzyńskim. Pobrana przez nią kwota świadczeń na chwilę wydania decyzji wynosi 110.405,30 zł.

11.  Organ rentowy wskazał dodatkowo, że w 2018r. przeprowadził postępowanie wyjaśniające mające na celu ustalenie okresu podlegania przez odwołującą ubezpieczeniom społecznym z tytułu prowadzenia działalności gospodarczej (...). Na podstawie zgromadzonej dokumentacji w dniu 20 kwietnia 2018r. została wydana decyzja, nr (...), stwierdzająca, że od 1 października 2017r. Z. S. nie podlega obowiązkowo ubezpieczeniom społecznym z tytułu prowadzenia działalności gospodarczej. Od powyższej decyzji ubezpieczona złożyła odwołanie do Sądu. Wyrokiem z 8 kwietnia 2019r., sygn. akt VII U 790/18, Sąd zmienił w/w decyzję i stwierdził, że Z. S. od 1 października 2017r. podlega obowiązkowo ubezpieczeniom społecznym oraz dobrowolnemu ubezpieczeniu chorobowemu z tytułu prowadzenia działalności gospodarczej.

12.  Z analizy zapisów na koncie Z. S. wynika, że po zakończeniu okresu pobierania zasiłku macierzyńskiego, odwołująca od 1 maja 2019r. zadeklarowała podstawę wymiaru składek wynoszącą 30% kwoty minimalnego wynagrodzenia. Następnie od 6 lipca 2019r. wystąpiła z roszczeniem o wypłatę zasiłku chorobowego, przy czym niezdolność do pracy przypadała na okres ciąży. Za okres od 27 września 2019r. do 24 września 2020r. odwołująca wystąpiła z roszczeniem o wypłatę zasiłku macierzyńskiego. W toku postępowania wyjaśniającego przedstawiła kopie faktur za wynajem lokalu, kopie faktur sprzedaży, kopie faktur zakupu, wydruk KPiR za miesiące od maja do lipca 2019r. Organ rentowy zauważył, że zakupione towary nie znajdują odzwierciedlenia w przedmiotach, na które zostały wystawione faktury sprzedaży. Faktury na zakupiony towar dotyczą zakupu i cięcia płyty OSB oraz akcesoriów malarskich, a faktury sprzedaży dotyczą konstrukcji metalowej. Z odwołania wynika, że odwołująca przyjęła duże zamówienie na półki łączone - podpory metalowe, półka z płyty OSB. Najpierw wykonała prace metalowe, zaś realizacja zlecenia była w maju 2019r. Jednak z przedstawionych dokumentów takie okoliczności nie wynikają. Z wyjaśnień złożonych przez świadków, którzy znają odwołującą ze studiów, nie wynika, aby odwołująca wykonywała półki łączone. Jeden z nich wskazał, że odwołująca wykonała dwie metalowe konstrukcje pod wykonanie rzeźb - portretów i przedstawiona została faktura na metalową konstrukcję pod głowę w łącznej wysokości 840 zł. Z kolei inny świadek w sposób lakoniczny wskazał, że kupił MOBIL - obiekt dekoracyjny i załączył fakturę na kwotę 1.100 zł.

13.  Organ rentowy podnosił także, że w fakturach sprzedaży sposób zapłaty został oznaczony jako gotówka. Jednak do złożonych wyjaśnień nie zostały dołączone dokumenty potwierdzające dokonanie zapłaty za wykonane usługi. Ponadto, w toku prowadzonego postępowania odwołująca nie wskazała osób mogących potwierdzić fakt prowadzenia przez nią działalności gospodarczej, a z dokonanych ustaleń wynika, że mąż Z. S. - H. B. jest również artystą rzeźbiarzem, specjalizującym się w rzeźbach z metalu i jako adres swojej pracowni wskazuje: ul. (...) w W., a więc adres lokalu wynajmowanego przez Z. S.. Z tych też względów trudno wskazać kto faktycznie prowadził w ww. miejscu działalność i komu przydały się zakupione produkty ujęte w fakturach. Według organu rentowego, równie dobrze mogły one posłużyć mężowi odwołującej.

14.  W ocenie ZUS działania Z. S. od 1 maja 2019r. należy odczytać tylko i wyłącznie jako pozorowanie prowadzenia działalności. Jej rzeczywistym celem było pobieranie wysokich świadczeń z ubezpieczeń społecznych. Wprawdzie Z. S. zarejestrowała działalność gospodarczą i jako datę jej rozpoczęcia wskazała 1 października 2017r. i Zakład nie kwestionuje faktu rozpoczęcia wykonywania tej działalności, jednak za nieekonomiczne uznaje zadeklarowaną wysoką podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne, która dość znacząco zwiększyła koszty działalności. Poza tym w krótkim czasie Z. S. stała się niezdolna do pracy, co wiąże się z pobieraniem zasiłków chorobowych i macierzyńskich. Sytuacja taka trwa od dwóch lat. Dodatkowo według organu rentowego celem działań Z. S. nie było rozwijanie i wykonywanie działalności np. poprzez zatrudnienie innych osób, w sytuacji, w której nie była zdolna do wykonywania usług osobiście (odpowiedź na odwołanie z dnia 12 grudnia 2019 roku, k. 6-8 a.s.)

