Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

W dniu 23 listopada 2017 r. (data nadania w placówce pocztowej) J. R. wniósł skargę o wznowienie postepowania zakończonego prawomocnym wyrokiem wydanym przez Sąd Rejonowy dla Warszawy-Mokotowa w W. w sprawie o sygn. akt I C 4553/16, którym nakazano opuszczenie przez niego mieszkania przy ul. (...) w W.. Skarżący (dalej „pozwany” wskazał, iż otrzymał zawiadomienie o mającej odbyć się w dniu 12 stycznia 2017 r. rozprawie. Skarżący podniósł, iż od początku stycznia 2017 r. zachorował na grypę i zapalenie płuc. O fakcie tym powiadomił Sąd telefonicznie oraz drogą mailową – w dniu 10 stycznia 2017 r. Skarżący wskazał, iż choroba nie ustępowała do końca stycznia. Ponadto J. R. podniósł, iż jest on osobą chorą na serce, układ krążenia, dusznicę bolesną. W dniu 14 lutego 2017 r. skarżący drogą mailową poprosił Sąd o powiadomienie go o terminie następnej wyznaczonej rozprawy, jednakże na swoją wiadomość nie otrzymał żadnej odpowiedzi. Następnie skarżący, z pisma Zastępcy Burmistrza D. M. z dnia 23 czerwca 2017 r., dowiedział się, że w dniu 3 kwietnia 2017 r. odbyła się rozprawa w jego sprawie, na której wydany został wyrok (skarga o wznowienie postępowania – k. 1)

W odpowiedzi na skargę przeciwnik (...) W. (dalej „powód”) wniósł o odrzucenie skargi jako wniesionej po upływie przewidzianego przepisami terminu, ewentualnie o oddalenie skargi z uwagi na nieistnienie okoliczności uzasadniających wznowienie postępowania. Powód wskazał, że skarga nie została oparta na podstawie ustawowej. Powód podniósł, że informacje o terminach rozprawy pozwany otrzymywał, lecz żadnego z tych pisma nie odebrał, mimo dwukrotnej awizacji. Na swoją prośbę, aby informacje przesyłać mailem pozwany nie otrzymał odpowiedzi z Sądu, co z daniem powoda oznacza, iż nie mógł zakładać, że jego prośba zostanie spełniona. Zdaniem powoda, Sąd nie dopuścił się naruszenia przepisów, gdyż pozwany poprzez swoje zaniedbanie odbioru korespondencji i niewskazanie adresu do korespondencji, w związku z częstym przebywaniem poza miejscem zameldowania, sam pozbawił się możliwości udziału w procesie (odpowiedź na skargę – k. 25-26).

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

Lokal nr (...) położony w budynku mieszkalnym przy ul. (...) w W. wchodzi w skład mieszkaniowego zasobu gminy i pozostaje w zarządzie Zakładu (...) w D. M. (...) W..

(okoliczność niesporna)

W dniu 19 sierpnia 2008 r. J. R. (najemca) zawarł z (...) W. Zakładem (...) w D. M. (wynajmujący) umowę najmu w/w lokalu mieszkalnego, na podstawie skierowania Nr (...).B. (...)-439/03-458-255/08 (KK). Powyższa umowa została zawarta na czas nieokreślony (§ 8 umowy). Zgodnie z § 4 ust 1 pkt c) umowy najemca lokalu zobowiązał się w szczególności do nieoddawania w podnajem lub do bezpłatnego używania lokalu w całości lub jego części, bez pisemnej zgody wynajmującego. W sprawach nieuregulowanych umową mają zastosowanie przepisy ustawy z dnia 21 czerwca 2001 r. o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy i o zmianie Kodeksu Cywilnego oraz odpowiednie przepisy Kodeksu Cywilnego (§ 11 umowy).

( okoliczność niesporna, a ponadto dowód : umowa najmu wraz z załącznikami – k. 3-6 akt o sygn. I C 4553/16 oraz k. 88-82 dołączonych akt lokalowych)

Do 2013 r. J. R. zamieszkiwał przedmiotowy lokal mieszkalny razem z córką M. R.. Następnie w lokalu tym zamieszkiwał sam.

( dowód: oświadczenia o zamieszkiwaniu – k. 8-10 akt o sygn. I C 4553/16, oświadczenia o zamieszkaniu – k. 48-50)

W 2015 r. przez okres 2 miesięcy J. R. przebywał z wizytą u chorej córki w Holandii. Pozwany, obawiając się kradzieży, polecił opiekę nad lokalem swojemu kuzynowi E. S..

W dniu 19 maja 2015 r. podczas kontroli lokalu, przeprowadzonej przez administratora budynku, nie zastano najemcy J. R., ale inną osobę – o imieniu M., która wskazała, iż wynajmuje przedmiotowe mieszkanie razem z narzeczonym, którego J. R. jest wujkiem. W związku z tą informacją wśród mieszkańców budynku przy ul. (...) został przeprowadzony wywiad, z którego wynikało, iż lokal jest zamieszkały, ale sąsiedzi nie widują w nim, ani w bloku J. R.. J. R. w dalszym ciągu opłaca czynsz za najem lokalu.

