Pełny tekst orzeczenia

Formularz UK 1

Sygnatura akt

III K 71/21

Jeżeli wniosek o uzasadnienie wyroku dotyczy tylko niektórych czynów lub niektórych oskarżonych, sąd może ograniczyć uzasadnienie do części wyroku objętych wnioskiem. Jeżeli wyrok został wydany w trybie art. 343, art. 343a lub art. 387 k.p.k. albo jeżeli wniosek o uzasadnienie wyroku obejmuje jedynie rozstrzygnięcie o karze i o innych konsekwencjach prawnych czynu, sąd może ograniczyć uzasadnienie do informacji zawartych w częściach 3–8 formularza.

1. USTALENIE FAKTÓW

1.1. Fakty uznane za udowodnione

Lp.

Oskarżony

Czyn przypisany oskarżonemu (ewentualnie zarzucany, jeżeli czynu nie przypisano)

M. M.

w miejsce zarzucanego czynu, oskarżonego M. M. uznano za winnego tego że, w dniu 2 marca 2021 roku, około godziny 19:30 w P., woj. (...), na terenie (...) przy ulicy (...), działając z zamiarem ewentualnym, dokonał zabójstwa A. M. w ten sposób, że czterokrotnie uderzył go w głowę trzymaną w ręku kostką brukową, na skutek czego pokrzywdzony doznał ciężkiego urazu czaszkowo – mózgowego, stłuczenia mózgu, pourazowego krwawienia podpajęczynówkowego,

krwiaka przymózgowego, złamania kości czaszki, licznych ran tłuczonych głowy i ręki prawej, złamania kciuka ręki lewej, przy czym obrażenia czaszkowo - mózgowe doprowadziły do stanu skrajnej obłożności, powikłanego obustronnym ropnym odoskrzelowym zapaleniem płuc i niewydolnością oddechową, co doprowadziło do śmierci pokrzywdzonego w dniu 17 marca 2021 roku, czym wyczerpał dyspozycję art. 148§1 kk.

Przy każdym czynie wskazać fakty uznane za udowodnione

Dowód

Numer karty

Ksiądz A. M. był proboszczem parafii (...) w W. – P., ulica (...).

M. M. od wielu lat pracował w tej parafii jako kościelny w oparciu o ustną umowę. Wielokrotnie rozmawiał z księdzem proboszczem, chcąc uzyskać pisemną umowę o pracę. Oskarżony pracował również w zakładzie pogrzebowym w Ż. jako pomoc przy pogrzebie w wymiarze ¼ etatu.

W dniu 26 lutego 2021 roku ksiądz proboszcz przedstawił M. M. do podpisu umowę o pracę. Był przy tym obecny ksiądz wikariusz R. G.. Umowa zawierała zapis dotychczasowych obowiązków wykonywanych przez kościelnego. Nie określała wymiaru czasu pracy, wysokości wynagrodzenia i nie stanowiła podstawy do ubezpieczenia pracownika. M. M. podpisał tę umowę, choć nie był zadowolony z jej treści. Od tego czasu przychodząc do pracy, nie odzywał się ani do księdza proboszcza ani do księdza wikariusza.

W dniu 2 marca 2021 roku, o godzinie 18:00 ksiądz proboszcz jadł kolację wspólnie z księdzem wikariuszem i A. H. – pracującą na plebanii jako gospodyni. Po kolacji, około godziny 19:20 poszedł zamknąć bramę wjazdową do kościoła od strony cmentarza, a ksiądz wikariusz udał się zamknąć pozostałe bramy.

