Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 11 lutego 2014 roku

Sąd Okręgowy – V Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Legnicy

w składzie:

Przewodniczący: SSO Krzysztof Główczyński

Protokolant: Magdalena Pańków

po rozpoznaniu w dniu 28 stycznia 2014 roku w Legnicy

sprawy z wniosku E. K.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w L.

o emeryturę

na skutek odwołania E. K.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w L.

z dnia 18 października 2013 roku

znak (...)

oddala odwołanie.

Sygn. akt VU 1672/13

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 18 października 2013 r. w sprawie (...) Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w L. odmówił E. K. prawa do emerytury z tytułu wykonywania pracy w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze. W uzasadnieniu decyzji organ rentowy wskazał, że wnioskodawca nie spełnia warunków niezbędnych do przyznania emerytury w obniżonym wieku emerytalnym określonych w art. 184 ust. 1 w zw. z art. 32 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, bowiem na dzień 1 stycznia 1999 r. wykazał 12 lat, 9 miesięcy i 29 dni pracy, o której mowa § 4 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudniony w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze. Do stażu pracy w warunkach szczególnych organ rentowy nie uwzględnił okresu zatrudnienia wnioskodawcy w Zakładzie (...) Sp. z o.o. z siedzibą w L. od 1 kwietnia 1994 r. do 31 stycznia 1998 r., ponieważ w świadectwie pracy z dnia 6 września 2013 r. nie określono charakteru pracy ściśle według wykazu, działu i pozycji rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r.

Odwołanie od powyższej decyzji złożył E. K. domagając się jej zmiany poprzez przyznanie mu prawa do emerytury. W uzasadnieniu odwołania wnioskodawca zarzucił, iż decyzja organu rentowego pozostaje w sprzeczności z treścią wyroku z dnia 31 lipca 2013 r. w sprawie o sygn. akt IV P 158/13, w którym Sąd Rejonowy w Lubinie nakazał Syndykowi Masy Upadłości Zakładu (...) Sp. z o.o. w upadłości likwidacyjnej w L., aby sprostował świadectwo pracy wydane E. K. poprzez zamieszczenie w nim informacji, że w okresie od 1 kwietnia 1994 r. do 31 maja 2013 r. wykonywał prace wymienione w dziale XIV poz. 14 pkt 1 załącznika nr 1 do Zarządzenia nr 3 Ministra Hutnictwa i Przemysłu Maszynowego z dnia 30 marca 1985 r. w sprawie stanowisk pracy, na których wykonywane są prace w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze w zakładach pracy resortu hutnictwa przemysłu maszynowego polegające na naprawie pomp wtryskowych, wtryskiwaczy i gaźników do silników spalinowych.

W odpowiedzi na odwołanie Zakład Ubezpieczeń Społecznych wniósł o jego oddalenie, podtrzymując stanowisko wyrażone w zaskarżonej decyzji.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

E. K., urodzony w dniu (...)na dzień 1 stycznia 1999 r. udowodnił 25 lat, 3 miesiące i 24 dni okresów składkowych i nieskładkowych, a w tym 12 lat, 9 miesięcy i 29 dni pracy, o której mowa § 4 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudniony w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze. Wnioskodawca nie przystąpił do otwartego funduszu emerytalnego.

/okoliczności bezsporne/

W okresie od 1 kwietnia 1994 r. do 31 stycznia 1998 r. E. K. był zatrudniony w Zakładzie (...) Sp. z o.o. z siedzibą w L..

