Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

Powód R. M. wniósł pozew przeciwko R. W. o ustalenie, że służebność przechodu i przejazdu ustanowiona umową z dnia 2 lipca 2007 r., obciążająca nieruchomość, dla której Sąd Rejonowy w Ciechanowie prowadzi księgę wieczystą KW (...), stanowiącą własność powoda wygasła wskutek niewykonywania przez lat dziesięć.

Pozwany R. W., właściciel nieruchomości uprawnionej, dla której Sąd Rejonowy w Ciechanowie prowadzi księgę wieczystą KW (...), wnosił o oddalenie powództwa.

Sąd Rejonowy ustalił następujący stan faktyczny:

R. M. jest właścicielem nieruchomości, dla której Sąd Rejonowy w Ciechanowie VI Wydział Ksiąg Wieczystych prowadzi księgę wieczystą KW (...); nieruchomość stanowi działkę oznaczoną w ewidencji gruntów nr 15/3 ( bezsporne ).

Nieruchomość R. M. położona jest przy ul. (...) w C.. Początkowo nieruchomość miała większą powierzchnię, która uległa zmniejszeniu wskutek podziału działki i sprzedaży części działki. Jedną z wydzielonych działek nabył umową z dnia 2 lipca 2007 r. R. W.. Działka nr (...), którą nabył R. W., znajduje się pomiędzy działką nr (...) stanowiącą własność R. M. a korytem rzeki Ł.. Działka nr (...) pozbawiona jest bezpośredniego dostępu do drogi publicznej. W związku z powyższym w umowie sprzedaży została ponadto ustanowiona służebność przechodu i przejazdu na rzecz każdoczesnego właściciela działki nr (...) - KW (...) obciążająca każdoczesnego właściciela działki nr (...) - KW (...) ( bezsporne ).

R. W., od wielu lat dzierżawił od R. M. działkę, którą nabył umową z dnia 2 lipca 2007 r. Jest dzierżawcą wielu innych działek położonych pomiędzy linią zabudowań od strony ul. (...) a korytem rzeki Ł.. Zawsze korzystał z dostępu do dzierżawionych działek wjazdem od strony ul. (...); do działki nr (...), której jest obecnie właścicielem przejeżdża przez kilka dzierżawionych przez siebie działek. Działki te wykorzystuje rolniczo, wykaszając trawę na pasze ( zeznania powoda R. M. k. 40, 57, zeznania pozwanego R. W. k. 40 – 41, 58 ).

Pomiędzy działkami nr (...) znajduje się ogrodzenie z siatki na metalowych słupkach. Od roku 2007 r. ogrodzenie nie uległo zmianie. Dom postawiony R. M. usytuowany jest bezpośrednio przy chodniku. W ogrodzeniu działki nr (...) po lewej stronie domu znajduje się bramka, zaś po prawej brama wjazdowa zamykana na kłódkę, do której klucze posiada wyłącznie R. M.. Wjazd na działkę prowadzi wyłącznie do budynku gospodarczego usytuowanego przy prawej granicy działki. Pozostała część działki stanowi ogród, w którym rosną drzewa i krzewy ozdobne oraz owocowe. Część z nich, rosnąca w sąsiedztwie budynku gospodarczego. została usunięta dopiero po 2018 r. W ogrodzeniu na tyłach działki nr (...) znajduje się wyłącznie furtka po prawej stronie działki, patrząc w kierunku rzeki Ł.. Pomiędzy bramką a prawym skrajem działki, na działce R. M. znajduje się od wielu lat wysoka sterta odpadów biologicznych o znacznej powierzchni. Słupki ogrodzenia w kierunku lewego skraju działki R. M. postawione są w bliższej odległości ( wypis z rejestru gruntów wraz z mapą k. 47 – 51, protokół oględzin wraz ze zdjęciami k. 60 – 77, zdjęć koperta k. 82, zeznania świadka Z. Z. k. 83 – 83 v, zeznania powoda R. M. k. 40, 57, 83 v, zeznania pozwanego R. W. k. 40 – 41, 58, 83 v ).

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie zebranych w sprawie dokumentów, a w szczególności wydruków z ksiąg wieczystych ( k. 12 - 21, mapy ( k. 64 ), wypisu aktu notarialnego ( k. 5 – 7 ), wypisu z rejestru gruntów wraz z mapami ( k. 47 - 51 ), informacji Gminy Miejskiej C. ( k. 54 ), oględzin wraz ze zdjęciami ( k. 60 - 77 ), zdjęć ( koperta k. 82 ), zeznań świadka Z. Z. ( k. 83 – 83 v ) oraz zeznań powoda R. M. ( k. 40, 57, 83 v ) i częściowo zeznań pozwanego R. W. ( k. 40 – 41, 58, 83 v ).

