Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 28 lipca 2021 r.

Sąd Apelacyjny w Poznaniu III Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący: sędzia Marta Sawińska

Protokolant: Emilia Wielgus

po rozpoznaniu w dniu 28 lipca 2021 r. w Poznaniu na posiedzeniu niejawnym

sprawy L. L.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w O.

o wysokość emerytury

na skutek apelacji L. L.

od wyroku Sądu Okręgowego w Zielonej Górze

z dnia 6 września 2019 r. sygn. akt IV U 444/19

1.  oddala apelację;

2.  wniosek o przeliczenie świadczenia zawarty w pismach procesowych L. L. z 25 kwietnia 2019r. oraz 20 maja 2019r. przekazuje organowi rentowemu do merytorycznego rozpoznania.

Marta Sawińska

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 23.01.2019 r., znak (...) pozwany Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Z. odmówił wnioskodawcy L. L. prawa do ponownego przeliczenia świadczenia. W uzasadnieniu, powołując się na art. 114 ust. 1 ustawy o emeryturach i rentach z FUS, organ rentowy wskazał, że wnioskodawca przedłożył dowód, który nie ma wpływu na wysokość świadczenia. Okres pobierania zasiłku dla bezrobotnych został decyzją przyznającą zaliczony do stażu pracy wnioskodawcy, natomiast od 11.09.2008 r. uwzględniono okres pobierania świadczenia przedemerytalnego. W związku z powyższym brak jest podstaw do przeliczenia świadczenia. Wypłata emerytury odwołującego została zawieszona z uwagi na kontynuowanie zatrudnienia.

Odwołanie od powyższych decyzji złożył L. L., w odwołaniu podkreślił, że ma prawo do żądania ustalenia emerytury na tzw. starych zasadach, jako osoba urodzona w (...) r. Jednocześnie podtrzymał stanowisko prezentowane we wniosku o ponowne ustalenie wysokości świadczenia emerytalnego z dnia 27.12.2018 r.

Wyrokiem z 06.09.2019r. sygn. akt IV U 444/19 Sąd Okręgowy w Zielonej Górze w pkt I wyroku oddalił odwołanie, a w pkt II zasądził od odwołującego L. L. na rzecz pozwanego Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w O. kwotę 180 zł tytułem zwrotu kosztów procesu.

Powyższy wyrok zapadł w oparciu o następujące ustalenia faktyczne i rozważania prawne:

Odwołujący L. L., urodzony (...), w dniu 27.12.2018 r. złożył wniosek o ponowne przeliczenie emerytury, załączając zaświadczenie Powiatowego Urzędu Pracy w K. z dnia 10.12.2018 r. o pobieraniu zasiłku dla bezrobotnych i zasiłku przedemerytalnego.

Od dnia 01.10.1997 r., wnioskodawca był uprawniony do renty z tytułu częściowej niezdolności do pracy, ostatnio do 31.12.2007 r. Wskaźnik wysokości podstawy wymiaru renty wyniósł 105,19 %. Do ustalenia podstawy wymiaru renty przyjęto dochód, który stanowił podstawę wymiaru składek z 8 lat kalendarzowych, tj. od 01.1983 r. do 12.1990 r. Do ustalenia wysokości renty uwzględniono 25 lat i 7 miesięcy okresów składkowych tj. 307 miesięcy.

Decyzją z dnia 24.10.2008 r. przyznano odwołującemu świadczenie przedemerytalne. Do stażu pracy nie przyjęto okresów urlopu bezpłatnego od 28.08.1991 r. do 29.11.1991 r. oraz od 01.02.1993 r. do 31.05.1993 r.

Decyzją z dnia 20.11.2012 r., znak E (...), odwołującemu przyznano prawo do emerytury od 25.10.2012 r., tj. od osiągnięcia wieku emerytalnego.

Zakład nie uwzględnił wnioskodawcy okresu pracy w gospodarstwie rolnym, gdyż uznane okresy są wystarczające do przyznania świadczenia.

Do ustalenia podstawy wymiaru emerytury przyjęto przeciętną podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne z 20 lat kalendarzowych, wybranych z całego okresu ubezpieczenia, tj. lata 1970-1984, 1986-1987, 1990-1992. Wskaźnik wysokości podstawy wymiaru (WWPW) wyniósł 46,75%.

