Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 17 grudnia 2021 r.

Sąd Okręgowy w Sieradzu – Wydział I Cywilny w składzie następującym:

Przewodniczący: sędzia Dagmara Kos

Protokolant: Agnieszka Sobolczyk

po rozpoznaniu w dniu 3 grudnia 2021 roku w Sieradzu na rozprawie

sprawy z powództwa M. M.

przeciwko (...) Spółka Akcyjna z siedzibą w W.

o odszkodowanie

1.  zasądza od pozwanego (...) Spółka Akcyjna z siedzibą w W. na rzecz powoda M. M. kwotę 85.987,20 (osiemdziesiąt pięć tysięcy dziewięćset osiemdziesiąt siedem złotych dwadzieścia groszy) z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 8 kwietnia 2020 r. do dnia zapłaty,

2.  umarza postępowanie w zakresie kwoty 4.012,46 (cztery tysiące dwanaście złotych czterdzieści sześć groszy),

3.  w pozostałym zakresie powództwo oddala,

4.  zasądza od pozwanego (...) Spółka Akcyjna z siedzibą w W. na rzecz powoda M. M. kwotę 10.223,64 (dziesięć tysięcy dwieście dwadzieścia trzy złote sześćdziesiąt cztery grosze) z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia uprawomocnienia się wyroku do dnia zapłaty,

5.  zasądza od powoda M. M. na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Okręgowego w Sieradzu kwotę 117,77 (sto siedemnaście złotych siedemdziesiąt siedem groszy) tytułem częściowego zwrotu kosztów procesu wyłożonych przez Skarb Państwa i kwotę tę nakazuje ściągnąć z zasądzonego od pozwanego (...) Spółka Akcyjna z siedzibą w W. na rzecz powoda M. M. roszczenia,

6.  zasądza od pozwanego (...) Spółka Akcyjna z siedzibą w W. na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Okręgowego w Sieradzu kwotę 2.826,43 (dwa tysiące osiemset dwadzieścia sześć złotych czterdzieści trzy grosze) tytułem częściowego zwrotu kosztów procesu wyłożonych przez Skarb Państwa.

Sygn. akt I C 212/20

UZASADNIENIE

W pozwie z dnia 23 czerwca 2020 r. powód M. M. wniósł o zasądzenie na jego rzecz od pozwanego (...) Spółka Akcyjna z siedzibą w W. kwoty 90.000,00 zł wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 8 kwietnia 2020 r. do dnia zapłaty oraz kosztów procesu w tym kosztów zastępstwa procesowego wedle norm przepisanych.

(pozew- k.3-8)

W odpowiedzi na pozew pozwany wnosił o oddalenie powództwa oraz o zasądzenie od powoda na jego rzecz kosztów procesu według norm przepisanych w tym kosztów zastępstwa procesowego.

(odpowiedź na pozew- k.92-95)

Na rozprawie w dniu 9 października 2020 r. pełnomocnik powoda popierał powództwo a w imieniu pozwanego nikt się nie stawił.

(protokół rozprawy na płycie CD z dnia 9 października 2020 r. 00:00:25 – 00:03:12- koperta k.299)

W piśmie procesowym z dnia 20 sierpnia 2021 r. pełnomocnik powoda wnosił o zasądzenie od pozwanego na rzecz powoda kwoty 85.987,54 zł z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 9 kwietnia 2020 r. do dnia zapłaty.

(pismo procesowe pełnomocnika powoda- k.278-279)

W piśmie procesowym z dnia 16 września 2021 r. pełnomocnik powoda cofnął powództwo ponad żądaną kwotę 85.987,54 zł i zrzekał się roszczenia w zakresie kwoty 4.012,46 zł.

(pismo procesowe pełnomocnika powoda- k.283)

Na rozprawie w dniu 3 grudnia 2021 r. pełnomocnik powoda popierał powództwo w kształcie sformułowanym w piśmie procesowym z dnia 16 września 2021 r. i wnosił o zasądzenie od pozwanego na rzecz powoda kosztów postępowania w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych a w imieniu pozwanego nikt się nie stawił.

