Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 12 listopada 2021r.

Sąd Rejonowy w Kaliszu V Wydział Gospodarczy Przewodnicząca sędzia Magdalena Berczyńska-Bruś po rozpoznaniu w dniu 12 listopada 2021r. na posiedzeniu niejawnym

sprawy z powództwa (...) Spółki Akcyjnej we W. przeciwko (...) Spółce Akcyjnej w W. o zapłatę

1.  zasądza od pozwanego (...) Spółki Akcyjnej w W. na rzecz powoda (...) Spółki Akcyjnej we W. kwotę 3.372 zł (trzy tysiące trzysta siedemdziesiąt dwa złote) z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 3 stycznia 2020r. do dnia zapłaty,

2.  oddala powództwo w pozostałym zakresie,

3.  zasądza od pozwanego na rzecz powoda kwotę 1.372,58 zł (jeden tysiąc trzysta siedemdziesiąt dwa złote pięćdziesiąt osiem groszy) tytułem zwrotu kosztów postępowania z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia uprawomocnienia się wyroku do dnia zapłaty,

4.  zwraca powodowi kwotę 136 zł (sto trzydzieści sześć złotych) tytułem niewykorzystanej zaliczki na poczet wynagrodzenia biegłego.

sędzia Magdalena Berczyńska-Bruś

Sygn. akt V GC 1069/20

UZASADNIENIE

Powód (...) Spółka Akcyjna we W. wniósł w dniu 3 marca 2020r. do Sądu Rejonowego w Ostrowie Wielkopolskim pozew przeciwko (...) Spółce Akcyjnej w W. o zapłatę kwoty 492 zł z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 6 marca 2020r. do dnia zapłaty oraz kwoty 4.686,25 zł z ustawowymi odsetkami za opóźnienie liczonymi od dnia 3 stycznia 2020r. do dnia zapłaty. Ponadto wniósł o zasądzenie od pozwanego na rzecz powoda zwrotu kosztów procesu według norm przepisanych.

W uzasadnieniu pozwu wskazano, że w dniu 14 marca 2019r. doszło do zdarzenia, w wyniku którego uszkodzeniu uległ samochód P. nr rej. (...). Sprawca szkody objęty był ochroną ubezpieczeniową pozwanego, stąd właściciel pojazdu dokonał zgłoszenia szkody bezpośrednio u niego. W wyniku postępowania likwidacyjnego pozwany uznał swoją odpowiedzialność za powstałą szkodę oraz wypłacił kwotę 4.542,48 zł. W wyniku umowy cesji powód nabył wierzytelność przysługującą zbywcy wobec pozwanego w związku z przedmiotową szkodą komunikacyjną. Pozwany został poinformowany o dokonanych cesjach wierzytelności i nie zgłaszał żadnych zastrzeżeń w tym zakresie. Powód dokonał analizy kosztorysu naprawy pozwanego oraz dokonał we własnym zakresie przeliczenia kosztów naprawy, niezbędnych do przywrócenia uszkodzonego pojazdu do stanu sprzed zdarzenia powodującego szkodę, w sposób zgodny z technologią zalecaną przez producenta. W wyniku tej analizy stwierdzono, że należne odszkodowanie zostało zaniżone. Celem wyliczenia prawidłowej wysokości kosztów naprawy, powód zlecił sporządzenie prywatnej kalkulacji zewnętrznemu podmiotowi, w związku z czym poniósł koszt w wysokości 492 zł. Dochodzona pozwem kwota stanowi różnicę pomiędzy kosztem naprawy określonym w kalkulacji powoda wraz z kosztami prywatnej ekspertyzy, a sumą pieniężną wypłaconą przez pozwanego tytułem zwrotu kosztów naprawy pojazdu.

Do pozwu załączono decyzję pozwanego wobec poszkodowanego, wezwanie do zapłaty, umowy przelewu wierzytelności i kalkulację naprawy wraz z fakturą za opracowanie i wydanie opinii.