15.  Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:

16.  Z. S. ma wykształcenie artystyczne, ukończyła studia na wydziale rzeźby. Już na studiach interesowała się pracą artystyczną z metalem, jego obróbką i spawaniem (zeznania świadka K. S., k. 48 a.s., zeznania świadka K. F., k. 48v.- 49 a.s., zeznania odwołującej Z. S., k. 49 a.s.).

17.  Od 1 października 2017r. odwołująca zarejestrowała działalność gospodarczą pod nazwą (...) świadcząc usługi w zakresie metaloplastyki i tworzenia wyrobów artystycznych. W Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej jako miejsce wykonywania działalności gospodarczej wskazana została ul. (...) w W. (wydruk z CEIDG, akta organu rentowego). Jako podstawę wymiaru składek, dokonując zgłoszenia do ZUS, odwołująca zadeklarowała kwotę 9.500,00 zł. W/w kwota była deklarowana w miesiącach od października 2017r. do stycznia 2018r., natomiast za luty i marzec 2018r. odwołująca zadeklarowała kwotę 2.665,80 zł. Za okres od 1 lutego 2018r. Z. S. wystąpiła z roszczeniem o wypłatę zasiłku chorobowego w związku z niezdolnością do pracy przypadającą na czas ciąży, w której była już w dacie rejestrowania działalności gospodarczej. Zakład Ubezpieczeń Społecznych II Oddział w W. decyzją z dnia 20 kwietnia 2018r. stwierdził, że Z. S. jako osoba prowadząca działalność gospodarczą nie podlega obowiązkowo ubezpieczeniom społecznym i dobrowolnemu ubezpieczeniu chorobowemu od 1 października 2017r. Na skutego złożenia przez Z. S. odwołania od powyższej decyzji, Sąd Okręgowy Warszawa – Praga w Warszawie wyrokiem z dnia 8 kwietnia 2019r., wydanym w sprawie o sygn. akt VII U 790/18, zmienił zaskarżoną decyzję i stwierdził, że odwołująca jako osoba prowadząca działalność gospodarczą podlega obowiązkowo ubezpieczeniom: emerytalnemu, rentowym i wypadkowemu oraz dobrowolnie ubezpieczeniu chorobowemu od dnia 1 października 2017r. Wyrok ten stał się prawomocny (decyzja ZUS z dnia 20 kwietnia 2018r., akta organu rentowego; protokół rozprawy z dnia 8 kwietnia 2019r., k. 48 – 51 akt o sygn. VII U 790/18; wyrok Sądu Okręgowego Warszawa – Praga w Warszawie VII Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych z dnia 8 kwietnia 2019r., k. 55 akt o sygn. VII U 790/18).

18.  W dniu 28 maja 2018r. Z. S. podpisała umowę najmu lokalu użytkowego – pracowni przy ul. (...) w W., którą użytkuje wspólnie z małżonkiemH. B., który również jest artystą rzeźbiarzem. Lokal ten zlokalizowany jest w bliskiej odległości od miejsca zamieszkania odwołującej, dzięki czemu odwołująca w łatwiejszy sposób może łączyć pracę z opieką nad dziećmi, w której pomagają jej mąż oraz babka dzieci (umowa najmu lokalu użytkowego nr (...), akta organu rentowego; zeznania świadka K. F., k. 48 - 49 a.s.; zeznania odwołującej Z. S., k. 49 a.s.; faktury za najem lokalu, akta organu rentowego).

19.  Odwołująca w okresie od 2 maja 2018r. do końca kwietnia 2019r. przebywała na urlopie macierzyńskim w związku z urodzeniem pierwszego dziecka. Działalność gospodarcza nie była zawieszona. W okresie od jej zarejestrowania, za wyjątkiem okresu niezdolności do pracy w związku z pierwszą ciążą, Z. S. prowadziła działalność gospodarczą i realizowała różne usługi, za które wystawiała faktury VAT (protokół rozprawy z dnia 8 kwietnia 2019r., k. 48 – 51 akt o sygn. VII U 790/18; zeznania odwołującej Z. S., k. 49 a.s.; faktury VAT, k. 21 – 28 akt o sygn. VII U 790/18 oraz akta organu rentowego; książka przychodów i rozchodów, k. 57 akt o sygn. VII U 790/18). Po zakończeniu urlopu macierzyńskiego, od dnia 1 maja 2019r. odwołująca zgłosiła się do ubezpieczeń społecznych oraz do dobrowolnego ubezpieczenia chorobowego. Zadeklarowana w ZUS podstawa wymiaru składek stanowi 30% kwoty minimalnego wynagrodzenia (okoliczność bezsporna).

20.  W maju 2019r. Z. S. wystawiła trzy faktury:

21.  - w dniu 20 maja 2019r. za ilustracje do analizy historycznej – dziedzictwo przestrzeni M. na kwotę 1.500 zł,

22.  - w dniu 21 maja 2019r. za dwie metalowe konstrukcje pod głowę na łączną kwotę 840 zł oraz

23.  - w dniu 28 maja 2019r. na mobil dekoracyjny za kwotę 1.100 zł.

