Pełny tekst orzeczenia

Sygnatura akt V RC 554/20

Uzasadnienie wyroku z dnia 17 marca 2021 roku

Pozwem z dnia 01 października 2020 roku (data prezentaty), małoletnia powódka H. S., urodzona w dniu (...), reprezentowana przez przedstawicielkę ustawową A. S., wniosła o podwyższenie alimentów zasądzonych wyrokiem Sądu Okręgowego w Warszawie z dnia 26 kwietnia 2013 roku, w sprawie o sygnaturze akt XXIV C 87/13, od pozwanego W. S. z kwoty 1200 zł miesięcznie do kwoty 3000 zł miesięcznie, płatnych z góry do rąk matki małoletniej powódki A. S., do 10- go dnia każdego miesiąca wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie w przypadku uchybienia terminowi płatności którejkolwiek z rat. Jednocześnie wniesiono o udzielenie zabezpieczenia na czas trwania postępowania, poprzez zobowiązanie pozwanego do łożenia na rzecz małoletniej powódki kwoty po 2000 zł miesięcznie. (k. 6-8)

Postanowieniem z dnia 18 listopada 2020 roku, tut. Sąd oddalił wniosek strony powodowej o udzielenie zabezpieczenia. (k. 155)

W odpowiedzi na pozew z dnia 13 stycznia 2021 roku (data prezentaty), pozwany W. S., reprezentowany przez profesjonalnego pełnomocnika, wniósł o oddalenie powództwa w całości. (k. 206-208)

Strony podtrzymały swoje stanowiska aż do daty zamknięcia rozprawy. (k. 309-312)

Sąd ustalił następujące fakty:

Małoletnia powódka H. S., urodzona w dniu (...) pochodzi ze związku małżeńskiego pozwanego W. S. oraz przedstawicielki ustawowej A. S.. (k. 6-8)

Wyrokiem z dnia 26 kwietnia 2013 roku, wydanym w sprawie o sygnaturze akt XXIV C 87/13, Sąd Okręgowy w Warszawie, rozwiązał związek małżeński rodziców małoletniej. Wykonywanie władzy nad małoletnią córką powierzono obojgu rodzicom, ustalając miejsce jej zamieszkania w każdorazowym miejscu zamieszkania matki. Kosztami utrzymania małoletniej obciążono oboje rodziców, ustalając udział ojca na kwotę 1 200 zł miesięcznie, płatną do rąk matki małoletniej do 10-go dnia każdego miesiąca wraz z ustawowymi odsetkami w przypadku uchybienia terminowi płatności którejkolwiek z rat. Ustalono kontakty ojca z małoletnią w ten sposób, że ojciec będzie miał prawo do kontaktów z małoletnią w co drugi weekend od piątku do niedzieli oraz w czasie wakacji, ferii, długich weekendów i świąt w sposób ustalony w treści orzeczenia. (k. 564-578 z akt sprawy XXIV C 87/13)

Sytuacja stron w dacie poprzedniego orzekania wyglądała następująco:

Po rozstaniu rodziców małoletniej, zamieszkała ona wraz z matką i starszą siostrą w mieszkaniu, które dotychczas zajmowała rodzina. Opiekę nad małoletnią sprawowała głównie jej matka. Początkowo pozwany utrzymywał regularny kontakt z małoletnią, odwiedzał ją. Ojciec zajmował się małoletnią średnio 8-9 dni w miesiącu, finansując przy tym wspólne wyjazdy, wyżywienie, opłacając nieregularnie lub jednorazowo wizyty lekarskie, obiady szkolne, zajęcia dodatkowe, zajęcia na basenie, pomoce naukowe oraz ponosił inne koszty związane z edukacją, rozrywką i rekreacją. Pogarszające się kontakty pomiędzy rodzicami małoletniej powódki, miały wpływ na częstotliwość kontaktów ojca z córką. (k. 564-578 z akt sprawy XXIV C 87/13)