Do ustalenia wysokości emerytury Zakład uwzględnił 25 lat i 6 miesięcy okresów składkowych, tj. 306 miesięcy i 4 lata, 1 miesiąc okresów nieskładkowych, tj. 49 miesięcy.

Do ogólnego stażu pracy został wnioskodawcy zaliczony m.in. okres zatrudnienia od 05.08.1991 r. do 27.08.1991 r. i od 30.11.1991 r. do 15.07.1992 r., a także okres pobierania zasiłku dla bezrobotnych, tj. od 05.03.2008 r. do 10.09.2008 r.

Do stażu pracy nie przyjęto urlopu bezpłatnego od 28.02.1984 r. do 02.09.1985 r., od 28.08.1991 r. do 29.11.1991 r. oraz od 01.02.1993 r. do 31.05.1993 r.

Decyzją z dnia 14.12.2012 r., wobec przedłożenia nowych dowodów mających wpływ na wysokość świadczenia, przeliczono wnioskodawcy emeryturę.

Do obliczenia WWPW przyjęto kwoty wynagrodzenia zastępczego za okres zatrudnienia na budowie eksportowej w Libii od 25.02.1984 r. do 27.02.1985 r., tj. wynagrodzenie w kwocie obejmującej stałe jego składniki obliczone na podstawie kartotek zarobkowych innego pracownika zatrudnionego na takim samym stanowisku w kraju tj. E. D. zatrudnionego w (...) Przedsiębiorstwie Budowlanym (...) na stanowisku murarza.

Decyzją z dnia 29.01.2013 r. Zakład odmówił prawa do obliczenia wysokości emerytury w myśl nowych zasad, ponieważ L. L. nie kontynuował ubezpieczenia emerytalno-rentowego po osiągnięciu wieku emerytalnego.

L. L. był zarejestrowany w Powiatowym Urzędzie Pracy w K. jako bezrobotny w okresie od 26.02.2008 r. do 10.09.2008 r. W okresie od 05.03.2008 r. do 10.09.2008 r. pobierał zasiłek dla bezrobotnych w kwocie 4.080,80 zł.

Okres pobierania zasiłku dla bezrobotnych został doliczony do ogólnego stażu pracy wnioskodawcy decyzją o przyznaniu świadczenia z dnia 20.11.2012 r. Do podstawy wymiaru świadczenia nie przyjęto kwoty zasiłku dla bezrobotnych w 2008 r., z powodu braku zaświadczenia z Powiatowego Urzędu Pracy z podaną wysokością świadczenia, natomiast okres pobierania świadczenia przedemerytalnego został doliczony od 11.09.2008 r.

W dniu 07.02.2013 r. wnioskodawca złożył w Zakładzie Ubezpieczeń Społecznych zaświadczenie z Powiatowego Urzędu Pracy z tą samą datą, z kwotą zasiłku w wysokości 4080,80 zł.

Decyzją z dnia 22.02.2013 r., po rozpatrzeniu wniosku odwołującego, przeliczono emeryturę od 01.02.2013 r., uwzględniając żądanie wnioskodawcy.

Wszystkie wskazane wyżej decyzje są prawomocne.

Kwestia przyjęcia wynagrodzenia wnioskodawcy za okres pracy w Libii od 25.02.1984r. do 27.02.1985 r. w oparciu o wynagrodzenie zastępcze na podstawie kartoteki wynagrodzeń, a także roszczenia wnioskodawcy w przedmiocie przyjęcia do wyliczenia wysokości emerytury, wskaźnika wysokości podstawy wymiaru renty z tytułu niezdolności do pracy, była już przedmiotem postępowania odwoławczego toczącego się przed Sądem Okręgowym w Zielonej Górze, który prawomocnie oddalił odwołanie wnioskodawcy wyrokiem z dnia 22.01.2014 r., sygn. akt IV U 1540/13.

Na podstawie tak ustalonego stanu faktycznego Sąd I instancji wydał zaskarżony wyrok, w którym w pkt I oddalił odwołanie, a w pkt II zasądził od odwołującego L. L. na rzecz pozwanego Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w O. kwotę 180 zł tytułem zwrotu kosztów procesu.

Przechodząc do rozważań prawnych Sąd Okręgowy podał, że w niniejszej sprawie wnioskodawca kwestionował dotychczasowe ustalenia w zakresie wysokości świadczenia emerytalnego, nie przedkładając jednakże żadnych nowych dowodów, mających wpływ na wysokość emerytury.