Tego samego dnia, około godziny 14:30 M. M. poszedł z kolegą J. M. (2) na cmentarz, gdzie wspólnie kopali grób. Podczas wykonywanej pracy wypili pół litra wódki, zakupionej przez oskarżonego. Około godziny 17:30 wyszli z cmentarza, J. M. (2) udał się do domu, a oskarżony do sklepu, gdzie wypił jeszcze dwa piwa. Potem postanowił pójść do kościoła i porozmawiać z księdzem proboszczem na temat umowy o pracę. Wiedział, że ksiądz będzie zamykał bramę wjazdową do kościoła. Na (...) blisko bramy leżały palety z kostką brukową. Oskarżony wziął do ręki jedną kostkę i schował się za palety. Kiedy ksiądz proboszcz doszedł do bramy to podszedł do niego i zapytał „ co będzie z tą umową dalej”. Ksiądz odparł, że przecież ma już umowę, doszło pomiędzy nimi do utarczki słownej, w wyniku której oskarżony zdenerwował się i uderzył księdza w głowę trzymaną w ręku kostką brukową. Ksiądz osunął się na bramie i wtedy oskarżony uderzył go jeszcze trzykrotnie kostką brukową w głowę. Ksiądz upadł na ziemię. Oskarżony odłożył kostkę na paletę, po czym pobiegł w kierunku lasu, a następnie udał się do domu.

Ksiądz proboszcz wrócił na plebanię. Miał zakrwawioną twarz, głowę, ręce i okrycie wierzchnie. Usiadł przy stole w kuchni, a ksiądz wikariusz i gospodyni zaczęli udzielać mu pomocy próbując tamować krew. Pytali co się stało, ale z księdzem proboszczem nie było już kontaktu i nie odpowiadał na pytania. Po chwili na wezwanie księdza wikariusza przybyło pogotowie ratunkowe, które zabrało księdza proboszcza do szpitala. Na miejsce przyjechali także funkcjonariusze policji, którzy dokonali zabezpieczenia śladów przestępstwa.

Mimo niezwłocznie udzielonej pomocy lekarskiej, w tym przeprowadzenia zabiegu operacyjnego, ksiądz proboszcz zmarł w szpitalu w dniu 17 marca 2021 roku.

W wyniku zdarzenia ksiądz A. M. doznał ciężkiego urazu czaszkowo – mózgowego, stłuczenia mózgu, pourazowego krwawienia podpajęczynówkowego, krwiaka przymózgowego, złamania kości czaszki, licznych ran tłuczonych głowy i ręki prawej, złamania kciuka ręki lewej, przy czym obrażenia czaszkowo - mózgowe doprowadziły do stanu skrajnej obłożności, powikłanego obustronnym ropnym odoskrzelowym zapaleniem płuc i niewydolnością oddechową, co doprowadziło do śmierci pokrzywdzonego.

M. M. został zatrzymany przez policję w dniu 3 marca 2021 roku o godzinie 6:13.

Oskarżony nie jest osobą chorą psychicznie lub upośledzoną umysłowo. Prezentuje osobowość z cechami introwertyzmu. Jest uzależniony od alkoholu. W czasie popełnienia czynu był w stanie upicia alkoholowego zwykłego i z tego powodu miał ograniczoną zdolność rozumienia znaczenia czynu i kierowania swoim postępowaniem

Oskarżony nie był dotychczas karany.

W miejscu zamieszkania miał dobrą opinię.

zeznania H. M.

umowa

zeznania:

R. G.

H. M.

umowa

zeznania R. G.

wyjaśnienia M. M.

odtworzone na rozprawie nagranie przebiegu eksperymentu procesowego z miejsca zdarzenia z udziałem oskarżonego z dnia 4 marca 2021 r.

opinie lekarskie

zeznania:

R. G.

A. H.

opinia chirurgiczna

opinia z sekcji zwłok

protokół zatrzymania

opinia psychiatryczna

karta karna

wywiad środowiskowy

360-361

152

7-9

360-361

356-357

7-9

89

93

83-84, 273-278

7-9

15-16

83-84

273-278

58

303-305

98

149-150

2. OCENA DOWODÓW

2.1. Dowody będące podstawą ustalenia faktów

Lp. faktu z pkt 1.1

Dowód

Zwięźle o powodach uznania dowodu

Analiza zebranych w sprawie dowodów doprowadziła Sąd do uznania sprawstwa oskarżonego w zakresie przypisanego mu czynu za udowodnione. Niewątpliwy jest fakt niezadowolenia oskarżonego z treści pisemnej umowy o pracę przedstawionej przez księdza proboszcza. Znajduje to potwierdzenie zarówno w wyjaśnieniach oskarżonego jak i zeznaniach księdza wikariusza R. G.. Od czasu podpisania umowy oskarżony w dalszym ciągu pracował na terenie kościoła ale nie odzywał się do księdza proboszcza. Po kilku dniach, tj. 2 marca 2021 roku postanowił porozmawiać z nim na temat umowy o pracę. Wiedział, że będzie zamykał bramę wjazdową do kościoła i tam na niego czekał. Pełny opis dalszego przebiegu zdarzenia został zawarty w wyjaśnieniach złożonych przez oskarżonego w początkowej fazie śledztwa oraz relacji przedstawionej podczas eksperymentu procesowego. Oskarżony w tych wyjaśnieniach przekonywująco i szczerze opowiedział o przebiegu zdarzenia. Stały się one podstawą poczynionych przez Sąd ustaleń faktycznych w sprawie. M. M. przyznał, że uderzył księdza proboszcza cztery razy kostką brukową w głowę, a powodem jego zachowania był fakt niezadowolenia z treści pisemnej umowy o pracę oraz fakt, że podczas rozmowy ksiądz zaczął go wyzywać od (...) i (...). Nie można tu pominąć, że w czasie zdarzenia oskarżony znajdował się pod działaniem alkoholu, co oczywiście nie może stanowić żadnego usprawiedliwienia dla jego agresywnego zachowania.

Okoliczności podane przez oskarżonego znalazły potwierdzenie w niebudzącej wątpliwości opinii z sekcji zwłok, z której wynika, że cechy charakterystyczne obrażeń głowy wskazują, że ksiądz proboszcz został pobity, obrażenia głowy powstały najprawdopodobniej od działania narzędzia twardego, tępego lub tępokrawędzistego, przy czym uderzenia zostały zadane z dużą siłą. Wydana w początkowej fazie śledztwa opinia chirurgiczna także nie budzi żadnych zastrzeżeń. Z jej treści również wynika, że lokalizacja licznych ran tłuczonych w różnych okolicach głowy wskazuje na pobicie oraz fakt, że uderzenia były zadawane z dużą siłą.

Oskarżony jeszcze podczas kolejnych przesłuchań na etapie śledztwa podtrzymywał swoją pierwotną relację o zdarzeniu. Dopiero podczas ostatniego przesłuchania stwierdził, że odwołuje swoje wcześniejsze wyjaśnienia. Na rozprawie wyjaśnił, że wcale nie było go na miejscu zdarzenia, a relacja z przebiegu zajścia została na nim wymuszona przez policję. Był straszony, że trafi do aresztu. Przesłuchanie wyglądało w ten sposób, że policjant sam opowiadał o przebiegu zdarzenia, a oskarżony powtarzał za nim zdania, które były protokołowane. Oskarżony powiedział na rozprawie, że nie odwołał wcześniej swoich wyjaśnień, tzn. ani podczas przesłuchania przed Prokuratorem ani w Sądzie podczas posiedzenia w przedmiocie tymczasowego aresztowania, ponieważ czuł się zastraszony przez policję. Jednocześnie na rozprawie skorzystał z prawa do odmowy udzielania odpowiedzi na pytania zadawane przez Sąd i Prokuratora. Powyższe twierdzenia nie zasługują na wiarę zdaniem Sądu i stanowią jedynie przyjętą linię obrony. Należy podkreślić, że zarówno pierwsze przesłuchanie oskarżonego z dnia 4 marca 2021 roku jak i przebieg eksperymentu procesowego z jego udziałem z dnia 4 marca 2021r. zostały utrwalone w postaci zapisów audio-video na płytach, które to zapisy zostały odtworzone na rozprawie. Na obu nagraniach wyraźnie widać, że oskarżony sam, spokojnie opowiada o przebiegu zdarzeń. Podczas przesłuchania z dnia 4 marca 2021 roku .policjant jedynie protokołuje jego wypowiedzi, nie podnosi głosu, nie wywiera żadnej presji, nie zmusza do składania wyjaśnień określonej treści ani nie sugeruje żadnych odpowiedzi. Przesłuchanie odbywa się w bardzo spokojnej atmosferze, a M. M. sam, dobrowolnie przedstawia opis zdarzenia. Podobnie wygląda przebieg eksperymentu procesowego na miejscu zdarzenia, w którym oprócz funkcjonariuszy policji uczestniczą prokurator i obrońca oskarżonego. I tym razem M. M. sam dobrowolnie, bez jakiegokolwiek przymusu szczegółowo opowiada o zdarzeniu. Dodatkowo pokazuje skąd wziął kostkę brukową, gdzie czekał na księdza, miejsce, w którym go zaatakował, sposób zadawania uderzeń kostką a także kierunek późniejszej ucieczki.