Małoletnia powódka H. S. miała wówczas 7 lat. Uczęszczała do szkoły podstawowej, trenowała gimnastykę artystyczną. Rozwijała się prawidłowo, miała dobry kontakt z obojgiem rodziców. Miesięczny koszt utrzymania małoletniej wynosił około 3 000 zł miesięcznie, w tym koszty wyżywienia - 835 zł, środki czystości i artykuły gospodarstwa domowego – 210 zł, odzież i obuwie – 360 zł, kształcenie, wypoczynek oraz rozrywka – 1 040 zł, udział w kosztach mieszkaniowych – 500 zł. (k. 564-578 z akt sprawy XXIV C 87/13)

Matka małoletniej A. S. miała wówczas 45 lat. K.. Zamieszkiwała wraz z małoletnią córką oraz córką z poprzedniego związku małżeńskiego. Ponosiła w całości koszty utrzymania córek oraz utrzymywała dorosłą córkę pozwanego z innego związku, uczącą się w L.. Osiągała wynagrodzenie w wysokości około 9 000 zł – 14000 zł netto miesięcznie. (k. 564-578 z akt sprawy XXIV C 87/13)

Pozwany W. S. miał wówczas 46 lat. Scenograf. Uzyskiwał nieregularny dochód, uzależniony od ilości zleceń w wysokości od 3000 do 6000 zł netto miesięcznie. W 2012 roku uzyskał dodatkowe środki pieniężne tytułem zapłaty za wykonany remont od swojej matki i ciotki w wysokości około 6000 zł oraz kilka tysięcy złotych tytułem uzyskanych tantiem ze (...)u. Oprócz małoletniej powódki, posiadał troje dzieci. Na rzecz małoletniego syna łożył kwotę po 400 zł miesięcznie oraz partycypował w kosztach utrzymania pełnoletniego syna w wysokości 450 zł miesięcznie. (k. 564-578 z akt sprawy XXIV C 87/13)

Obecnie sytuacja stron wygląda następująco:

Kontakty ustalone wyrokiem rozwodowym nie są realizowane w sposób prawidłowy. Od września 2019 roku pozwany utrzymuje sporadyczne kontakty z małoletnią powódką. W okresie wakacyjnym w 2020 roku spędził z małoletnią 8-10 dni. Nie widział się z córką w Ś. Wielkanocne w 2020r. oraz w Święta Bożego Narodzenia w 2020 roku. Pozwany kontaktuje się z małoletnią telefonicznie i proponuje spotkanie, ale córka odmawia. Pozwany realizuje obowiązek alimentacyjny wobec małoletniej córki, przekazuje na jej rzecz kwotę po 1 200 zł miesięcznie. W 2020 roku dołożył kwotę 700 zł na zakup komputera dla małoletniej. (k. 287-289)

Małoletnia powódka H. S. ma obecnie 15 lat. Uczęszcza do I klasy Liceum Zespołu Szkół (...) (placówka prywatna). Od 2013 roku pozostaje pod opieką Poradni P. – Pedagogicznej. Zgodnie z opinią wydaną w dniu 30 września 2019 roku posiada specyficzne trudności w uczeniu się. Cierpi na dysgrafię, dysleksję i dyskalkulię. Znajduje się pod stałą opieką psychiatry i psychologa. Ma nerwowe tiki. Dodatkowo uczęszcza na korepetycje z matematyki (dwa razy w tygodniu), zajęcia z języka angielskiego. Koszt utrzymania małoletniej wynosi około 3800 zł, w tym: wyżywienie – 600 zł, udział w kosztach mieszkaniowych – 300 zł, korepetycje z matematyki - 300 zł, zajęcia z języka angielskiego – 200 zł, czesne i wydatki szkolne – 1500 zł, odzież i obuwie – 100 zł, kosmetyki i środki czystości – 50 zł, psychiatra – 100 zł, psycholog – 150 zł, rozrywka – 100 zł, bilet – 50 zł, wakacje i ferie – 240 zł, telefon – 67 zł, leki – 50 zł. (k. 287-289)