Następnie wskazał, że zgodnie z art. 114 ust. 1 ustawy z dnia 17.12.1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, w sprawie zakończonej prawomocną decyzją organ rentowy uchyla lub zmienia decyzję i ponownie ustala prawo do świadczeń lub ich wysokość, jeżeli po uprawomocnieniu się decyzji zostaną przedłożone nowe dowody lub ujawniono okoliczności istniejące przed wydaniem tej decyzji, które mają wpływ na prawo do świadczeń lub na ich wysokość.

Sąd Okręgowy podkreślił, że o ile w odwołaniu wnioskodawca kwestionował jedynie to, że odmówiono mu prawa do ponownego przeliczenia świadczenia emerytalnego, mimo iż przedłożył zaświadczenie Powiatowego Urzędu Pracy w K. z dnia 10.12.2018 r., to w piśmie z dnia 20.05.2019 r. sformułował nowe zarzuty.

W pierwszej kolejności podniósł, że w jego przypadku zastosowanie powinien mieć art. 21 ustawy o emeryturach i rentach z FUS, gdyż wnioskodawca wcześniej miał ustalone prawo do renty z tytułu niezdolności do pracy.

Odnosząc się do tego zarzutu, Sąd Okręgowy wskazał, że nie można przyjąć do wyliczenia wysokości emerytury wskaźnika podstawy wymiary przyjętego do renty z tytułu niezdolności do pracy, bowiem świadczenie rentowe było przyznane do 31.12.2007 r., natomiast prawo do emerytury zostało ustalone od 25.10.2012 r. Emerytura nie jest zatem świadczeniem przyznanym bezpośrednio po okresie na jaki nabyto prawo do renty z tytułu niezdolności do pracy. Z kolei przepis art. 21 ustawy emerytalnej dotyczy sytuacji, w których osoby ubiegające się o przyznanie nowego świadczenia mają ustalone decyzją organu rentowego prawo do danego świadczenia (renty z tytułu niezdolności do pracy, emerytury lub świadczenia przedemerytalnego) bezpośrednio przed dniem złożenia wniosku o to nowe świadczenie (por. wyrok Sądu Apelacyjnego w Szczecinie z dnia 04.06.2009 r., sygn. akt III AUa 240/09, wyrok Sądu Apelacyjnego w Krakowie z dnia 19.12.2012 r, sygn. akt III AUa 1019/12).

Na marginesie Sąd I instancji podał, że kwestia ta była już przedmiotem postępowania odwoławczego toczącego się przed Sądem Okręgowym w Zielonej Górze, który prawomocnie oddalił odwołanie wnioskodawcy wyrokiem z dnia 22.01.2014 r. sygn. akt IV U 1540/13. Przedmiotem tego samego postępowania była także kwestia wynagrodzenia wnioskodawcy za okres pracy w Libii od 25.02.1984 r. do 27.02.1985 r., ustalonego w oparciu o wynagrodzenie zastępcze na podstawie kartoteki wynagrodzeń.

Sąd Okręgowy powołał się w tym względnie na § 10 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 01.04.1985 r. w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru emerytur i rent (tekst jedn. Dz. U. z 1989 r., Nr 11, poz. 63 ze zm.), zgodnie z którym, jeżeli w okresie, z którego wynagrodzenie przyjmuje się do ustalenia podstawy wymiaru, pracownik był zatrudniony za granicą, do ustalenia podstawy wymiaru przyjmuje się za okresy tego zatrudnienia: kwoty od których za te okresy opłacono składkę na ubezpieczenie społeczne kraju albo jeżeli okres zatrudnienia za granicą przypada przez dniem 01.01.1991 r. - kwoty wynagrodzenia przysługującego w tych okresach pracownikowi zatrudnionemu w kraju w takim samym lub podobnym charakterze w jakim pracownik był zatrudniony przed wyjazdem za granicę.

Gramatyczna wykładnia § 10 omawianego rozporządzenia przemawia za tym, że przepis ten, jako stanowiący wyjątek od ogólnej zasady ustalania podstawy wymiaru świadczeń, dopuszcza przyjęcie „za okresy zatrudnienia za granicą” kwoty wynagrodzenie przysługującego w tych okresach pracownikowi zatrudnionemu w kraju.