(protokół rozprawy na płycie CD z dnia 3 grudnia 2021 r. 00:01:38 – 00:05:36- koperta k.299)

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:

Powód M. M. jest właścicielem gospodarstwa rolnego położonego w miejscowości G., gmina W.. W 2019 r. powód zawarł z pozwanym (...) Spółka Akcyjna z siedzibą w W. umowę obowiązkowego ubezpieczenia budynków, potwierdzoną polisą nr (...). Na mocy tej umowy ubezpieczył on budynki wchodzące w skład jego gospodarstwa rolnego od ognia i innych zdarzeń losowych na okres od dnia 15 marca 2019 r. do dnia 14 marca 2020 r.

(bezsporne, potwierdzenie zawarcia umowy ubezpieczenia- k.15)

W swoim gospodarstwie rolnym powód posiada kilka budynków. Zawarta umowa ubezpieczenia traktowała oddzielnie budynki mieszkalne i budynki gospodarskie w aspekcie określenia sumy ubezpieczenia. W przypadku domu jednorodzinnego o powierzchni 78,00 m ² sumę ubezpieczenia ustalono w wysokości 118.200,00 zł, w przypadku domu jednorodzinnego o powierzchni 42,00 m ² w wysokości 95.300,00 zł, w przypadku garażu o powierzchni 96,00 m ² w wysokości 76.600,00 zł, w przypadku garażu o powierzchni 102,00 m ² w wysokości 83.200,00 zł, w przypadku obory w wysokości 124.300,00 zł i w przypadku stodoły w wysokości 98.800,00 zł. W zawartej umowie ubezpieczenia wskazano stopień zużycia ubezpieczonych budynków. I tak dla domu jednorodzinnego o powierzchni 78,00 m ² wynosił on 42 %, dla domu jednorodzinnego o powierzchni 42,00 m ² wynosił on 12 %, dla garażu o powierzchni 96,00 m ² wynosił on 32 %, dla garażu o powierzchni 102,00 m ² wynosił on 35 %, dla obory wynosił on 40% i dla stodoły wynosił on 40 %.

(bezsporne, kserokopia potwierdzenia zawarcia umowy ubezpieczenia- k.15, kserokopia polisy- k.100)

W dniu 23 listopada 2019 r. w gospodarstwie rolnym powoda miał miejsce pożar, w wyniku którego uszkodzeniu uległy budynki domu jednorodzinnego o powierzchni 42,00 m ², obory oraz stodoły. Zakres poniesionych strat nie był między stronami sporny.

(bezsporne, wydruk informacji o szkodzie- k.12-13, wydruki dokumentów w szkodzie- k.17-22, kserokopia informacji Komendy Policji w W.- k.14)

Powód zgłosił pozwanemu szkodę w budynkach. Po przeprowadzeniu postępowania likwidacyjnego pozwany decyzją z dnia 28 stycznia 2020 r. przyznał powodowi odszkodowanie w łącznej kwocie 120.933,41 zł, na którą to kwotę złożyły się odszkodowanie za uszkodzony budynek stodoły w kwocie 55.446,53 zł, odszkodowanie za uszkodzony budynek obory w kwocie 38.171,42 zł i odszkodowanie za uszkodzony dom jednorodzinny w kwocie 27.315,46 zł.

(bezsporne, kserokopia decyzji- k.16, wydruki dokumentów w szkodzie- k.17-22)

Powód nie zgadzał się z wysokością przyznanego mu odszkodowania i w dniu 9 marca 2020 r. złożył reklamację, do której dołączył wykonany na jego zlecenie kosztorys robót naprawczych.

(kserokopia reklamacji- k.23-26, wydruk kosztorysu- k.27-68)

Po rozpoznaniu reklamacji powoda decyzją z dnia 8 kwietnia 2020 r. pozwany dopłacił mu odszkodowanie w kwocie 7.634,78 zł w tym odszkodowanie za uszkodzenie domu jednorodzinnego w kwocie 6.590,80 zł, odszkodowanie za uszkodzenie obory w kwocie 49,48 zł i odszkodowanie za uszkodzenie stodoły w kwocie 994,50 zł.