24.  W tym samym miesiącu odwołująca dokonała również zakupu różnego rodzaju materiałów budowlanych, m.in. pędzli, kuwet, folii malarskich, wierteł czy płyt OSB. Zapłaciła również za usługi cięcia płyty oraz cięcia skosu w płycie, co było związane z usługą, jaką świadczyła wcześniej. Był to duży regał – półki. Do ich produkcji Z. S. wykorzystała materiały, które posiadała w pracowni i dokonała potem uzupełnienia zapasów ( faktury VAT z dnia 20 maja 2019r., z 21 maja 2019r. i z 28 maja 2019r., faktury zakupowe z dnia 9 maja 2019r., z dnia 10 maja 2019r. i z 14 maja 2019r. – akta organu rentowego; książka przychodów i rozchodów – akta organu rentowego; zeznania odwołującej Z. S., k. 49 a.s.; protokół rozprawy z dnia 8 kwietnia 2019r., k. 48 – 51 akt o sygn. VII U 790/18).

25.  Mobile – obiekty dekoracyjne, których produkcją w głównej mierze zajęła się odwołująca, są wykonywane ręcznie, a praca nad nimi – w zależności od ilości użytych elementów – jest mniej lub bardziej czasochłonna i zajmuje nawet tydzień. Do produkcji mobili Z. S. używa blaszek ręcznie wycinanych i polerowanych. Poza produkcją i sprzedażą mobila dla K. S., w maju 2019r. Z. S. przygotowała również dwie konstrukcje pod głowy dla koleżanki ze studiów K. F., która jest rzeźbiarką. Za wykonaną usługę wystawiła fakturę i otrzymała płatność w gotówce. Ponadto, w miesiącu maju 2019r. odwołująca dla J. P. wykonywała ilustracje, obrabiała i nakładała na siebie mapy, układając je w porządku chronologicznym (zeznania świadka K. F., k. 48 - 49 a.s.; zeznania świadka K. S., k. 48 a.s.; zeznania odwołującej Z. S., k. 49 a.s.; wyjaśnienia na piśmie złożone przez K. F., akta organu rentowego).

26.  Miejscem, za pomocą którego odwołująca reklamowała i reklamuje świadczone usługi jest F.. Korzysta również z rekomendacji osób, które ją znają i korzystały z jej usług (zeznania świadka K. F., k. 48 - 49 a.s.; zeznania świadka K. S., k. 48 a.s.; zeznania odwołującej Z. S., k. 49 a.s.).

27.  W okresie od 4 czerwca 2019r. odwołująca była niezdolna do pracy w związku z ciążą (okoliczność bezsporna). W okresie niezdolności do pracy nie wykonywała działalności gospodarczej. We wrześniu 219r. urodziła drugie dziecko i w niedługim czasie po tym powróciła do aktywności zawodowej. W grudniu 2019r. sprzedała kilka mobili, a także uruchomiła sklep internetowy. Obecnie w ofercie ma trzy powtarzalne produkty. Klientów pozyskuje za pośrednictwem sklepu internetowego, F., a także z polecenia - głównie architektów wnętrz (zeznania odwołującej Z. S., k. 49 a.s.; książka przychodów i rozchodów, k. 34 – 35 a.s.; faktury VAT, k. 36 – 45 a.s.).

28.  We wrześniu 2020r. odwołująca wystawiła swoje prace na Targach Rzeczy Ładnych, na których sprzedała produkty za kwotę około 3.500 zł. Poniosła także koszt wynajęcia powierzchni wystawowej w kwocie 850 zł (zeznania świadka K. S., k. 48 a.s.; zeznania odwołującej Z. S., k. 49 a.s.).

29.  W związku z niezdolnością do pracy przypadającą w okresie drugiej ciąży odwołująca zwróciła się do ZUS o wypłatę zasiłku chorobowego. Pismem z dnia 14 sierpnia 2019r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych II Oddział w W. zawiadomił Z. S. o wszczęciu z urzędu postępowania w sprawie ustalenia obowiązku podlegania przez nią ubezpieczeniom społecznym z tytułu prowadzenia działalności gospodarczej od 1 maja 2019r. W toku postępowania odwołująca złożyła pisemne wyjaśnienia oraz załączniki w postaci faktur VAT i kopii dokumentów księgowych. Pisemne wyjaśnienia zostały złożone także przez K. S. i K. F.. Po zakończeniu postępowania, w dniu 11 października 2019r. ZUS II Oddział w W. wydał decyzję nr (...), w której stwierdził, że Z. S. jako osoba prowadząca pozarolniczą działalność gospodarczą nie podlega obowiązkowo ubezpieczeniom: emerytalnemu, rentowym i wypadkowemu oraz dobrowolnie ubezpieczeniu chorobowemu od 1 maja 2019r. (zawiadomienia o wszczęciu postepowania z dnia 14 sierpnia 2019r. i o zakończeniu postępowania z dnia 4 października 2019r., wyjaśnienia odwołującej z 26 sierpnia 2019r. z załącznikami, decyzja ZUS z 11 października 2019r. –akta organu rentowego).