Z dniem 01.01.2009 r. wprowadzono do ustawy emerytalnej art. 15 ust. 2a, zgodnie z którym, jeżeli nie można ustalić podstawy wymiaru składek w okresie pozostawania w stosunku pracy wskazanym do ustalenia podstawy wymiaru emerytury i renty, za podstawę wymiaru składek przyjmuje się kwotę obowiązującego w tym okresie minimalnego wynagrodzenia pracowników, proporcjonalnie do okresu podlegania ubezpieczeniu i wymiaru czasu pracy.

Sąd Okręgowy podkreślił, że w tym stanie rzeczy, dla ustalenia wysokości emerytury wnioskodawcy w okresie pracy za granicą, za okres przypadających przed dniem 01.01.1991r., można przyjąć tylko i wyłącznie wynagrodzenie zastępcze, o którym mowa w § 10 pkt 1 lub 2 ww. rozporządzenia, a wobec niemożności ustalenia takiego wynagrodzenia – wynagrodzenie minimalne, o jakim mowa w art. 15 ust. 2a.

W przedmiotowej sprawie – w ocenie Sądu Okręgowego - podstawę ustalenia wysokości wynagrodzenia wnioskodawcy za okresy zatrudnienia za granicą może zatem stanowić tylko i wyłącznie § 10 pkt 2 rozporządzenia. Przepis ten stanowi lex specialis względem § 8 tego rozporządzenia, zawiera wyjątki od ogólnej zasady ustalania podstaw wymiaru emerytur i rent, a co za tym idzie - regulacji tam zawartych nie wolno interpretować w sposób rozszerzający ( exceptiones non sunt extendendae). Oznacza to, że w przypadku wykonywania przez ubezpieczonego pracy za granicą w okresie przed 01.01.1991 r. nie ma możliwości uwzględnienia do podstawy wymiaru jego emerytury wynagrodzenia rzeczywiście uzyskiwanego (na kontrakcie), a jedynie wynagrodzenie zastępcze, to jest w kwocie wynagrodzenia przysługującego w tym okresie pracownikowi zatrudnionemu w kraju w takim samym lub podobnym charakterze, w jakim pracownik był zatrudniony przed wyjazdem za granicę (por. wyrok Sądu Apelacyjnego w Krakowie z dnia 12.03.2013r., III AUa 1504/12).

Podał, że jednoznaczne stanowisko w tym zakresie zajął Sąd Najwyższy w wyrokach z dnia 09.01.2012 r. (II UK 74/11) oraz z dnia 04.03.2010 r. (II UK 306/09) wskazując, że podstawę wymiaru pracownika skierowanego do pracy za granicą przed 01.01.1991 r. stanowi tylko i wyłącznie wynagrodzenie zastępcze, o którym mowa w § 10 pkt 2 rozporządzenia. Podkreślił, że brak jest normy prawnej, według której wynagrodzenia otrzymywane w czasie zatrudnienia za granicą stanowiłyby w pełnej wysokości podstawę wymiaru składki na ubezpieczenie społeczne, według takich samych zasad, jakie obowiązują zatrudnionych w kraju (tak samo: wyrok Sądu Apelacyjnego w Szczecinie z dnia 09.01.2014 r. III AUa 564/13).

W piśmie z dnia 20.05.2019 r. wnioskodawca zarzucał, że nie został mu zaliczony okres pracy od 06.08.1991 r. do 15.07.1992 r. Przedsiębiorstwie (...) w Z.. W ocenie Sądu Okręgowego zarzut ten okazał się zupełnie bezpodstawny, a to z uwagi na fakt, że okres ten został już uwzględniony na mocy decyzji dnia 20.11.2012 r., znak (...), do ogólnego stażu pracy (vide karta przebiegu zatrudnienia k. 61 akt emerytalnych, tom III).

Wszystkie te kwestie były już przedmiotem prawomocnych rozstrzygnięć organu rentowego. Do zaliczonych przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych okresów składkowych wchodził także okres pobierania zasiłku dla bezrobotnych, tj. od 05.03.2008 r. do 10.09.2008r.

Sąd Okręgowy podkreślił, że w wyniku przedłożonego już wcześniej w organie rentowym zaświadczenia z Powiatowego Urzędu Pracy z dnia 07.02.2013 r. z podaną wysokością pobieranego zasiłku, decyzją z dnia 22.02.2013 r. Zakład uwzględnił i to roszczenie wnioskodawcy.