(kserokopia decyzji- k.69-70, wydruk kosztorysu- k.71-85)

Łącznie pozwany wypłacił powodowi tytułem odszkodowania kwotę 128.568,19 zł, na którą składały się: kwota 33.906,26 zł z tytułu uszkodzenia domu jednorodzinnego, kwota 38.220,90 zł tytułem uszkodzonego budynku obory oraz kwota 56.441,03 zł tytułem uszkodzonego budynku stodoły,

(bezsporne, kserokopie decyzji- k.16, k.69-70)

Koszt odbudowy uszkodzonych budynków w cenach netto bez potrącania stopnia zużycia ustalonego w momencie zawierania umowy ubezpieczenia wynosi dla domu mieszkalnego 40.060,58 zł, dla obory 59.300,78 zł i dla stodoły 83.714,50 zł. Koszt odbudowy uszkodzonych budynków w cenach brutto bez potrącania stopnia zużycia ustalonego w momencie zawierania umowy ubezpieczenia wynosi dla domu mieszkalnego 43.265,43 zł, dla obory 72.489,96 zł i dla stodoły 102.518,84 zł. Koszt odbudowy uszkodzonych budynków w cenach netto z uwzględnieniem stopnia zużycia ustalonego w momencie zawierania umowy ubezpieczenia wynosi dla domu mieszkalnego 36.604,80 zł, dla obory 38.376,14 zł i dla stodoły 56.582,06 zł. Koszt odbudowy uszkodzonych budynków w cenach brutto z uwzględnieniem stopnia zużycia ustalonego w momencie zawierania umowy ubezpieczenia wynosi dla domu mieszkalnego 39.533,18 zł, dla obory 46.752,65 zł i dla stodoły 69.145,93 zł.

(opinia biegłego z zakresu budownictwa lądowego i (...)- k.123-186, uzupełniająca opinia pisemna biegłego z zakresu budownictwa lądowego i (...)- k.247-273)

Powyższych ustaleń stanu faktycznego Sąd dokonał w oparciu o złożone dokumenty, których treści strony nie kwestionowały oraz w oparciu opinie biegłego z zakresu budownictwa lądowego i (...). Sąd uznał opinie biegłego K. G. za w pełni wiarygodne. Biegły jednoznacznie odniósł się do zasad ustalania wartości szkody w kontekście zapisów ustawy z dnia 22 maja 2003 r. o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych (tekst jedn. Dz.U. z 2021 roku, poz. 854), wskazując na regulacje określające sposób wyliczenia sumy ubezpieczenia i sposobu likwidacji szkody. W ocenie Sądu złożone do akt opinie kompleksowo odnoszą się do zleconych biegłemu zagadnień. Są też one wyczerpujące i konsekwentne. Biegły w opinii zasadniczej oraz opinii uzupełniającej w sposób logiczny wyjaśnił jaki jest zakres niezbędnych prac koniecznych do odbudowy spalonych budynków i jaka jest ich wartości. Odniósł się również do praktyki obniżania wartości odszkodowania o stopień zużycia budynków przyjmowany przy określeniu sumy ubezpieczenia w momencie obejmowania ich ubezpieczeniem a także wyraził pogląd co do zasad ustalania wartości odszkodowania w kontekście obowiązujących norm o podatku VAT.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Swoje roszczenie powód wywodził z łączącej go z pozwanym umowy obowiązkowego ubezpieczenia budynków wchodzących w skład jego gospodarstwo rolnego potwierdzonej polisą nr (...) bowiem w okresie jej obowiązywania doszło do zdarzenia ubezpieczeniowego w postaci pożaru ubezpieczonych budynków, co spowodowało szkodę po stronie powoda.

Zgodnie z art. 67 ust. 1 ustawy z dnia 22 maja 2003 r. o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych (tekst jedn. Dz.U. z 2021 roku, poz. 854) z tytułu ubezpieczenia budynków rolniczych przysługuje odszkodowanie za szkody powstałe w budynkach na skutek zdarzeń losowych w postaci: ognia, huraganu, powodzi, podtopienia, deszczu nawalnego, gradu, opadów śniegu, uderzenia pioruna, eksplozji, obsunięcia się ziemi, tąpnięcia, lawiny lub upadku statku powietrznego. W myśl art. 67 ust. 2 pkt 1 tej ustawy za szkody spowodowane przez ogień uważa się szkody powstałe w wyniku działań ognia, który przedostał się poza palenisko lub powstał bez paleniska i rozszerzył się o własnej sile.

