Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 25 stycznia 2021 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych I Oddział w Ł.

na podstawie art. 15zx ustawy z dnia 2 marca 2020 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem (...)19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych (Dz. U. poz. 374, z późn. zm.) w związku z art. 83 ust. 1 i 2 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz. U. z 2020 r. poz. 266, z późn. zm.), zobowiązał K. R. do zwrotu różnicy nienależnie pobranego świadczenia postojowego wypłaconego:

- w dniu 4 czerwca 2020 r. w kwocie 650,81 zł wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie, w wysokości i na zasadach określonych przepisami prawa cywilnego, naliczonymi od 1 lipca 2020 r. do dnia zwrotu.

- w dniu 2 lipca 2020 r. w kwocie 650,81 zł wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie, w wysokości i na zasadach określonych przepisami prawa cywilnego, naliczonymi od 1 sierpnia 2020 r. do dnia zwrotu.

W uzasadnieniu decyzji podniesiono, iż Płatnik (...) złożył za K. R. w dniu 29 maja 2020 r. wniosek (...) o wypłatę świadczenia postojowego. We wniosku wykazał miesięczny przychód, który wynika z umowy w kwocie 1429,19 zł i przychód osiągnięty w miesiącu poprzedzającym miesiąc złożenia wniosku w kwocie 1429,19 zł. Na podstawie tych danych wypłacono wnioskodawczyni świadczenie postojowe w kwocie 2080,00 zł i kolejne świadczenie na podstawie wniosku K. R. (...) w kwocie 2080,00 zł. W wyniku przeprowadzonego postępowania wyjaśniającego z płatnikiem ustalono, że przychód osiągnięty w miesiącu poprzedzającym miesiąc złożenia wniosku tj. kwietniu wyniósł 442 zł zł. W wyniku tej korekty należne dla K. R. świadczenie wynosi 1429,19 zł. Dlatego różnica między świadczeniem wypłaconym a należnym podlega zwrotowi. Tym samym wnioskodawczyni jako osoba, która pobrała nienależne świadczenie postojowe jest zobowiązana do jego zwrotu wraz z odsetkami za opóźnienie, w wysokości i na zasadach określonych przepisami prawa cywilnego. Decyzji zobowiązującej do zwrotu nienależnie pobranego świadczenia postojowego nie wydaje się później niż w terminie 5 lat od dnia, w którym wypłacono nienależne świadczenie postojowe. W rozpoznawanym przypadku świadczenie postojowe zostało wypłacone w dniu 4 czerwca 2020 r. Kwota nienależnie pobranego świadczenia postojowego ustalona prawomocną decyzją oraz kwoty odsetek i kosztów upomnienia ulegają przedawnieniu z upływem 3 lat, licząc od dnia, w którym decyzja o ustaleniu i zwrocie nienależnie pobranego świadczenia stała się prawomocna.

/ decyzja k.7-8 akt ZUS/

Od powyższej decyzji odwołanie wniosła ubezpieczona K. W., wnosząc o zmianę decyzji i zwolnienie z obowiązku zwrotu spornej kwoty, i zasądzenie kosztów procesu wg. norm przepisanych. W uzasadnieniu odwołania podniesiono, że co prawda organ rentowy nie wskazał, z jakiego powodu przyjął, że płatnik wskazał nieodpowiedni przychód, to zdaniem wnioskodawczyni przyczyną jest niewłaściwe przyjęcie przez organ rentowy daty, w jakiej został złożony wniosek. W ocenie ubezpieczonej datą złożenia wniosku przez osobę uprawnioną jest data jego złożenia u zleceniodawcy jako pośrednika. Przekazanie wniosku do ZUS przez zleceniodawcę ma już wyłącznie charakter formalno – techniczny.

/odwołanie k. 3-5/

Organ rentowy wniósł o oddalenie odwołania wywodząc jak w zaskarżonej decyzji. Ponadto podniósł, iż w związku z tym, że wniosek został złożony przez płatnika w dniu 29 maja 2020 r, winien być wzięty pod uwagę przychód z miesiąca kwietnia ustalony przez organ w postępowaniu wyjaśniającym w kwocie 442 zł, a nie z marca wskazany we wniosku w kwocie 1429,19 zł, zatem pobrane świadczenie w dwóch kolejnych miesiącach było w części nienależne.