30.  Sąd Okręgowy ustalił powyższy stan faktyczny na podstawie powołanych dowodów z dokumentów, które nie budzą wątpliwości tak co do ich wiarygodności, jak i treści oraz okoliczności, na jakie wskazują. Korespondują one z zeznaniami świadków i odwołującej, a w części z materiałem dowodowym, jaki Sąd zgromadził w sprawie o sygn. VIIU 790/18.

31.  Podstawę ustaleń faktycznych w sprawie stanowiły również zeznania świadków K. F. i K. S., które w postępowaniu wyjaśniającym złożyły tożsame co do treści wyjaśnienia. Sąd nie znalazł podstaw, aby tym wyjaśnieniom oraz zeznaniom odmówić wiarygodności, mimo że świadkowie to osoby, które Z. S. zna ze studiów. Wskazana okoliczność, zdaniem Sądu, nie wpływa na wiarygodność świadków, ponieważ fakt, że świadkowie i odwołująca razem studiowali i znają się, w żaden sposób nie powoduje – bez istnienia innych przesłanek – że teza organu rentowego odnośnie tych dowodów jest słuszna. Organ rentowy nie wskazał, poza samą tylko znajomością odwołującej i świadków, innych okoliczności, na podstawie których wyjaśnienia i zeznania świadków należałoby ocenić jako niewiarygodne.

32.  Zeznaniom odwołującej Sąd dał wiarę. Odwołująca zgodnie z dokumentami przedstawiła okoliczności dotyczące prowadzonej przez nią działalności gospodarczej. Dodatkowo jej zeznania korelują z zeznaniami świadków i tym, co zostało przez nią samą zaprezentowane w zeznaniach złożonych w postępowaniu sądowym o sygn. akt VIIU 790/18. Dotyczy to m.in. faktury zakupowej z 9 maja 2019r., która uwzględnia zakup płyty oraz jej cięcie. Z. S. wyjaśniła, że w tym czasie realizowała duże zlecenie związane z projektowaniem i wykonaniem regału – półek z płyty OSB. Na taką właśnie usługę wskazywała również w zeznaniach złożonych w kwietniu 2019r. w postępowaniu poprzednio się toczącym. W związku z tym jako wiarygodne Sąd ocenił wyjaśnienia, z których wynika, że w/w faktura z 9 maja 2019r. wiązała się z tą właśnie usługą. Wiarygodność tych wyjaśnień wynika również i z tego, że organ rentowy ograniczył prowadzone postępowanie wyjaśniające do okresu od 1 maja 2019r. i za ten okres Z. S. składała dokumenty. Tymczasem działalność gospodarcza była prowadzona również bezpośrednio przed tą datą, w okresie urlopu macierzyńskiego. Potwierdza to wydruk z książki przychodów i rozchodów za marzec i kwiecień 2019r., który odwołująca złożyła w sprawie wcześniej się toczącej. Organ rentowy jednak nie wiązał obu tych spraw i dokumentów tam złożonych, ograniczając badanie tylko do okresu od 1 maja 2019r. Powszechnie wiadome jest natomiast, że działalność gospodarcza, szczególnie jeśli chodzi o świadczenie usług, to może być proces rozciągnięty w czasie i tak też było w przypadku wykonawstwa wspomnianego wcześniej regału i zakupu płyty.

33.  Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

34.  Odwołanie Z. S. od decyzji z dnia 11 października 2019 roku podlegało uwzględnieniu.

35.  Decydujące znaczenie w rozpatrywanej sprawie miało rozstrzygnięcie, czy odwołująca od dnia 1 maja 2019r. podlega obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu, rentowym, wypadkowemu oraz dobrowolnie ubezpieczeniu chorobowemu jako osoba prowadząca pozarolniczą działalność gospodarczą. W tym celu konieczne było dokonanie szczegółowej wykładni przepisów ustawy z dnia 13 października 1998r. o systemie ubezpieczeń społecznych (tekst jednolity: Dz. U. z 2020r., poz. 266), zwanej dalej ustawą systemową . Art. 6 ust. 1 pkt 5 tejże ustawy stanowi, że obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym podlegają, z zastrzeżeniem art. 8 i 9, osoby fizyczne, które na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej są osobami prowadzącymi pozarolniczą działalność oraz osobami z nimi współpracującymi. W myśl art. 13 pkt 4 w/w ustawy powyższy obowiązek powstaje od dnia rozpoczęcia wykonywania działalności do dnia zaprzestania jej wykonywania, z wyłączeniem okresu, na który wykonywanie działalności zostało zawieszone na podstawie art. 36aa oraz przepisów ustawy z dnia 6 marca 2018 r. - Prawo przedsiębiorców.