W przedmiotowej sprawie pozwany nie kwestionował swojej odpowiedzialności odszkodowawczej za szkodę doznaną przez powoda polegającą na uszkodzeniu budynków wchodzących w skład jego gospodarstwa rolnego wskutek pożaru. Przyznał on, iż ubezpieczał budynki wchodzące w skład tego gospodarstwa oraz to, iż w toku postępowania likwidacyjnego wypłacił powodowi tytułem odszkodowania kwotę 128.568,19 zł. Spór w niniejszej sprawie sprowadzał się natomiast do ustalenia wartości koniecznych prac związanych z odbudową zniszczonych w wyniku pożaru budynków, stwierdzenia czy wypłacona przez pozwanego kwota odpowiada wartości tych prac oraz ustalenia czy należy obniżyć wartość odszkodowania o stopień zużycia budynków a także czy należne odszkodowanie winno obejmować podatek od towarów i usług (...).

Przepisy kodeksu cywilnego nie zawierają konkretnej regulacji pojęcia szkody. Szkodę można określać jako różnicę pomiędzy obecnym stanem majątkowym poszkodowanego a stanem, który by istniał, gdyby nie zdarzenie szkodzące. Przy ubezpieczeniu mienia szkodą jest różnica pomiędzy stanem ubezpieczonego przedmiotu przed i po zdarzeniu rodzącym odpowiedzialność zakładu ubezpieczeń. Tę różnicę ma, co do zasady, wyrównać odszkodowanie. Jeśli więc przedmiotem ubezpieczenia był budynek zużyty w dacie zdarzenia, a na skutek zdarzenia stan budynku pogorszył się, to ustalając wysokość szkody nie można pominąć faktu, że przed wypadkiem budynek był już zużyty w oznaczonym procencie. Odszkodowanie nie może bowiem być wyższe niż szkoda rzeczywista, ma ono skompensować rzeczywisty uszczerbek w mieniu poszkodowanego, a nie doprowadzić do jego bezpodstawnego wzbogacenia. Odszkodowanie nie może też przekroczyć sumy ubezpieczenia ustalonej w umowie. Suma ubezpieczenia jest bowiem kwotą określoną w umowie ubezpieczenia, stanowiącą górną granicę odpowiedzialności ubezpieczyciela w umowach ubezpieczenia mienia W przypadku zaistnienia wypadku ubezpieczeniowego, powodującego konieczność wypłacenia odszkodowania, ubezpieczyciel pokrywa szkody tylko do kwoty odpowiadającej sumie ubezpieczenia niezależnie od rzeczywistej wysokości poniesionych strat. Oznacza to, iż w przypadku szkód przekraczających wysokość sumy ubezpieczenia ubezpieczyciel odpowiada wyłącznie do wysokości przyjętej sumy ubezpieczenia.

Jak wynika z art. 70 ust. 1 ustawy o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli sumę ubezpieczenia, odrębnie dla każdego budynku rolniczego, ustala ubezpieczający z zakładem ubezpieczeń. Stosownie do art. 70 ust. 2 tejże ustawy suma ubezpieczenia budynku rolniczego może odpowiadać wartości rzeczywistej tego budynku, przez którą rozumie się wartość w stanie nowym w dniu zawarcia umowy, pomniejszoną o stopień zużycia budynku rolniczego albo wartości nowej w odniesieniu do budynków nowych oraz takich, których stopień zużycia w dniu zawarcia umowy ubezpieczenia nie przekracza 10%. Stosownie do art. 70 ust. 3 ustawy suma ubezpieczenia może być ustalona na podstawie cenników stosowanych przez zakład ubezpieczeń do szacowania wartości budynków bądź załączonego powykonawczego kosztorysu budowlanego, sporządzonego zgodnie z zasadami kalkulacji i ustalenia wartości robót budowlanych obowiązującymi w budownictwie, przez osobę posiadającą uprawnienia w tym zakresie albo wyceny rzeczoznawcy; w tych przypadkach ustalenie sumy ubezpieczenia następuje na wniosek ubezpieczającego w razie ubezpieczenia budynku według wartości nowej. Zgodnie z art. 70 ust. 4 ustawy normy zużycia budynków rolniczych określa zakład ubezpieczeń stosownie do przepisów prawa budowlanego.