Zatem kolejny wniosek w tym samym przedmiocie, dotyczący tego samego roszczenia, które zostało przez organ rentowy zaspokojone, nie ma racji bytu. Zaświadczenie z dnia 10.12.2018 r. wystawione zostało z nową datą, ale potwierdza te same okoliczności, które były już przedmiotem wcześniejszego rozstrzygnięcia organu rentowego.

Odnosząc się do żądania ustalenia emerytury na tzw. nowych zasadach, wskazać należy, że to także było przedmiotem postępowania przed organem rentowym. Decyzją z dnia 29.01.2013 r. Zakład odmówił prawa do obliczenia wysokości emerytury w myśl nowych zasad, ponieważ L. L. nie kontynuował ubezpieczenia emerytalno-rentowego po osiągnięciu wieku emerytalnego. Decyzja jest prawomocna. Nie ma przy tym podstaw, aby okres urlopu bezpłatnego, od 28.02.1985 r. do 02.09.1985 r., a także od 28.08.1991r. do 29.11.1991r. miał zostać wliczony do emerytury, a to z uwagi na brzmienie przepisów art. 6 i 7 ustawy emerytalnej. W nawiązaniu do treści tych przepisów Sąd Okręgowy podkreślił, że urlop bezpłatny nie stanowi ani okresów składkowych ani nieskładkowych.

Reasumując Sąd Okręgowy wskazał, że w niniejszej sprawie ubezpieczony nie przedłożył żadnych nowych dowodów ani też nie ujawnił okoliczności istniejących przed wydaniem decyzji, które mają wpływ na wysokość emerytury. Nie zostały zatem w sprawie spełnione przesłanki określone przepisem art. 114 ust. 1 ustawy emerytalnej i z tego względu nie jest aktualnie możliwe ponowne ustalenie wysokości emerytury, a zaskarżona decyzja jest prawidłowa.

W tym stanie rzeczy, na podstawie art. 477 ¹⁴ § 1 k.p.c. i powołanych wyżej przepisów, Sąd I instancji orzekł jak w punkcie I sentencji wyroku.

O kosztach procesu w punkcie II sentencji Sąd I instancji postanowił na podstawie art. 98 § 1 i 3 k.p.c. w zw. z § 9 ust. 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z 22.10.2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych.

Apelację od powyższego wyroku wywiódł odwołujący L. L. zaskarżając go w całości i zarzucając mu:

1.  naruszenie prawa materialnego, które miało wpływ na treść wyroku tj. art. 22 ustawy z 17.12.1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych w zw. z § 10 Rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 01.04.1985 r., w sprawie szczegółowych zasad ustalania emerytur i rent, polegające na przyjęciu przez Sąd, iż L. L. nie odprowadzał składek na ubezpieczenie (podczas, gdy faktycznie składki były przez wnioskodawcę odprowadzane), w związku z czym nie zostało powzięte pod uwagę, iż do ustalenia podstawy wymiaru przyjmuję się realne wynagrodzenia za czas pracy w Libii,

2.  obrazę prawa procesowego, które miało wpływ na treść orzeczenia, a mianowicie art. 233 k.p.c. poprzez dowolną ocenę wiarygodności i mocy dowodowej dokumentu, jakim jest adnotacja zawarta w świadectwie pracy z (...) Sp. z o.o. (dokument potwierdza okoliczność pracy w tym okresie poza granicami Rzeczypospolitej Polskiej, okres ten winien być zaliczony do emerytury według zasad ustalonych w kontrakcie budowlanym),

3.  błąd w ustaleniach faktycznych mający wpływ na treść orzeczenia poprzez nieuwzględnienie okresu pracy w gospodarstwie rolnym wnioskodawcy jako okresu pracy do przyznania świadczenia - w sytuacji, gdy zdaniem wnioskodawcy miało to wpływ na wysokości emerytury w myśl nowych zasad, a praca w rolnictwie na gospodarstwie rolnym była jedyną pracą wykonywaną przez wnioskodawcę,

4.  niewłaściwie wyliczony przez ZUS wskaźnik podstawy wymiaru świadczenia, który według wnioskodawcy powinien zostać wyliczony w oparciu o art. 21 ustawy o emeryturach i rentach z FUS, jako bardziej korzystny ponadto, zdaniem odwołującego ZUS wyliczając świadczenie emerytalne zaniżył jego wynagrodzenie, do czego się przyznał.