/odpowiedź na odwołanie k. 6/

Sąd Okręgowy w Łodzi następujący stan faktyczny:

We wniosku o świadczenie postojowe w związku z przeciwdziałaniem skutkom wywołanym C. -19 dla umów cywilnoprawnych z dnia 30.04.2020 r, wskazano, że (...) Sp. z o.o. łączy umowa zlecenie z dnia 29.01.2020 r, nastąpiło ograniczenie wykonywania umowy, miesięczny przychód, który wynika z umowy to 1429,19 zł, przychód osiągnięty w miesiącu poprzedzającym złożenie wniosku wyniósł 1429,19 zł. Ubezpieczona oświadczyła zleceniobiorcy, że nie podlega ubezpieczeniu z innego tytułu, wysokość uzyskanych przychodów z innych umów cywilnoprawnych w miesiącu poprzedzającym miesiąc złożenia wniosku wynosi 0 zł.

/wniosek – k. 2-3 akt ZUS /

Wniosek wpłynął do ZUS w dniu 29 maja 2020 roku.

/okoliczność bezsporna wniosek – k. 2-3 akt ZUS /

Do organu rentowego wpłynęło też pismo z 11.05.2020 r. zatytułowane wniosek o świadczenie postojowe za kolejny okres , które ZUS potraktował jako wniosek o kontynuację świadczenia postojowego dla ubezpieczonej.

/okoliczność bezsporna wniosek – k. 4 akt ZUS /

(...) Sp. z o.o. byli związani umową zlecenia w okresie od 29.01.2020 r,

/ bezsporne wniosek – k. 2-3 akt ZUS /

Przychód wnioskodawczyni z tytułu wskazanej umowy zlecenia za marzec 2020 r wyniósł 1429,19 zł, a za kwiecień 2020 r. 442 zł

/okoliczność bezsporna/

Organ rentowy wypłacił wnioskodawczyni w dniu 4 czerwca 2020 r. świadczenie postojowe w wysokości 2080 zł na podstawie wniosku z dnia 29.05.2020 r. Następnie w dniu 2.07.2020 r. ZUS kontynuując wypłatę świadczenia na podstawie wniosku z dnia 11.05.2020 r. przyznał jej kwotę 2080 zł.

/okoliczność bezsporna/

Sąd Okręgowy w Łodzi zważył, co następuje:

W świetle zebranego w sprawie materiału dowodowego i poczynionych
na jego podstawie ustaleń faktycznych, odwołanie jest zasadne.

Prawo do świadczenia postojowego wynika z ustawy z dnia 2 marca 2020 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem (...)19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych (t.j. Dz.U. z 2020 r. poz. 1842)

Świadczenie to przysługuje, gdy w następstwie wystąpienia (...)19 doszło do przestoju w prowadzeniu działalności odpowiednio przez osobę prowadzącą pozarolniczą działalność gospodarczą albo przez zleceniodawcę lub zamawiającego, z którymi została zawarta umowa cywilnoprawna w rozumieniu art. 15zq ust. 1 pkt 2 i ust. 3 ustawy covidowej.

Zgodnie z art. 15zq ust. 1 pkt 2 ww. ustawy, osobie wykonującej umowę agencyjną, umowę zlecenia, inną umowę o świadczenie usług, do której zgodnie z ustawą z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny stosuje się przepisy dotyczące zlecenia albo umowę o dzieło przysługuje świadczenie postojowe.

W myśl art. 15zq ust. 5 ustawy osobie wykonującej umowę cywilnoprawną świadczenie postojowe przysługuje, jeżeli:

1) umowa cywilnoprawna została zawarta przed dniem 1 kwietnia 2020 r.

2) przychód z umowy cywilnoprawnej w rozumieniu przepisów o podatku dochodowym od osób fizycznych uzyskany w miesiącu poprzedzającym miesiąc, w którym został złożony wniosek o świadczenie postojowe, nie był wyższy od 300% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia z poprzedniego kwartału ogłaszanego przez Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego na podstawie przepisów o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, obowiązującego na dzień złożenia wniosku;

3) nie podlega ubezpieczeniom społecznym z innego tytułu.