( dowód: oświadczenie – k. 14-14v. akt o sygn. I C 4553/16, zeznania skarżącego – k. 30-31v., zeznania świadków M. O., B. K., M. N. – k. 74v.-75 oraz E. B. – k. 83-84, notatka służbowa – k. 47)

Pismem z dnia 18 czerwca 2015 r. wynajmujący wypowiedział J. R. umowę najmu z zachowaniem 1-miesięcznego okresu wypowiedzenia, ze skutkiem rozwiązania na dzień 31 lipca 2015 r. (...) W. wskazało, iż przeprowadzone postępowanie wykazało, iż lokal mieszkalny nr (...) jest przez najemcę podnajmowany bez zgody wynajmującego, co stanowi naruszenie zapisów umowy. W wypowiedzeniu wskazano ponadto, iż J. R. nie zamieszkuje przedmiotowego lokalu. Najemca nie odebrał przedmiotowej przesyłki, która po awizacji została zwrócona nadawcy.

( okoliczności niesporna, a ponadto dowód: wypowiedzenie – k. 7 akt o sygn. I C 4553/16)

Pismem z dnia 2 września 2015 r. oraz 30 września 2015 r. powód wezwał J. R. do dobrowolnego opuszczenia i rozliczenia przedmiotowego lokalu w terminie 14 dni od daty otrzymania pisma. W pismach z dnia 7 września 2015 r. oraz 14 września 2015 r. pozwany nie zgodził się ze stanowiskiem powoda i kwestionował fakt wypowiedzenia mu umowy najmu.

( dowód: pismo z dn. 02.09.2015 r. – k. 11, pismo z dn. 30.09.2015 r. – k. 16, pismo z dn. 07.09.2015 r. – k. 12, pismo z dn. 14.09.2015 r. – k. 13, pismo z dnia 25.09.2015 r. – k. 15 akt o sygn. I C 4553/16)

Pozwem z dnia 12 października 2016 r. (data prezentaty tut. Sądu) (...) W. Zakład (...) wniósł o nakazanie J. R. opuszczenie i opróżnienie lokalu mieszkalnego nr (...) przy ul. (...) w W.. Skarżący w odpowiedzi na pozew wniósł o oddalenie powództwa oraz wskazał, iż nie otrzymał wypowiedzenia umowy oraz zakwestionował fakt podnajmowania lokalu.

( dowód: pozew k. 1-2, odpowiedź na pozew – k. 41-41v. akt o sygn. I C 4553/16)

W drodze wiadomości mailowej z dnia 10 stycznia 2017 r. J. R. wniósł o odroczenie rozprawy, która miała odbyć się w dniu 12 stycznia 2017 r. Uzasadniając swój wniosek, J. R. wskazał na swoją chorobę.

Na rozprawie w dniu 12 stycznia 2017 r. Sąd odroczył rozpoznanie sprawy. Pozwany został zawiadomiony o terminie kolejnej rozprawy wyznaczonej na 22 lutego 2017 r., a także pouczony, że wniosek o odroczenie rozprawy z przyczyn zdrowotnych może zostać uwzględniony jedynie w razie przedstawienia zaświadczenia lekarskiego, potwierdzającego niemożność stawienia się w Sądzie, wystawionego przez lekarza sądowego. Powyższe pismo zostało zwrócone do Sądu po podwójnej awizacji. Pozwany nie został pouczony o tym, że jego kolejne pisma przesłane drogą elektroniczną nie odniosą skutku prawnego.

( okoliczność niesporna, a ponadto dowód: korespondencja mailowa z dn. 10.01.2017 r. – k. 45, protokół z rozprawy z dn. 12.01.2017 r. – k. 46-47v., przesyłka – k. 68, akt o sygn. I C 4553/16)

J. R. przesłał do Sądu dwie wiadomości mailowe, w których wniósł o powiadamianie go o terminach rozprawy, a także o przesyłanie wszelkiej korespondencji w drodze mailowej. Wskazał, iż z uwagi na stan zdrowia, nie może odbierać korespondencji z poczty. Powyższe wiadomości mailowe nie zostały dołączone do akt sprawy i nie przedstawiono ich sędziemu referentowi. Nie udzielono na nie również odpowiedzi.

( okoliczność niesporna, a ponadto dowód: korespondencja mailowa z dn. 14.02.2017 r. – k. 96v, zaświadczenie lekarskie – k. 97 akt o sygn. I C 4553/16))

Pozwany nie stawił się na rozprawie w dniu 22 lutego 2017 r. ani nie odebrał wezwania na kolejny termin rozprawy wyznaczonej na 3 kwietnia 2017 r. Korespondencja kierowana na wskazany przez niego adres do doręczeń powróciła po dwukrotnej awizacji.

( okoliczność niesporna, a ponadto dowód: protokół z rozprawy z dn. 22.02.2017 r. – k. 71-72, przesyłka – k. 82, akt o sygn. I C 4553/16)

W dniu 3 kwietnia 2017 r. został wydany wyrok uwzględniający powództwo w całości. Od powyższego wyroku nie została wniesiona apelacja. Wyrok stał się prawomocny z dniem 25 kwietnia 2017 r.

( okoliczność niesporna, a ponadto dowód: wyrok – k. 86 akt o sygn. I C 4553/16)

Pismem z dnia 23 czerwca 2017 r. Zastępca Burmistrza D. M. poinformował J. R. o wydanym w dniu 3 kwietnia 2017 r. wyroku. W związku z powyższym w dniu 7 sierpnia 2017 r. do udał się on do Zastępcy Burmistrza D. M.. Podczas spotkania z Zastępcą Burmistrza skarżący zarzucił, iż rozprawa eksmisyjna odbyła się bez jego udziału. Zastępca Burmistrza D. M. skierował skarżącego do punktu udzielającego bezpłatnych porad prawnych, gdzie uzyskał on informacje, jakie kroki prawne powinien powziąć w celu obrony swych praw.