Matka małoletniej A. S. ma obecnie 52 lata. K.. Zamieszkuje wraz z małoletnią oraz dorosłą córką z poprzedniego związku małżeńskiego w mieszkaniu o pow. 80 m ². W roku 2019 uzyskała dochód po odliczeniach w wysokości 160 274,49 zł, co daje średniomiesięczny dochód w wysokości 13 356,21 zł. Do kosztów swojego utrzymania zalicza: ratę kredytu hipotecznego ( (...)) – 2100 zł, rata kredytu gotówkowego – 1500 zł, opłaty mieszkaniowe – 900 zł, wynajem garderoby filmowej – 1500 zł oraz koszty związane z bieżącym życiem. Posiada 11-sto letni samochód osobowy marki K. (k. 6-11, k. 163-166, k. 287-289)

Pozwany W. S. ma obecnie 54 lata. Wykształcenie średnie. Od 26 lat pracuje na planie filmowym. Cierpi na inne określone przemieszczenia krążków międzykręgowych, wymaga stałej rehabilitacji. Znajduje się pod opieką fizjoterapeuty. Pracuje w branży filmowej od 1995 roku, na stanowisku drugiego scenografa. Oprócz małoletniej powódki, posiada troje pełnoletnich dzieci. Na rzecz pełnoletniego syna R. łoży alimenty w wysokości 800 zł miesięcznie oraz opłaca abonament telefoniczny za telefon. W roku 2017 osiągnął dochód po odliczeniach w wysokości 76 363,58 zł. W roku 2018 osiągnął dochód po odliczeniach w wysokości – 64 430,99 zł. W roku 2019 osiągnął dochód po odliczeniach w wysokości 105 437,16 zł, co daje średniomiesięczny dochód w wysokości 8 786,43 zł. Pozwany określa rok 2019 pod względem finansowym jako wyjątkowy. W 2020r. pozwany zaczął pracować dopiero od sierpnia i pracował tylko przy 2 filmach /k. 310/. Pozwany posiada samochód C. (...), rok produkcji 2001 oraz motocykl B. z 1986 roku. Nie posiada oszczędności. Nie ma kredytów ani pożyczek. Koszty jego utrzymania wynoszą około 8000 zł, w tym: koszty utrzymania mieszkania w domu, jedzenie i paliwo oraz koszty związane z bieżącym życiem. Pozwany nie wyraża zgody na uczęszczanie przez córkę do szkoły odpłatnej (k. 206-208, k. 210, k. 294-296, k. 297-301, k. 302-303, k. 304-308, k. 310-312). Pozwany posiada kłopoty z kręgosłupem, nie kwalifikuje się do pracy w długotrwale ustalonej pozycji, np. siedzenie, stanie i dźwiganie powyżej 5 kg. Wymaga stałej rehabilitacji (k. 304-308).

Powyższe fakty Sąd ustalił na podstawie zgromadzonego w aktach materiału dowodowego, w tym przede wszystkim zeznań przedstawicielki ustawowej małoletniej powódki A. S. (k. 287-289, k. 309-310) oraz pozwanego W. S. (k. 310-312) . W pozostałym zakresie Sąd oparł się na złożonych w toku postępowania dowodach z dokumentów, wydruków. Dowody te nie zostały bowiem zakwestionowane w toku postępowania. Przedmiotowe środki dowodowe nie wzbudzały również wątpliwości Sądu co do ich rzetelności i wiarygodności zawartych w nich treści – strony nie kwestionowały bowiem tych dowodów.

Sąd dał wiarę zeznaniom stron w zakresie w jakim były zgodne z pozostałym materiałem dowodowym. Zeznania zobrazowały sytuację życiową małoletniej powódki oraz zaangażowanie rodziców w życie małoletniej. Ich twierdzenia były logiczne, spójne i korespondowały z pozostałym materiałem dowodowym.

Sąd zważył, co następuje:

Zgodnie z treścią art. 133 § 1 i 3 kro. rodzice mają obowiązek świadczeń względem dziecka, które nie jest w stanie utrzymać się samodzielnie, chyba że dochody z majątku dziecka wystarczają na pokrycie kosztów jego utrzymania i wychowania. Natomiast zakres tego obowiązku alimentacyjnego zależy z jednej strony od potrzeb osoby uprawnionej, z drugiej zaś strony od możliwości zarobkowych i majątkowych osoby zobowiązanej (art. 135 § 1 kro.).