W spornym okresie wnioskodawca pracował w pogotowiu technicznym, które zajmowało się usuwaniem awarii ciągników i samochodów osobowych należących do zakładu. Po przybyciu na miejsce awarii E. K. demontował uszkodzone podzespoły pojazdów (układ paliwowy, pompy wtryskowe gaźniki do silników spalinowych), które montował w uszkodzonym pojeźdźcie po uprzednim przeprowadzeniu naprawy w warsztacie zlokalizowanym na terenie spółki. W okresie zatrudnienia w Zakładzie (...) Sp. z o.o. z siedzibą w L. wnioskodawca zajmował się również naprawą dźwigów budowlanych i samojezdnych, koparek, urządzeń poddozorowych (suwnice) oraz wind na terenie Huty (...) oraz Huty (...), Zakładów (...), Zakładów (...) oraz Zakładów (...). Część prac wykonywana była na wysokości.

dowody: - przesłuchanie wnioskodawcy: 00:14:57-00:25:22;

- akta sprawy IVP158/13: zeznania świadka B. K., k. 30v; zeznania świadka M. H., k. 30v;

- akta osobowe: umowa o pracę z dnia 01.04.1994 r.; wniosek o zmianę stanowiska pracy; świadectwo pracy z dnia 06.09.2013 r.; angaże.

Wyrokiem z dnia 31 lipca 2013 r. w sprawie IV P 158/13 Sąd Rejonowy w Lubinie nakazał Syndykowi Masy Upadłości Zakładu (...) Sp. z o.o. w upadłości likwidacyjnej w L. sprostować wydane E. K. świadectwo pracy w ten sposób, ze w punkcie IV ustęp 8 wpisać: w okresie od 1 kwietnia 1994 r. do 31 maja 2013 r. wykonywał prace wymienione w dziale XIV poz. 14 pkt 1 załącznika nr 1 do Zarządzenia nr 3 Ministra Hutnictwa i Przemysłu Maszynowego z dnia 30 marca 1985 r. w sprawie stanowisk pracy, na których wykonywane są prace w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze w zakładach pracy resortu hutnictwa i przemysłu maszynowego (Dz. Urz. MHiPM nr 1-3 poz. 1) polegające na naprawie pomp wtryskowych, wtryskiwaczy i gaźników do silników spalinowych.

dowody: akta sprawy IV P 158/13: wyrok Sądu Rejonowego w Lubinie z dnia 31.07.2013 r., k. 32.

W dniu 11 października 2013 r. E. K. złożył wniosek o przyznanie prawa do emerytury z tytułu wykonywania pracy w warunkach szczególnych lub w szczególnym charakterze.

/okoliczności bezsporne/

Sąd zważył, co następuje:

Odwołanie E. K. nie zasługiwało na uwzględnienie.

Zgodnie z treścią przepisu art. 184 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. ustawy emerytalnej, ubezpieczonym urodzonym po dniu 31 grudnia 1948 r. przysługuje emerytura po osiągnięciu wieku przewidzianego w art. 32 wskazanej ustawy, jeżeli w dniu wejścia w życie ustawy osiągnęli okres zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze wymagany w przepisach dotychczasowych do nabycia prawa do emerytury w wieku niższym niż 65 lat - dla mężczyzn oraz okres składkowy i nieskładkowy, o którym mowa w art. 27 tj. 25 lat dla mężczyzn. Emerytura, o której mowa, przysługuje pod warunkiem nieprzystąpienia do otwartego funduszu emerytalnego albo złożenia wniosku o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w otwartym funduszu emerytalnym, za pośrednictwem Zakładu, na dochody budżetu państwa.

Zgodnie zaś z dyspozycją art. 32 ust. 1 ustawy emerytalnej, ubezpieczonym urodzonym przed dniem 1 stycznia 1949 r., będącym pracownikami, o których mowa w ust. 2-3, zatrudnionymi w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, przysługuje emerytura w wieku niższym niż określony w art. 27 pkt 1. Wiek emerytalny, o którym mowa we wskazanym artykule, rodzaje prac lub stanowisk oraz warunki, na podstawie których osobom zatrudnionym w szczególnych warunkach przysługuje prawo do emerytury, ustala się na podstawie przepisów dotychczasowych, tj. rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U. z 1983 r. Nr 8, poz. 43 z późn. zm.). Z dyspozycji § 4 ust. 1 cytowanego rozporządzenia wynika, że pracownik, który wykonywał prace w szczególnych warunkach, wymienione w wykazie A, nabywa prawo do emerytury, jeżeli spełnia łącznie następujące warunki osiągnął wiek emerytalny wynoszący 60 lat dla mężczyzn, ma okres zatrudnienia 25 lat, w tym co najmniej 15 lat pracy w szczególnych warunkach. Przy czym, zgodnie z § 2 ust. 1 i ust. 2 rozporządzenia okresami pracy uzasadniającymi prawo do świadczeń na zasadach określonych w rozporządzeniu są okresy, w których praca w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze jest wykonywana stale i w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na danym stanowisku pracy.

