Pełny tekst orzeczenia

POSTANOWIENIE

Dnia 5 listopada 2018 r.

Sąd Rejonowy w Sanoku I Wydział Cywilny

w składzie:

Przewodniczący: SSR Katarzyna Kędzior

Protokolant: stażysta Sylwia Pietroszek

po rozpoznaniu w dniu 24 października 2018r. w Sanoku

na rozprawie

sprawy z wniosku

F. R. (1)

z udziałem

M. R. , K. R., R. R., B. K. (1), J. P.

o dział spadku

p o s t a n a w i a

I.  ustalić, że w skład majątku wspólnego J. R. (1) i E. R. (1) wchodzi prawo własności zabudowanej nieruchomości nr ewid.(...) o pow. 0,3240 ha położonej w miejscowości Z., objętej księgą wieczystą nr (...),

II.  ustalić, że przedmiotem działu spadku po J. R. (1) i E. R. (1) jest prawo własności zabudowanej nieruchomości nr ewid. (...)o pow. 0,3240 ha położonej w miejscowości Z., objętej księgą wieczystą nr (...),

III.  dokonać działu spadku po J. R. (1) i E. R. (1)
w skład którego wchodzi nieruchomość opisana w pkt II postanowienia w ten sposób, że nieruchomość tą zgodnie z projektem podziału biegłego geodety S. S. z dnia 2 maja 2018r. (k.243), stanowiącym integralną część postanowienia podzielić na:

A.  działkę nr ewid.(...) o pow. 0,0623 ha o wartości 12.765 zł (dwanaście tysięcy siedemset sześćdziesiąt pięć złotych)
i przyznać ją na wyłączną własność wnioskodawcy F. R. (1),

B.  działkę nr ewid. (...) o pow. 0,0237 ha o wartości 4.503 zł (cztery tysiące pięćset trzy złote) i przyznać ją na współwłasność po 1/2 części na rzecz F. R. (1) i B. K. (1),

C.  działkę nr ewid. (...) o pow. 0,0306 ha o wartości 6.730 zł (sześć tysięcy siedemset trzydzieści złotych) i przyznać ją na współwłasność po 1/2 części na rzecz F. R. (1)
i B. K. (1),

D.  działkę nr ewid. (...) o pow. 0,2074 ha o wartości 40.940 zł (czterdzieści tysięcy dziewięćset czterdzieści złotych) i przyznać ją na wyłączną własność uczestniczce B. K. (1),

IV.  ustanowić w budynku mieszkalnym posadowionym na działce nr ewid. (...) o pow. 0,0306 ha, położonej w miejscowości Z., odrębną własność lokali:

A.  lokalu nr 1 – oznaczonego kolorem pomarańczowym na projekcie podziału technika budowlanego K. K. znajdującym się na karcie 18 akt sprawy i stanowiącym integralną część niniejszego postanowienia – usytuowanego na parterze budynku, składającego się z pięciu pokoi, kuchni, dwóch korytarzy, ganku, przedpokoju, dwóch łazienek, pomieszczenia pomocniczego i wc o łącznej pow. 130,97 m ^{( 2)} wraz
z pomieszczeniami przynależnymi w postaci piwnic o pow. 24,28 m ^{( 2)} i pomieszczeń gospodarczych na strychu o pow. 41,48 m ^{( 2)}, z którą to własnością lokalu związany jest udział wynoszący 1/2 części w nieruchomości wspólnej, którą stanowi grunt (nr ewid. (...)) – o łączne wartości 137.154 zł (sto trzydzieści siedem tysięcy sto pięćdziesiąt cztery złote) – przyznać go na wyłączną własność uczestniczce B. K. (1) c. J.
i E.,