Wskazując ww. zarzuty odwołujący wniósł o:

1.  zmianę zaskarżonego orzeczenia, poprzez wyliczenie nowego wskaźnika podstawy wymiaru świadczenia, zaliczenie do podstawy świadczenia emerytalnego okresu pracy w pełnym wymiarze czasu pracy w (...) w okresie od dnia 06.08.1991r. do dnia 15.07.1992 r. oraz uwzględnienie okresu pracy w Libii od dnia 25.02.1984 r. do dnia 27.02.1985r. uwzględniając realne wynagrodzenie za pracę wnioskodawcy, także czasu pracy w gospodarstwie rolnym, oraz wynagrodzenia rzeczywistego za pracę,

2.  zasądzenie kosztów procesu od organu rentowego na rzecz wnioskodawcy według norm przepisanych,

3.  ewentualnie uchylenie zaskarżonego wyroku w całości i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi Okręgowemu w Zielonej Górze IV Wydziałowi Pracy i Ubezpieczeń Społecznych.

Organ rentowy nie złożył odpowiedzi na apelację.

Sąd Apelacyjny zważył co następuje:

Apelacja odwołującego L. L. była bezzasadna i podlegała oddaleniu.

W ocenie Sądu Apelacyjnego, rozstrzygnięcie Sądu I instancji jest oczywiście prawidłowe. Sąd Okręgowy właściwie przeprowadził postępowanie dowodowe, dokonał trafnej oceny zebranego w sprawie materiału dowodowego i w konsekwencji prawidłowo ustalił stan faktyczny sprawy. Wobec niewątpliwego wyjaśnienia wszystkich istotnych okoliczności sprawy, nie widział też konieczności uzupełniania postępowania dowodowego.

Przypomnieć należy, że zgodnie z art. 114 ust. 1 pkt 1 ustawy z 17.12.1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych w sprawie zakończonej prawomocną decyzją organ rentowy, na wniosek osoby zainteresowanej lub z urzędu, uchyla lub zmienia decyzję i ponownie ustala prawo do świadczeń lub ich wysokość, jeżeli po uprawomocnieniu się decyzji zostaną przedłożone nowe dowody lub ujawniono nowe okoliczności istniejące przed wydaniem tej decyzji, które mają wpływ na prawo do świadczeń lub ich wysokość.

Zwrócić uwagę należy przede wszystkim, że odwołujący w odwołaniu od decyzji z 23.01.2019r. kwestionował jedynie to, że Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w O. odmówił jemu prawa do ponownego przeliczenia świadczenia emerytalnego mimo, że przedłożył zaświadczenie Powiatowego Urzędu Pracy w K. z dnia 10.12.2018r. (był to jedyny „nowy” dowód, który odwołujący przedłożył organowi rentowemu przed wydaniem zaskarżonej decyzji). Zaakcentować natomiast należy, że dopiero w dalszych pismach z dnia 25.04.2019r. i 20.05.2019 r. już w toku postępowania przed Sądem I instancji sformułował dalsze zarzuty, wskazując że Zakład Ubezpieczeń Społecznych błędnie nie zaliczył jemu stażu pracy w gospodarstwie rolnym w okresie od 26.10.1963 r. do 03.11.1966 r. (przedkładając jednocześnie zeznania i oświadczenia świadków, na okoliczność wykonywania przez niego pracy w gospodarstwie rolnym) oraz okresu pracy od 05.08.1991 r. do 15.07.1992r. w pełnym wymiarze w Przedsiębiorstwie (...) w Z. (przedkładając świadectwo pracy). Jednocześnie odwołujący wskazał, że za czas pracy w Libii wysokość emerytury nie powinna być wyliczona według wynagrodzenia zastępczego od dnia 25.02.1984 r. do 27.02.1985 r., lecz według jego wynagrodzenia jakie było mu wypłacone za tę prace.