W odpowiedzi na pozew pozwany wniósł o oddalenie powództwa i zasądzenie od powoda na rzecz pozwanego zwrotu kosztów procesu według norm przepisanych. Pozwany przyznał, że w wyniku zgłoszenia szkody w pojeździe P. o nr rej. (...) pozwany przyjął odpowiedzialność za przedmiotową szkodę jako ubezpieczyciel odpowiedzialności cywilnej sprawcy kolizji i dokonał wypłaty odszkodowania w kwocie 4.542,48 tytułem kosztów naprawy. Pozwany wskazał, że poszkodowanemu zaproponowano zorganizowanie całości procesu naprawy w warsztacie należącym do sieci naprawczej (...) S.A., łącznie z odbiorem i zwrotem pojazdu z miejsca jego postoju. Poszkodowany nie skorzystał z propozycji pozwanego, pomimo tego, że ten proponował organizację pełnego procesu naprawy, z wyręczeniem poszkodowanego we wszelkich czynnościach okołonaprawczych. Tego rodzaju zachowanie i dokonanie cesji wierzytelności z oczywistych względów zwiększa szkodę i stanowi nielojalne zachowanie wobec pozwanego. Pozwany dokonał weryfikacji przedłożonego przez powoda kosztorysu do kwoty 8.701,91 zł i zdaniem pozwanego za tę kwotę można było dokonać naprawy uszkodzonego pojazdu w sieci naprawczej z pozwanym przy zastosowaniu oryginalnych części. Pozwany nie sprzeciwia się stosowaniu (i pokrywaniu przez ubezpieczyciela cen części O. Pozwany nie wymusza stosowania innych tańszych części, a jedynie promuje, że dostosuje się do faktycznych i uprawnionych wyborów poszkodowanego. Nieskorzystanie z propozycji strony pozwanej świadczy o braku współdziałania poszkodowanego z ubezpieczycielem i oznacza przyczynienie się do zwiększenia szkody, za które to zwiększenie strona pozwana odpowiedzialności nie ponosi.

Postanowieniem z dnia 28 lipca 2020r. sprawę skierowano do rozpoznania Sądowi Rejonowemu w Kaliszu Wydział Gospodarczy.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

W dniu 14 grudnia 2019r. doszło do uszkodzenia samochodu, który R. P. zakupił jako towar do sprzedaży w ramach prowadzonej działalności gospodarczej polegającej na sprzedaży używanych samochodów. Jednocześnie auta, które są przeznaczone do sprzedaży, są użytkowane przez niego i przez jego żonę. Samochód kupił od osoby fizycznej i stąd ten zakup nie był opodatkowany podatkiem VAT. Również sprzedaż takiego samochodu odbywa się bez podatku VAT. Po zgłoszeniu szkody pozwany zaproponował tytułem odszkodowania kwotę, która była nie do przyjęcia. Nie zaproponowano poszkodowanemu również naprawy w warsztacie naprawczym sieci (...). Samochód naprawiał w O. w warsztatach blacharskim i lakierniczym. Za naprawę rozliczał się gotówką. Pozwany nie dał mu możliwości bezgotówkowej naprawy samochodu. Sam kupował części do naprawy. Były to błotnik, drzwi, poszycie progu, felga. Współpracuje z takim warsztatem, któremu dostarcza części, które sam kupuje. Wszystkie części były oryginalne, kupowane na Allegro. Były to części używane. Samochód był już po gwarancji. Przed zdarzeniem samochód nie był naprawiany.

Dowód: zeznania świadka R. P. (00:06:40 – 00:33:57 minuta rozprawy z

dnia 14.06.2019r. , k. 155- 156 akt)

Pozwany potwierdził zgłoszenie szkody w dniu 18 grudnia 2019r. i wezwał poszkodowanego Japan – (...) w O. do złożenia dokumentów koniecznych do likwidacji szkody. W piśmie wskazano, ze jeżeli poszkodowani nie zdecydują się na naprawę w warsztacie Sieci Naprawczej (...), to przed rozpoczęciem naprawy mają uzgodnić z pozwanym wszystkie jej koszty. Zwrotowi podlegać bowiem będą jedynie celowe i ekonomicznie uzasadnione koszty naprawy.