B.  lokal nr 2 – oznaczony kolorem zielonym na projekcie podziału technika budowlanego K. K., znajdującym się na karcie 18 akt sprawy i stanowiącym integralną część niniejszego postanowienia – usytuowanego na poddaszu budynku, składającego się z dwóch pokoi, kuchni i łazienki o łącznej pow. 35,74 m ^{( 2)} z którą to własnością lokalu związany jest udział wynoszący 1/2 części w nieruchomości wspólnej, którą stanowi grunt (nr ewid. (...)) – o łączne wartości 44.136 zł (czterdzieści cztery tysiące sto trzydzieści sześć złotych) – przyznać go na wyłączną własność wnioskodawcy F. R. (1) s. J. i E.,

II.  zobowiązać każdoczesnego właściciela lokalu nr 1 opisanego w pkt IV pkt A do zapewnienia każdoczesnemu właścicielowi lokalu nr 2 opisanego w pkt IV pkt B swobodnego dostępu do pomieszczeń piwnicy w razie awarii urządzeń wodnych, wymiany tych urządzeń
i przeglądów instalacji, każdego roku w październiku i maju,

III.  zobowiązać wnioskodawcę F. R. (1) do przebudowy licznika od prądu na zewnątrz budynku posadowionego na działce nr ewid. (...) na koszt wnioskodawcy, w ciągu jednego roku od daty uprawomocnienia się postanowienia,

IV.  ustalić sposób korzystania z nieruchomości nr ewid. (...) okalającej budynek, pozostałej we współwłasności wnioskodawcy F. R. (1) i uczestniczki B. K. (1), w ten sposób, że żadna ze stron ani osoby trzecie nie będą parkować ani zastawiać tej części nieruchomości żadnymi rzeczami,

V.  zasądzić od wnioskodawcy F. R. (1) kwotę 31.739,00 zł (trzydzieści jeden tysięcy siedemset trzydzieści dziewięć złotych) tytułem dopłaty na rzecz uczestniczki B. K. (1), płatną w 39 miesięcznych ratach, w tym 38 rat po 800 zł (osiemset złotych), ostatnia 39 rata w wysokości 1.339 zł (tysiąc trzysta trzydzieści dziewięć złotych), płatne do 15 –tego dnia każdego miesiąca od dnia uprawomocnia się postanowienia wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie na wypadek braku płatności rat w oznaczonym terminie,

VI.  cofnąć uczestniczce B. K. (1) zwolnienie od kosztów sądowych w całości,

VII.  zasądzić od uczestniczki B. K. (1) na rzecz wnioskodawcy F. R. (1) kwotę 4.084,83zł (cztery tysiące osiemdziesiąt cztery złote 83/100) tytułem zwrotu części kosztów postępowania, znosząc wzajemnie pomiędzy stronami pozostałe koszty postępowania,

VIII.  nakazać ściągnąć od uczestniczki B. K. (1) na rzecz Skarbu Państwa-Sąd Rejonowy w S. kwotę 700 zł (siedemset złotych) tytułem brakującej opłaty od wniosku.

Sygn. akt: I Ns 809/16

UZASADNIENIE

postanowienia z dnia 5 listopada 2018r.

Ostatecznie wnioskodawca F. R. (1) wniósł o:

- ustalenie, że nieruchomość nr ewid. (...) o pow. 0,3240 ha zabudowana budynkiem mieszkalnym nr 74 oraz budynkami gospodarczymi stanowiła ustawową współwłasność majątkową małżeńską J. i E. R. (1),

- o dokonanie działu spadku po J. R. (1) oraz E. R. (1) w ten sposób, że z działki nr ewid. (...) zostanie wydzielona działka siedliskowa dla wystawionych zabudowań, zaś z pozostałej części należy wydzielić działkę za budynkami dla uczestniczki B. K. (1) i trzecia działkę przed budynkami wedle obowiązujących przepisów geodezyjnych dla wnioskodawcy F. R. (1) – (wariant I),

- wyodrębnienia samodzielnych lokali mieszkalnych tj. lokalu nr 1 o pow. 130,97 m ^{( 2)} oraz pomieszczenia gospodarcze, piwnicy i strychu dla uczestniczki B. K. (1) oraz lokal numer 2 o pow. 35,74 m ^{( 2)} dla wnioskodawcy F. R. (1),

- dokonania powyższego podział bez orzekania o wzajemnych spłatach i dopłatach stron.