Mając powyższe na uwadze Sąd uznał za nieprawdziwe twierdzenia oskarżonego o zastraszaniu go przez policję i wymuszaniu na nim wyjaśnień. Nadmienić również należy, że oskarżony po odtworzeniu nagrań z powyższych czynności stwierdził w swojej wypowiedzi, że jak odchodził od księdza to usłyszał odgłos zamykanej bramy – czym ponownie potwierdził, że jednak był obecny na miejscu zdarzenia.

Zeznania R. G., A. H., J. M. (2) Sąd uznał za prawdziwe, nie budzące wątpliwości, aczkolwiek nie miały one istotnego znaczenia dla rozstrzygnięcia sprawy, ponieważ świadkowie nie widzieli momentu zdarzenia. Podobnie należało ocenić zeznania pozostałych świadków: H. M., J. M. (1), B. K. i M. J..

3. PODSTAWA PRAWNA WYROKU

Punkt rozstrzygnięcia

z wyroku

Oskarżony

3.1. Podstawa prawna

skazania

zgodna z zarzutem

3.2. Podstawa prawna skazania niezgodna z zarzutem

1

M. M.

Zwięźle o powodach przyjętej kwalifikacji prawnej

Opisana w art. 148 § 1 kk zbrodnia zabójstwa jest okrutnym i zasługującym na szczególne potępienie przestępstwem, gdyż każdy kto się jej dopuszcza godzi w najwyższe z chronionych dóbr, jakim jest życie drugiego człowieka. Sposób działania i rodzaj użytego narzędzia wskazują, że M. M. dokonał zabójstwa księdza proboszcza, przy czym jego działanie było umyślne i towarzyszył mu zamiar ewentualny.

Oskarżony zadając pokrzywdzonemu z dużą siłą czterokrotnie uderzenia kostką brukową w głowę, jako człowiek dysponujący normalnym doświadczeniem życiowym, nie mógł nie zdawać sobie sprawy z tego, że atakowanie w tak agresywny sposób tak ważnego i wrażliwego dla życia ludzkiego organu jakim jest głowa ( umiejscowione są tu bardzo ważne naczynia), może doprowadzić do powstania bardzo poważnych obrażeń ciała oraz śmierci pokrzywdzonego. Nie ma zatem wątpliwości, że oskarżony obejmował swoim zamiarem możliwość spowodowania tych skutków i na to się godził. Brak jest zatem podstaw do zakwalifikowania zachowania oskarżonego z art. 156§3 kk, kiedy to sprawca swoim zamiarem ogólnie obejmuje możliwość spowodowania jedynie obrażeń ciała z wyłączeniem skutku śmiertelnego.