Dowód: pismo pozwanego z dnia 18.12.2019r. (k. 89v - 90 akt)

Pismem z dnia 20 grudnia 2019r. pozwany zaproponował PPHU Japan – (...) odszkodowanie w wysokości 4.542,48 zł, zgodnie z wykonaną kalkulacją.

Dowód: pismo pozwanego z dnia 20.12.2019r. (k. 108v – 109 akt), ustalenie

wysokości szkody z kalkulacją (k. 109v – 112 akt)

Decyzją z dnia 23 grudnia 2019r. pozwany przekazał do wypłaty PPHU Japan – (...) kwotę 3.693,08 zł.

Dowód: pismo pozwanego z dnia 23.12.2019r. (k. 107v akt)

Decyzją z dnia 2 stycznia 2020r. pozwany przyznał PPHU Japan – (...) w O. kwotę 849,40 zł tytułem odszkodowania, wskazując że wcześniej wypłacono kwotę 3.693,08 zł. Kalkulacja (...) wynosi kwotę 4.542,48 zł.

Dowód: pismo pozwanego z dnia 2.01.2020r. (k. 12, 106v akt)

W dniu 9 stycznia 2020r. M. P. i R. P. dokonali na rzecz K. D. cesji wierzytelności wynikającej z dochodzenia należności z tytułu naprawy pojazdu marki P. (...) oraz utraty jego wartości handlowej, jaka im przysługiwała w stosunku do pozwanego oraz do sprawcy zdarzenia, powstałej na skutek zdarzenia z dnia 14 grudnia 2019r. i dokonali zawiadomienia pozwanego o przelewie wierzytelności.

Dowód: umowa przelewu wierzytelności nr (...) (k. 20 akt),

zawiadomienie o przelewie wierzytelności (k. 21 akt)

W dniu 13 stycznia 2020r. K. D. jako cedent zbył odpłatnie na rzecz powoda (cesjonariusza) wierzytelności z tytułu poniesienia kosztów naprawy pojazdu, utraty jego wartości handlowej i powstania szkody całkowitej w pojeździe, przysługujące cedentowi od ubezpieczyciela – pozwanego. Cedent powiadomił pozwanego o przelewie.

Dowód : umowa przelewu wierzytelności z 13.01.2020r. (k. 16 – 17 akt),

zawiadomienie dłużnika o przelewie wierzytelności (k. 18 akt)

W dniu 19 lutego 2020r. Biuro (...) Sp. z o.o. we W. wykonało kalkulację naprawy nr (...) samochodu marki P. (...) nr rej. (...) z tytułu szkody nr (...) na kwotę 9228,73 zł. Z tytułu opracowania i wydania opinii wystawiono wobec powoda fakturę VAT (...) na kwotę 492 zł.

Dowód: Kalkulacja naprawy nr (...) z 19.02.2020r. (k. 24 – 28 akt), faktura

VAT (...) z 19.02.2020r. (k. 29 akt)

W dniu 21 lutego 2020r. powód wezwał pozwanego do zapłaty kwoty 5.178,25 zł z ustawowymi odsetkami liczonymi od kwoty 4.686,25 zł od dnia następującego po dniu wydania decyzji płatniczej do dnia zapłaty i od kwoty 492 zł od dnia wskazanego w wezwaniu do dnia zapłaty. W wezwaniu wskazano, że powód zlecił podmiotowi zewnętrznemu weryfikację wysokości przedmiotowej szkody i zgodnie z przedłożoną do wezwania kalkulacja prawidłowo określony koszt naprawy wyniósł kwotę 9.228,73 zł. Powód poniósł wydatek w wysokości 492 zł z tytułu wykonania opinii. Ponadto powód zgłosił szkodę w postaci ubytku wartości rynkowej pojazdu.

Dowód: przedsądowe wezwanie do zapłaty (k. 14 – 15 akt)

Pozwany odmówił powodowi dopłaty do odszkodowania wypłaconego poszkodowanym.