36.  Zgodnie z art. 8 ust. 6 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych za osobę prowadzącą pozarolniczą działalność uważa się:

37.  • osobę prowadzącą pozarolniczą działalność gospodarczą na podstawie przepisów ustawy z dnia 6 marca 2018r. - Prawo przedsiębiorców lub innych przepisów szczególnych, z wyjątkiem ust. 6a;

38.  • twórcę i artystę,

39.  • osobę prowadzącą działalność w zakresie wolnego zawodu:

40.  – w rozumieniu przepisów o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne,

41.  – z której przychody są przychodami z działalności gospodarczej w rozumieniu przepisów
o podatku dochodowym od osób fizycznych,

42.  • wspólnika jednoosobowej spółki z ograniczoną odpowiedzialnością oraz wspólników spółki jawnej, komandytowej lub partnerskiej,

43.  • osobę prowadzącą publiczną lub niepubliczną szkołę, inną formę wychowania przedszkolnego, placówkę lub ich zespół, na podstawie przepisów ustawy z dnia 14 grudnia 2016r. - Prawo oświatowe.

44.  W rozpoznawanej sprawie organ rentowy kwestionował faktyczne prowadzenie działalności gospodarczej przez Z. S. od dnia 1 maja 2019r., wskazując, iż podejmowane przez nią działania miały na celu jedynie pozorowanie prowadzenia działalności gospodarczej. Sąd Okręgowy ocenił jednak, że zaistniały wszystkie elementy świadczące o prowadzeniu działalności gospodarczej przez odwołującą.

45.  Legalną definicję działalności gospodarczej zawiera art. 3 ustawy z dnia 6 marca 2018r. Prawo przedsiębiorców (tekst jedn. Dz.U. z 2093r. poz. 1292 ze zm.). Wskazuje on, że działalnością gospodarczą jest zorganizowana działalność zarobkowa, wykonywana we własnym imieniu i w sposób ciągły. Zarobkowy charakter działalności gospodarczej oznacza, że zamiarem (celem) jej podjęcia jest osiągnięcie zysku. Zysk z kolei należy definiować jako nadwyżkę przychodów nad stratami. Należy przy tym liczyć się z możliwością nieuzyskania przychodu z prowadzonej działalności gospodarczej, czyli poniesienia straty. Tym samym o zarobkowym charakterze działalności gospodarczej nie decyduje faktyczne osiągnięcie zysku, lecz zamiar jego osiągnięcia (cel). W jednym z wydanych wyroków Naczelny Sąd Administracyjny (wyrok z dnia 26 września 2008r., II FSK 789/07, LEX nr 495147) wskazał, że „dana działalność jest zarobkowa, jeżeli jest prowadzona w celu osiągnięcia dochodu (zarobku), rozumianego jako nadwyżka przychodów nad poniesionymi kosztami. Działalność pozbawiona tego aspektu jest działalnością charytatywną, społeczną, kulturalną i inną (określaną mianem non profit)". Działalność prowadzona niezarobkowo, nawet jeśli będzie jednym z rodzajów działalności wyspecyfikowanej w ustawie, nie może być uznana za działalność gospodarczą ( tak WSA w Warszawie w wyroku z dnia 8 października 2004r., II SA 3673/03, LEX nr 159913). W wyroku z dnia 16 sierpnia 2012r. (II SA/Po 427/12, CBOSA) Wojewódzki Sąd Administracyjny w Poznaniu wskazał, że „o zarobkowości działalności decyduje cel jej wykonywania. Jeżeli zakłada się osiągnięcie w związku z działalnością i w jej efekcie nadwyżki przychodów nad poniesionymi kosztami, a więc osiągnięcie dochodu, to znaczy, że został określony cel zarobkowy tej działalności. Samo określenie celu ma jednak wymiar subiektywny i mieści się w sferze zamiaru danego podmiotu". Podobne stanowisko zaprezentował Sąd Najwyższy wskazując, że bez znaczenia jest fakt osiągnięcia dochodu z tytułu prowadzenia działalności gospodarczej. Jeśli nie przynosi ona zysku, nie oznacza to, iż przestaje być działalnością gospodarczą (uchwała Sądu Najwyższego z dnia 30 listopada 1992r., III CZP 134/92, OSNC 1993, nr 5, poz. 79). Należy bowiem liczyć się z możliwością nieuzyskania przychodu z prowadzonej działalności gospodarczej, czyli poniesienia straty - zwłaszcza w początkowym okresie jej prowadzenia. Tym samym o zarobkowym charakterze działalności gospodarczej nie decyduje faktyczne osiągnięcie zysku, lecz ukierunkowany zamiar jego osiągnięcia (cel). Nie zawsze też podjęcie planowanej działalności gospodarczej jest racjonalne. Ocena opłacalności planowanej działalności może być nieracjonalna czy też po prostu błędna, a mimo to nie można uznać, że dana osoba nie zamierza jej prowadzić, że jedynie pozoruje jej podjęcie. Często zdarzają się chybione zamierzenia gospodarcze, a niepowodzenie wynika z błędnej kalkulacji kosztów, błędnego planowania popytu, zmniejszenia popytu, wzrostu konkurencji. Warunki, w jakich przychodzi przedsiębiorcom prowadzić działalność są determinowane przez szereg czynników, trudnych do przewidzenia i precyzyjnego określenia. Zatem działanie to oparte jest na ryzyku, które oznacza, że faktyczne korzyści finansowe z danego przedsięwzięcia mogą okazać się mniejsze niż przewidywano przy jego podejmowaniu lub mogą nawet przerodzić się w straty. Jednakże czym innym jest ryzyko w działalności gospodarczej, a czym innym świadome podejmowanie działań, które trzeba by ocenić, jako skrajnie nieracjonalne, gdyby uznać je za prowadzenie działalności gospodarczej.

