Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 29 kwietnia 2021r.

Sąd Okręgowy w Suwałkach III Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w dniu 29 kwietnia 2021r. w Suwałkach

sprawy C. M.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w O.

o zwrot nienależnie pobranego dodatku solidarnościowego

w związku z odwołaniem C. M.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w O.

z dnia 5 stycznia 2021 r. znak (...)

zmienia zaskarżoną decyzję i ustala, że C. M. nie jest zobowiązany do zwrotu kwoty (...) (jeden tysiąc czterysta) złotych jako kwoty nienależnie pobranego dodatku solidarnościowego za okres od 5 sierpnia 2020r. do 31 sierpnia 2020r.

UZASADNIENIE

Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w O. decyzją z dnia 05.01.2021r. zobowiązał C. M. do zwrotu nienależnie pobranego dodatku solidarnościowego w wysokości (...)zł za okres od 05.08.2020r. do 31.08.2020r.

Argumentował, iż z poczynionych ustaleń wynika, iż w dniu złożenia wniosku tj. 05.08.2020r. był zgłoszony do ubezpieczenia społecznego oraz ubezpieczenia zdrowotnego jako żołnierz niezawodowy w (...)w O.. Zatem podlegał ubezpieczeniom społecznym na podstawie ustawy z 13.10.1998r. o systemie ubezpieczeń społecznych (t.j. Dz. U. z 2020r. poz. 266 ze zm.)

W odwołaniu od tej decyzji C. M. domagał się jej zmiany i ustalenia, że nie jest on zobowiązany do zwrotu dodatku solidarnościowego. Wskazał, iż jest obywatelem polskim i po 15.03.2020r. rozwiązano z nim umowę o pracę za wypowiedzeniem. Warunkiem otrzymania dodatku solidarnościowego jest podleganie ubezpieczeniom społecznym z tytułu umowy o pracę przez łączny okres co najmniej 60 dni w 2020r., co w jego przypadku zostało spełnione. Pozostaje również osobą bezrobotną zarejestrowaną w Powiatowym Urzędzie Pracy w O.. To, że pozostaje w gotowości jako żołnierz niezawodowy do wykonywania obowiązków wynikających z nadanych przydziałów kryzysowych z uwagi na pandemię wirusa COVID-19, a także stosownie do potrzeb świadczy pomoc społeczeństwu w walce z koronawirusem, pozostając z tego tytułu ubezpieczony, nie pozbawia go statusu osoby bezrobotnej. Potwierdził, że na dzień składania wniosku tj. na dzień 05.08.2020r. był zgłoszony do ubezpieczenia społecznego i zdrowotnego jako żołnierz niezawodowy w (...)w O., ale służba ta sprowadza się do kilku dni w miesiącu i nie wpływa w żaden sposób na poprawę jego sytuacji bytowej, w której się znalazł po utracie pracy po dniu 15.03.2020r. Znaczną część otrzymanych środków przeznacza na zakup paliwa i tym samym w dalszym ciągu należy do kręgu osób, które straciły źródło dochodu ze względu na sytuację gospodarczą spowodowaną kryzysem wywołanym COVID-19. Skarżona decyzja dla niego, jako wzorowego obywatela, który za symboliczną dietę uczestniczy w walce z pandemią, jest krzywdząca. Spełnia on obowiązek, który nakłada na niego art. 85 Konstytucji - obrony kraju w walce z zagrożeniem jakim jest pandemia wirusa COVID-19, jednocześnie jednak przepisy prawa tegoż samego kraju nakładają na niego karę w związku z pełnioną służbą żołnierza niezawodowego w postaci pozbawienia go dodatku solidarnościowego, a w konsekwencji uniemożliwienia mu zaspokojenia podstawowych potrzeb życiowych. Dlatego decyzja jest błędna i nie uwzględnia treści art. 85 Konstytucji, obligującego obywatela do walki w obronie kraju, walki z pandemią wirusa. Ponadto dotychczasowe orzecznictwo wskazuje, że szkolenia oraz inne działania żołnierzy niezawodowych i ich ubezpieczenie na czas tych działań nie mogą po ich stronie powodować negatywnych dla nich konsekwencji. Ich obowiązkiem jako obywateli jest służba dla kraju. Dodatkowo wskazał, iż otrzymaną w ramach dodatku solidarnościowego kwotę (...)zł w całości przeznaczył na koszty utrzymania i nie posiada już przyznanych mu środków. Konieczność ich zwrotu wiąże się z zaciągnięciem pożyczki, której nie otrzyma, albowiem w dalszym ciągu pozostaje osobą bezrobotną, a także żołnierzem niezawodowym pomagającym w walce z pandemią wirusa COVID-19.