(dowód: pismo z dn. 23.06.2017 r. – k. 45, arkusz przyjęcia interesanta – k. 46, korespondencja mailowa – k. 39-40)

W dniu 10 sierpnia 2017 r. J. R. w czytelni Sądu udostępniono akta postępowania o sygn. I C 4553/16.

(informacja zamieszczona na obwolucie akt o sygn. I C 4553/16)

Pismem z dnia 14 września 2017 r. (data prezentaty tut. Sądu) J. R. wniósł do Sądu wniosek o przywrócenie terminu wznowienia rozprawy sygn. I C 4553/16, która odbyła się w dniu 3 kwietnia 2017 r. W uzasadnieniu wskazał on, iż pomimo prośby o powiadamianie go o terminach rozprawy w drodze mailowej, nie wiedział on o rozprawie.

W odpowiedzi na powyższą korespondencję, Sąd poinformował skarżącego, iż wyrok z dnia 3 kwietnia 2017 r. jest prawomocny i przysługuje mu apelacja albo skarga na wznowienie postępowania. Korespondencja przesłana do skarżącego nie została przez niego odebrana i wróciła po dwukrotnej awizacji ze skutkiem doręczenia na dzień 24 października 2017 r.

( dowód: pismo z dn. 14.09.2017 r. – k. 95, pismo z dn. 05.10.2017 r. – k. 99, przesyłka – k. 100 akt o sygn. I C 4553/16)

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie dowodów z wymienionych powyżej dokumentów, których autentyczność i treść nie była kwestionowana przez strony niniejszego procesu, jak również Sąd nie znalazł podstaw, aby odmówić im waloru wiarygodności. Sąd oparł się także na zeznaniach skarżącego J. R. złożonych w charakterze strony, a także zeznaniach świadków: M. O., M. N., B. K. oraz E. B.. Relacje powoda, jak również świadków, w zakresie okoliczności istotnych dla rozstrzygnięcia sprawy uznać należało za wiarygodne, korespondowały one bowiem ze sobą, a także z pozostałym zgromadzonym w sprawie materiałem dowodowym.

Pozostałe dokumenty niewymienione w stanie faktycznym okazały się zbędne dla rozstrzygnięcia sprawy.

Sąd zważył, co następuje:

Skarga J. R. o wznowienie postępowania jest zasadna i skutkuje zmianą zaskarżonego orzeczenia.

J. R. wystąpił o wznowienie postępowania w sprawie prowadzonej przez Sąd Rejonowy dla Warszawy-Mokotowa w W. pod sygn. akt I C 4553/16, zakończonej wyrokiem z 3 kwietnia 2017 r. Uzasadniając skargę, skarżący podniósł, że doszło do naruszenia jego prawa do obrony, bowiem nie był nie był on informowany o termiach rozpraw. O wydanym wyroku dowiedział się z pisma Zastępcy Burmistrza D. M. z dnia 23 czerwca 2017 r.

Wznowienie postępowania zakończonego prawomocnym wyrokiem, stosownie do art. 399 § 1 k.p.c., polega na ponownym rozpoznaniu sprawy, jeżeli spełnione zostaną przesłanki przewidziane w ustawie. Wymogiem formalnym wznowienia postępowania jest wniesienie skargi przez uprawnioną do tego osobę, w przepisanym prawem terminie, w oparciu o ustawową podstawę. Termin do wniesienia skargi, zgodnie z art. 407 § 1 k.p.c., wynosi trzy miesiące i liczy się go od dnia, w którym strona dowiedziała się o podstawie wznowienia, a gdy podstawą jest pozbawienie możności działania lub brak należytej reprezentacji – od dnia, w którym o wyroku dowiedziała się strona, jej organ lub jej przedstawiciel ustawowy. Po upływie lat dziesięciu od dnia uprawomocnienia się wyroku nie można żądać wznowienia, z wyjątkiem przypadku, gdy strona była pozbawiona możności działania lub nie była należycie reprezentowana. (art. 408 k.p.c.). Z powyższego wynika, iż termin zależy od ustawowej podstawy wznowienia, w konsekwencji, czego ocena zachowania trzymiesięcznego terminu do wniesienia skargi musi zostać poprzedzona ustaleniem, czy skarga została oparta na ustawowej podstawie (postanowienie Sądu Najwyższego z 21 września 2007 r., V Cz 88/07). Podstawy wznowienia zostały wymienione enumeratywnie w przepisach art. 401 k.p.c., art. 401 ¹ k.p.c. oraz art. 403 k.p.c.