Dowód: pisma pozwanego do powoda z dnia 28.02.2020r. (k. 105v akt) i z

3.03.2020r. (k. 102 akt)

Przyjmując stawkę za roboczogodzinę w wysokości 100 zł netto i ceny części oryginalnych w pełnej wysokości koszt naprawy samochodu wynosi 9.023,93 zł brutto.

Przyjmując stawkę za roboczogodzinę w wysokości 100 zł netto i ceny części wcześniej naprawianych pomniejszone o 25% jak w kalkulacji pozwanego koszt naprawy samochodu wynosi 7.914,48 zł brutto. Według treści arkusza z wynikami pomiarów grubości pokrycia lakierniczego w przedmiotowym samochodzie przed szkodą, z części zakwalifikowanych do wymiany naprawiane były drzwi przednie prawe i błotnik przedni prawy. Części te przed szkodą nie miały pełnej wartości. Zamiana części naprawianych o niepełnej wartości, na części nowe oryginalne skutkuje wzrostem wartości samochodu. W takim przypadku w praktyce likwidacji szkód stosuje się przewidziany w programie A. wariant zastąpienia części starej częścią nową z obniżeniem jej ceny.

Dowód: opinia biegłego sądowego mgr. inż. J. P. (k. 175-192 akt)

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił w oparciu o powołane wyżej dokumenty, zeznania świadka R. P. oraz na postawie opinii biegłego sądowego mgr. inż. J. P..

Przy ustalaniu wysokości odszkodowania należnego powodowi Sąd pominął przedłożony przez niego kosztorys naprawy, opracowany na jego zlecenie, gdyż zgodnie z obowiązującym orzecznictwem stanowi one jedynie umotywowane stanowisko strony. (vide: wyrok SN z dnia 09.05.2007r., II CSK 77/07, L., wyrok SA w Warszawie z dnia 27.09.2011r., I ACa 133/11, L.).

Sąd zważył, co następuje:

Zgodnie z 509 § 1 i 2 kodeksu cywilnego wierzyciel może bez zgody dłużnika przenieść wierzytelność na osobę trzecią (przelew), chyba że sprzeciwiałoby się to ustawie, zastrzeżeniu umownemu albo właściwości zobowiązania. Stosownie do art. 513 § 1 k.c. dłużnikowi przysługują przeciwko nabywcy wierzytelności wszelkie zarzuty, które miał przeciwko zbywcy w chwili powzięcia wiadomości o przelewie. Wraz z wierzytelnością przechodzą na nabywcę wszelkie związane z nią prawa, w szczególności roszczenie o zaległe odsetki. Legitymacja procesowa powoda nie była kwestionowana przez pozwanego.

Odpowiedzialność za szkodę wyrządzoną w pojeździe statuuje art. 822 § 1 k.c., zgodnie z którym przez umowę ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej ubezpieczyciel zobowiązuje się do zapłacenia określonego w umowie odszkodowania za szkody wyrządzone osobom trzecim, względem których odpowiedzialność za szkodę ponosi ubezpieczający albo osoba na rzecz, której zostaje zawarta umowa ubezpieczenia. Zgodnie zaś z art. 36 ust. 1 ustawy z dnia 22 maja 2003r. o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych (jedn. tekst: Dz.U. z 2013 r., poz. 392 ze zm.) w związku z art. 1 pkt 1 tej ustawy, odszkodowanie należne od zakładu ubezpieczeń odpowiadającego w ramach ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej za szkodę powstałą w związku z ruchem pojazdów ustala się i wypłaca w granicach odpowiedzialności cywilnej posiadacza lub kierującego pojazdem mechanicznym, najwyżej jednak do ustalonej w umowie sumy gwarancyjnej.