W uzasadnieniu wniosku wnioskodawca zaznaczył, że J. i E. R. (1) byli małżeństwem w chwili zakupu nieruchomości nr ewid. (...), budynek był budowany wspólnie przez rodziców stron, stąd też wszelkie okoliczności pozwalają na uznanie, że nieruchomość ta wchodziła w skład majątku wspólnego.

Uczestniczka B. K. (1) wniosła o ustalenie, że przedmiotem działu spadku po J. i E. R. (1) jest działka nr ewid. (...) zabudowana budynkiem mieszkalnym i podział nieruchomości budynkowej wedle wskazań wnioskodawcy. Uczestniczka domagała się jednak, aby działka z tytułu budynku przypadła na jej własność, a działka z przodu budynku została dodatkowo podzielona na dwie części z których jedną otrzyma wnioskodawca, a drugą uczestniczka – wariant III. Nadto wnioskodawczyni domagała się orzeczenia o wzajemnych dopłatach pomiędzy wnioskodawcom a nią.

Uczestnik M. R., K. R., J. P. przekazali wszelkie swoje udziały w nieruchomości będącej przedmiotem działu spadku siostrze B. K. (1) (k.26-27, k.37).

Uczestnik R. R. zrzekł się swego udziału w spadku po rodzicach po połowie na rzecz wnioskodawcy F. R. (1) i uczestniczki B. K. (1).

Sąd Rejonowy ustalił następujący stan faktyczny:

Postanowieniem z dnia 18 grudnia 2013r. Sąd Rejonowy w S. stwierdził, że spadek po J. R. (1) nabyli: żona E. R. (1) 6/24 części oraz dzieci F. R. (1), M. R., K. R., R. R., B. K. (1) i J. P. po 4/24 części, zaś spadek po E. R. (1) nabyła córka B. K. (1) w całości (dowód: postanowienie SR w S. z dnia 18 grudnia 2013r. sygn. akt: I Ns (...) k. 18).

E. R. (1) i J. R. (1) zawarli związek małżeński w dniu 12 sierpnia 1957r. (dowód: odpis aktu małżeństwa k. 18).

Z małżeństwa posiadali sześcioro dzieci tj. F. R. (1), M. R., K. R., R. R., B. K. (1) i J. P.. E. R. (1) pracowała zawodowo w ograniczonym zakresie, gdyż zajmowała się wychowaniem dzieci. Żadne z małżonków nie otrzymało darowizn od swoich rodziców (dowód: zeznania uczestnika R. R. k. 256). J. R. (1) nadużywał alkoholu, jednakże E. R. (1) otrzymywała od męża środki, aby rodzina miała się z czego się utrzymać.

Małżonków łączyła wspólność ustawowa małżeńska. Aktem notarialnym z dnia 4 września 1971r. E. R. (1) nabyła nieruchomość nr ewid. (...) o łącznej powierzchni 2,04 ha (dowód: akt notarialny z dnia 4 września 2018r. k. 4). Nieruchomości te zostały przez E. R. (1) nabyte w trakcie trwania małżeństwa z J. R. (1), a także potem sprzedane. Pozostała jedynie działka nr ewid. (...) aktualnie posiadająca numer ewidencyjny (...) (dowód: wykaz zmian gruntowych k. 18). Na działce nr ewid. (...) małżonkowie E. i J. R. (2) rozpoczęli budowę domu. Dom J. i E. R. (1) budowali wspólnie, a pomagali im rodzice E. R. (1) (dowód: zeznania wnioskodawcy F. R. (1) k. 235-236).