W ocenie Sądu, powyższe dowody są w pełni wiarygodne; żadna ze stron nie kwestionowała ich mocy dowodowej. Spór w niniejszej sprawie dotyczył ustalenia czy pozwany R. W. korzystał w okresie 10 lat od zawarcia umowy z przejazdu przez działkę nr (...), stanowiącą własność powoda R. M..

Sąd nie dał wiary zeznaniom pozwanego R. W., że w okresie 10 lat od zawarcia umowy sprzedaży działki nr (...) korzystał co najmniej raz z przysługującej mu służebności przechodu i przejazdu, obciążającej działkę nr (...), stanowiącą własność powoda R. M.. Wskazać należy, że pozwany R. W. zmieniał swoje zeznania co do przyczyny i sposobu korzystania z przejazdu przez działkę nr (...) w zależności od toku sprawy. Nie znalazły potwierdzenia w informacji Gminy Miejskiej C. jego twierdzenia, że przed 2017 rokiem w okolicach ul. (...) i ul. (...) prowadzone były prace remontowe uniemożliwiające mu dostęp sprzętem rolniczym do działek nad rzeką Ł., czego konsekwencją było korzystanie przez niego z przysługującej mu służebności przechodu i przejazdu po działce powoda. Zmieniał również swój opis przejazdu przez granicę pomiędzy działkami. Początkowo twierdził, że usunął jeden ze słupków z siatką, a podczas oględzin, że usunął tylko siatkę po prawej stronie bramki. Wskazać jednak należy, że w miejscu, które pozwany wskazał jako miejsce swojego przejazdu, znajduje się miejsce, na którym powód gromadzi odpady biologiczne w znacznych ilościach. Jednocześnie jest to jedyne miejsce w ogrodzeniu, gdzie nie zachodziłaby potrzeba usuwania słupka, a jedynie siatki. Trudno dać wiarę zeznaniom pozwanego, że ten skład odpadów znajdował się w innym miejscu i przed 2017 r. miał możliwość przejazdu w tym miejscu. Pozwany nie wskazał innego miejsca, w którym składowane były odpady roślinne, a zwykle składowane są tego typu rzeczy, na skraju działki, oddalone od budynku mieszkalnego, tak jak w tej sprawie, za budynkiem gospodarczym. Wskazać również należy, że zadrzewienie ogrodu przed 2018 r., uniemożliwiało swobodny dostęp do granicy działki pojazdami, w tym ciągnikiem z kosiarką. Na całej powierzchni działki pomiędzy budynkiem mieszkalnym a ogrodzeniem rosną drzewa i krzewy ozdobne oraz owocowe. W miejscu przejazdu wzdłuż budynku gospodarczego wskazywanym przez pozwanego jeszcze w 2018 r. rosły świerk i orzech, widoczne na zdjęciu przedstawionym przez powoda, opatrzonym datą „7.08.2018”. Sąd nie dał wiary pozwanemu, że powód, który otwiera bramę wjazdową na posesję tylko na czas, kiedy sam wyjeżdża lub wjeżdża na działkę, akurat podczas tego jednorazowego – jak twierdzi sam pozwany – jego przejazdu przez działkę powoda, powód nie zamknął bramy na kłódkę podczas swojej nieobecności.

Dodatkowo wskazać należy, że okoliczność, że świadek Z. Z., jest sąsiadem powoda, który w 1997 r. nabył od niego działkę budowlaną, nie może dezawuować jego zeznań. Świadek utrzymuje z powodem zwykłe kontakty sąsiedzkie. Istotne jest, że potwierdził umiejscowienie na działce i okres powstania składowiska odpadów biologicznych na działce powoda.

Sąd Rejonowy zaważył co następuje:

W ocenie Sądu, powództwo zasługuje na uwzględnienie.

Bezspornym jest, że umową z dnia 2 lipca 2007 r. zawartą w formie aktu notarialnego, powód R. M., jako właściciel nieruchomości, stanowiącej działkę oznaczoną w ewidencji gruntów nr 15/3, dla której Sąd Rejonowy w Ciechanowie prowadzi księgę wieczystą KW (...), ustanowił na rzecz każdoczesnego właściciela nieruchomości, stanowiącej działkę nr (...), dla której Sąd Rejonowy w Ciechanowie prowadzi księgę wieczystą KW (...), służebność przechodu i przejazdu obciążającą działkę nr (...).

