Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

Wyrokiem z dnia 17 czerwca 2020 r., w sprawie I C 38/20 Sąd Rejonowy w Łęczycy oddalił powództwo P. I Niestandaryzowanego Sekurytyzacyjnego Funduszu Inwestycyjnego Zamkniętego w K. skierowane przeciwko Gminie M. Ł. o zasądzenie kwoty 35.109,50 zł i zasądził od strony powodowej na rzecz pozwanej Gminy kwotę 3.600 zł tytułem zwrotu kosztów procesu.

Sąd Rejonowy ustalił, że H. G. od 21 września 2004r. był członkiem Spółdzielczej Kasy Oszczędnościowo-Kredytowej im. F. S. z siedzibą w G.. W dniu 28 października 2014r. zawarł ze Spółdzielczą Kasą Oszczędnościowo-Kredytową im. F. S. z siedzibą w G. umowę pożyczki (kredyt konsumencki) nr (...). Umowa została zawarta na okres od 28 października 2014r. do 20 września 2024r. Całkowita kwota kredytu (pożyczki) wynosiła 40.000zł i została przelana na rachunek pożyczkobiorcy o nr (...). Pożyczka oprocentowana była według zmiennej stopy procentowej ustalonej przez Zarząd Kasy wynoszącej w dniu zawarcia umowy 11,25% w skali roku. Rzeczywista roczna stopa oprocentowania ( (...)) wynosiła 18,71%, a całkowita kwota do zapłaty w dniu zawarcia umowy wynosiła 74.612,85zł. Mocą zawartej umowy pożyczkobiorca zobowiązał się do spłaty pożyczki wraz z należnymi odsetkami do dnia 20 września 2024r. Spłata pożyczki miała następować w ratach miesięcznych bez wezwania, w terminach i kwotach wskazanych w harmonogramie spłaty pożyczki, który stanowił załącznik nr 2 do umowy. Miesięczna rata wynosiła 573,04zł, pierwsza rata miała być płatna do 20 listopada 2014. Spłata pożyczki miała następować poprzez pobieranie należności wynikających z zawartej umowy w ciężar rachunku nr (...). Zabezpieczeniem przyznanej pożyczki było przystąpienie do umowy ubezpieczenia grupowego WALOR 2014-10-28. Pożyczkobiorca był zobowiązany do uiszczenia na rzecz Kasy opłaty stanowiącej zwrot kosztów ubezpieczenia w całym okresie obowiązywania umowy pożyczki. Opłata został zapłacona jednorazowo w dacie wypłaty pożyczki w przypadku ubezpieczenia WALOR. Koszt zabezpieczenia WALOR wynosił 4.760 zł. Stosownie do zawartej umowy, na rachunek H. G. została przelana kwota wynikająca z zawartej umowy pożyczki z dnia 28 października 2014r. oraz były pobierane raty tytułem spłaty zaciągniętej pożyczki, w terminach i w wysokości wynikających z harmonogramu spłaty pożyczki. Statut Spółdzielczej Kasy Oszczędnościowo-Kredytowej im F. S. z siedzibą w G. w § 15 przewiduje, iż członkostwo w Kasie ustaje między innymi w skutek śmierci członka lub ustania zdolności prawnej członka niebędącego osobą fizyczną. Stosownie do §3 4 Regulaminu udzielania kredytów i pożyczek konsumenckich Spółdzielczej Kasy Oszczędnościowo-Kredytowej, obowiązującego od 10 lutego 2014r., w przypadku ustania członkostwa, w tym przypadku śmierci pożyczkobiorcy/kredytobiorcy, roszczenie o zwrot pożyczki/kredytu staje się wymagalne z dniem ustania członkostwa. Zarząd Kasy może postanowić inaczej w szczególnie uzasadnionych przypadkach. H. G. zmarł w dniu 10 lutego 2017r., w Ł.. Sąd Rejonowy w Łęczycy postanowieniem z dnia 18 września 2018r., stwierdził, iż spadek po H. G., synu T. i H., zmarłym w dniu 10 lutego 2017r., w Ł., ostatnio stale zamieszkałym w Ł., na podstawie dziedziczenia ustawowego, nabyła w całości Gmina M. Ł..

