Pełny tekst orzeczenia

Formularz UK 2

Sygnatura akt

II.AKa.94/20

Załącznik dołącza się w każdym przypadku. Podać liczbę załączników:

1.  CZĘŚĆ WSTĘPNA

0.11.1. Oznaczenie wyroku sądu pierwszej instancji

Wyrok Sądu Okręgowego w Poznaniu z dnia 18 lutego 2020 roku w sprawie o sygn. akt III.K.348/19

0.11.2. Podmiot wnoszący apelację

☒ oskarżyciel publiczny albo prokurator w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☐ oskarżyciel posiłkowy

☐ oskarżyciel prywatny

☒ obrońca

☐ oskarżony albo skazany w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☐ inny

0.11.3. Granice zaskarżenia

0.11.3.1. Kierunek i zakres zaskarżenia

☒ na korzyść

☒ na niekorzyść

☒ w całości

☒ w części

☒

co do winy

☒

co do kary

☐

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

0.11.3.2. Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

☐

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

☐

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany
w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

☒

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

☒

art. 438 pkt 3 k.p.k. – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia,
jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

☒

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

☐

art. 439 k.p.k.

☐

brak zarzutów

0.11.4. Wnioski

☐

uchylenie

☒

zmiana

2.  Ustalenie faktów w związku z dowodami przeprowadzonymi przez sąd odwoławczy

0.12.1. Ustalenie faktów

0.12.1.1. Fakty uznane za udowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

0.12.1.2. Fakty uznane za nieudowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

0.12.2. Ocena dowodów

0.12.2.1. Dowody będące podstawą ustalenia faktów

Lp. faktu z pkt 2.1.1

Dowód

Zwięźle o powodach uznania dowodu

0.12.2.2. Dowody nieuwzględnione przy ustaleniu faktów
(dowody, które sąd uznał za niewiarygodne oraz niemające znaczenia dla ustalenia faktów)

Lp. faktu z pkt 2.1.1 albo 2.1.2

Dowód

Zwięźle o powodach nieuwzględnienia dowodu

.  STANOWISKO SĄDU ODWOŁAWCZEGO WOBEC ZGŁOSZONYCH ZARZUTÓW i wniosków

Lp.

Zarzut

Zarzuty podniesione w apelacji obrońcy oskarżonego:

1.  „…obrazy przepisów postępowania, która miała wpływ na treść orzeczenia, a mianowicie art.4, 7 kpk w zw. z art.410 kpk poprzez uznanie, wbrew zasadom prawidłowego rozumowania oraz wskazań wiedzy i doświadczenia życiowego, przez Sąd I instancji, iż wyjaśnienia oskarżonego, że nie chciał zabić swoich rodziców są niewiarygodne, a wyjaśnieniom tym przeczy sposób zachowania oskarżonego, sposób działania, sposób i charakter zadawania ciosów, fakt ich zadawania w rozciągniętym przedziale czasowym ….

2.  obrazę przepisów postepowania, która miała wpływ na treść orzeczenia, a mianowicie art.4, 7 kpk w zw. z art.410 kpk poprzez błędne uznanie, wbrew zasadom prawidłowego rozumowania, że oskarżony miał zamiar zabójstwa swoich rodziców z uwagi na to, że w chwili gdy zadzwoniła jego matka, co miało miejsce kilkadziesiąt minut przed zadaniem ciosów przez oskarżonego, podczas gdy oskarżony znajdował się poza swoim miejscem zamieszkania przyszła mu do głowy myśl, aby zabić swoich rodziców…

3.  obrazę przepisów postepowania, która miała wpływ na treść orzeczenia, a mianowicie art.4, 7 kpk w zw. z art.410 kpk poprzez uznanie, wbrew zasadom prawidłowego rozumowania oraz doświadczenia życiowego, że oskarżony składając wyjaśnienia w dniu (...) roku w sposób odmienny od wyjaśnień złożonych w postępowaniu przygotowawczym w sposób ewidentny zmierzał do umniejszenia grożącej mu odpowiedzialności i jest to odzwierciedleniem przyjętej przez niego na tym etapie postepowania linii obrony, podczas gdy całokształt materiału dowodowego w sprawie wskazuje na to, ze oskarżony nie miał zamiaru zabić swoich rodziców….

4.  błąd w ustaleniach faktycznych polegający na przyjęciu, że oskarżony w zamiarze bezpośrednim usiłował pozbawić życia swojego ojca W. L. oraz markę S. L., podczas gdy prawidłowe ustalenie prowadza do wniosku, że oskarżony nie miał zamiaru pozbawienia życia swoich rodziców….