Stan faktyczny sprawy wskazuje, że powodem zachowania oskarżonego wobec księdza był fakt jego niezadowolenia z treści umowy o pracę, na skutek czego doszło pomiędzy nimi do wymiany zdań, przy czym nawet jeśli oskarżonego zdenerwowały słowa księdza, to w żadnym razie nie był uprawniony do tak drastycznego działania. Nie można także zapomnieć, że tego dnia oskarżony spożywał alkohol, a to zazwyczaj wyolbrzymia powody błahe, rozluźnia hamulce moralne, zwiększa zuchwalstwo i zmniejsza obawę przed odpowiedzialnością za popełnione przestępstwo. Stan faktyczny wyraźnie wskazuje, że wcześniej spożyty alkohol wzmógł agresywną reakcję oskarżonego, co absolutnie nie może stanowić okoliczności tłumaczącej jego zachowanie.

4. KARY, ŚRODKI KARNE, PRZEPADEK, ŚRODKI KOMPENSACYJNE
I ŚRODKI ZWIĄZANE Z PODDANIEM SPRAWCY PRÓBIE

Oskarżony

Punkt rozstrzygnięcia
z wyroku

Punkt z wyroku odnoszący się
do przypisanego czynu

Przytoczyć okoliczności

M. M.

1

3

4, 5

Na niekorzyść oskarżonego poczytano:

- działanie po spożyciu znacznej ilości alkoholu,

- fakt agresywnego, bezmyślnego, bez powodu, zaatakowania pokrzywdzonego,

brak zainteresowania losem pokrzywdzonego, nieudzielenie mu pomocy i ucieczki z miejsca zdarzenia .

Na korzyść Sąd uwzględnił dotychczasową niekaralność oskarżonego, dobrą opinię środowiskową, postać zamiaru (ewentualny, nie bezpośredni) oraz fakt złożenia szczerych wyjaśnień opisujących przebieg zdarzenia. Wyjaśnienia te stanowiły główny dowód w sprawie i na ich podstawie poczyniono ustalenia faktyczne.

Zbrodnia zabójstwa z art. 148§1 kk jest zagrożona karą pozbawienia wolności w wymiarze od 8 do 15 lat. Kara 25 lat pozbawienia wolności i kara dożywocia to dwie kary o charakterze nadzwyczajnym i wyjątkowym, stosowane tylko w przypadkach najdrastyczniejszych zbrodni. Sąd analizując całokształt okoliczności zdarzenia wymierzył oskarżonemu karę 12 lat pozbawienia wolności, uznając ją za współmierną do stopnia winy oskarżonego, wagi czynu i stopnia jego społecznej szkodliwości. Jest to kara długoterminowa, wobec czego oskarżony pozostanie w izolacji przez wiele lat. Niestety swym bezmyślnym zachowaniem doprowadził do tragedii, której skutki dotykają wielu osób. Pozbawił życia człowieka, którego znał od lat (długo mieszkał na plebani, a po wyprowadzeniu się, w dalszym ciągu tam pracował), tym zabójstwem spowodował cierpienie osób najbliższych dla księdza proboszcza, a jednocześnie z uwagi na swoją długoletnią izolację nie będzie mógł uczestniczyć w wychowaniu i życiu swoich własnych małoletnich dzieci.

Brat księdza proboszcza J. M. (1) domagał się zasądzenia na jego rzecz kwoty 50.000 zł. tytułem zadośćuczynienia za doznaną krzywdę wyrządzoną przestępstwem.

Zadośćuczynienie za doznaną krzywdę to odszkodowanie za szkodę niematerialną wynikłą z przestępstwa, którą stanowią negatywne przeżycia psychiczne związane z popełnionym przestępstwem.