Jak ustalił dalej Sąd Rejonowy, pomimo ustania członkostwa – śmierci w dniu 10 lutego 2017r. – z rachunku bankowego H. G., w dniu 20 lutego 2017r. i w dniu 20 marca 2017r., zostały pobrane kwoty z tytułu spłaty trzech kredytów, w tym kwot po 530,69 zł tytułem spłaty kredytu nr 13 z dnia 28 października 2014r. Postanowieniem z dnia 22 listopada 2018r., Sąd Rejonowy w Łęczycy nakazał sporządzenie spisu inwentarza majątku spadkowego pozostałego po zmarłym w dniu 10 lutego 2017r., w Ł., H. G., ostatnio stale zamieszkałym w Ł. przy ul. (...) i zlecił sporządzenie spisu inwentarza Komornikowi Sądowemu przy Sądzie Rejonowym w Łęczycy A. R..

Według dalszych ustaleń Sądu I instancji - umową przelewu wierzytelności zawartą w dniu 30 listopada 2018r. w G., Spółdzielcza Kasa Oszczędnościowo-Kredytowa im. F. S. z siedzibą w G. zbyła (...) 1 Niestandaryzowanemu Sekurytyzacyjnemu Funduszowi Inwestycyjnemu Zamkniętemu z siedzibą w K. wymienione w (...) wynikające z umów kredytów i pożyczek, zawieranych w toku prowadzonej przez Cedenta działalności, jak też wynikające z orzeczeń sądowych zasądzających na rzecz Cedenta świadczenia pieniężne, wraz z Zabezpieczeniami w zamian za zapłatę wynagrodzenia, a Fundusz nabył wierzytelności wraz z zabezpieczeniami oraz ze wszystkimi prawami należnymi Cedentowi jako wierzycielowi, związanymi z tymi wierzytelnościami oraz zobowiązał się zapłacić umówione wynagrodzenie. W Wykazie Wierzytelności pod pozycją nr 614 jako dłużnik został wpisany H. G., którego zadłużenie wynikało z umowy pożyczki nr (...) zawartej w dniu 28 października 2014r. W wykazie powyższym nie była wskazana wysokość wierzytelności przysługująca dotychczasowemu wierzycielowi w stosunku do H. G.. Pismem z dnia 20 marca 2019r., które doręczone zostało w dniu 25 marca 2019r., (...) 1 Niestandaryzowany Sekurytyzacyjny Fundusz Inwestycyjny Zamknięty z siedzibą w K., w związku z postanowieniem o stwierdzeniu nabycia spadku, wezwał Gminę M. Ł., jako spadkobiercę po H. G., do natychmiastowej zapłaty – w terminie 7 dni licząc od daty otrzymania wezwania – kwoty, która na dzień 27 marca 2019r.wynosiła 33.145,30zł, tytułem zwrotu należnego świadczenia wynikającego z udzielenia H. G. pożyczki nr (...), w dniu 28 października 2014r. Na powyższą kwotę złożyła się kwota kapitału pożyczki w wysokości 33.139,30zł i poniesione przez wierzyciela w toku prowadzonych działań windykacyjnych koszty ustalenia następców prawnych spadkodawców oraz niezbędnych danych adresowych. W zakreślonym terminie pozwana Gmina nie zapłaciła powodowi żądanej kwoty. W Raporcie spłat na dzień 6 lutego 2020r., zadłużenie H. G. wynikające z pożyczki nr (...), w dacie wymagalności tj. 10 lutego 2020r. – śmierci pożyczkobiorcy, kwota do zapłaty wynosiła 34.201,68zł. W dniach 20 lutego 2020r. odnotowano wpłatę w wysokości 530,69zł i kwota do zapłaty wynosiła 33.670,99zł oraz 20 marca 2020r. odnotowano wpłatę 530,69zł i kwota do zapłaty wynosiła 33.140,30zł. Dodatkowo w dniu 29 czerwca 2018r. wpłacono kwotę 1zł i kwota do zapłaty wynosiła 33.139,30zł.