Zgodnie z art. 138 kro, w razie zmiany stosunków można żądać zmiany orzeczenia lub umowy dotyczącej obowiązku alimentacyjnego. Przez zmianę stosunków należy rozumieć istotne zwiększenie lub zmniejszenie się możliwości zarobkowych i majątkowych zobowiązanego, jak również istotne zwiększenie lub zmniejszenie się usprawiedliwionych potrzeb uprawnionego. W sprawie o podwyższenie alimentów podstawą uwzględnienia powództwa jest przede wszystkim wykazanie zmiany stosunków, która powodowała, że zwiększyły się potrzeby małoletniego dziecka uprawionego do alimentów bądź podwyższyły się możliwości zarobkowe i majątkowe osoby zobowiązanej do uiszczania tych świadczeń.

Wykonanie obowiązku alimentacyjnego względem dziecka, które nie jest jeszcze w stanie utrzymać się samodzielnie może polegać w całości lub w części na osobistych staraniach o utrzymanie lub o wychowanie uprawnionego; w takim wypadku świadczenie alimentacyjne pozostałych zobowiązanych polega na pokrywaniu w całości lub w części kosztów utrzymania lub wychowania uprawnionego.

Przenosząc powyższe rozważania na grunt niniejszej sprawy, niewątpliwie zarówno ojciec jak i matka zobowiązani są do alimentowania małoletniej powódki, a wysokość świadczenia uzależniona jest od kosztów jej utrzymania w celu zapewnienia usprawiedliwionych potrzeb oraz możliwości majątkowych i zarobkowych jej rodziców.

W pierwszej kolejności podkreślić należy, że od daty poprzedniego orzekania upłynęło prawie 8 lat. W tym czasie doszło do istotnych zmian w życiu małoletniej powódki. Co oczywiste, z uwagi na upływ czasu zwiększyły się wydatki związane z utrzymaniem małoletniej. Doszły dodatkowe koszty związane z koniecznością poniesienia wydatków związanych z ujawnieniem się problemów u małoletniej powódki, która od 2013 roku pozostaje pod opieką specjalistów z Poradni P. – Pedagogicznej. Z uwagi na trudności jakie wykazuje małoletnia konieczne było udzielenie małoletniej wsparcia psychologicznego i psychiatrycznego oraz zapewnienie dodatkowych korepetycji. Ojciec sporadycznie utrzymuje kontakt z małoletnią, nie wspiera jej tym samym w problemach, z jakimi zmaga się małoletnia. Obie strony jednak przyznają, iż to małoletnia powódka nie chce utrzymywać kontaktów z pozwanym. Zasadnym jest uwzględnienie kosztu czesnego w kosztach utrzymania małoletniej. Placówka prywatna, do której uczęszcza małoletnia niewątpliwie udziela jej wsparcia na odpowiednim poziomie. Małoletnia uczęszcza do klasy liczącej 14 osób. Powyższe umożliwia małoletniej prawidłowy rozwój i osiąganie dobrych wyników w nauce, co dodatkowo wspierają wizyty u specjalistów.

Przechodząc do samych kosztów utrzymania małoletniej, to wbrew twierdzeniom matki małoletniej powódki nie wynoszą one około 4500 - 5500 zł miesięcznie, ale niewątpliwie są wyższe niż miało to miejsce w dacie poprzedniego orzekania. Sąd mając na uwadze zgromadzony materiał dowodowy, opierając się przy tym na zasadach doświadczenia życiowego, ustalił iż koszty związane z zaspokojeniem potrzeb małoletniej wynoszą obecnie około 3800 zł. Zaznaczyć przy tym należy, że strona powodowa co prawda przedstawiła zestawienie kosztów i dokumenty potwierdzające ich wydatkowanie, jednakże nie wszystkie koszty Sąd uznał za usprawiedliwione. Za najbardziej zbliżone do faktycznie ponoszonych, Sąd uznał te wskazane w trakcie zeznań przedstawicielki ustawowej na rozprawie w dniu 8 lutego 2021 roku oraz 15 marca 2021. Część ze wskazanych kosztów, Sąd postanowił zredukować, adekwatnie do faktycznie poniesionych. Przede wszystkim zredukowano koszt wyżywienia do kwoty 600 zł miesięcznie, gdyż matka małoletniej nie wykazała, aby ze względów zdrowotnych małoletnia musiała przebywać na diecie, generującej miesięczny koszt na poziomie 800 zł. Nadto zredukowano proporcjonalnie koszty związane z edukacją małoletniej, w tym także koszty czesnego i korepetycji, gdyż jak wskazała sama przedstawicielka, koszty wskazane jako comiesięczne, nie są ponoszone w okresie wakacyjnym. Podobnie należało zmniejszyć koszty wizyt u psychologa i psychiatry, które uległy zmniejszeniu na skutek zmiany ich częstotliwości. Należy podkreślić, iż to matka mał. powódki podjęła decyzję, iż małoletnia będzie uczęszczała do szkoły, w której czesne jest wysokie, bo wynosi 1500 zł miesięcznie. Wydatki na rzecz mał. powódki nie są wspólnie ustalane przez jej rodziców.