Działka nr ewid. (...) o pow. 0,3240 ha zabudowana budynkiem mieszkalnym nr 74 położona jest w miejscowości Z., objęta księgą wieczystą nr (...) i aktualnie piętro budynku zajmowane jest przez wnioskodawcę F. R. (2) i jego rodzinę, zaś pomieszczenia parteru zajmuje B. K. (1) wraz ze swoją rodziną. Nie istnieją przeszkody techniczne do wydzielenia w budynku mieszkalnym nr 74 dwóch samodzielnych lokali wraz z pomieszczeniami przynależnymi w ten sposób, że :

lokal nr 1 – usytuowany na parterze budynku, składającego się z pięciu pokoi, kuchni, dwóch korytarzy, ganku, przedpokoju, dwóch łazienek, pomieszczenia pomocniczego i wc o łącznej pow. 130,97 m ² wraz z pomieszczeniami przynależnymi w postaci piwnic o pow. 24,28 m ² i pomieszczeń gospodarczych na strychu o pow. 41,48 m ², z którą to własności lokalu związany jest udział wynoszący 1/2 części w nieruchomości wspólnej, którą stanowi grunt (nr ewid. (...)),

lokal nr 2 – usytuowany na poddaszu budynku, składającego się z dwóch pokoi, kuchni i łazienki o łącznej pow. 35,74 m ² z którą to własnością lokalu związany jest udział wynoszący 1/2 części w nieruchomości wspólnej, którą stanowi grunt (nr ewid. (...)) – o łączne wartości 47.501 zł.

Wartość lokalu nr 1 wynosi 140.519 zł, a lokalu nr 2 o 47.501 zł wraz z udziałem w gruncie (dowód: zaświadczenie z dnia 13 czerwca 2014r. k. 6, operat techniczny z maja 2014r. k. 18, opinia biegłego rzeczoznawcy majątkowego z 26 czerwca 2018r. k. 242-243, 205-209).

Co do sposobu ustanowienia odrębnej własności lokali i sposobu ich ustanowienia strony były zgodne.

W trakcie postępowania ustalono trzy warianty podziału działki nr ewid. (...) (dowód: opinia z dnia 26 maja 2017r. k. 68-73, opinia biegłej rzeczoznawcy majątkowej k. 242-243, 205-209).

Pierwszy z projektów (po korekcie szerokości drogi do działki nr ewid. (...)) przewidywał podział działki nr ewid. (...) na cztery działki tj:

- działkę nr ewid.(...) o pow. 0,0623 ha o wartości 12.765 zł dla F. R. (1)

- działkę nr ewid. (...) o pow. 0,0237 ha o wartości 4.503 zł (droga o szerokości 5 m – współwłasność dla obu stron)

- działkę nr ewid. (...) o pow. 0,0306 ha o wartości 6.730 zł (działa we wspólności na której posadowiony jest dom).

- działka nr ewid. (...) o pow. 0,2074 ha o wartości 40.940 zł dla B. K. (1)

Drugi projekt podziału zakładał podział działki nr ewid. (...) na pięć działek:

- działkę nr ewid. (...) o pow. 0,0483 ha o wartości 9.180 zł dla F. R. (1)

- działkę nr ewid. (...) o pow. 0,0194 ha o wartości 3.690 zł (droga dla B. K. (1) 4 metry)

- działkę nr ewid. (...) o pow. 0,0306 ha o wartości 6.730 zł (działka we wspólności na której posadowiony jest dom).

- działka nr ewid. (...) o pow. 0,2074 ha o wartości 40.940 zł dla B. K. (1)

- działkę nr ewid. (...) o pow. 0,3240 o wartość 3.330 zł (droga dla F. R. (1) 4 metry). Urządzenie dróg zaś w tym wariancie to byłby koszt 510 zł.

Trzeci z projektów podziału nieruchomości nr ewid. (...) (opina z dnia 6 lipca 2017r. k. 87-92, opinia biegłego rzeczoznawcy majątkowego) przewidywał podział działki także na pięć działek tj.