5.  rażącą niewspółmierność orzeczonej kary…

Zarzut podniesione w apelacji prokuratora:

„….rażącej niewspółmierności kary wymierzonej oskarżonemu, wyrażająca się w niedostatecznym uwzględnieniu znacznego stopnia społecznej szkodliwości przypisanych mu przestępstw, co sprawia, że wymierzona N. L. kara pozbawienia wolności jedynie w wymiarze 6 lat, jest pozbawiona celu wychowawczego w stosunku do oskarżonego, jak również nie spełnia…”

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

☒ zasadny

☐ częściowo zasadny

☐ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

Sąd Apelacyjny zważył co następuje:

Apelacja obrońcy oskarżonego jest oczywiście bezzasadna.

Obrońca oskarżonego de facto nie kwestionuje ustaleń faktycznych – tych odnoszących się do faktów tj. do przebiegu samego zdarzenia, a podniesione w apelacji zarzuty odnoszą się do oceny dowodów – tu konkretnie wyjaśnień oskarżonego i oparcia się na tych złożonych w toku postępowania przygotowawczego i dalej ustalenia przez Sąd I instancji, że oskarżony działał w zamiarze bezpośrednim pozbawienia życia rodziców.

Przede wszystkim podnieść należy, że podstawą ustaleń Sądu I instancji w dużej mierze były właśnie wyjaśnienia samego oskarżonego – te złożone w toku postępowania przygotowawczego. Sąd Okręgowy ocenił te wyjaśnienia jako wiarygodne. Sąd I instancji wskazał, że te właśnie wyjaśnienia złożone w toku postepowania przygotowawczego stanowią drobiazgową relację z przebiegu zdarzeń objętych postępowaniem w tej sprawie. Z treści tych wyjaśnień wynika także motywacja oskarżonego, mówi on nie tylko o tym co się stało, ale wyjaśnia jak do tego doszło, mówi o swoich przeżyciach psychicznych.

To te wyjaśnienia złożone w toku postępowania przygotowawczego są spójne i zbieżne z zeznaniami świadków.

Wyjaśnienia oskarżonego złożone na rozprawie, jak słusznie podniósł Sąd Okręgowy pozostają w sprzeczności nie tylko z wcześniejszymi wyjaśnieniami samego oskarżonego, ale przeczą im także wyżej wskazane zeznania świadków, a także sposób zachowania oskarżonego, sposób działania, charakter i sposób zadawania ciosów, działanie w określonym przedziale czasowym. Oskarżony – jak wynika z jego wyjaśnień –działał z premedytacją, swoje działanie dokładnie zaplanował. Na czas ataku wybrał noc i zaskoczenie rodziców we śnie, zabrał nóż ze wzorem indyjskim koloru srebrnego o długości około (...) cm, którym zadał pierwsze ciosy, potem go zamienił na nóż kuchenny, który jak ocenił miał być lepszy do zadawania ciosów. Oskarżony zadał matce w sypialni dwa ciosy, tam też zadał jeden cios ojcu, swoje działania już po zamianie noża kontynuował w kuchni, zmierzał bezpośrednio do pozbawienia życia rodziców.

Oskarżony posługiwał się nożem (dwoma nożami) i zadawał ciosy w newralgiczne miejsce dla życia ludzkiego,

Sąd Najwyższy nie raz wyrażał stanowisko, iż takie „zewnętrzne” - wynikające z opisu działania sprawcy przesłanki, są wystarczające dla oceny zamiaru z jakim działał sprawca. Taki pogląd wyraził Sąd Najwyższy w wyrokach z dnia 2 grudnia 1952 r. I K 949/52, OSNPG 1957, poz. 11, z dnia 27 lipca 1971 r. V KR 277/71, OSNSG 1971, Nr 11, poz. 197, z dnia 13 kwietnia 1973 r. III KR 39/73, OSNKW 1974 r., poz. 7 i innych, uogólniając w uzasadnieniu wyroku z dnia 27 lipca 1973 r. (IV KR 153/73 OSNKW 1974, poz. 5), : „…Sąd Najwyższy wielokrotnie podkreślał, że przy przestępstwach, w wyniku których człowiek poniósł śmierć, o zamiarze sprawcy może świadczyć rodzaj użytego narzędzia i miejsce zdania ciosu oraz jego siła”.