Sąd ustalił, wbrew twierdzeniom pozwanego R. W., że w okresie od zawarcia przedmiotowej umowy do dnia wyrokowania w sprawie niniejszej, pozwany R. W. nie korzystał z przysługującej mu jako właścicielowi działki nr (...) służebności przechodu i przejazdu obciążającej działkę nr (...). Pozwany R. W. nie wykazał, do czego jest zobowiązany z mocy art. 6 kc, że przed dniem 2 lipca 2017 r., co najmniej raz skorzystał z przysługującego mu uprawnienia.

Zgodnie z art. 293 § 1 kc, służebność gruntowa wygasa wskutek niewykonywania przez lat dziesięć.

Przepis art. 293 § 1 kc jest zatem wyrazem założenia, że brak zainteresowania samego uprawnionego wykonywaniem służebności oznacza utratę dla niego jakiegokolwiek znaczenia. Nie jest istotne, jaka jest przyczyna niewykonywania służebności przez uprawnionego; decydujące znaczeniem ma fakt, że uprawniony trwale nie korzysta z nieruchomości służebnej przez okres wskazany w cytowanym przepisie. Dla obliczenia terminu znajduje zastosowanie art. 112 kc, zgodnie z którym termin oznaczony w (…) latach, kończy się z upływem dnia, który nazwą lub datą odpowiada początkowemu dniowi terminu. Termin ten ma charakter zawity, prowadzący do wygaśnięcia prawa podmiotowego.

Zgodnie z powszechnie przyjętym poglądem, wygaśnięcie służebności następuje z mocy prawa. Sam upływ terminu jest wystarczający do powstania skutku w postaci wygaśnięcia służebności. Wygaśnięcie służebności na skutek niewykonywania następuje ex lege, co oznacza, że orzeczenie stwierdzające wygaśnięcie służebności ma charakter deklaratoryjny. W razie potrzeby stwierdzenie wygaśnięcia służebności następuje w wyroku ustalającym wydanym na podstawie art. 189 kpc, który stanowi, iż powód może żądać ustalenia przez sąd istnienia lub nieistnienia stosunku prawnego lub prawa, gdy ma w tym interes prawny.

W związku z powyższym, Sąd stwierdził, że służebność gruntowa przechodu i przejazdu ustanowiona umową sprzedaży rep. A nr 2083/2007 z dnia 2 lipca 2007 r. sporządzoną przed notariuszem R. N. prowadzącą Kancelarię Notarialną w C. na rzecz każdoczesnego właściciela działki nr (...), dla której Sąd Rejonowy w Ciechanowie prowadzi księgę wieczystą KW (...), obciążająca każdoczesnego właściciela działki nr (...), dla której Sąd Rejonowy w Ciechanowie prowadzi księgę wieczystą KW (...), wygasła z dniem 2 lipca 2017 r.

Okoliczności podnoszone przez pozwanego R. W. dotyczące pozbawienia go „dostępu prawnego” do działki nr (...) pod strony drogi publicznej ( ul. (...) ) nie mają znaczenia dla rozstrzygnięcia sprawy. Niewątpliwie, wskutek orzeczenia, pozwany został pozbawiony uprawnienia gwarantującego mu niezakłócony dostęp do działki nr (...), stanowiącej jego własność. Wskazać jednak należy, że jest to skutek niewykonywania przez niego przysługującego mu uprawnienia przez okres przewidziany prawem. W okresie od zawarcia umowy tj. od dnia 2 lipca 2017 r. pozwany korzystał z dojazdu do działki nr (...) w innym miejscu. W każdym czasie może wystąpić o ustanowienie służebności gruntowej na jego rzecz w tym samym bądź innym miejscu.

O zwrocie kosztów procesu Sąd orzekł stosownie do art. 98 kpc, obciążając nimi pozwanego w całości stosownie do wyniku sprawy.

Z tych względów Sąd zasądził od pozwanego na rzecz powoda kwotę 30,00 zł tytułem zwrotu opłaty sądowej.

Sąd nakazał jednocześnie wypłacić powodowi kwotę 170,00 zł tytułem zwrotu części opłaty sądowej jako nienależnej stosownie do art. 80 ustawy z dnia 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych.

Stosownie do art. 83 ust. 2 cyt. ustawy w zw. z art. 113 tejże ustawy Sąd nakazał ściągnąć od pozwanego kwotę 300,00 zł tytułem uzupełnienia kosztów dokumentacji geodezyjnej ( prawomocne postanowienie z dnia 22 grudnia 2021 r. ), poniesionych tymczasowo z sum budżetowych.