Zgodnie z art. 15 zs ustawy covidowej, ustalenie prawa do świadczenia postojowego następuje na wniosek osoby, o której mowa w art. 15zq ust. 1, zwanej dalej "osobą uprawnioną", składany do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (ust. 1). W przypadku osoby wykonującej umowę cywilnoprawną wniosek składany jest za pośrednictwem odpowiednio zleceniodawcy lub zamawiającego (ust. 2). Oznacza to, że wniosek pochodzi od zleceniobiorcy, a jedynie jego "przekazicielem" jest płatnik - w tym przypadku zleceniodawca.

Odpowiednio ( ust 4) zleceniodawca lub zamawiający załącza do wniosku:

1) oświadczenie potwierdzające:

a) niedojście do skutku lub ograniczenie wykonywania umowy cywilnoprawnej z powodu przestoju w prowadzeniu działalności, o którym mowa w art. 15zq ust. 3,

b) datę zawarcia i wysokość wynagrodzenia z tytułu umowy cywilnoprawnej,

c) uzyskanie przez osobę wykonującą umowę cywilnoprawną w miesiącu poprzedzającym miesiąc, w którym został złożony wniosek o świadczenie postojowe, przychodu nie wyższego niż 300% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia z poprzedniego kwartału ogłaszanego przez Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego na podstawie przepisów o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, obowiązującego na dzień złożenia wniosku,

d) otrzymanie oświadczenia od osoby wykonującej umowę cywilnoprawną, że nie podlega ubezpieczeniom społecznym z innego tytułu oraz o wysokości uzyskanych przychodów z innych umów cywilnoprawnych;

2) kopię umów cywilnoprawnych.

Jak wynika z regulacji ust. 4 pkt d), to zleceniobiorca składa oświadczenie o niepodleganiu ubezpieczeniom społecznym z innego tytułu oraz o wysokości uzyskanych przychodów z innych umów cywilnoprawnych.

W ocenie Sądu więc data takiego oświadczenia - a więc jednocześnie wniosku osoby ubiegającej się o świadczenie jest decydująca przy ocenie uprawnienia do świadczenia postojowego. Według tej daty organ rentowy winien badać, czy ubiegający się o świadczenie podlega czy też nie tym ubezpieczeniom oraz jaki jest przychód z umowy cywilnoprawnej w rozumieniu przepisów o podatku dochodowym od osób fizycznych uzyskany w miesiącu poprzedzającym. W tym dniu bowiem ubezpieczony składa oświadczenie o określonej treści, pod rygorem odpowiedzialności karnej za składanie fałszywego oświadczenia. Składa więc wniosek do zleceniodawcy, który następnie przekazuje wniosek do organu rentowego, a więc w istocie wykonuje czynność o charakterze technicznym.

Ubezpieczony nie ma żadnego wpływu na to, w jakim terminie wniosek zostanie przekazany do organu rentowego. A obowiązująca w tamtym okresie regulacja nie dawała możliwości składania wniosku bezpośrednio przez ubezpieczonego ( w myśl art. 15zs ust. 6 ustawy mógł być złożony wyłącznie w formie dokumentu elektronicznego za pomocą profilu informacyjnego utworzonego w systemie teleinformatycznym udostępnionym przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych, opatrzonego kwalifikowanym podpisem elektronicznym, podpisem zaufanym, podpisem osobistym albo wykorzystując sposób potwierdzania pochodzenia oraz integralności danych udostępniony bezpłatnie przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych w systemie teleinformatycznym, tylko w przypadku odmowy złożenia wniosku przez zleceniodawcę w sposób wskazany w art. 15zs ust. 2, osoba uprawniona, która jest zleceniobiorcą, może złożyć wniosek o świadczenie postojowe do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, z czym nie mamy do czynienia w niniejszym postępowaniu).