W przedmiotowej sprawie strony zawarły umowę ubezpieczenia i ustaliły w polisie oddzielnie dla każdego budynku sumę ubezpieczenia. Suma ubezpieczenia dla domu jednorodzinnego o powierzchni 42,00 m ² przy ustaleniu stopnia jego zużycia na 12 % wynosiła 95.300,00 zł, dla obory przy ustaleniu stopnia jej zużycia na 40 % – 124.300,00 zł i dla stodoły przy ustaleniu stopnia jej zużycia na 40 % – 98.800,00 zł. Powyższe wartości ustalały rzeczywistą wartość każdego z tych budynków na chwilę zawarcia umowy ubezpieczenia a w konsekwencji sumę ubezpieczenia.

Ustawa o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych reguluje sposób ustalania wysokości szkody i należnego odszkodowania. Zgodnie z art. 68 ust. 1 tej ustawy wysokość szkody ustala się, z uwzględnieniem art. 69, na podstawie:

1) cenników stosowanych przez zakład ubezpieczeń; ustalenie wysokości szkody na podstawie tych cenników następuje w każdym przypadku niepodejmowania odbudowy, naprawy lub remontu budynku;

2) kosztorysu wystawionego przez podmiot dokonujący odbudowy lub remontu budynku, odzwierciedlającego koszty związane z odbudową lub remontem, określone zgodnie z obowiązującymi w budownictwie zasadami kalkulacji i ustalania cen robót budowlanych – przy uwzględnieniu dotychczasowych wymiarów, konstrukcji, materiałów i wyposażenia; jeżeli suma ubezpieczenia została ustalona według wartości rzeczywistej, uwzględnia się również faktyczne zużycie budynku od dnia rozpoczęcia odpowiedzialności zakładu ubezpieczeń do dnia powstania szkody.

Jak wynika z art. 68 ust. 2 ustawy zakład ubezpieczeń jest obowiązany do corocznego aktualizowania cenników. Stosownie do art. 68 ust. 3 może on zweryfikować zasadność wielkości i wartości robót ujętych w przedstawionym przez ubezpieczającego kosztorysie a kosztorys ten powinien zostać przedłożony przez ubezpieczającego najpóźniej w terminie 12 miesięcy od dnia powstania szkody. Zgodnie z art. 68 ust. 4 zakład ubezpieczeń nie uwzględnia stopnia zużycia budynku przy szkodach drobnych, których wartość nie przekracza równowartości w złotych 100 euro, ustalanej przy zastosowaniu kursu średniego ogłaszanego przez Narodowy Bank Polski obowiązującego w dniu ustalania odszkodowania. Jak wynika z art. 69 ustawy wysokość szkody w budynkach rolniczych zmniejsza się o wartość pozostałości, które mogą być przeznaczone do dalszego użytku, przeróbki lub odbudowy i zwiększa się w granicach sumy ubezpieczenia o udokumentowane koszty uprzątnięcia miejsca szkody w wysokości do 5% wartości szkody.

Z powołanych wyżej przepisów wynika, iż likwidacja szkody następuje na podstawie cenników stosowanych przez zakład ubezpieczeń w przypadku niepodejmowania odbudowy zniszczonych budynków. To ubezpieczyciel zatem jest zobligowany do dokonania kosztorysu na podstawie wymienionych wyżej cenników.