Sąd Apelacyjny zwraca uwagę, że ze specyfiki spraw z zakresu ubezpieczeń społecznych wynika, że kognicja sądu w danej sprawie zawsze wyznaczona jest zakresem rozpoznania zaskarżonej decyzji, gdyż sąd nie rozstrzyga o zasadności wniosku, lecz o prawidłowości zaskarżonej decyzji. W sprawie z odwołania od decyzji organu rentowego sąd pierwszej instancji kontroluje bowiem jej zgodność z prawem, a sąd drugiej instancji - prawidłowość rozstrzygnięcia sądu pierwszej instancji w odniesieniu do stanu rzeczy (faktycznego i prawnego) istniejącego w chwili wydania przez organ rentowy decyzji. Rozstrzygnięcie Sądu odwoławczego zawsze bezpośrednio musi zatem odnosić się do treści zaskarżonej decyzji (por. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 13.05.1999 r., II UZ 52/99, OSNP 2000/15/601). Z uwagi na powyższe, wskazać należy, że Sąd nie działa w zastępstwie organu rentowego, w związku, z czym nie ustala prawa do świadczeń i choć samodzielnie oraz we własnym zakresie rozstrzyga wszelkie kwestie związane z prawem lub wysokością świadczenia objętego decyzją, to jego rozstrzygnięcie odnosić się zawsze powinno do treści zaskarżonej decyzji (tak też Sąd Najwyższy w postanowieniu z 13.05.1999 r., II UZ 52/99, OSNP 2000/15/601). Innymi słowy, treść zaskarżonej decyzji określa Sądowi rozpoznającemu odwołanie zakres rozpoznania, tzw. granice rozpoznania. Oznacza to, że Sąd nie może w swoim rozstrzygnięciu orzekać o kwestiach, których nie dotyczyła zaskarżona decyzja.

Z uwagi na to, że sąd ubezpieczeń społecznych nie może wykroczyć poza przedmiot postępowania wyznaczony w pierwszym rzędzie przez przedmiot zaskarżonej decyzji, zatem w ocenie Sądu Apelacyjnego Sąd I instancji nie był zobowiązany badać zasadność przedłożonych przed odwołującego dokumentów do pism z 25.04.2019 r. i 20.05.2019 r. oraz kwestionowanego okresu, albowiem odwołujący na ww. zarzuty wskazywał dopiero na etapie postępowania przed Sądem I instancji, a nie przed organem rentowym – przed wydaniem zaskarżonej decyzji.

Uwzględniając jednak, treść pism z 25.04.2019 r. oraz 20.05.2019 r., a nadto treść apelacji Sąd Apelacyjny potraktował ten wniosek odwołującego, jako nowe żądanie. W związku z tym Sąd odwoławczy - na podstawie art. 477 ¹⁰ § 2 k.p.c., który stanowi, że jeżeli ubezpieczony zgłosi nowe żądanie, dotychczas nierozpoznane przez organ rentowy, sąd przyjmuje to żądanie do protokołu i przekazuje je do rozpoznania organowi rentowemu, w punkcie 2 wyroku przekazał wniosek odwołującego o przeliczenia świadczenia zawarty w pismach procesowych z 25.04.2019 r. i 20.05.2019 r. do merytorycznego rozpoznania organowi rentowemu.

Wracając z kolei o „nowego” dokumentu jaki dołączył odwołujący do wniosku z 27.12.2018 r. o ponowne przeliczenie emerytury tj. zaświadczenie Powiatowego Urzędu Pracy w K. nr 46/12/18 z dnia 10/12/2018 r. o pobieraniu zasiłku dla bezrobotnych i zasiłku przedemerytalnego, wskazując jednocześnie że ten dokument ma wpływ na wysokość świadczenia, to jak słusznie uznał organ rentowy przedmiotowe zaświadczenie nie nosiło znamion nowych dowodów czy okoliczności w rozumieniu art. 114 ust. 1 pkt 1 ustawy emerytalnej. Z lektury przedmiotowego zaświadczenia wynika, że zostało ono wystawione wyłącznie z nową datą, ale z kolei potwierdza te same okoliczności, które były już przedmiotem uprzedniego rozstrzygnięcia organu rentowego i nie mają wpływu na wysokość pobieranej przez odwołującego L. L. emerytury.

W szczególności podkreślić należy, że okres zasiłku dla bezrobotnych tj. od 05.03.2008r. do 10.08.2008 r. został doliczony do ogólnego stażu wnioskodawcy w decyzji o przyznaniu świadczenia z dnia 20.11.2012 r., gdzie przedmiotową decyzją do podstawy wymiaru świadczenia nie przyjęto kwoty zasiłku dla bezrobotnych w 2008 r., z powodu braku zaświadczenia z Powiatowego Urzędu Pracy z podaną wysokością świadczenia, natomiast okres pobierania świadczenia przedemerytalnego został doliczony od 11.09.2008 r., a świadczenie zostało przyznane według starych zasad. Następnie kiedy odwołujący złożył do organu rentowego zaświadczenie z Powiatowego Urzędu Pracy z dnia 07.02.2013 r. z kwotą ww. zasiłku w wysokości 4080,80 zł, Zakład Ubezpieczeń Społecznych decyzją z 22.02.2013r. przeliczył świadczenie odwołującego przy uwzględnieniu tego zaświadczenia tj. z 07.02.2013r. Decyzje w tym zakresie są prawomocne.