- działkę nr ewid.(...) o pow. 0,0354 ha o wartości 6.730 zł dla F. R. (1)

- działkę nr ewid. (...) o pow. 0,0355 ha o wartości 6.450 zł ( dla B. K. (1))

- działkę nr ewid. (...)o pow. 0,0194 ha o wartości 3.690 zł (działka we wspólności - droga),

- działka nr ewid. (...) o pow. 0,0201 ha o wartości 3.820 zł (działka we współwłasności na której stoi dom),

- działkę nr ewid. (...) o pow. 0,3240 o wartość 42.170 zł (dla B. K. (1))

W wariancie tym przez działkę nr ewid. (...) zostałaby ustanowiona służebność drogowa na rzecz każdoczesnego właściciela działki nr ewid. (...). Wartość zaś służebności wynosiłaby 300 zł (dowód: opinia biegłego rzeczoznawcy majątkowego k. 166). Urządzenie zaś drogi to były koszt około 1.030 zł.

Po przedstawieniu projektów podziału Burmistrz Miasta i Gminy Z. negatywnie zaopiniował projekt podziału wskazując, że szerokość służebności drogowej winna wynosić minimalnie 5 metrów, zaś wszystkie dzielone działki powinny posiadać powierzchnię co najmniej 10 arów (dowód: pismo z dnia 11 maja 2018r. k. 215).

Strony zgodnie ustaliły, że uczestniczka zapewni wnioskodawcy swobodny dostęp do pomieszczeń piwnicy w razie awarii urządzeń wodnych, wymiany tych urządzeń i przeglądów instalacji każdego roku w październiku i maju. Nadto strony ustaliły, że wnioskodawca F. R. (1) przebuduje licznik od prądu na zewnątrz budynku posadowionego na działce nr ewid. (...) na swój koszt, w ciągu jednego roku od daty uprawomocnienia się postanowienia. Strony ustaliły także zgodnie sposób korzystania z nieruchomości nr ewid. (...) okalającej budynek, pozostałej we współwłasności wnioskodawcy F. R. (1) i uczestniczki B. K. (1), w ten sposób, że żadna ze stron ani osoby trzecie nie będą parkować ani zastawiać tej części nieruchomości żadnymi rzeczami (dowód: protokół k. 228).

Sąd ustalił stan faktyczny w sprawie w oparciu o dowody z dokumentów, których prawdziwości nie kwestionowała żadna ze stron postępowania oraz zeznania uczestników i pinie biegłych.

Sąd w całości dał wiarę dowodom z opinii biegłych, gdyż w istocie żadna ze stron nie kwestionowała ich treści. Nadto opinie zostały wydane przez osoby uprawnione i zostały sporządzone rzetelnie.

Samem zeznania zainteresowanych zostały ocenione, w zasadniczej części jako polegające na prawdzie. Sąd odmówił wiary zeznaniom B. K. (1) jedynie w zakresie jakim twierdziła, że E. R. (2) nabyła działkę nr ewid. (...) z własnych środków oraz dzięki pomocy swojej rodziny. Zeznania te nie znalazły pokrycia w zeznaniach pozostałego rodzeństwa zainteresowanych oraz dokumentach zgromadzonych w sprawie.

Sąd zważył, co następuje:

Stosownie do art. 1037 § 1 k.c. dział spadku może nastąpić bądź na mocy umowy między wszystkimi spadkobiercami, bądź na mocy orzeczenia sądu na żądanie któregokolwiek ze spadkobierców. Jak wynika z brzmienia art. 688 k.p.c. do działu spadku stosuje się odpowiednio przepisy dotyczące zniesienia współwłasności, co potwierdza także przepis art. 1035 k.c., a sądowy dział spadku powinien obejmować cały spadek (art. 1038 § 1 zd. 1 k.c.). Zgodnie z art. 684 k.p.c. w zw. z art. 567 § 3 k.p.c. skład i wartość majątku wspólnego ustala Sąd.

Zgodnie z treścią art. 622 k.p.c., gdy wszyscy współwłaściciele złożą zgodny wniosek, co do sposobu zniesienia współwłasności – wówczas sąd wyda postanowienie odpowiadające treści wniosku – jednakże pod warunkiem, że zostaną spełnione wymagania, o których mowa w dwóch artykułach poprzedzających (tj. art. 620-621 k.p.c.), a projekt podziału nie sprzeciwia się prawu, ani zasadom współżycia społecznego, ani też nie narusza w sposób rażący interesu osób uprawnionych.