Zgodnie z treścią przepisu art. 401 pkt 2 k.p.c. można żądać wznowienia postępowania z powodu nieważności, jeżeli strona nie miała zdolności sądowej lub procesowej albo nie była należycie reprezentowana bądź, jeżeli wskutek naruszenia przepisów prawa była pozbawiona możności działania. Przepis stanowi jednak, że nie można żądać wznowienia, jeżeli przed uprawomocnieniem się wyroku niemożność działania ustała lub brak reprezentacji był podniesiony w drodze zarzutu albo strona potwierdziła dokonane czynności procesowe. Jak wynika z art. 409 k.p.c. oraz utrwalonego orzecznictwa, Sąd rozpoznaje skargę o wznowienie wyłącznie w granicach zgłoszonych podstaw. Sąd nie jest uprawniony do wykraczania poza wskazane podstawy skargi (uzasadnienie wyroku Sądu Najwyższego z dnia 13 maja 2009 r., III UK 5/09). Powołując się w skardze o wznowienie postępowania na nieważność z powodu pozbawienia strony możności działania, należy wskazać, wskutek naruszenia, jakiego konkretnego przepisu strona była pozbawiona możności działania (S. Krześ w E. Marszałkowska-Krześ (red.) Kodeks postępowania cywilnego. Komentarz., Legalis 2018).

W rozpoznawanej sprawie, wskazaną przez J. R. podstawą wznowienia była właśnie nieważność, wynikająca z pozbawienia go prawa do obrony swoich praw w postępowaniu sądowym, a to poprzez nieinformowanie go o terminach rozpraw.

Początek biegu 3-miesięcznego terminu, o którym mowa w art. 407 § 1 k.p.c., w zasadzie wyznacza dzień, w którym strona w sposób wiarygodny dowiedziała się o okolicznościach stanowiących podstawę wznowienia. Decyduje faktyczne powzięcie wiadomości, a nie dzień, w którym strona mogła lub powinna się dowiedzieć o podstawach wznowienia (postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 9 sierpnia 2018 r., sygn. V CZ 51/18).

W niniejszej sprawie skarżący dowiedział się o wyroku z dnia 3 kwietnia 2017 r. z treści pisma Zastępcy Burmistrza D. M. z dnia 23 czerwca 2017 r. Okoliczność ta nie była w sprawie kwestionowana. Z przedłożonych do akt dokumentów nie wynika natomiast, kiedy nastąpiło doręczenie przedmiotowego pisma skarżącemu, co utrudnia ustalenie faktycznego momentu dowiedzenia się przez skarżącego o wyroku.

Datą pewną jest data 23 czerwca 2017 r., czyli data sporządzenia w/w pisma, informującego skarżącego o treści zaskarżonego wyroku. Niezależnie jednak od daty faktycznego doręczenia tego pisma J. R., do 14 września 2017 r., to jest do dnia wniesienia przez niego do tutejszego Sądu pisma z wnioskiem „o przywrócenie terminu do wznowienia rozprawy” w sprawie o sygn. akt I C 4553/16, nie upłynął jeszcze okres 3 miesięcy na wniesienie skargi o wznowienie postępowania. Początek biegu tego terminu rozpoczął bowiem bieg najwcześniej 23 czerwca 2017 r. i upłynąłby 23 września 2017 r.

W tym miejscu wskazać należy, iż zgodnie z treścią art. 130 § 1 zd. 2 k.p.c. mylne oznaczenie pisma procesowego lub inne oczywiste niedokładności nie stanowią przeszkody do nadania pismu biegu i rozpoznania go w trybie właściwym.

Mylne oznaczenie przez stronę pisma procesowego obejmuje nie tylko wadliwe oznaczenie jego nazwy, lecz także mylne zredagowanie treści pisma. Nieudolne, niejednoznaczne lub niejasne zredagowanie treści pisma procesowego nakłada na sąd obowiązek zbadania, jaki był rzeczywisty zamiar strony i co chciała osiągnąć (postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 30 stycznia 2018 r., sygn. III CZ 47/18).

Po przeprowadzeniu przez Sąd badania, o którym mowa powyżej, należy uznać, iż celem skarżącego wyrażonym w piśmie z dnia 14 września 2017 r. było wznowienie postepowania o sygn. I C 4553/16. Takiemu wnioskowi nie przeczy okoliczność, iż przedmiotowe pismo skarżący zatytułował „wnioskiem” oraz to, że domagał się w nim „jedynie” wznowienia rozprawy. O prawdziwym zamiarze skarżącego świadczy również to, że do pisma z 14 września 2017 r. dołączone zostało kolejne pismo z wnioskiem o zwolnienie J. R. z kosztów sądowych (co sugeruje, iż skarżący liczył się z tym, że inicjuje kolejny etap postępowania, co wiąże się z koniecznością uiszczenia opłaty), a także to, iż po poinstruowaniu go przez Sąd pismem z dnia 5 października 2017 r. o tym, że stronie, od prawomocnego rozstrzygnięcia, przysługuje apelacja albo skarga o wznowienie postępowania, skarżący wniósł do Sądu prawidłowo zatytułowane pismo procesowe z 23 listopada 2017 r. (k.1). Z tych względów należało uznać, iż skarga o wznowienie postępowania została wniesiona w terminie.

W ocenie Sądu, w reakcji na przedmiotowe pismo z 14 września 2017 r. celowym było wezwanie skarżącego do sprecyzowania żądania zawartego w tym piśmie, w szczególności do wskazania, czy stanowi ono skargę o wznowienie postępowania, a jeśli tak, to wezwanie go także do uzupełnienia braków formalnych skargi. Skoro czynności takich zaniechano, to trudno obciążać skarżącego niekorzystnymi dla niego skutkami prawnymi. Ponownego podkreślenia wymaga, że pierwszym pismem, w którym J. R. domagał się wznowienia postępowania było właśnie pismo z 14 września 2017 r., złożone z dochowaniem 3-miesięcznego terminu, zaś drugim – właściwa skarga złożona 23 listopada 2017 r., a zatem również w terminie 3 miesięcy od momentu, kiedy pouczono skarżącego o właściwym środku zaskarżenia (24 października 2017 r.).