Apelację od tego wyroku złożył powodowy P. 1 Niestandaryzowany Sekurytyzacyjny Fundusz Inwestycyjny Zamknięty w K.. Zarzucił Sądowi I instancji naruszenie przepisów prawa materialnego oraz prawa procesowego mające istotny wpływ na wynik postępowania, a to: art. 233 § 1 k.p.c. poprzez przekroczenie zasad swobodnej oceny dowodów polegające na nieuwzględnieniu przez Sąd okoliczności, że gdy jedna ze stron zaprzecza określonym twierdzeniom strony przeciwnej, powinna to uczynić w sposób wyraźny, a w sytuacji gdy twierdzenie strony przeciwnej poparte jest dowodami, zaprzeczenie powinno być uzupełnione ustosunkowaniem się do tych dowodów oraz przedstawieniem dowodów przeciwnych; zasady kontradyktoryjności i równego traktowania stron procesu poprzez oparcie ustaleń na niepopartym żadnymi dowodami stanowisku pozwanej i pominięcie dowodów zgłoszonych przez powoda; art. 6 k.c. w zw. z art. 232 k.p.c. poprzez ich niewłaściwą interpretację i błędne przyjęcie, że powód nie zdołał udowodnić wysokości dochodzonego roszczenia, podczas gdy z ustaleń faktycznych Sądu wynika fakt istnienia zobowiązania, dokonane wpłaty i sposób ich zarachowania, a pozwana nie zakwestionowała skutecznie tych dowodów i nie wykazała przedstawionymi przez siebie dowodami, że zobowiązanie zostało spłacone; art. 6 k.c. w zw. z art. 232 k.p.c. poprzez ich niewłaściwą interpretację i błędne przyjęcie, że powód nie zdołał udowodnić wysokości dochodzonego roszczenia, podczas gdy powód przedstawił rozliczenie wysokości zadłużenia, z którego jednoznacznie wynikało, w jakiej dacie i w jakiej wysokości pożyczka była spłacana oraz raport o wysokości zadłużenia na dzień wniesienia pozwu, a pozwana nie zakwestionowała tych dowodów i nie wykazała przedstawionymi przez siebie dowodami, że zobowiązanie zostało spłacone; art. 231 k.p.c. i art. 233 § 1 k.p.c. polegające na przekroczeniu granic swobodnej oceny dowodów poprzez dowolną ocenę zgromadzonego materiału dowodowego i nie uwzględnienie roszczenia powoda, pomimo że wykazał fakt wykonania umowy pożyczki oraz wysokość dochodzonego roszczenia; art. 233 § 1 k.p.c. poprzez przekroczenie granic swobodnej oceny dowodów polegającej na uznaniu, że umowa przelewu wierzytelności z dnia 30 listopada 2017 r. nie stanowi dowodu cesji zindywidualizowanej wierzytelności należnej od poprzednika prawnego pozwanej, podczas gdy przelew tej wierzytelności wynika z umowy przelewu wierzytelności z dnia 30 listopada 2017 r.; art. 6 k.c. w zw. z art. 232 k.p.c. poprzez ich niewłaściwą interpretację i błędne przyjęcie przez Sąd I instancji, że w postępowaniu cywilnym ciężar dowodu spoczywa wyłącznie na powodzie.

W konkluzji skarżący wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku przez uwzględnienie powództwa, a ewentualnie o uchylenie wyroku i przekazanie sprawy Sądowi Rejonowemu do ponownego rozpoznania wraz z zasądzeniem kosztów procesu za obie instancje.

Sąd Okręgowy zważył,

co następuje :

Apelacja jest bezzasadna. Nie może ostać się zarzut naruszenia przepisu art. 233 § 1 k.p.c. Wbrew twierdzeniom strony powodowej, w rozpoznawanej sprawie Sąd I instancji w sposób prawidłowy przeprowadził postępowanie dowodowe, zgromadził materiał dowodowy, a następnie dokonał jego należytej oceny. Niezasadne są również zarzuty naruszenia pozostałych przepisów wskazanych w zarzutach apelacyjnych.