Okresy, o których mowa powyżej, stwierdza zakład pracy, na podstawie posiadanej dokumentacji, w świadectwie wykonywania prac w szczególnych warunkach, wystawionym według wzoru stanowiącego załącznik do przepisów wydanych na podstawie § 1 ust. 2 rozporządzenia, lub w świadectwie pracy. Zgodnie z § 22 ust. 2 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 11 października 2011 r. w sprawie postępowania o świadczenia emerytalno – rentowe i zasad wypłaty tych świadczeń istnieje możliwość udowodnienia zeznaniami świadków okresu składkowego, od którego zależy prawo lub wysokość świadczenia w przypadku braku odmiennych regulacji ustawowych w tym przedmiecie. Dowód ten dopuszcza się pod warunkiem złożenia przez zainteresowanego oświadczenia w formie pisemnej lub ustnej do protokołu, że nie może on przedłożyć odpowiedniego dokumentu potwierdzającego ten okres.

Na gruncie niniejszej sprawy bezspornym było, iż wnioskodawca nie przystąpił do otwartego funduszu emerytalnego, w dniu (...). osiągnął wiek emerytalny, zaś na dzień 1 stycznia 1999 r. wykazał 25 lat, 3 miesiące i 24 dni stażu ubezpieczeniowego, o którym mowa w art. 27 ust. 1 pkt 2 ustawy emerytalnej.

Kwestią sporną pomiędzy stronami niniejszego postępowania było natomiast ustalenie, czy ubezpieczony spełniał pozostałe warunki niezbędne do nabycia prawa do emerytury. Zdaniem Zakładu Ubezpieczeń Społecznych na dzień 1 stycznia 1999 r. ubezpieczony wykazał 12 lat, 9 miesięcy i 29 dni pracy, o której mowa § 4 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. E. K. argumentował natomiast, iż decyzja organu rentowego jest niezgodna ze stanem faktycznym, bowiem prace w warunkach szczególnych w wymiarze umożliwiającym mu nabycie prawa do emerytury w obniżonym wieku emerytalnym wykonywał w okresie zatrudnienia w Zakładzie (...) Sp. z o.o. z siedzibą w L. od 1 kwietnia 1994 r. do 31 stycznia 1998 r.

Na wstępie należało wskazać, iż wnioskodawca legitymował się świadectwem pracy z dnia 6 września 2013 r., z którego wynikało, iż będąc zatrudnionym na stanowisku mechanika remontowego oraz mechanika remontowego-brygadzisty, stale i w pełnym wymiarze czasu pracy wykonywał prace wymienione w dziale XIV poz. 14 pkt 1 załącznika nr 1 do Zarządzenia nr 3 Ministra Hutnictwa i Przemysłu Maszynowego z dnia 30 marca 1985 r. w sprawie stanowisk pracy, na których wykonywane są prace w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze w zakładach pracy resortu hutnictwa i przemysłu maszynowego polegające na naprawie pomp wtryskowych, wtryskiwaczy i gaźników do silników spalinowych. Istotne jest jednak, iż treść świadectwa pracy nie jest wiążąca w postępowaniu przed sądami pracy i ubezpieczeń społecznych, albowiem nie jest to dokument urzędowy i nie tworzy żadnych praw podmiotowych (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 17 maja 1996 r., sygn. akt I PRN 40/96).