46.  Jeśli chodzi z kolei o element ciągłości prowadzenia działalności, to podkreślić trzeba, że celem wprowadzenia takiego wymogu było wyłączenie z definicji działalności gospodarczej czynności jednorazowych. Jednakże przesłanki tej nie należy utożsamiać z koniecznością wykonywania działalności bez przerwy. Istotny jest zamiar powtarzalności określonych czynności celem osiągnięcia dochodu (wyrok NSA z dnia 28 kwietnia 2011r., II OSK 333/11).

47.  W orzecznictwie i doktrynie akcentuje się, że samo dokonane wpisu do ewidencji działalności gospodarczej jest konieczne, ale nie decyduje o tym, że działalność jest prowadzona. Wskazanie jednak przez przedsiębiorcę określonej daty rozpoczęcia działalności gospodarczej wpisywanej do ewidencji, powoduje powstanie domniemania faktycznego, że z tą datą działalność gospodarcza została podjęta i jest prowadzona aż do czasu jej wykreślenia z ewidencji. Tego rodzaju domniemanie faktyczne ma znaczenie dowodowe i może być obalone, co oznacza, że okres prowadzenia działalności gospodarczej, wynikającej z wpisu do ewidencji, może być korygowany, lecz czynność ta musi być powiązana z wynikami postępowania dowodowego. Ciężar udowodnienia faktu spoczywa każdorazowo na osobie, która wywodzi z niego skutki prawne. W rozpatrywanej sprawie to organ rentowy wskazywał, że Z. S. nie prowadziła działalności gospodarczej od dnia 1 maja 2019r., mimo że od 1 października 2017r. nieprzerwanie figuruje w ewidencji, a zatem to na organie rentowym ciążył obowiązek przedstawienia dowodów, które doprowadzą do obalenia domniemania płynącego z wpisu odwołującej do CEIDG. Z tego obowiązku Zakład nie wywiązał się jednak należycie. Już na etapie postępowania wyjaśniającego, poprzedzającego wydanie zaskarżonej decyzji, nie zgromadził jakichkolwiek dowodów, z których można byłoby wyprowadzić wnioski zaprezentowane w decyzji. Następnie, na etapie postępowania sądowego, pozostawał bierny, nie przejawiając inicjatywy dowodowej. To odwołująca taką inicjatywę wykazywała. Materiał dowodowy, który został przez odwołującą zaoferowany, a któremu organ rentowy nie przeciwstawił własnych dowodów, jednoznacznie potwierdził, że Z. S. od 1 maja 2019r. wciąż prowadziła działalność gospodarczą w sposób zorganizowany i ciągły.

48.  Biorąc pod uwagę przytoczone stanowisko orzecznictwa oraz stan faktyczny sprawy, nie może budzić wątpliwości, że Z. S. po zakończeniu pobierania zasiłku macierzyńskiego w dniu 30 kwietnia 2019r., od dnia 1 maja 2019r. w dalszym ciągu prowadziła działalność gospodarczej, której zresztą – co trzeba podkreślić – nie zaprzestała w okresie urlopu macierzyńskiego. Potwierdzili to zeznający w sprawie świadkowie, którzy korzystali z usług odwołującej w maju 2019r. Potwierdzają to także dokumenty takie jak faktury VAT oraz książka przychodów i rozchodów. Z dokumentów tych wynika, że w ramach zarejestrowanej działalności odwołująca po 1 maja 2019r., a także przed tą datą, realizowała usługi i prowadziła sprzedaż wytworzonych przez siebie wyrobów. Ponadto, w/w dokumenty wskazują, że działalność gospodarcza miała charakter zarobkowy. Odwołująca, aby osiągnąć dochody z tej działalności (zysk) dokonywała zakupu potrzebnych jej materiałów, a także prowadziła sprzedaż usług i wyrobów. Działania, które realizowała były poza tym wykonywane w sposób ciągły od dnia 1 października 2017 roku. Wprawdzie organ rentowy w 2018r. zakwestionował prowadzenie działalności gospodarczej, ale po wyroku, jaki zapadł w sprawie o sygn. akt VIIU 790/18, aktualnie Zakład nie kwestionuje tego, że Z. S. w dniu 1 października 2017r. założyła i od tej daty prowadziła działalność gospodarczą. Zakwestionowanie jej prowadzenia dotyczy okresu od 1 maja 2019r., kiedy odwołująca zakończyła urlop macierzyński i w niedługim czasie, ze względu na drugą ciążę, stała się niezdolna do pracy, a potem urodziła dziecko. Okoliczność niezdolności do pracy i urodzenia kolejnego dziecka nie jest jednak wystarczającym argumentem do tego, by zakwestionować prowadzenie działalności gospodarczej. Wprawdzie dla poparcia tezy, że taka działalność nie była prowadzona, Zakład powołał szereg argumentów, jednak żadnego Sąd nie podzielił. Jeśli chodzi o fakt prowadzenia działalności w tej samej pracowni przez małżonka odwołującej, to argument z tym związany, jaki pojawił się w odpowiedzi na odwołanie, oparty jest na daleko idących przypuszczeniach organu rentowego i sugerowaniu możliwości wystąpienia pewnych okoliczności, na które organ rentowy nie ma żadnych dowodów. Operuje więc w tym zakresie tylko niczym nieuzasadnioną argumentacją, a gdyby faktycznie zmierzał do wyjaśnienia tej kwestii, to wezwałby małżonka odwołującej – tak jak K. S. i K. F. – do złożenia wyjaśnień i odniesienia się do tego co potem stało się podstawą do podważania prowadzenia przez odwołującą działalności gospodarczej. Niezależenie od tego, zdaniem Sądu, fakt prowadzenia pracowni przez małżonków, zajmujących się rzeźbą, w jednym miejscu, wydaje się racjonalny i ogranicza koszty. Nie świadczy też automatycznie o tym, by małżonkowie albo jeden z nich, w tym wypadku odwołująca, nie prowadzili działalności gospodarczej. Tym bardziej okoliczność prowadzenia wspólnej pracowni nie potwierdza, by zakupy, które w ramach swej działalności, robiła Z. S. miały służyć jej małżonkowi. Jeśli organ rentowy tego rodzaju zarzut postawił, to powinien go udowodnić. Jeśli zaś opiera się tylko na przypuszczeniu, to Sąd nie miał podstaw, aby to przypuszczenie uwzględnić, wykazanie bowiem, że dana osoba działalności gospodarczej nie prowadzi – mimo wpisu do ewidencji – wymaga nie budzących wątpliwości dowodów.