W myśl art. 361 § 1 k.c., zobowiązany do odszkodowania ponosi odpowiedzialność tylko za normalne następstwa działania lub zaniechania, z którego szkoda wynikła. Paragraf 2 komentowanego przepisu przewiduje także odpowiedzialność sprawcy za straty, które poszkodowany poniósł (damnum emergens), oraz korzyści, które mógłby osiągnąć, gdyby mu szkody nie wyrządzono (lucrum cessans). Naprawienie szkody winno nastąpić, według wyboru poszkodowanego, bądź przez przywrócenie stanu poprzedniego, bądź przez zapłatę odpowiedniej sumy pieniężnej. Jednakże gdyby przywrócenie stanu poprzedniego było niemożliwe albo gdyby pociągało za sobą dla zobowiązanego nadmierne trudności lub koszty, roszczenie poszkodowanego ogranicza się do świadczenia w pieniądzu. Jeżeli naprawienie szkody ma nastąpić w pieniądzu, wysokość odszkodowania powinna być ustalona według cen z daty ustalenia odszkodowania, chyba że szczególne okoliczności wymagają przyjęcia za podstawę cen istniejących w innej chwili (art. 363 § 1 i 2 k.c.).

W obowiązkowym ubezpieczeniu komunikacyjnym OC ma zastosowanie zasada pełnego odszkodowania wyrażona w art. 361 § 2 k.c., a ubezpieczyciel z tytułu odpowiedzialności gwarancyjnej wypłaca poszkodowanemu świadczenie pieniężne w granicach odpowiedzialności sprawczej posiadacza lub kierowcy pojazdu mechanicznego (art.822 § 1 k.c.). Suma pieniężna wypłacona przez zakład ubezpieczeń nie może być jednak wyższa od poniesionej szkody (art. 824 ¹ § 1 k.c.). Świadczenie zobowiązanego nie powinno przekraczać kosztów celowych i ekonomicznie uzasadnionych (uchwała Sądu Najwyższego z dnia 13 czerwca 2003r. III CZP 32/03 Legalis nr 57077 oraz uchwała Sądu Najwyższego z dnia 12 kwietnia 2012r. III CZP 80/11 Legalis nr 447330).

W orzecznictwie Sądu Najwyższego wyjaśniono również, że dla powstania roszczenia o naprawienie szkody w postaci kosztów naprawy pojazdu nie mają znaczenia późniejsze zdarzenia między innymi w postaci sprzedaży uszkodzonego lub już naprawionego pojazdu. Zgodnie z powszechnie akceptowanym w piśmiennictwie i orzecznictwie Sądu Najwyższego poglądem, dla odpowiedzialności ubezpieczyciela istotne znaczenie ma sam fakt powstania szkody, a nie fakt naprawienia samochodu i powstania wydatków z tego tytułu. Naprawa dokonana przed uzyskaniem świadczenia od ubezpieczyciela, jej koszt i faktyczny zakres nie ma zasadniczego wpływu na sposób ustalania wysokości odszkodowania. Szkodą (art. 361 § 2 k.c.) jest bowiem różnica między stanem majątku poszkodowanego jaki zaistniał po zdarzeniu wywołującym szkodę, a stanem tego majątku, jaki istniałby, gdyby nie nastąpiło to zdarzenie. Roszczenie odszkodowawcze powstaje z chwilą powstania obowiązku naprawienia szkody, a nie po powstaniu kosztów naprawy pojazdu, z czym wiąże się brak obowiązku po stronie poszkodowanego udowadniania konkretnych wydatków poniesionych na naprawę pojazdu. (postanowienia SN z dnia 7.12.2018r.: III CZP 51/18, III CZP 72/18, III CZP 74/18, III CZP 73/18).

W okolicznościach niniejszej sprawy w związku z koniecznością ustalenia wysokości szkody został przeprowadzony dowód z opinii biegłego sądowego z dziedziny techniki samochodowej. Biegły wskazał koszty naprawy przedmiotowego pojazdu, na podstawie wyliczenia wysokości szkody w systemie A. w dwóch wariantach. Sąd podzielił opinię biegłego, że wskazany przez niego wariant drugi jest bardziej adekwatny do przedmiotowej szkody. W obydwu wariantach biegły zastosował ceny części oryginalnych i stawkę za roboczogodzinę w wysokości 100 zł netto. Z uwagi jednak na okoliczność, że uszkodzone części przed szkodą nie miały pełnej wartości z powodu wcześniejszej naprawy, zasadnym jest zdaniem Sądu zastosowanie przez biegłego pomniejszenia ceny odpowiadających im części oryginalnych o 25%, jak w kalkulacji pozwanego. Sąd przyjął, że koszt naprawy samochodu wynosi 7.914,48 zł brutto.