Przechodząc do kolejnego etapu badania skargi, należało ocenić, czy została ona oparta na ustawowej przesłance wznowienia postępowania. Skarżący powołał się w tym zakresie na pozbawienie go możliwości działania z uwagi na niezawiadomienie go o terminach rozprawy.

Analizując akta sprawy o sygn. I C 4553/16 należy uznać, że wymieniona w art. 401 pkt 2 k.p.c. podstawa wznowienia, na którą powołuje się skarżący, polegająca na pozbawieniu go możliwości obrony swych praw, istotnie w sprawie zachodzi.

Na wstępie wskazać należy, iż zgodnie ze stanowiskiem judykatury podstawa wznowienia postępowania związana z pozbawieniem strony możności działania jest tożsama z przyczyną nieważności określoną w art. 379 pkt 5 k.p.c., tj. pozbawieniem strony możności obrony swoich praw (postanowienie SN z dnia 16 listopada 2017 r. V CZ 79/17). Na gruncie art. 401 pkt 2 k.p.c. chodzi o pozbawienie strony możności działania, do którego doszło wskutek naruszenia przepisów prawa. Może ono być następstwem uchybień wynikających z czynności procesowych, wadliwego postępowania sądu albo zaniechań sądu względnie przeciwnika procesowego, nie można natomiast o nim mówić, jeżeli strona na skutek własnego działania nie skorzystała ze swoich uprawnień procesowych (postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 30 listopada 2016 r., III CZ 51/16; postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 2 lutego 2006 r. II CZ 134/05; postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 22 stycznia 2009 r. II PZ 38/08; T. Ereciński (red.), Kodeks postępowania cywilnego - Komentarz, Tom III, Postępowanie rozpoznawcze, wyd. V, WK 2016, LEX).

Sąd ustalił, iż skarżący w wiadomości mailowej z 14 lutego 2017 r. wniósł o powiadamianie go o terminach rozprawy w formie mailowej, z uwagi na to, iż był on chory, przez co nie był w stanie odbierać korespondencji pocztowej, przesyłanej drogą tradycyjną.

Zgodnie z § 98 ust. 1 i 4 Regulaminu urzędowania sądów powszechnych (w brzmieniu obowiązującym w dniu 14 lutego 2017 r.) osoba będąca stroną, uczestnikiem postępowania lub ich pełnomocnikiem albo obrońcą, może otrzymać informacje o sprawie, inne niż wskazane w § 97 ust. 1, do których uzyskania uprawniona jest ta osoba, bez konieczności osobistego stawiennictwa w sądzie: gdy złoży do sądu zapytanie skierowane drogą elektroniczną, podpisane za pomocą kwalifikowanego podpisu elektronicznego albo podpisu potwierdzonego profilem zaufanym ePUAP lub jeżeli prześle do sądu zapytanie z adresu poczty elektronicznej, który został uprzednio wskazany przez tę osobę osobiście przed sądem albo urzędnikiem sądowym, jako adres służący do otrzymywania informacji jawnych o toczących się sprawach, bądź w piśmie procesowym, jako adres służący do otrzymywania informacji jawnych o sprawie wskazanej w piśmie. W razie braku możliwości udzielenia odpowiedzi drogą elektroniczną, informuje się o tym osobę kierującą zapytanie.

Po zapoznaniu się z aktami sprawy I C 4553/16 należy wskazać, iż wobec skarżącego nie został dochowany obowiązek wskazany w § 98 ust 4 Regulaminu.

Pomimo tego, że J. R. w dniu 14 lutego 2017 r. w skierowanym do Sądu mailu prosił o powiadamianie go w formie wiadomości mailowej o wyznaczonych terminach rozprawy, jego wniosek skierowany drogą elektroniczną pozostał bez odpowiedzi. Warto zwrócić uwagę, iż odpowiedzi na zapytania składane na podstawie § 98 Regulaminu przesyła się drogą elektroniczną, a w razie braku takiej możliwości, informuje się o tym osobę kierującą zapytanie. Należy przyjąć, że informuje się ją o tym w jakikolwiek sposób, w tym także przesyłając jej informacje w postaci tradycyjnej (papierowej) (M. Romańska (red.), Regulamin urzędowania sądów powszechnych. Komentarz. Warszawa 2017, Legalis).

W okolicznościach niniejszej sprawy skarżący nie został w żadnej formie poinformowany o nieskuteczności jego wniosku. Dalsza korespondencja była kierowana do skarżącego tradycyjną pocztą, a następnie zwracana do Sądu po dwukrotnej awizacji.

Co istotne, kierowane do Sądu maile, nie zostały podłożone do akt sprawy, co powodowało to, iż sędzia referent nie mógł się z nimi zapoznać i wydać stosownych zarządzeń.