W odniesieniu do niniejszej sprawy zarówno wnioskodawca, jak też uczestnicy ostatecznie wnieśli o dokonanie podziału fizycznego wspólnej nieruchomości. Rozbieżności co do stanowisk pomiędzy stronami w tym zakresie, wywołał jedynie sposób dokonania już samego podziału nieruchomości, albowiem wnioskodawca wniósł o jego dokonanie w oparciu o wariant I projektu podziału sporządzonego do opinii biegłego z zakresu geodezji S. S. (2), zaś uczestniczka B. K. (1) wniosła o podział nieruchomości wspólnej stosownie do wariantu III projektu tego podziału. Uwzględniając stanowiska obu stron zainteresowanych, jak też sposób faktycznego użytkowania obu części nieruchomości wspólnej, zaobserwowany w toku oględzin przeprowadzonych na przedmiotowej nieruchomości, także licznych dowodów z dokumentów, Sąd finalnie doszedł do przekonania, że bardziej uzasadnione i racjonalne okolicznościami faktycznymi jest dokonanie podziału nieruchomości, według wariantu I projektu podziału sporządzonego przez biegłą S. S. (2) (pkt III i IV).

Sąd dokonał zatem podziału nieruchomości będącej przedmiotem działu spadku według wariantu I, przy przyjęciu pasa służebności drogowej o szerokości 5 metrów (Burmistrza Miasta i Gminy Z.). Tylko ten z wariantów uwzględniał bowiem interesy obu stron. Przede wszystkim taki sposób podziału zapewni każdej ze stron, w sposób najmniej konfliktowy korzystanie z nieruchomości. Zarówno wnioskodawca jak i uczestniczka będą posiadać fizyczny fragment nieruchomości z którego będą mogli wyłącznie oni korzystać. Wprawdzie podział nieruchomości nie spełnia wymogów określonych przez Burmistrza Miasta i Gminy Z. w piśmie z dnia 11 maja 2018r. (k. 215), co do powierzchni obszarowej nowo powstałych działek (minimalnie 10 arów), jednakże nie istniała możliwość wydzielania działek o pow. 10 arów każda, co było zdeterminowane usytuowaniem budynku na działce. Brak było fizycznej możliwości ustanowienia działek o pow. 10 arów.

Strony, co do zasady były zgodne aby działka nr ewid. (...) przypadła na wyłączną własność uczestniczce. Spór jednakże dotyczył sposobu wydzielania pozostałych działek, gdyż uczestniczka domagała się ustanowienia dwóch dróg do jednej nieruchomości (odrębnie dla wnioskodawcy odrębnie dla uczestniczki B. K. (1)). Taki jednak sposób podziały byłby zupełnie nieracjonalny i generowałby koszty związane z utrzymaniem dróg. W dalszej kolejności uczestniczka rezygnując z ustanowienia dwóch szlaków służebnych, domagała się podziału nieruchomości przed domem na dwie działki, z których każda o powierzchni 3,5 ara. Sąd nie uwzględnił wniosku B. K. (1), w którym domagała się ona wyodrębnienia działki przed budynkiem mieszkalnym według wariantu trzeciego i wydzielania działki nr ewid .(...) o pow. 0,0354 ha o wartości 6.730 zł dla F. R. (1) oraz działki nr ewid. (...) o pow. 0,0355 ha o wartości 6.450 zł dla B. K. (1). W wyniku bowiem takiego podziału powstałby dwie nieruchomości o powierzchni wyłącznie 3,5 ara i straciłby jakiekolwiek znaczenie gospodarcze, stąd też taki podział był sprzeczny ze społeczno-gospodarczym przeznaczeniem nieruchomości.