49.  Takim dowodem nie są z całą pewnością same tylko twierdzenia ZUS i stanowisko, jakoby dwaj świadkowie, którzy złożyli pisemne wyjaśnienia, a potem zeznania przed sądem, nie byli wiarygodni. Organ rentowy podważając ich wiarygodność powołał się jedynie na znajomość z Z. S., tego argumentu Sąd jednak nie uwzględnił z powodów, o których już była mowa. Z kolei stanowisko Zakładu, jakoby zeznania świadków nie były wystarczające dla potwierdzenia prowadzenia działalności gospodarczej, nie zawiera żadnego uzasadnienia i z takim stanowiskiem Sąd się nie zgodził. Zdaniem Sądu argumentem, który przemawiałby za słusznością zaskarżonej decyzji, nie jest również brak dokumentów potwierdzających dokonanie zapłaty za wykonane usługi. K. S. i K. F., pomimo braku takich dokumentów, jednoznacznie wskazały, że gotówką zapłaciły odwołującej za kupowane od niej wyroby, nie ma zatem podstaw, by przyjąć, że było inaczej i żądać dodatkowo przedstawienia dowodów na piśmie.

50.  W ocenie Sądu w sposób wyczerpujący i jasny została przedstawiona w zeznaniach odwołującej kwestia dokonywanych zakupów, co do których organ rentowy powziął wątpliwość, a o czym była mowa w części obejmującej ocenę zeznań. Odnosząc się natomiast do zarzutu organu rentowego, że odwołująca wykonywała działalność gospodarczą jedynie przez 7 miesięcy w ciągu okresu od kiedy działalność zarejestrowała, wskazać należy, że pozostaje to bez znaczenia dla oceny, czy od 1 maja 2019r. powinna jako prowadząca działalność gospodarczą podlegać ubezpieczeniom społecznym i ubezpieczeniu chorobowemu. Poza tym, okres od 1 października 2017r. do 30 kwietnia 2019r. nie jest przedmiotem sporu, bowiem organ rentowy zaaprobował wyrok, jaki zapadł w sprawie o sygn. akt VIIU 790/18. Nie może więc obecnie wywodzić negatywnych dla ubezpieczonej skutków związanych z tym, że w/w okresie, niespornym i ostatecznie niekwestionowanym, odwołująca pobierała zasiłek macierzyński, a także zasiłek chorobowy. Badaniu w prowadzanym obecnie postępowaniu – wobec treści zaskarżonej decyzji – podlega tylko okres od 1 maja 2019r. Analizując go nie ma podstaw, by kwestionować prowadzenie działalności gospodarczej. Co prawda, po krótkim czasie od zakończenia urlopu macierzyńskiego w związku z urodzeniem pierwszego dziecka, Z. S. zaszła w kolejną ciążę i korzystała ze zwolnień lekarskich, a potem znowu z urlopu macierzyńskiego. Do tego, jako kobieta, ma jednak prawo, tym bardziej że przepisy nie wskazują w jakim odstępie czasowym istnieje możliwość korzystania z uprawnień związanych z narodzinami kolejnych dzieci. W tym zakresie decyzja należy wyłącznie do odwołującej, a organ rentowy w oparciu tylko o ten fakt, że dana osoba w krótkich odstępach rodzi dzieci i chce z tego tytułu skorzystać z przysługujących jej praw, nie może czynić podstawy do wykluczania z ubezpieczeń społecznych. W przedmiotowej sprawie tym bardziej nie było ku temu podstaw, że Z. S. działalność podjęła w 2017r. i faktycznie ją prowadziła. Nie jest zatem osobą, która dopiero w związku z planowanym macierzyństwem podejmuje działania, aby uzyskać ochronę ubezpieczeniową.