Zdaniem Sądu nie jest trafny argument (...) W., iż skoro J. R. nie otrzymał odpowiedzi na swojego maila, to powinien był on wywnioskować, iż jego prośba nie została uwzględniona. Po pierwsze, jak to zostało wskazane powyżej, na Sądzie istniał obowiązek udzielenia odpowiedzi na maila skarżącego, skoro jego adres został przez niego wskazany jako adres służący do otrzymywania informacji jawnych o sprawie, już wcześniej – w mailu z 10 stycznia 2017 r. A po drugie, skoro pierwsza wiadomość przesłana do Sądu drogą mailową spotkała się z reakcją Sądu – pozwany został pouczony o prawidłowym sposobie usprawiedliwiania nieobecności, to w ocenie Sądu, miał on prawo oczekiwać, iż także jego drugi mail, a precyzyjnie rzecz ujmując, wniosek o zawiadamianie go o terminach rozprawy, zostanie rozpoznany i albo uwzględniony, czego skutkiem powinno być zawiadamianie o terminach rozprawy właśnie w drodze elektronicznej, albo też oddalony, o czym zainteresowany powinien zostać poinformowany. Zdaniem Sądu powyższego wymagała lojalność procesowa, do której zobowiązane są strony procesu, ale również Sąd.

Skoro zatem skarżący nie został w sposób prawidłowy zawiadomiony o terminie rozprawy, na której przesłuchano świadka oraz zamknięto rozprawę, to nie mógł on podejmować odpowiednich działań celem obrony swoich racji przed Sądem i bronić się przed powództwem eksmisyjnym.

W tych okolicznościach uznać należy, iż doszło do naruszenia przez Sąd przepisów procesowych, co spowodowało nieważność, o jakiej mowa w art. 401 pkt 2 k.p.c. Pozwany został pozbawiony możności działania. Tym samym brak było podstaw dla odrzucenia skargi o wznowienie.

Stwierdzenie bezwzględnej podstawy wznowienia obligowało Sąd do ponownego rozpoznania sprawy. Po przeprowadzeniu postępowania dowodowego Sąd uznał powództwo za niezasadne.

W niniejszej sprawie bezspornym był fakt, iż lokal mieszkalny nr (...), położony przy ul. (...) w W. znajduje się w zasobach powoda (...) W.. Bezspornym między stronami był również fakt zawarcia pomiędzy J. R., a powodem umowy najmu przedmiotowego lokalu na czas nieoznaczony.

Kwestią sporną, a zarazem kluczową dla rozstrzygnięcia niniejszej sprawy było to, czy doszło do naruszenia przez pozwanego postanowień umowy najmu, na podstawie, których powód wypowiedział mu w/w umowę. Od odpowiedzi na tak postawione pytanie zależy, bowiem stwierdzenie, czy przedmiotowa umowa została skutecznie rozwiązana.

W myśl art. 222 §1 k.c. właściciel może żądać od osoby, która faktycznie włada jego rzeczą ażeby rzecz została mu wydana, chyba, że tej osobie przysługuje skuteczne względem właściciela uprawnienie do władania rzeczą. Warunkiem udzielenia ochrony prawnej przewidzianej w zacytowanym wyżej przepisie jest kumulatywne spełnienie trzech przesłanek. Wydania rzeczy żądać musi jej właściciel, a roszczenie o jej wydanie musi być kierowane przeciwko osobie, która nią faktycznie włada. Poza tym osobie władającej nie może przysługiwać skuteczne względem właściciela uprawnienie do władania rzeczą. Tak, więc w sprawie o eksmisję przedmiotem badania Sądu jest to, czy pozwani posiadali tytuł prawny do zajmowanego lokalu, a więc skuteczne wobec właściciela uprawnienie do władania lokalem, oraz czy w razie orzeczenia eksmisji pozwanym przysługuje uprawnienie do otrzymania lokalu socjalnego.

Zaś zgodnie z treścią art. 11 ust.1 i ust 2. pkt. 2 ustawy o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy i o zmianie Kodeksu cywilnego, jeżeli lokator jest uprawniony do odpłatnego używania lokalu, wypowiedzenie przez właściciela stosunku prawnego może nastąpić tylko z przyczyn określonych w ust. 2-5 oraz w art. 21 ust. 4 i 5 niniejszej ustawy. Wypowiedzenie powinno być pod rygorem nieważności dokonane na piśmie oraz określać przyczynę wypowiedzenia. Jednak nie później niż na miesiąc naprzód, na koniec miesiąca kalendarzowego, właściciel może wypowiedzieć stosunek prawny, jeżeli lokator: wynajął, podnajął albo oddał do bezpłatnego używania lokal lub jego część bez wymaganej pisemnej zgody właściciela. Oprócz tego zgodnie z ust. 3 cytowanej ustawy, właściciel lokalu może wypowiedzieć stosunek najmu z zachowaniem sześciomiesięcznego terminu wypowiedzenia, z powodu niezamieszkiwania najemcy przez okres dłuższy niż 12 miesięcy

Właściciel lokalu mieszkalnego nr (...) podnosił w wypowiedzeniu umowy najmu z dnia 18 czerwca 2015 r., iż pozwany J. R. podnajmuje lokal innym osobom bez zgody wynajmującego. Nadto w wypowiedzeniu wskazano, iż najemca nie zamieszkuje w lokalu.

W ocenie Sądu, umowa najmu z dnia 18 sierpnia 2008 r. nadal obowiązuje, albowiem jej wypowiedzenie było bezskuteczne, wobec niezaistnienia przewidzianych umową, a wskazanych w wypowiedzeniu, przesłanek uprawniających wynajmującego do rozwiązania umowy.