W przedmiotowej sprawie niezwłocznie po powstaniu szkody powód zawiadomił o niej ubezpieczyciela. Pozwany uznał swoją odpowiedzialność za szkodę poniesioną przez powoda i, jak wynika z opinii biegłego, określił wysokość odszkodowania na podstawie znanych tylko sobie zasad i z zastosowaniem współczynników redukcyjnych, które nie korespondują z zasadami określonymi w art. 68 i następnych ustawy o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych i nie są elementem metody kosztorysowej stosowanej w rozliczeniach w budownictwie. W przyznanym odszkodowaniu pozwany zmniejszył przy tym wartość kosztorysową robót remontowych o stopień zużycia uszkodzonych budynków ustalony w dniu zawarcia umowy ubezpieczenia oraz nie uwzględnił w nim podatku VAT.

Zasady ustawy o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych o stosowaniu cenników co do wyceny szkody są przepisami martwymi, nie stosowanymi w praktyce zakładów ubezpieczeniowych przy wycenie szkód w obiektach budowlanych, co potwierdziła likwidacja szkody dokonana przed wszczęciem procesu przez pozwanego. Pozwany bowiem, likwidując szkodę zgłoszoną przez powoda, sporządził kosztorys, na podstawie którego określił wysokość odszkodowania.

W ocenie Sądu nieuzasadnione było działalnie pozwanego polegające na ponownym odliczeniu od wartości szkody zużycia budynków objętych ubezpieczeniem podczas wyceny szkody, co w zasadzie doprowadziło do sytuacji, w której podwójnie zaniżono wartości budynków powoda. Doprowadziło to do nieuzasadnionego zaniżenia odszkodowania. Ustalenie sumy ubezpieczenia według wartości rzeczywistej budynków przy jej pomniejszeniu o stopień zużycia budynków, a następnie pomniejszenie wysokości szkody o taki sam procent zużycia budynków, pozostaje, w ocenie Sądu, w sprzeczności z podstawowymi zasadami odpowiedzialności odszkodowawczej, określonymi w art. 361 § 1 i 2 kc oraz art. 13 ust. 3 ustawy o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych oraz stanowi nieuzasadnione pokrzywdzenie poszkodowanego i nieuprawnione wzbogacenie ubezpieczyciela jego kosztem. Gdyby zastosować wnioskowany przez pozwanego sposób obliczenia wysokości szkody polegający na ponownym odliczeniu od wartości szkody stopnia zużycia budynków objętych ubezpieczeniem doprowadziłoby to do sytuacji podwójnego obniżenia wartości budynków gospodarskich powoda czego konsekwencją byłoby zaniżenie należnego odszkodowania, które nie spełniłoby wówczas funkcji kompensacyjnej.

Nietrafne jest też stanowisko pozwanego co do ustalenia wysokości odszkodowania w zakresie robocizny w wartości netto, to jest bez podatku VAT z uwagi na to, iż powód nie wykazał, iż poniósł wydatek na ten podatek. Analiza stanowiska judykatury w zakresie przytoczonego zagadnienia nie budzi wątpliwości, że na gruncie art. 363 kc dla poszkodowanego nie będącego podatnikiem podatku VAT należy określić odszkodowanie, uwzględniając cenę rzeczy lub usługi wraz z tym podatkiem. Można znaleźć tu analogię do usuwania szkód komunikacyjnych. W wyroku z dnia 16 kwietnia 2002 r. Sąd Najwyższy stwierdził bowiem jednoznacznie, że „odszkodowanie za szkodę poniesioną w wyniku uszkodzenia pojazdu mechanicznego, należącego do poszkodowanego nie będącego podatnikiem podatku VAT, ustalone według cen części zamiennych i usług koniecznych do wykonania naprawy pojazdu, obejmuje mieszczący się w tych cenach podatek VAT”. (patrz V CKN 980/00, LEX nr 1171177 V CKN 980/00). Jeśli zatem nie ma pewnej informacji o tym, że uprawniony do odszkodowania jest płatnikiem podatku VAT, to oznacza to, że ponosząc koszty zakupu materiałów czy usług niezbędnych do usunięcia skutków szkody, nie jest on uprawniony do następnego odliczenia tego podatku. Ponosząc więc uzasadnione koszty likwidacji zaistniałej szkody ponosi on także zawarty w kosztach zakupu materiałów i usług podatek od towarów i usług tzw. VAT. To zaś oznacza, że w przedmiotowej sprawie należało ustalić wysokość odszkodowania wedle wartości zawierającej ów podatek czyli brutto, wobec faktu, iż powód nie posiada statusu podatnika podatku VAT.