W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wniósł o jego oddalenie. Powołał się na art. 12 ustawy z dnia 19.06.2020r. o dodatku solidarnościowym przyznawanym w celu przeciwdziałania negatywnym skutkom COVID - 19 (Dz.U. z 2020r.; poz. 1068 ze zm.) oraz art. 84 ustawy z dnia 13.10.1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz. U. z 2020 r., poz. 266 ze zm.), jako podstawę skarżonej decyzji.

Wskazał, iż zgodnie z art. 2 ustawy z dnia 19.06.2020r., dodatek solidarnościowy przysługuje osobom mającym miejsce zamieszkania na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, jeżeli są:

1) obywatelami Rzeczypospolitej Polskiej lub

2) posiadającymi prawo pobytu lub prawo stałego pobytu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej obywatelami państw członkowskich Unii Europejskiej, państw członkowskich Europejskiego Porozumienia o Wolnym Handlu (EFTA) - stron umowy o Europejskim Obszarze Gospodarczym lub Konfederacji Szwajcarskiej, lub

3) cudzoziemcami przebywającymi na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, o których mowa w art. 1 ust. 3 pkt 2 lit, d-g, ha, i, i, I oraz pkt 3 i 4 ustawy z dnia 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy (Dz.U. z 2019 r. poz. 1482, 1622, 1818, 2473 oraz z 2020 r. poz. 278 i 1065).

W myśl art. 3 ust. 1 ustawy, dodatek solidarnościowy przysługuje osobie, która w 2020r. podlegała ubezpieczeniom społecznym z tytułu stosunku pracy na podstawie ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz.U. z 2020 r. poz. 266, 321, 568, 695 i 875) przez łączny okres co najmniej 60 dni oraz:

1) z którą po dniu 15.03.2020r. pracodawca rozwiązał umowę o pracę za wypowiedzeniem lub

2) której umowa o pracę po dniu 15.03.2020 r. uległa rozwiązaniu z upływem czasu, na który była zawarta - zwanej dalej „osobą uprawnioną”.

2. Dodatek solidarnościowy przysługuje osobie uprawnionej, która nie podlega ubezpieczeniom społecznym na podstawie ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych, ubezpieczeniu społecznemu rolników na podstawie ustawy z dnia 20 grudnia 1990 r. o ubezpieczeniu społecznym rolników (Dz.U. z 2020 r. poz. 174 i 782) lub obowiązkowi ubezpieczenia zdrowotnego na podstawie ustawy z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (Dz.U. z 2019 r. poz. 1373, z późn. zm.).

Zgodnie zaś z art. 7 ust. 2 ustawy z dnia 19.06.2020r. ocena spełnienia warunków, o których mowa w art. 2 i art. 3 ust. 1-4, oraz nabycie prawa do dodatku solidarnościowego następuje na dzień złożenia wniosku, o którym mowa
w art. 5 ust. 1.

Na wniosek z dnia 05.08.2020r. poinformowano odwołującego się o przyznaniu dodatku solidarnościowego za sierpień 2020r. w kwocie (...). W dniu złożenia wniosku o dodatek solidarnościowy był on zgłoszony do ubezpieczenia społecznego oraz ubezpieczenia zdrowotnego jako żołnierz w (...)w O..

Sąd Okręgowy ustalił i zważył, co następuje:

Odwołanie należało uznać za uzasadnione.