Sąd Apelacyjny zaznacza, że w wyniku przedłożonego już wcześniej w organie rentowym zaświadczenia z Powiatowego Urzędu Pracy z dnia 07.02.2013 r. z podaną wysokością pobieranego zasiłku, decyzją z dnia 22.02.2013 r. Zakład uwzględnił to roszczenie wnioskodawcy. Zatem kolejny wniosek w tym samym przedmiocie, dotyczący tego samego roszczenia, które zostało przez organ rentowy zaspokojone, nie ma racji bytu. Zaświadczenie z dnia 10.12.2018 r. wystawione zostało z nową datą, ale potwierdza te same okoliczności, które były już przedmiotem wcześniejszego rozstrzygnięcia organu rentowego.

Odnosząc się z kolei do żądania ustalenia emerytury na tzw. nowych zasadach, Sąd Apelacyjny wskazuje, że to także było przedmiotem postępowania przed organem rentowym. Decyzją z dnia 29.01.2013 r. Zakład odmówił prawa do obliczenia wysokości emerytury w myśl nowych zasad, ponieważ L. L. nie kontynuował ubezpieczenia emerytalno-rentowego po osiągnięciu wieku emerytalnego (nie spełnił przesłanek z art. 55 ustawy emerytalnej). Nie ma przy tym podstaw, aby okres urlopu bezpłatnego, od 28.02.1985 r. do 02.09.1985 r., a także od 28.08.1991r. do 29.11.1991r. miał zostać wliczony do emerytury, a to z uwagi na brzmienie przepisów art. 6 i 7 ustawy emerytalnej. W nawiązaniu do treści tych przepisów wskazać należy, że urlop bezpłatny nie stanowi ani okresów składkowych ani nieskładkowych.

Zdaniem Sądu Apelacyjnego – na co również wskazywał Sąd I instancji w niniejszej sprawie odwołujący L. L. nie przedłożył żadnych nowych dowodów ani też nie ujawnił okoliczności istniejących przed wydaniem decyzji, które mają wpływ na wysokość emerytury, dlatego też brak było podstaw do zmiany zaskarżonej decyzji organu rentowego.

Sąd Apelacyjny zwraca uwagę, że wskazane przez odwołującego w apelacjach liczne zarzuty w żadnej mierze nie podważyły prawidłowo wydany wyrok Sądu Okręgowego. Wyrok ten odpowiada prawu. Zarzuty i twierdzenia odwołującego nie zasługują na uwzględnienie gdyż odnoszą się do innego okresu, który nie mógł być przedmiotem postępowania w niniejszej sprawie (dotyczą pracy w gospodarstwie rolnym oraz pracy za granicą, w Libii). Wniosek odwołującego w ww. zakresie został przekazany do rozpoznania merytorycznego Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych – jako nowy wniosek – który będzie dopiero rozpoznany przez organ rentowy. Natomiast wydanie zaskarżonej decyzji przez organ rentowy miało miejsce na skutek przedłożeniu przez odwołującego jako „nowego” dowodu tj. zaświadczenia z Powiatowego Urzędu Pracy z 10.12.2018 r.

Reasumując Sąd Apelacyjny wskazuje, że w uwagi że nie zostały w niniejszej sprawie spełnione przesłanki określone przepisem art. 114 ust. 1 ustawy emerytalnej i z tego względu nie jest aktualnie możliwe ponowne ustalenie wysokości emerytury, a zaskarżona decyzja jest prawidłowa.

Wobec powyższych ustaleń, Sąd Apelacyjny na podstawie art. 385 k.p.c. oddalił apelację L. L. jako w całości bezzasadne – punkt 1 sentencji wyroku.

Na podstawie art. 477 ¹⁰ § 2 k.p.c., Sąd Apelacyjny w punkcie 2 wyroku przekazał wniosek odwołującego o przeliczenia świadczenia zawarty w pismach procesowych z 25.04.2019 r. i 20.05.2019 r. do merytorycznego rozpoznania organowi rentowemu.

sędzia Marta Sawińska