Dla przyjęcia, że sprawca działał w zamiarze zabójstwa nie wystarczy ustalenie, że działał on umyślnie, chcąc popełnić jakiekolwiek przestępstwo przeciwko zdrowiu lub przewidując możliwość jego popełnienia na to się godził, lecz konieczne jest ustalenie, że także skutek w postaci śmierci człowieka swym zamiarem obejmował. (por. Wyrok Sądu Apelacyjnego w Łodzi z dnia 11 marca 2014 r. II AKa 2/14 LEX nr 1439172)

Do okoliczności, na podstawie których, należy poczynić ustalenia w zakres zamiaru sprawcy, zalicza się godzenie w ważne dla życia ludzkiego organy, siłę ciosu, ich wielokrotność, rodzaj i rozmiary użytego narzędzia, głębokość i kierunek ran, rodzaj uszkodzeń ciała, stopień zagrożenia dla życia ludzkiego, jak również stosunek sprawcy do pokrzywdzonego, jego właściwości i dotychczasowy tryb życia, zachowanie przed popełnieniem przestępstwa, a także pobudki, motywy oraz tło zdarzenia i stopień zagrożenia dla życia pokrzywdzonego. (por. Wyrok Sądu Apelacyjnego w Szczecinie z dnia 15 maja 2019 r. LEX nr 2719373)

Oskarżony sam przyznał i wyjaśnił, że chciał zabić rodziców „bo chciał coś poczuć”

Zarzuty apelacji obrońcy są bezzasadne i stanowią li tylko polemikę z oceną i ustaleniami Sądu I instancji.

Błąd ustaleń faktycznych zachodzi, gdy treść dokonanych ocen i wniosków dokonanych przez sąd nie odpowiada zasadom rozumowania, a mogło to mieć wpływ na treść orzeczenia. Zarzut nie jest uzasadniony, gdy sprowadza się do zakwestionowania stanowiska sądu, czy do polemiki z ustaleniami sądu. Sama możliwość przeciwstawienia ustaleniom sądu odmiennego poglądu nie wystarcza do wniosku o popełnieniu przez sąd istotnego błędu ustaleń. Zarzut taki powinien wskazywać nieprawidłowości w rozumowaniu sądu.

Apelacja obrońcy stanowi li tylko kontynuację obranej linii obrony oskarżonego.

Oskarżony w toku postępowania był poddany obserwacji psychiatrycznej. Wydanej w sprawie opinii biegli orzekli, że u oskarżonego nie stwierdzają choroby psychicznej w sensie psychozy ani upośledzenia umysłowego. Rozpoznali u oskarżonego osobowość kształtującą się w kierunku nieprawidłowym. Na podstawie przeprowadzonej obserwacji sądowej psychiatryczno – psychologicznej oraz analizy akt sprawy nie stwierdzili czynników, które wskazują aby w okresie zarzucanych mu czynów N. L. miał zniesione albo ograniczone w stopniu znacznym dyspozycje poczytalności – nie zachodzą warunku określone w art.31 § 1 i 2 kk

Co do apelacji prokuratora:

Apelacja prokuratora w ocenie Sądu Apelacyjnego okazała się zasadna.

Sąd I instancji wymierzając oskarżonemu karę pozbawienia wolności w wymiarze 6 lat przy zastosowaniu nadzwyczajnego złagodzenia kary, wskazał, iż okoliczności łagodzące to dotychczasowa niekaralność oskarżonego , młody wiek, jego początkowe szczere przyznanie się do winy i złożenie wyjaśnień, a także wybaczenie mu przez pokrzywdzoną S. L..

Rację ma autor apelacji, że tylko te argumenty przyjęte przez Sąd nie mogą powodować wymierzenia oskarżonemu kary poniżej granicy ustawowego zagrożenia.

Wprawdzie ocena co do tego, czy w odniesieniu do konkretnego sprawcy zachodzi podstawa do zastosowania nadzwyczajnego złagodzenia kary, przewidzianego w przepisie art. 60 § 2 k.k., należy do sądu i jest oceną swobodną, jednakże dotychczasowa niekaralność oskarżonego oraz "poprawienie się jego relacji rodzinnych", nie są przecież niczym nadzwyczajnym i wyjątkowym wśród sprawców najcięższych przestępstw przeciwko życiu i zdrowiu, popełnianych na szkodę osób najbliższych. Z tego dobrodziejstwa nie powinien skorzystać oskarżony, który działał w sposób zaplanowany, z premedytacją, z zaskoczenia – pod osłona nocy w czasie snu pokrzywdzonych i tylko dlatego, że „chciał coś poczuć”. By zastosować nadzwyczajne złagodzenie kary Sąd musi w pierwszej kolejności dojść do wniosku, że nawet najniższa kara przewidziana za dane przestępstwo byłaby niewspółmiernie surowa i że przypadek oskarżonego jest szczególnie uzasadnionym wypadkiem.