Zasądzeniu podlegała więc różnica pomiędzy ustalonym przez Sąd kosztem naprawy a wypłaconym odszkodowaniem.

Sąd oddalił powództwo w zakresie przewyższającym wskazaną wyżej kwotę uzupełniającą kwotę należnego odszkodowania, oraz kwotę 492 zł stanowiącą poniesione przez powoda koszty prywatnej kalkulacji naprawy. Zgodnie z przepisem art. 361 § 1 k.c. zobowiązany do odszkodowania ponosi odpowiedzialność tylko za normalne następstwa działania lub zaniechania, z którego szkoda wynikła. Zdaniem Sądu, brak jest adekwatnego związku przyczynowego między kosztami sporządzenia prywatnej kalkulacji a przedmiotowym zdarzeniem. Powód jest podmiotem gospodarczym trudniącym się skupywaniem wierzytelności wobec zakładów ubezpieczeń. Zarówno koszt zakupu wierzytelności od poszkodowanego, jak i koszt sporządzenia kalkulacji pozwalającej na sformułowanie żądania pozwu stanowią, zdaniem Sądu, koszt prowadzonej przez powoda działalności gospodarczej i nie mają wpływu na wysokość szkody, za którą odpowiada pozwany. Sytuacja powoda różni się od sytuacji poszkodowanego, który jeżeli zleca opracowanie kalkulacji kosztów naprawy niezależnemu podmiotowi, robi to jeszcze w toku prowadzenia postępowania likwidacyjnego przez zakład ubezpieczeń i w celu obrony swoich praw, ewentualnego odwołania się od decyzji o wypłacie zaniżonego odszkodowania. Ten dodatkowy koszt powiększa jeszcze wyrządzoną mu szkodę i zasługuje na rekompensatę. Brak jest natomiast, zdaniem Sądu związku przyczynowego pomiędzy kosztami cesjonariusza trudniącego się zawodowo dochodzeniem roszczeń, poniesionymi w celu ustalenia często zawyżonych kosztów naprawy a wysokością szkody. Takie koszty, nie są w adekwatnym związku przyczynowym ze szkodą, za którą odpowiedzialność ponosi pozwany. W tym zakresie powództwo podlegało więc oddaleniu.

O odsetkach Sąd orzekł na podstawie art. 481 § 1 i 2 k.c.

O kosztach postępowania Sąd orzekł na podstawie art. 100 zd.1 k.p.c., zgodnie z którym w razie częściowego tylko uwzględnienia żądań koszty będą wzajemnie zniesione lub stosunkowo rozdzielone, stosunkowo je rozdzielając.

Na sumę kosztów postępowania złożyły się opłata sądowa od pozwu w kwocie 400 zł, koszty zastępstwa procesowego stron w kwotach po 1.800,00zł ustalone w oparciu o § 2 pkt. 4 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych (Dz.U. z 2015r., poz. 1804 ze zm.) oraz kwoty po 17,00zł tytułem opłaty od pełnomocnictwa, a także wynagrodzenie biegłego w wysokości 864 zł, które w całości zostało pokryte z zaliczki uiszczonej przez powoda. Łącznie koszty postepowania wyniosły kwotę 4.898 zł.

Powód wygrał proces w 65,12 %, przegrał co do 34,88 %. Powód powinien więc ponieść 1.708,42 zł kosztów, a poniósł 3.081 zł (opłatę od pozwu, wynagrodzenie pełnomocnika i wynagrodzenie biegłego). Różnica tych kwot podlega zwrotowi od pozwanego. Ponadto sąd zwrócił powodowi niewykorzystaną część zaliczki na poczet wynagrodzenia biegłego.

sędzia Magdalena Berczyńska-Bruś