Nadto zaproponowana w tym wariancie powierzchnia działki nr ewid. (...) (działki na której posadowiony jest budynek mieszkalny) uniemożliwiałaby wnioskodawcy obejście dookoła domu, a wyłącznie dostęp do niego z jednej jego strony. Taki stan rzecz jest jednak niepożądany, uwzględniając również potrzeby wnioskodawcy, który zajmuje piętro budynku. Przede wszystkim wnioskodawca musi posiadać możliwość zbadania stanu technicznego całego budynku, a w szczególności pokrycia dachowego, a nie tylko jego fragmentu. Uszkodzenia bowiem dachu, nawet nad pomieszczeniami strychu przynależnymi uczestniczce, pośrednio mogłyby powodować zawilgocenie pomieszczeń mieszkalnych u wnioskodawcy. Zapewnienie zatem wnioskodawcy możliwości obejścia budynku i sprawdzenia stanu technicznego dachu jest uzasadnione. Zarzuty uczestniczki, że wnioskodawca będzie nadużywał przyznanego mu prawa, jest zupełnie nieuzasadnione, gdyż do tej pory do takich sytuacji nie dochodziło. Co więcej, w sytuacji gdyby istotnie, według uczestniczki wnioskodawca nadużywałaby przyznanego mu prawa, nic nie stoi na przeszkodzie, aby uczestniczka domagała się i w tym zakresie uregulowania sposobu korzystania z tego fragmentu współwłasności.

Strony były zgodne, co do ustanowienia odrębnej własności lokali i w tym zakresie żądania stron Sąd uwzględnił w całości, ustanawiając odrębną własność lokalu nr 1 i nr 2.

Nadto nie można się także zgodzić z argumentacją uczestniczki, że chciałaby posiadane na parterze mieszkanie podzielić jeszcze na dwa mieszkania tj. dla siebie i syna. Nie może ujść uwadze fakt, iż przede wszystkim Sąd znosząc współwłasność, uwzględnia interesy współwłaścicieli, a nie osób trzecich. Nadto ustalony przez strony zgodnie sposób korzystania ze współwłasności działki nr ewid. (...), wyklucza możliwość utrudnienia uczestniczce korzystania z ganku, wobec ustalenia zgodnie przez strony, że żadna z nich nie będzie parkować na tej nieruchomości ani jej zastawiać. Podobnie strony zgodnie ustaliły sposób korzystania przez wnioskodawcę z urządzeń instalacji wodnej w piwnicy, która stanowi pomieszczenie przynależne uczestniczce B. K. (1) oraz sposób przebudowy instalacji energetycznej w ganku, który również stanowi pomieszczenie przynależne uczestniczce (pkt V, VI i VII).

Wartość majątku będącego przedmiotem działu nie była przez strony sporna.

Ostatecznie rozliczeniu pomiędzy spadkobierców po J. i E. R. (1) w naturze podlegały nieruchomości (po podziale) oraz ustanowiona odrębnie własność lokali, a wszystko o łącznej wartości 246.228 zł. Wartość udziału dla B. K. (2) wyniosła 215.449,50 zł (udział B. K. (1) wraz z udziałami, które przekazało jej rodzeństwo), a udział F. R. (1) o wartości 30.778,50 zł (udział F. R. (1) wraz z połową udziału, jaki otrzymał od brata R. R.). Tymczasem F. R. (1) otrzymał majątek o wartości 62.517,50 zł, a B. K. (1) majątek o wartości 183.710,50 zł. W tej sytuacji Sąd dokonał rozliczenia pomiędzy stronami i orzekł o dopłacie należnej B. K. (1) od F. R. (1) w wysokości 31.739,00 zł.