Sąd ocenia wiarygodność i moc dowodów według własnego przekonania, na podstawie wszechstronnego rozważenia zebranego materiału. Skuteczne postawienie zarzutu naruszenia art. 233 § 1 k.p.c. wymaga wykazania, że Sąd uchybił zasadom logicznego rozumowania lub doświadczenia życiowego, to bowiem jedynie może być przeciwstawione uprawnieniu Sądu do dokonywania swobodnej oceny dowodów. Nie jest natomiast wystarczające przekonanie strony o innej niż przyjął Sąd wadze poszczególnych dowodów i ich odmiennej ocenie niż ocena Sądu. Tylko w przypadku, gdy brak jest logiki w wiązaniu wniosków z zebranymi dowodami lub gdy wnioskowanie Sądu wykracza poza schematy logiki formalnej albo, wbrew zasadom doświadczenia życiowego, nie uwzględnia jednoznacznych praktycznych związków przyczynowo-skutkowych, to przeprowadzona przez Sąd ocena dowodów może być skutecznie podważona. Natomiast jeżeli z określonego materiału dowodowego Sąd wyprowadza wnioski logicznie poprawne i zgodne z doświadczeniem życiowym, to ocena Sądu nie narusza reguł swobodnej oceny dowodów (art. 233 § 1 k.p.c.) i musi się ostać, choćby w równym stopniu, na podstawie tego materiału dowodowego, dawały się wysnuć wnioski odmienne. Nie jest więc wystarczającym uzasadnieniem zarzutu naruszenia normy art. 233 § 1 k.p.c. przedstawienie przez stronę skarżącą własnej oceny dowodów i wyrażenie dezaprobaty dla oceny prezentowanej przez Sąd pierwszej instancji, tak jak uczyniła to strona powodowa w swej apelacji. Strona skarżąca ma bowiem obowiązek wykazania naruszenia przez Sąd paradygmatu oceny wynikającego z art. 233 § 1 k.p.c., a zatem wykazania, że Sąd wywiódł z materiału procesowego wnioski sprzeczne z zasadami logiki lub doświadczenia życiowego, względnie pominął w swojej ocenie istotne dla rozstrzygnięcia wnioski wynikające z konkretnych dowodów, natomiast temu strona powodowa jako strona skarżąca nie sprostała.

Zgodnie z obowiązującą w procesie cywilnym zasadą kontradyktoryjności (art. 3 i 232 k.p.c.) ustawodawca zrezygnował z zasady prawdy obiektywnej, do ustalenia której powinien dążyć Sąd. Jak wynika z treści wymienionych przepisów, w postępowaniu sądowym ciężar dostarczenia materiału procesowego spoczywa zasadniczo na stronach, a sąd utracił prawo prowadzenia dochodzenia w celu ustalenia dowodów koniecznych dla rozstrzygnięcia sprawy. Co więcej, poszukiwanie za stronę przez sąd z urzędu okoliczności przemawiających za jej stanowiskiem w istocie stanowi wyręczanie jej w obowiązkach procesowych, przez co sąd naraża się na uzasadniony zarzut nierównego traktowania stron procesu (tak m. in. SN w wyroku z 12.03.2010 r., II UK 286/09, Legalis nr 325847).

Przy rozpoznawaniu sprawy cywilnej rzeczą sądu nie jest zarządzenie dochodzeń w celu uzupełnienia lub wyjaśnienia twierdzeń stron i wykrycia środków dowodowych pozwalających na ich udowodnienie ani też sąd nie jest zobowiązany do przeprowadzenia z urzędu dowodów zmierzających do wyjaśnienia okoliczności istotnych dla rozstrzygnięcia sprawy (art. 232 k.p.c.). Obowiązek przedstawienia dowodów spoczywa na stronach (art. 3 k.p.c.), a ciężar udowodnienia faktów mających dla rozstrzygnięcia sprawy istotne znaczenie (art. 227 k.p.c.) spoczywa na stronie, która z faktów tych wywodzi skutki prawne (art. 6 k.c.) (tak m. in. SN w wyroku z dnia 17.12.1996 r., I CKU 45/96, OSNC z 1997 r., nr 6-7, poz. 76).