Należy zwrócić uwagę, iż obowiązek wskazania przyczyny wypowiedzenia umowy najmu, wynikający z art. 11 ust. 1 zd. 2 ustawy o ochronie praw lokatorów, ma nie tylko charakter formalny, ale związany jest również z oceną zasadności dokonanego wypowiedzenia. Przyczyna wypowiedzenia umowy najmu ma dwojakie znaczenie: jedno występuje w aspekcie zgodności z prawem czynności wynajmującego, a drugie - jej zasadności. Obowiązek wynajmującego sprowadza się do podania przyczyny wypowiedzenia w piśmie zawierającym jego oświadczenie w taki sposób, by jego adresat poznał motywy leżące u podstaw takiej decyzji. Sprostanie wymaganiom określonym w art. 11 ust. 1 ustawy o ochronie praw lokatorów polega, zatem na wskazaniu przyczyny w sposób jasny, zrozumiały i dostatecznie konkretne. W drugiej płaszczyźnie chodzi natomiast o to, by wskazana przyczyna mogła być uznana za uzasadniającą wypowiedzenie umowy najmu (art. 11 ust. 2, 3, 4, 5 ustawy o ochronie praw lokatorów).

Skoro ustawodawca wymaga dla skuteczności złożenia oświadczenia o wypowiedzeniu ujmy najmu wskazania przyczyny wypowiedzenia, nie sposób uznać, by mogła to być przyczyna fikcyjna. Przeciwnie, wskazanie przez wynajmującego jakiejkolwiek, choćby nieprawdziwej, przyczyny wypowiedzenia nie czyni oświadczenia o wypowiedzeniu umowy najmu prawnie uzasadnionym i skutecznym. Podanie w oświadczeniu o wypowiedzeniu umowy najmu przyczyny pozornej (nierzeczywistej, nieprawdziwej) jest równoznaczne z brakiem wskazania przyczyny uzasadniającej wypowiedzenie, a to oznacza, że wypowiedzenie jest nieuzasadnione w rozumieniu art. 11 ust. 2 pkt 3 ustawy o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy i o zmianie Kodeksu cywilnego. W efekcie skuteczność wypowiedzenia zależy nie tylko od spełnienia formalnego wymogu wskazania przyczyny uzasadniającej wypowiedzenie, lecz również od tego, czy przyczyna ta jest prawdziwa, rzeczywista i uzasadniona.

W tym miejscu należy zwrócić uwagę, iż wypowiedzenie najmu lokalu mieszkalnego może nastąpić także przez doręczenie najemcy odpisu pozwu o opróżnienie tego lokalu, powołującego się na okoliczności wymienione w komentowanej ustawie, również wówczas, gdy pozew został wniesiony przez pełnomocnika procesowego właściciela lokalu (uchwała Sądu Najwyższego z 11 września 1997 r., III CZP 39/97 , z glosą aprobującą A. Szpunara, PS 1998, Nr 6, poz. 100).

W ocenie Sądu powód nie wykazał zasadności i prawdziwości przesłanki wskazanej w wypowiedzeniu umowy najmu z 18 czerwca 2015 r., to jest podnajmowania lokalu bez zgody wynajmującego. Z materiału dowodowego zgromadzonego w aktach sprawy nie wynika, aby pozwany podnajmował przedmiotowy lokal innym osobom.

Zgodnie z ustalonym przez Sąd stanem faktycznym, J. R. na czas swojej nieobecności poprosił E. S., swojego kuzyna, o popilnowanie mieszkania. Skarżący podczas przesłuchania stanowczo zaprzeczył, aby podnajął mieszkanie komukolwiek. Wskazał, iż poprosił o doglądanie go przez E. S., bowiem bał się włamania i nie chciał, aby mieszkanie przez 2 miesiące jego nieobecności, związanej z wyjazdem do córki do Holandii, stało puste. W toku postępowania, powód nie wykazał natomiast, że pozwany zawarł umowę podnajmu.

Zdaniem Sądu, oczywistym jest, że właściciel lokalu może natrafić na przeszkody w ustaleniu czy lokal został udostępniony odpłatnie czy nieodpłatnie, to jednakże nic nie stało na przeszkodzie, by w rozpatrywanym przypadku wymienić w wypowiedzeniu umowy najmu obie te podstawy. Powód ograniczył się zaś do wskazania, że miał miejsce podnajem i w tym zakresie ciążył na min ciężar dowodu, któremu nie sprostał. Powód nie przedstawił łączącej skarżącego z E. S. umowy najmu, ani nie udowodnił, aby skarżący z tego tytułu pobierał czynsz, co jest istotnym elementem umowy najmu. W ocenie Sądu, biorąc pod uwagę zgromadzony w sprawie materiał dowodowy, nie sposób przyjąć, że doszło do zawarcia pomiędzy J. R., a jego krewnym E. S. umowy podnajmu. Stosunek podnajmu, co oczywiste, wiąże się z odpłatnością, a tymczasem E. S. nie uiszczał czynszu oraz nie ponosił innych opłat za mieszkanie. Okoliczność przeciwna nie została bynajmniej w sprawie wykazana. Czynsz w dalszym ciągu płacił J. R.. Dowodem na oddanie lokalu w podnajem nie jest natomiast notatka służbowa z 19 maja 2015 r., w której E. B. – administrator, oświadczyła, iż 19 maja 2015 r. drzwi lokalu zajmowanego przez pozwanego otworzyła młoda kobieta, która wskazała, że wraz z narzeczonym wynajmuje mieszkanie. E. B., podobnie jak pozostali przesłuchani w sprawie świadkowie nie mieli wiedzy na temat tego, na jakiej zasadzie pozwany udostępnił lokal młodej parze. Wobec konsekwentnego zaprzeczania przez pozwanego temu, iż podnajął on lokal i jego twierdzeń o użyczeniu lokalu, brak było podstaw do przyjęcia, iż do najmu istotnie doszło. (...) dowodowa w tej kwestii obciążała powoda, który przykładowo mógł domagać się przeprowadzenia dowodu z zeznań świadków – osób rzekomo najmujących lokal (dane kuzyna pozwanego zostały ustalone w toku postępowania). Powód dowodu takiego jednakże nie zaoferował.