Zgodnie z utrwalonym orzecznictwem, obowiązek naprawienia szkody poprzez wypłatę odpowiedniej sumy pieniężnej nie jest uzależniony od tego, czy poszkodowany dokonał naprawy i czy w ogóle zamierza jej dokonać, ponieważ odszkodowanie ma charakter kompensacyjny i ma wyrównywać uszczerbek majątkowy, powstały w wyniku pożaru a uszczerbek ten istnieje od momentu powstania szkody do momentu wypłacenia odszkodowania, odpowiadającego szkodzie ustalonej w sposób przewidziany prawem. Art. 68 ust. 1 pkt 2 ustawy o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych wyraźnie wskazuje, że jeżeli suma ubezpieczenia została ustalona według wartości rzeczywistej, uwzględnia się również faktyczne zużycie budynku od dnia rozpoczęcia odpowiedzialności zakładu ubezpieczeń do dnia powstania szkody. Zatem ustalając wysokość należnego odszkodowania zasadnym jest odliczenie stopnia zużycia spalonych budynków zaistniałego po zawarciu umowy do czasu pożaru, który wynosił, zgodnie z wyliczeniami biegłego rzeczoznawcy dla budynków obory i stodoły po 1,13%, a dla budynku mieszkalnego – 0,28%, zwłaszcza, że w umowie ubezpieczenia nie wskazano czy suma ubezpieczenia odnosi się do wartości rzeczywistej budynków. Wniosek taki nasuwa się jednak jako jedyny możliwy do przyjęcia, skoro w umowie podano konkretne poziomy stopnia zużycia poszczególnych budynków na dzień rozpoczęcia ochrony ubezpieczeniowej.

Mając na uwadze powyższe Sąd w pełni zaakceptował wnioski wynikające z opinii biegłego K. G., który określił koszt prac wymaganych do przywrócenia spalonych budynków do stanu sprzed 23 listopada 2019 r. w cenach za czwarty kwartał 2019 r. na poziomie 218.274,23 zł brutto przy czym koszt prac przy odbudowie domu mieszkalnego na kwotę 43.265,43 zł, koszt prac przy odbudowie obory 72.489,96 zł i koszt prac przy odbudowie stodoły 102.518,84 zł. Sąd w pełni zgadza się z wnioskiem biegłego sprowadzającym się do przyjęcia, że metoda kosztorysowa, zastosowana przez pozwanego winna być symulacją przewidywanych kosztów remontu, a oszacowane odszkodowanie nie powinno odbiegać od ceny usługi remontowo-budowlanej funkcjonującej na lokalnym rynku usług remontowych, tj. powinna być zgodna z zasadą opisaną w art. 68 ust. 1 pkt 2.

Wysokość szkody w przypadku budynku stodoły przekracza ustaloną w umowie sumę ubezpieczenia wobec czego należne powodowi odszkodowanie za szkodę w tym budynku ogranicza się w myśl art. 824 § 1 kc do wysokości sumy ubezpieczenia czyli do kwoty 98.800,00 zł. Mając na uwadze powyższe oraz uwzględniając fakt, iż pozwany wypłacił powodowi odszkodowanie za szkodę wynikającą z uszkodzenia stodoły w kwocie 56.441,03 zł brakujące odszkodowanie za zniszczenie tego budynku wynosi 42.358,97 zł. Ponieważ szkoda w budynku obory wynosi 72.489,96 zł a pozwany wypłacił powodowi odszkodowanie za szkodę w tym budynku w kwocie 38.220,90 zł brakujące odszkodowanie za zniszczenie tego budynku wynosi 34.269,06 zł. Z uwagi na to, iż szkoda w budynku mieszkalnym wynosi 43.265,43 zł a pozwany wypłacił powodowi odszkodowanie za szkodę w tym budynku w kwocie 33.906,26 zł brakujące odszkodowanie za zniszczenie tego budynku wynosi 9.359,17 zł. Łącznie zatem brakując odszkodowanie wynosi 85.987,20 zł.