W myśl art. 445§1 kc zadośćuczynienie winno być odpowiednie, co oznacza, że z natury rzeczy ma służyć złagodzeniu doznanej krzywdy, a jednocześnie nie być źródłem wzbogacenia. Jego wysokość wyznaczają dwie granice. Z jednej strony zadośćuczynienie powinno przedstawiać wartość ekonomicznie odczuwalną, a z drugiej, nie może być wysokością nadmierną w stosunku do doznanej krzywdy i powinno być utrzymane w rozsądnych granicach, odpowiadających aktualnym warunkom i przeciętnej stopie życiowej społeczeństwa, gdyż zarówno ocena, czy jest ono realne, czy nie nadmierne, pozostawać musi w związku z poziomem życia. Mając na uwadze powyższe, Sąd na podstawie art. 46§1 kk zasądził od oskarżonego na rzecz pokrzywdzonego kwotę 50.000 zł. tytułem zadośćuczynienia. Uznał, że jest to kwota odpowiednia, uwzględniająca skalę krzywdy doznanej przez pokrzywdzonego oraz jest utrzymana w rozsądnych granicach, dostosowanych do aktualnych stosunków majątkowych w społeczeństwie.

W oparciu o art. 230§2 kpk orzeczono o zwrocie osobom uprawnionym rzeczy zabezpieczonych w toku postępowania.

Za niezrozumiały należy uznać wniosek oskarżyciela domagający się orzeczenia wobec oskarżonego pozbawienia praw publicznych, ponieważ przyjęta kwalifikacja prawna w zarzucie aktu oskarżenia ( art. 148§1 kk ) nie pozwala na orzeczenie tego środka karnego.

Otóż zgodnie z art. 40§2 kk środek karny w postaci pozbawienia praw publicznych może być orzeczony wyłącznie w razie skazania na karę pozbawienia wolności na czas nie krótszy od lat 3 za przestępstwo popełnione w wyniku motywacji zasługującej na szczególne potępienie. Tak więc odnośnie zbrodni zabójstwa jest to dopuszczalne jedynie w przypadku zakwalifikowania jej z art. 148§2 pkt 3 kk, a taka sytuacja w niniejszej sprawie nie zachodzi.

Sąd nie uwzględnił również żądania zasądzenia od oskarżonego świadczenia pieniężnego na rzecz Funduszu Pomocy Pokrzywdzonym oraz Pomocy Postpenitencjarnej, ponieważ brak jest podstawy prawnej do orzeczenia takiego świadczenia w przypadku skazania za zbrodnię z art. 148§1 kk.

Zgodnie z art. 43a § 1 kk zasądzenie powyższego świadczenia pieniężnego jest możliwe tylko w przypadku odstąpienia od wymierzenia kary oraz w przypadkach ściśle określonych w ustawie – nie dotyczy to skazania z art. 148§1 kk.

5. INNE ROZSTRZYGNIĘCIA ZAWARTE W WYROKU

Oskarżony

Punkt rozstrzygnięcia
z wyroku

Punkt z wyroku
odnoszący się
do przypisanego
czynu

Przytoczyć okoliczności

2

Na podstawie art. 63§1 kk zaliczono oskarżonemu na poczet kary pozbawienia wolności okres rzeczywistego pozbawienia wolności w tej sprawie od 3 marca 2021r., godz. 06:13.

7. KOSZTY PROCESU

Punkt rozstrzygnięcia
z wyroku

Przytoczyć okoliczności

6

Zgodnie z art.624§1kk i art.17 ust 1 ustawy z 23 czerwca 1973 roku o opłatach w sprawach karnych- Dz.U. z 1983r. Nr 49, poz.223 z późniejszymi zmianami Sąd zwolnił oskarżonego od kosztów sądowych i przejął je na rachunek Skarbu Państwa uznając, że uiszczenie ich byłoby dla niego zbyt uciążliwe ze względu na orzeczoną długoterminową karę pozbawienia wolności.

8. PODPIS