Aby ocenić czy wypowiedzenie umowy najmu było skuteczne, konieczne jest stwierdzenie, że przyczyna wypowiedzenia rzeczywiście istniała. Wyniki postępowania dowodowego pozwoliły jednoznacznie wykluczyć, by wskazana przez powoda podstawa wypowiedzenia faktycznie zachodziła. Skoro J. R. nie podnajął spornego lokalu, to wypowiedzenie umowy najmu na tej podstawie uznać należało za bezskuteczne, a co za tym idzie – powoda i skarżącego dalej wiąże stosunek najmu. Brak, zatem podstaw do żądania wydania przez niego lokalu.

Wynajmujący, w toku postępowania eksmisyjnego, nie może wykazać zasadności wypowiedzenia umowy najmu w oparciu o inną przyczynę, niż wskazaną w wypowiedzeniu. Okoliczności podane na uzasadnienie oświadczenia o wypowiedzeniu umowy najmu, a następnie ujawnione w postępowaniu sądowym, muszą być takie same, zaś wynajmujący pozbawiony jest możliwości powoływania się przed organem rozstrzygającym spór na inne przyczyny mogące przemawiać za słusznością wypowiedzenia umowy.

Jak to zostało wskazane powyżej, za wypowiedzenie umowy może zostać ewentualnie uznany pozew eksmisyjny. W niniejszej sprawie jako drugą przesłankę wypowiedzenia powód wskazywał niezamieszkiwanie w lokalu przez pozwanego. W pozwie podniesione zostało, iż najemca ożenił się w 2009 r. i zamieszkuje w S.. W ocenie Sądu takie sformułowanie przyczyny wypowiedzenia nie jest jednak wystarczające.

Przesłanka uzasadniająca wypowiedzenie powinna być wskazana w sposób jasny, zrozumiały i dostatecznie konkretny. Powód ogólnie wskazał, iż skarżący mieszka w S. i nie zamieszkuje w przedmiotowym lokalu. W ocenie Sądu powyższe nie wystarcza do uznania, iż skarżący nie zamieszkuje w przedmiotowym lokalu przez okres 12 miesięcy, który jest wskazany w art. 11 ust. 3 pkt 1 ustawy o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy i o zmianie Kodeksu cywilnego, jako przesłanka uzasadniająca wypowiedzenie umowy najmu. Z treści wypowiedzenia nie wynika natomiast, od kiedy najemca nie zamieszkuje najmowanego przez siebie lokalu. W pozwie wskazano, że pozwany ożenił się w 2009 r., co nie jest jednoznaczne z niezamieszkiwaniem przez niego w lokalu od tego czasu. Ponadto, przesłuchani w sprawie świadkowie zeznali, że od czasu do czasu, widują pozwanego na terenie nieruchomości wspólnej.

Zbyt ogólne wskazanie, że pozwany nie mieszka w lokalu, bez doprecyzowania okresu tego niezamieszkiwania (od kiedy, do kiedy) nie pozwala na weryfikację tego stwierdzenia
i podjęcia przez pozwanego właściwej obrony.

Powyższe nie pozwala na ustalenie przez Sąd przesłanki upływu terminu wskazanego w art. 11 ust 3 pkt 1 ustawy o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy i o zmianie Kodeksu cywilnego, a mianowicie czy skarżący nie zamieszkuje w przedmiotowym lokalu przez okres 12 miesięcy.

Konkludując, w niniejszej sprawie nie doszło do skutecznego rozwiązania umowy najmu wobec pozwanego J. R., a przedmiotowa umowa n obowiązywała także w dacie zamknięcia rozprawy. Z tego względu Sąd stwierdził, że pozwanemu przysługuje skuteczny wobec powoda tytuł prawny do władania lokalem, a powództwo o eksmisję podlega oddaleniu.

Z tych względów, na podstawie art. 412 § 2 k.p.c., Sąd zmienił zaskarżony wyrok i oddalił powództwo.

Z uwagi na to, że skarżący, który w świetle art. 98 k.p.c. wygrał sprawę, nie złożył wniosku o zasądzenie kosztów procesu, Sąd nie rozstrzygał o tych kosztach.

Mając na uwadze wszystkie przedstawione powyżej okoliczności faktyczne i treść przywołanych przepisów prawa, Sąd orzekł jak w sentencji.

Sygn. akt. I C 5961/17

ZARZĄDZENIE

1.  Wykreślić z systemu C. dane dotychczasowego pełnomocnika powoda;

2.  Ujawnić nowego pełnomocnika powoda (k. 90);

3.  Odpis wyroku z uzasadnieniem doręczyć pełnomocnikowi powoda (bez pouczenia)

W., 2 lipca 2019 roku