Zgodnie z art. 203 kpc pozew może być cofnięty bez zezwolenia pozwanego aż do rozpoczęcia rozprawy, a jeżeli z cofnięciem połączone jest zrzeczenie się roszczenia – aż do wydania wyroku. Sąd może uznać za niedopuszczalne cofnięcie pozwu, zrzeczenie się lub ograniczenie roszczenia tylko wtedy, gdy okoliczności sprawy wskazują, że wymienione czynności są sprzeczne z prawem lub zasadami współżycia społecznego albo zmierzają do obejścia prawa.

Ponieważ powód cofnął powództwo w zakresie kwoty 4.012,46 zł ze zrzeczeniem się roszczenia na podstawie art. 355 kpc Sąd umorzył postępowanie w zakresie tej kwoty.

Jednocześnie Sąd zasądził od pozwanego na rzecz powoda tytułem odszkodowania kwotę 85.987,20 zł a w pozostałym zakresie powództwo oddalił jako niezasadne.

Sąd zasądził też od pozwanego na rzecz powoda odsetki ustawowe za opóźnienie od kwoty 85.987,20 zł od dnia 8 kwietnia 2020 r. gdyż w tym dniu pozwany likwidując szkodę wydał ostateczną decyzję w przedmiocie świadczenia odszkodowawczego i tym samym zakończył postępowanie likwidacyjne wobec czego świadczenie stało się wymagalne.

Powód dochodził pozwem zasądzenia kwoty 90.000,00 zł. Sąd uwzględnił jego żądanie w zakresie kwoty 85.987,20 zł. Jego żądanie uwzględnione więc zostało w 96 %. %. Zgodnie z art. 100 kpc w takiej też proporcji Sąd rozdzielił koszty procesu.

Na poniesione przez powoda koszty procesu złożyły się opłata od pozwu w kwocie 4.500,00 zł, część wynagrodzenia biegłego w kwocie 1.000,00 zł, wynagrodzenie pełnomocnika powoda w kwocie 5.400,00 zł ustalone stosownie do treści § 2 pkt 6 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych (tekst jedn. Dz.U. z 2018 r., poz. 265) i opłata skarbowa od pełnomocnictwa w kwocie 17,00 zł. Łącznie więc poniósł on koszty w kwocie 10.917,00 zł.

Na poniesione przez pozwanego koszty postępowania złożyły się część wynagrodzenia biegłego w kwocie 1.000,00 zł, wynagrodzenie pełnomocnika pozwanego w kwocie 5.400,00 zł ustalone stosownie do treści § 2 pkt 6 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych (tekst jedn. Dz.U. z 2018 r., poz. 265) i opłata skarbowa od pełnomocnictwa w kwocie 17,00 zł. Łącznie więc poniósł on koszty w kwocie 6.417,00 zł.

Łącznie koszty postępowania wyniosły 17.334,00 zł. Powód powinien ponieść 4 % tych kosztów a więc kwotę 693,36 zł. Ponieważ poniósł on wyższe koszty Sąd zasądził na jego rzecz od pozwanego kwotę 10.223,64 zł tytułem częściowego zwrotu kosztów procesu z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia uprawomocnienia się wyroku do dnia zapłaty.

W sprawie pozostała nie pokryta część kosztów opinii biegłego w kwocie 2.944,20 zł.

Co do nie pokrytych kosztów procesu to Sąd na podstawie art. 113 ust. 1 ustawy z dnia 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (tekst jedn. Dz.U. z 2020 r., poz. 755 ze zm.) zasądził od pozwanego na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Okręgowego w Sieradzu 2.826,43 zł, która stanowi 96 % tych kosztów i odpowiada stosunkowi, w jakim pozwany przegrał sprawę a na podstawie 113 ust. 2 powołanej ustawy zasądził od powoda na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Okręgowego w Sieradzu 4 % tych kosztów czyli kwotę 117,77 zł i kwotę tą nakazał ściągnąć z zasądzonego od pozwanego na rzecz powoda roszczenia.