Rozważania związane z procesem nadzwyczajnego złagodzenia kary w każdej sytuacji muszą uwzględniać ujemną zawartość bezprawia popełnionego czynu, stopień winy oraz zewnętrzny efekt procesu nadzwyczajnego złagodzenia. Ta ocena rozkłada się na trzy etapy. Pierwszy, dotyczący stwierdzenia istnienia podstawy do nadzwyczajnego złagodzenia kary, drugi - związany z oceną sankcji, jaką należałoby wymierzyć, gdyby nie zaistniała ta sytuacja, która ma stanowić podstawę nadzwyczajnego złagodzenia i trzeci, polegający na przeprowadzeniu bilansu i stwierdzeniu, czy zachodzi w danym przypadku szczególne uzasadnienie dla nadzwyczajnego złagodzenia kary, a więc czy nawet najniższa kara przewidziana za dane przestępstwo byłaby niewspółmiernie surowa dla sprawcy.

W ocenie Sądu Apelacyjnego powyższych rozważań Sąd I instancji nie poczynił.

Młody wiek oskarżonego, dotychczasowa niekaralność czy przyznanie się do winy - na etapie postępowania przygotowawczego, choć niewątpliwie stanowią istotne okoliczności łagodzące, nie mogą być uznane za decydujące dla zastosowania nadzwyczajnego złagodzenia kary.

Wniosek

Obrońca oskarżonego wniósł o:

2.  „…zmianę zaskarżonego wyroku poprzez zmianę kwalifikacji prawnej czynów zarzucanych oskarżonemu i zakwalifikowanie czynów, jako ciągu przestępstw, tj. przestępstw z art.160 § 1 kk w zw. z art.157 § 2 kk i art.157 § 4 kk i art.11 § 2 kk w zw. z art.91 § 1 kk jako narażenia na bezpośrednie niebezpieczeństwo utraty życia albo ciężkiego uszczerbku na zdrowiu skutkującego naruszeniem czynności narządu ciała trwającego nie dłużej niż 7 dni i wymierzenie stosownej kary uwzględniając nadzwyczajne złagodzenie kary, na podstawie art.60 § 1 i § 6 pkt.4 kk

3.  w przypadku gdy Sąd nie uwzględni wniosku określonego w pkt 1 powyżej (…) o zmianę zaskarżonego orzeczenia w części dotyczącej kary i wymierzenie względem oskarżonego kary 3 lat pozbawienia wolności

Prokurator wniósł o:

„…zmianę zaskarżonego wyroku poprzez orzeczenie wobec N. L. kary 10 lat pozbawienia wolności…”

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

☒ zasadny

☐ częściowo zasadny

☐ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny.

Co do wniosków obrońcy oskarżonego:

Oczywiście bezzasadnym jest wniosek obrońcy oskarżonego, o zmianę zaskarżonego wyroku poprzez zmianę kwalifikacji prawnej czynów zarzucanych oskarżonemu i zakwalifikowanie czynów, jako ciągu przestępstw, tj. przestępstw z art.160 § 1 kk w zw. z art.157 § 2 kk i art.157 § 4 kk i art.11 § 2 kk w zw. z art.91 § 1 kk jako narażenia na bezpośrednie niebezpieczeństwo utraty życia albo ciężkiego uszczerbku na zdrowiu skutkującego naruszeniem czynności narządu ciała trwającego nie dłużej niż 7 dni