Odnosząc się zaś do możliwości zarobkowych rodziców małoletniej, wskazać należy, że podobnie jak w dacie poprzedniego orzekania, oboje pracują zawodowo i osiągają wynagrodzenie pozwalające im partycypować w kosztach utrzymania małoletniej córki. Oboje wykonują wolne zawody w branży filmowej, w której zarobki są nieregularne i zmienne. Sąd ustalił, że możliwości zarobkowe matki małoletniej są wyższe, jednakże spełnia ona częściowo swój obowiązek także poprzez osobiste starania. Osiąga ona dochód umożliwiający jej partycypowanie w kosztach utrzymania małoletniej. Matka powódki na rozprawie w dniu 08 lutego 2021r. zeznała, iż jej dochód w 2019r. netto wyniósł 13.000 zł /k. 287/. Powyższe nie zwalnia z obowiązku alimentacyjnego ojca małoletniej, który także winien partycypować w kosztach utrzymania małoletniej.

Wobec powyższego, Sąd mając na uwadze możliwości finansowe rodziców małoletniej, oraz uwzględniając powyższe okoliczności Sąd przyjął, iż zasadnym będzie obciążenie pozwanego obowiązkiem alimentacyjnym w kwocie po 1700 (jeden tysiąc siedemset) złotych miesięcznie. W ocenie Sądu kwota ta pozwoli na pokrycie części wydatków związanych z zaspokajaniem nie tylko jej podstawowych potrzeb w zakresie wyżywienia, higieny, ubrania i kosztów zdrowotnych, ale również tych pozostałych usprawiedliwionych, adekwatnych do jej aktualnej sytuacji życiowej i rodzinnej. Ponadto kwota ta nie będzie nadmierna dla pozwanego, mając na uwadze posiadaną przez niego wiedzę oraz doświadczenie zawodowe, uwzględniając przy tym, że płaci alimenty na rzecz syna z poprzedniego związku.

W pozostałej części powództwo podlegało oddaleniu.

Wobec powyższego Sąd orzekł jak w sentencji w trybie art. 133 §1 k. r. o, art. 135 k. r. o. i art. 138 k. r. o.

O kosztach Sąd orzekł na mocy art. 100 kpc, zgodnie z którym a razie częściowego tylko uwzględnienia żądań koszty będą wzajemnie zniesione lub stosunkowo rozdzielone. Strona powodowa na podstawie art. 96 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (Dz.U. z 2014 r. poz. 1025 z późn. zm.) nie miała obowiązku uiszczenia opłaty po pozwu. Wobec tego, że pozwany wnosił o oddalenie powództwa, a Sąd ustalił alimenty na kwotę po 1700 zł, należało od pozwanego pobrać opłatę w wysokości 400 zł tytułem zwrotu opłaty od pozwu oraz postanowił o wzajemnym zniesieniu między stronami kosztów zastępstwa procesowego. Sąd podstawie art. 102 k.p.c. odstąpił od obciążenia powódki kosztami postępowania w zakresie oddalonego powództwa, uznając za zasadne nieobciążanie strony powodowej kosztami postępowania, od uiszczenia których strona była zwolniona.

Zgodnie z art. 333 § 1 pkt 1 kpc Sąd z urzędu nadał wyrokowi w punkcie 1 rygor natychmiastowej wykonalności.