Przedmiotem sporu w niniejszej sprawie było ustalenie, czy odwołujący się jest zobowiązany do zwrotu dodatku solidarnościowego. Okoliczności uzyskania przez niego prawa do dodatku solidarnościowego, przewidzianego ustawą z dnia 19.06.2020r. o dodatku solidarnościowym przyznawanym w celu przeciwdziałania negatywnym skutkom COVID-19 (Dz. U. z 2020r. poz. 1068) za okres od 05.08. do 31.08.2020r., nie budziły wątpliwości. Jednak zdaniem Sądu w jego sytuacji nie zachodzi podstawa do nakazania mu zwrotu tego dodatku, jako świadczenia nienależnie pobranego, o którym stanowi art. 84 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych w zw. z art. 12 ust. 1 pkt 1 ustawy o dodatku solidarnościowym.

Jak stanowi art. 3 ust. 2 i 3 ustawy o dodatku solidarnościowym, przysługuje on osobie uprawnionej, która nie podlega ubezpieczeniom społecznym na podstawie ustawy z dnia 13.10.1998r. o systemie ubezpieczeń społecznych, ubezpieczeniu społecznemu rolników na podstawie ustawy z dnia 20.12.1990r. o ubezpieczeniu społecznym rolników lub obowiązkowi ubezpieczenia zdrowotnego na podstawie ustawy z dnia 27.08.2004r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych. Warunku niepodlegania ubezpieczeniom społecznym lub obowiązkowi ubezpieczenia zdrowotnego, o których mowa w ust. 2, nie stosuje się do bezrobotnych, o których mowa w ustawie z dnia 20.04.2004r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy.

Należy również wskazać na art. 4 ust. 4 ustawy o dodatku solidarnościowym, zgodnie z treścią którego zasiłek dla bezrobotnych lub stypendium, wypłacone za okres, za który został wypłacony dodatek solidarnościowy, z wyjątkiem ust. 3, stanowi nienależnie pobrane świadczenie pieniężne, o którym mowa w art. 76 ust. 2 ustawy z dnia 20.04.2004r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy.

Z przepisu tego wynika, iż w sytuacji wypłaty zasiłku dla bezrobotnych i dodatku solidarnościowego, to tylko zasiłek dla bezrobotnych stanowi świadczenie nienależnie pobrane. Odwołujący się przez sporny okres posiadał i nadal ma status osoby bezrobotnej, który został potwierdzony dokumentacją z Powiatowego Urzędu Pracy w O.. Był również uprawniony do zasiłku dla bezrobotnych. Przepisy ustawy o dodatku solidarnościowym nie mówią natomiast nic o osobach, które tak jak odwołujący się, podlegają ubezpieczeniom społecznym z racji sporadycznego odbywania szkoleń w ramach WOT. Skoro jednak ustawa o dodatku solidarnościowym wskazuje tylko na zasiłek dla bezrobotnych, który jest pobierany łącznie z dodatkiem solidarnościowym, jako świadczenie nienależne, to nie można uznać, że inne świadczenia są nienależne. Zwłaszcza tak należy uznać, że warunku niepodlegania ubezpieczeniom społecznym lub obowiązkowi ubezpieczenia zdrowotnego, o których mowa w ust. 2, nie stosuje się do bezrobotnych, o których mowa w ustawie z dnia 20.04.2004r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy. Sytuacja odwołującego się nie została przez ustawodawcę uregulowana, zatem nie można zobowiązywać go do zwrotu dodatku solidarnościowego, jako świadczenia nienależnie pobranego. Takie unormowanie tej kwestii przez ustawodawcę być może wskazuje na lukę prawną, ale nie można również wykluczyć, że ustawodawca zamierzał w taki a nie inny sposób skonstruować przepisy o dodatku solidarnościowym.

Mając powyższe na uwadze, na podstawie art. 477 ¹⁴ §2 kpc Sąd zmienił zaskarżoną decyzję i ustalił, że odwołujący się nie jest zobowiązany do zwrotu kwoty (...)jako kwoty nienależnie pobranego dodatku solidarnościowego za kres od 05.08.2020r. do 31.08.2020r.

Pw/mt