Przestępstwo z art. 160 § 1 k.k. polega na narażeniu człowiek na bezpośrednie niebezpieczeństwo utraty życia lub ciężkiego uszczerbku na zdrowiu. Przestępstwo to popełnione może zostać jedynie poprzez działanie polegające na stworzeniu lub zwiększeniu okoliczności, które naruszają oparte na wiedzy i doświadczeniu reguły postępowania w stosunku do drugiego człowieka i które chronią bezpieczeństwo życia lub zdrowia ludzkiego przed zagrożeniem na tej drodze, na której sprawca je w rzeczywistości sprowadził. Skutkiem działania sprawcy musi być zaś narażenie pokrzywdzonego na bezpośrednie niebezpieczeństwo wystąpienia wskazanego wyżej skutku. Niebezpieczeństwo to rozumiane jako pewna obiektywna sytuacja, czyli pewien szczególny układ rzeczy i zjawisk, z którego rozwojem zachodzi wysokie prawdopodobieństwo nastąpienia uszczerbku – utraty życia lub ciężkiego uszczerbku na zdrowiu. Ten układ musi charakteryzować się dynamicznym rozwojem, nie może więc być układem względnie stabilnym. Zasadniczą bowiem cechą niebezpieczeństwa jest to, że sytuacja, która pojęcie to określa, ma właściwość przechodzenia w inny stan. Wreszcie strona podmiotowa przestępstwa z art. 160 § 1 k.k. polega na umyślności w postaci zamiaru bezpośredniego (sprawca chce) lub ewentualnego (sprawca przewiduje możliwość narażenia człowieka na bezpośrednie niebezpieczeństwo utraty życia lub ciężkiego uszczerbku na zdrowiu i godzi się na takie narażenie).

Owo narażenie nie może wynikać jakby z bezpośredniego zachowania, działania sprawcy.

Nadto jak wyżej wykazano przyjęta przez Sąd I instancji kwalifikacja czynu jest właściwa.

Co do wniosków prokuratora:

Sąd Apelacyjny uznał, że wniosek prokuratora jest zasadny.

Zmienił więc zaskarżony wyrok w ten sposób, że z podstawy wymiaru kary wyeliminował art.60 § 1 i 6 pkt.2 kk i wymierzoną oskarżonemu N. L. kare pozbawienia wolności podwyższył do 10 lat. W pozostałej części zaskarżony wyrok utrzymano w mocy.

W ocenie Sądu Apelacyjnego tak wymierzona kara uwzględnia wszystkie okoliczności wiążące się z poszczególnymi ustawowymi dyrektywami i wskaźnikami wymiaru. Sąd wymierzając karę oskarżonemu, uwzględnił wszystkie okoliczności wiążące się z poszczególnymi dyrektywami i wskaźnikami jej wymiaru.

4.  OKOLICZNOŚCI PODLEGAJĄCE UWZGLĘDNIENIU Z URZĘDU

1.

Zwięźle o powodach uwzględnienia okoliczności

5.  ROZSTRZYGNIĘCIE SĄDU ODWOŁAWCZEGO

0.15.1. Utrzymanie w mocy wyroku sądu pierwszej instancji

0.11.

Przedmiot utrzymania w mocy

0.1utrzymano w mocy w zakresie przypisania oskarżonemu popełnienia przestępstwa z art.13 § 1 kk w zw. z art.148 § 1kk w zw. z art.157 § 2 i 4 i art.11 § 2 kk

Zwięźle o powodach utrzymania w mocy

jak w pkt. 3

0.15.2. Zmiana wyroku sądu pierwszej instancji

0.0.11.

Przedmiot i zakres zmiany

0.0.1Zmieniono zaskarżony wyrok w ten sposób, że z podstawy wymiaru kary wyeliminowano art.60 § 1 i 6 pkt.2 kk i wymierzoną oskarżonemu N. L. kare pozbawienia wolności podwyżono do 10 lat.

Zwięźle o powodach zmiany

0.15.3. Uchylenie wyroku sądu pierwszej instancji

0.15.3.1. Przyczyna, zakres i podstawa prawna uchylenia

1.1.

☐ art. 439 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

2.1.

Konieczność przeprowadzenia na nowo przewodu w całości

☐ art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

3.1.

Konieczność umorzenia postępowania

☐ art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia i umorzenia ze wskazaniem szczególnej podstawy prawnej umorzenia

4.1.

☐ art. 454 § 1 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

0.15.3.2. Zapatrywania prawne i wskazania co do dalszego postępowania

0.15.4. Inne rozstrzygnięcia zawarte w wyroku

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

6.  Koszty Procesu

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

3

Sąd zwolnił oskarżonego od zwrotu Skarbowi Państwa wydatków poniesionych w postępowaniu odwoławczym i nie wymierzono mu opłaty.

Sąd uwzględnił sytuacje materialna oskarżonego i fakt odbywania długoterminowej kary pozbawienia wolności.

7.  PODPIS

I. P. P. G. M. K.