Przyjmując interpretację organu rentowego, przekazanie wniosku z opóźnieniem narażałoby ubezpieczoną na kolejne konsekwencje, albowiem w związku z upływem czasu, jej oświadczenie co do braku innego tytułu do ubezpieczenia i o wysokości przychodu uzyskanej w miesiącu poprzednim mogłoby okazać się nieaktualne. Przedstawienie przez płatnika wniosku do organu rentowego z opóźnieniem, nie może wywoływać negatywnych konsekwencji dla rzeczywistego uprawnionego, bo w momencie złożenia wniosku nie ma on wpływu na jego dalszy los.

Nie należy też tracić z pola widzenia, iż zgodnie z art. 15zs ust. 7 wnioski o świadczenie postojowe można składać najpóźniej w terminie 3 miesięcy od miesiąca w którym został zniesiony ogłoszony stan epidemii. Ustawodawca wskazując na możliwość złożenia wniosków o przyznanie świadczenia postojowego najpóźniej w terminie 3 miesięcy od miesiąca, w którym został zniesiony stan epidemii, nie uzależniał dotrzymania terminu od istnienia i wykazania przez wnioskodawcę przeszkód uniemożliwiających złożenie takiego wniosku w miesiącu bezpośrednio następującym po miesiącu, w którym spełniał przesłanki do uzyskania tego świadczenia. Tak więc nie da się nie zauważyć wewnętrznej sprzeczności przepisów. Nie można przy tym zakładać, że racjonalny prawodawca wprowadza przepis, który pozwala na złożenie wniosku o świadczenie postojowe po odwołaniu stanu epidemii, jednocześnie ustanawiając takie ograniczenia, które nie pozwalają w żadnym stanie faktycznym na uzyskanie świadczenia po złożeniu wniosku w tym czasie. Należy więc odwołać się do interpretacji przepisów zgodnej nie z jej literalnym brzmieniem, a celem w jakim zostały wprowadzone. W założeniu wprowadzenie świadczenia postojowego miało na celu zminimalizowanie negatywnych skutków ekonomicznych rozprzestrzeniania się (...)19 występujących między innymi u osób fizycznych prowadzących jednoosobową działalność gospodarczą poprzez rekompensatę utraty przychodów z wykonywanej działalności. Przysługuje ono, gdy w następstwie (...)19 doszło do przestoju, obniżenia przychodów z działalności gospodarczej. / Wyrok Sądu Okręgowego w Rzeszowie - IV Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych z dnia 3 września 2020 r. IV U 856/20, Wyrok Sądu Okręgowego w Suwałkach - III Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych z dnia 8 września 2020 r. III U 485/20, Wyrok Sądu Okręgowego w Łodzi z dnia 30 kwietnia 2021 r. VIII U 280/21 Wyrok Sądu Okręgowego w Łodzi z dnia 27 kwietnia 2021 r.VIII U 775/21/

Skoro zatem w niniejszym postępowaniu płatnik – zleceniodawca w dniu 29 maja 2020 r dostarczył do ZUS wniosek o ustalenie prawa do świadczenia postojowego ubezpieczonej, złożony przez nią w dniu 30 kwietnia 2020 r, to według tej daty należy dokonać oceny przesłanek prawa do świadczenia, w tym wysokości osiąganego przechodu w miesiącu poprzedzającym złożenie wniosku, w tym przypadku w marcu 2020 r.

W konsekwencji, nieuprawniony pozostaje wniosek zawarty w zaskarżonej decyzji, że we wniosku został wskazany przychód z nieprawidłowego miesiąca, a tym samym, że wnioskodawczyni pobrała w kolejno dwóch miesiącach częściowo nienależne świadczenie w rozumieniu art. 15 zx ust. 2 pkt.3 ustawy covidowej (świadczenie wypłacone w kwocie wyższej niż należna).

Mając na względzie powyższe, Sąd, na podstawie art. 477 ¹⁴ § 2 k.p.c. Sąd zmienił zaskarżoną decyzję i ustalił, że wnioskodawczyni nie ma obowiązku zwrotu pobranych świadczeń postojowych w kwocie 650,81 wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie naliczonymi od 1 lipca 2020 r. do dnia zwrotu i w kwocie 650,81 zł wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie naliczonymi od 1 sierpnia 2020 r. do dnia zwrotu.

ZARZĄDZENIE

odpis wyroku z uzasadnieniem doręczyć pełnomocnikowi ZUS aktami rentowymi za pośrednictwem poczty

J.L.