Przepis art. 232 zd. 1 k.p.c. wskazuje jedynie na ciężar dowodu w znaczeniu procesowym, czyli obowiązek przedstawienia faktów i dowodów przez strony. Przepis ten nie stanowi podstawy wyrokowania sądu i nie może mieć wpływu na poprawność wydanego przez sąd rozstrzygnięcia (tak m. in. SN w wyroku z 15.02.2008 r., I CSK 426/07, Legalis nr 150213).

W rozpoznawanej sprawie pełnomocnik strony pozwanej już w swym pierwszym piśmie procesowym, tj. w odpowiedzi na pozew, jednoznacznie i w sposób nie budzący wątpliwości zakwestionował żądanie strony powodowej zawarte w pozwie - zarówno co do zasady, jak i co do wysokości, wskazując przy tym na brak legitymacji czynnej powodowego Funduszu oraz podniósł także zarzut przedawnienia roszczenia. W uzasadnieniu swego stanowiska podniósł niewykazanie przez stronę powodową faktu istnienia zobowiązania co do zasady i wysokości względem wierzyciela pierwotnego oraz niewykazanie skuteczności umowy przelewu. W tej sytuacji obowiązkiem strony powodowej było zatem przedstawienie wszelkich możliwych dowodów na poparcie twierdzenia, że od poprzednika prawnego strony pozwanej, tj. H. G., zbywcy wierzytelności nie tylko przysługiwała wierzytelność objęta pozwem, ale i dokładne określenie i wykazanie - w jakiej wysokości, a ponadto, że doszło do skutecznego przejścia tej wierzytelności ze Spółdzielczej Kasy Oszczędnościowo-Kredytowej im. F. S. w G. na (...) 1 (...) w K..

Wbrew twierdzeniu strony apelującej, Sąd Rejonowy nie pominął dokumentów przedstawionych przez stronę powodową. Wręcz przeciwnie – uwzględniając fakt ich złożenia dokonał ich oceny i uzasadnił dlaczego uznał, że nie są one wystarczające dla przyjęcia, że doszło do skutecznej cesji wierzytelności przysługującej od poprzednika prawnego strony pozwanej w stosunku do zbywcy wierzytelności. Sąd Okręgowy podziela tą ocenę wobec trafnych argumentów przedstawionych w uzasadnieniu skarżonego wyroku. Należy podkreślić, że strona powodowa nie złożyła pełnej umowy przelewu wierzytelności z dnia 30 listopada 2017 r. zawartej między (...) 1 (...) w W. a Spółdzielczą Kasą Oszczędnościowo-Kredytową im. F. S. w G.. Z tego dokumentu wynika, że wiele postanowień tej umowy jest w jej treści pominiętych bądź usuniętych, w tym również łączna kwota wierzytelności, będąca przedmiotem tej umowy. Co prawda w wykazie wierzytelności widnieją dane H. G. wraz z numerem umowy pożyczki objętej niniejszym pozwem, jednakże brak jest wskazania kwoty wierzytelności przelanej z tego tytułu. Brak jest więc możliwości oceny, w jakiej wysokości strona powodowa nabyła sporną wierzytelność. Tym samym strona powodowa – wbrew jej twierdzeniom, jak trafnie ocenił Sąd Rejonowy – nie zdołała udowodnić, że przysługuje jej wierzytelność w stosunku do strony pozwanej jako następcy prawnego H. G. i to w dochodzonej kwocie.

W tym stanie rzeczy Sąd Okręgowy na podstawie art. 385 k.p.c. oddalił apelację orzekając o kosztach postępowania apelacyjnego na podstawie art. 98 § 1 k.p.c.