Uwagę zwraca, że zamieszczenie w świadectwie pracy z dnia 6 września 2013 r. informacji o wykonywaniu przez wnioskodawcę w okresie od 1 kwietnia 1994 r. do 31 maja 2013 r. prac wymienionych w dziale XIV poz. 14 pkt 1 załącznika nr 1 do Zarządzenia nr 3 Ministra Hutnictwa i Przemysłu Maszynowego z dnia 30 marca 1985 r. nastąpiło w wykonaniu wyroku z dnia 31 lipca 2013 r. w sprawie IV P 158/13, w którym Sąd Rejonowy w Lubinie nakazał sprostować Syndykowi Masy Upadłości Zakładu (...) w L. wydane E. K. świadectwo pracy.

Istotne jest jednak, że rozpatrując niniejszą sprawę, Sąd nie był związany prawomocnym orzeczeniem, jakie zapadło w sprawie IV P 158/13, a zatem miał prawo do samodzielnej oceny, czy w okresie zatrudnienia w Zakładzie (...) Sp. z o.o. z siedzibą w L. E. K. wykonywał stale i w pełnym wymiarze czasu pracy prace w warunkach szczególnych. Zgodnie z art. 11 k.p.c. tylko ustalenie prawomocnego wyroku skazującego co do popełnienia przestępstwa, wydanego w postępowaniu karnym, wiąże sąd w postępowaniu cywilnym. Nie o takim natomiast związaniu stanowi art. 365 § 1 k.p.c., stwierdzając moc wiążącą prawomocnego orzeczenia sądu wobec stron, sądów, organów państwowych i innych osób. Powyższe oznacza, że żaden z wymienionych podmiotów nie może negować faktu istnienia prawomocnego orzeczenia sądu i jego określonej treści, niezależnie od tego, czy był, czy nie był stroną tego postępowania. Moc wiążąca prawomocnego orzeczenia sądu cywilnego nie oznacza jednak związania tym wyrokiem Sądu orzekającego w innej sprawie (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 15 lipca 1998 r., sygn. akt II UKN 129/98). Orzeczenie, jakie zapadło w sprawie IV P 158/13 stanowi natomiast jeden z dowodów podlegających ocenie na tle całości zebranego w sprawie materiału dowodowego. Taką wykładnię przepisu art. 365 § 1 k.p.c. potwierdza jego odczytanie w powiązaniu z art. 366 k.p.c. Powaga rzeczy osądzonej prawomocnym wyrokiem sądu cywilnego, o której mowa w art. 366 k.p.c., wyłącza wszczęcie postępowania między tymi samymi stronami i dotyczącego tego samego przedmiotu sporu. Zatem jedynie wówczas, gdyby postępowanie w sprawie IV P 185/13 zakończone prawomocnym wyrokiem Sądu Rejonowego w Lubinie i postępowanie w przedmiotowej sprawie dotyczyło tych samych stron i tego samego roszczenia, to sądy pierwszej i drugiej instancji nie mogłyby prowadzić postępowania w zakresie prawomocnie już rozstrzygniętego przedmiotu sporu. Jednakże sprawa o sprostowanie świadectwa pracy jest przedmiotowo inna od sprawy o świadczenie emerytalne; toczyła się między innymi stronami, niż sprawa z zakresu ubezpieczeń społecznych. Ta dwoistość postępowania przy dochodzeniu odrębnych roszczeń z tytułu wykonywania pracy w warunkach szczególnych stwarza niezależność od siebie tych postępowań sądowych (por. uchwała Sądu Najwyższego z dnia 21 września 2004 r., sygn. akt II UZP 8/2004).

Niezależnie od powyższego należało wskazać, iż „przepisy branżowe”, do których odwołuje się treść orzeczenia z dnia 31 lipca 2013 r. nie mają charakteru wiążącego, a ocena, czy określona praca może być uznana za pracę w warunkach szczególnych dokonywana jest na podstawie powołanego wyżej rozporządzenia Rady Ministrów z 1983 r. oraz załączonych do niego wykazów. Istotne jest również i to, że w toku postępowania prowadzonego pod sygnaturą IV P 158/13 wnioskodawca domagał się przeprowadzenia postępowania dowodowego na okoliczność ustalenia, iż w okresie zatrudnienia w Zakładzie (...) Sp. z o.o. z siedzibą w L. wykonywał prace w warunkach szczególnych. Przeprowadzone w sprawie postępowanie dowodowe nie prowadziło natomiast do ustalenia, czy prace te wnioskodawca wykonywał stale i w pełnym wymiarze czasu pracy.