W oparciu o przepis art. 212 § 3 k.c. Sąd I instancji rozłożył zasądzoną spłatę na raty, przyjmując, że jednorazowa spłata kwoty 31.739 zł byłaby dla wnioskodawcy, z uwagi na jego aktualną sytuację majątkową, bardzo trudna, a wręcz niemożliwa. F. R. (1) nie posiada oszczędności ani majątku, który mógłby spieniężyć, aby spłacić uczestniczkę. Z drugiej strony należy mieć na uwadze, że raty powinny mieć dla uczestniczki wymierną wartość ekonomiczną, zaś proponowana przez wnioskodawczynię rata w wysokości około 400 zł miesięcznie takiej wartości nie ma. Spłata musi mieć dla uczestniczki charakter realny.

Mając zatem na uwadze zarówno sytuację wnioskodawczyni, jak i uczestnika Sąd rozłożył dopłatę na 39 miesięcznych rat tj. 38 rat po 800 zł, ostatnia 39 rata w wysokości 1.339 zł. Tak ustalone raty będą odpowiadały bieżącym potrzebom uczestniczki, która planuje remont budynku, jednakże sama nie posiada aktualnych oszczędności, a jednocześnie będą możliwe do spłaty przez wnioskodawcę (pkt VIII).

W przedmiotowej sprawie zaistniały także podstawy do cofnięcia uczestniczce B. K. (1) przyznanego zwolnienia od kosztów sądowych. Zaznaczyć należy, że cofnięcie zwolnienia od kosztów sądowych może nastąpić z urzędu lub na wniosek – chodzi przy tym zarówno o wniosek samej strony zwolnionej od kosztów, jak i wniosek innej osoby, zwłaszcza przeciwnika procesowego strony korzystającej ze zwolnienia.

Istotnym jest, że zwolnienie od kosztów sądowych ma wspierać podmioty rzeczywiście potrzebujące takiego wsparcia ze strony Państwa i sąd powinien mieć to na uwadze nie tylko w fazie rozstrzygania wniosku o zwolnienie, lecz również w dalszym postępowaniu (cofnięcie zwolnienia może nastąpić w każdym stanie sprawy).

W przedmiotowej sprawie zaistniały przesłanki do cofnięcia uczestniczące zwolnienia od kosztów sądowych, gdyż zmieniła się jej sytuacja materialna. Nie może również ujść uwadze fakt, że uczestniczka otrzymała majątek w kwocie ponad 200.000 zł, w tym otrzyma spłatę od wnioskodawcy w wysokości ponad 30.000 zł. Taki stan rzeczy zaś pozwala B. K. (1) partycypować w kosztach postępowania. Nie można bowiem także zapominać, że zwolnienie od kosztów sądowych ma charakter tymczasowy i jest instytucją umożliwiającą stronie dochodzenie jej praw. Obecnie postępowanie jest już zakończone i uczestniczka w sposób realny otrzyma dopłatę, co umożliwi pokrycie części wydatków sądowych, a nawet w sytuacji braku natychmiastowej możliwości ich spłaty, będzie istniała możliwość złożenia wniosku o rozłożenie na raty należności sądowych.

Powyższe orzeczenie znajduje uzasadnienie w treści art. 103, 109 ust. 2 i art 110 ustawy z dnia 28 lipca 2005r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (pkt IX).

Uzasadniając zaś szczegółowo orzeczenie o kosztach postępowania wskazać należy, że główne koszty postępowania stanowiły wydatki w sprawie w łącznej kwocie 10.999,48 zł oraz opłata od wniosku w wysokości 1.000 zł. Do tej pory wnioskodawca F. R. (1) uiścił kwotę 5.799,83 zł, zaś B. K. (1) kwotę 5.500,17 zł. Nie została uiszczona opłata od wniosku w kwocie 700 zł , którą Sąd nakazał ściągnąć od uczestniczki B. K. (1).

Dokumentując matematycznego wyliczenia kosztów postępowania, ostatecznie Sąd zasądził od B. K. (1) na rzecz F. R. (3) kwotę 4.084,83 zł uwzględniając udział każdej ze stron w majątku spadkowym i w tym stosunku dokonał rozliczenia (pkt X).

W pozostałym zakresie Sąd ustalił, iż każdy z uczestników ponosi koszty związane ze swym udziałem w sprawie (pkt XI).