51.  Analizując w dalszej kolejności wskazywaną przez organ rentowy okoliczność, że odwołująca zadeklarowała wysoką podstawę wymiaru składek, po pierwsze wskazać należy, iż ta sytuacja dotyczyła okresu wcześniejszego, który przez Sąd Okręgowy został już zbadany w sprawie o sygn. akt VII U 790/18. Po drugie, jak wynika z twierdzeń samego organu rentowego, w maju 2019r. odwołująca zadeklarowała podstawę wymiaru składek wynoszącą 30% kwoty minimalnego wynagrodzenia. Po trzecie wreszcie, w/w okoliczność zadeklarowania wysokiej podstawy wymiaru składek nie może być podstawą wykluczenia z ubezpieczeń społecznych i ubezpieczenia chorobowego. Czym innym jest bowiem określenie podstawy składki oraz wymiar świadczeń z ubezpieczenia społecznego, a czym innym jest sam tytuł podlegania ubezpieczeniom społecznym. Decyzja zaskarżona w rozpoznawanej sprawie ma za przedmiot tylko podleganie ubezpieczeniom społecznym i nie obejmuje wysokości świadczenia z ubezpieczenia społecznego, stąd sama wysokość zgłoszonej podstawy wymiaru składek nie ma znaczenia. Niezależnie o tego należy zauważyć, że organ rentowy kwestionując tę podstawę nie ma racji. Sąd Najwyższy w uzasadnieniu uchwały siedmiu sędziów z dnia 21 kwietnia 2010r. jasno wyłożył, że po stronie płatnika-przedsiębiorcy istnieje uprawnienie do zadeklarowania dowolnej kwoty, w ustawowych granicach, jako podstawy wymiaru składek, jest to jego wyłączna decyzja i jakakolwiek ingerencja w tę sferę Zakładu Ubezpieczeń Społecznych jest niedopuszczalna, niemożliwe jest także kwestionowanie zadeklarowanej podstawy z powołaniem się na art. 58 k.c. czy art. 5 k.c., gdyż deklaracja podstawy wymiaru składek nie jest czynnością prawa cywilnego (zob. także: Maciej Łaga, glosa do uchwały z dnia 21 kwietnia 2010r., GSP-Prz.Orz. 2010 nr 3-4, s. 189-196). Zauważyć przy tym trzeba, że wysokość świadczeń wypłacanych z ubezpieczenia chorobowego nie zależy od uznania organu rentowego, a więc w obowiązującym systemie prawnym problem świadczeń "nadmiernie wysokich" w stosunku do krótkiego okresu opłacania składek nie stanowi argumentu do przyznania Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych uprawnienia do weryfikacji zadeklarowanej przez płatnika podstawy wymiaru składek. Instrumenty, przeciwdziałające wypłacie nieekwiwalentnie wysokich świadczeń wprowadzić mógłby wyłącznie ustawodawca. Dopóki takich rozwiązań nie ma, brak jest możliwości kwestionowania kwoty zadeklarowanej przez płatnika-przedsiębiorcę zarówno na ubezpieczenie własne, jak i na ubezpieczenie osoby z nim współpracującej, dla której prowadzący działalność gospodarczą jest płatnikiem składek (art. 4 pkt 2 lit.r. ustawy systemowej). Skoro przepis prawa ubezpieczeń społecznych o charakterze ius cogens zezwala na zadeklarowanie podstawy wymiaru składek na ubezpieczenie społeczne w oderwaniu od pojęcia rzeczywistego przychodu, to zachowanie płatnika, realizującego swe uprawnienie w oparciu o taki bezwzględnie obowiązujący przepis prawa, nie może być podważone przez odwołanie się do art. 58 k.c. (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 11 grudnia 2014r., I UK 145/14, Lex nr 1622302). Organ rentowy powołujący się zatem na wysoką podstawę wymiaru składek, którą Z. S. miała prawo zadeklarować, dokonał nieuprawnionej oceny.

52.  Mając na uwadze powołane okoliczności, Sąd ocenił odwołanie jako uzasadnione i na podstawie art. 477 ¹⁴ § 2 k.p.c. zmienił zaskarżoną decyzję stwierdzając, że Z. S. jako osoba prowadząca pozarolniczą działalność gospodarczą podlega obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu, rentowym i wypadkowemu oraz dobrowolnie ubezpieczeniu chorobowemu od dnia 1 maja 2019r.

53.  O kosztach zastępstwa procesowego Sąd orzekł na podstawie art. 98 § 1 i 3 k.p.c. oraz § 9 ust. 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych (tekst jedn. Dz. U. z 2018r., poz. 265).

54.