Tymczasem, w wyniku analizy treści dokumentów zgromadzonych w aktach osobowych oraz ubezpieczeniowych wnioskodawcy, a także zeznań E. K. Sąd doszedł do przekonania, iż okres zatrudnienia od 1 kwietnia 1994 r. do 31 grudnia 1998 r. w Zakładzie (...) Sp. z o.o. z siedzibą w L. nie podlegał uwzględnieniu do stażu pracy w warunkach szczególnych.

Sąd miał na uwadze, że wnioskodawca wyjaśnił, iż w spornym okresie, będąc zatrudniony w pogotowiu technicznym wykonywał prace związane z naprawą układów paliwowych, pomp wtryskowych oraz gaźniki do silników spalinowych w ciągnikach i samochodach osobowych należących do spółki, a więc prace wskazane w dziale XIV poz. 14 wykazu A stanowiącego załącznik do rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. (prace przy naprawie pomp wtryskowych, wtryskiwaczy i gaźników do silników spalinowych). Istotne jest jednak, że tylko okresy wykonywania zatrudnienia w pełnym wymiarze czasu pracy kreują i wypełniają weryfikowalne kryterium uznania pracy o cechach znacznej szkodliwości dla zdrowia lub znacznego stopnia uciążliwości, lub wymagającej wysokiej sprawności psychofizycznej ze względu na bezpieczeństwo własne lub otoczenia. Taki sam warunek odnosi się do wymagania stałego wykonywania takich prac, co oznacza, że krótsze dobowo (nie w pełnym wymiarze obowiązującego czasu pracy na danym stanowisku), a nie stałe świadczenie pracy wyklucza dopuszczalność uznania pracy za świadczoną w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze wskutek niespełnienia warunku stałej znacznej szkodliwości dla zdrowia lub stałego znacznego stopnia uciążliwości wykonywanego zatrudnienia.

Tymczasem E. K. podał, iż w okresie zatrudnienia w Zakładzie (...) Sp. z o.o. w L. poza pracami przy naprawie pomp wtryskowych i gaźników zajmował się również naprawą dźwigów, koparek, wind i urządzeń poddozorowych na terenie Huty (...) oraz Huty (...), Zakładów (...), Zakładów (...) oraz Zakładów (...), co znalazło odzwierciedlenie w treści zeznań B. K. i M. H.. Wprawdzie zgodnie z ugruntowanym w judykaturze poglądem, w stosunku do czynności wykonywanych w warunkach nienarażających na działanie czynników szkodliwych dla zdrowia o charakterze incydentalnym, krótkotrwałym, ubocznym w stosunku do czynności podstawowych kwalifikowanych jako praca w szczególnych warunkach, to nie ma podstaw, aby tej pracy nie zaliczać do okresu uprawniającego do emerytury w obniżonym wieku emerytalnym na podstawie art. 184 ustawy emerytalnej (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 12 kwietnia 2012r., sygn. akt II UK 233/11). Istotne jest jednak, iż prace związane z naprawą dźwigów, koparek, wind i urządzeń poddozorowych stanowiły istotną część obowiązków wnioskodawcy, a zatem nie sposób przypisać im charakteru ubocznego względem czynności podstawowych kwalifikowanych jako praca w szczególnych warunkach.

W konsekwencji E. K. nie wykazał, że na dzień 1 stycznia 1999 r. legitymuje się stażem pracy w warunkach szczególnych w wymiarze określonym w § 4 rozporządzenia Rady ministrów z dnia 7 lutego 1983 r.

Mając powyższe na uwadze Sąd, na podstawie art. 477 ¹⁴ § 1 k.p.c. oddalił odwołanie wnioskodawcy od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w L. z dnia 18 października 2013 r. w sprawie (...).