Pełny tekst orzeczenia

Formularz UK 2

Sygnatura akt

IV Ka 10/22

Załącznik dołącza się w każdym przypadku. Podać liczbę załączników:

1

1.  CZĘŚĆ WSTĘPNA

0.11.1. Oznaczenie wyroku sądu pierwszej instancji

Wyrok Sądu Rejonowego w Piotrkowie Trybunalskim z dnia 22 października 2021 roku – sygn. akt VII K 116/21

0.11.2. Podmiot wnoszący apelację

☐ oskarżyciel publiczny albo prokurator w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☐ oskarżyciel posiłkowy

☐ oskarżyciel prywatny

☒ obrońca

☐ oskarżony albo skazany w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☐ inny

0.11.3. Granice zaskarżenia

0.11.3.1. Kierunek i zakres zaskarżenia

☒ na korzyść

☐ na niekorzyść

☐ w całości

☒ w części

☒

co do winy

☐

co do kary

☐

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

0.11.3.2. Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

☒

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

☐

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany
w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

☒

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

☒

art. 438 pkt 3 k.p.k. – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia,
jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

☐

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

☐

art. 439 k.p.k.

☐

brak zarzutów

0.11.4. Wnioski

☐

uchylenie

☒

zmiana

2.  Ustalenie faktów w związku z dowodami przeprowadzonymi przez sąd odwoławczy

0.12.1. Ustalenie faktów

0.12.1.1. Fakty uznane za udowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

2.1.1.1.

0.12.1.2. Fakty uznane za nieudowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

2.1.2.1.

0.12.2. Ocena dowodów

0.12.2.1. Dowody będące podstawą ustalenia faktów

Lp. faktu z pkt 2.1.1

Dowód

Zwięźle o powodach uznania dowodu

0.12.2.2. Dowody nieuwzględnione przy ustaleniu faktów
(dowody, które sąd uznał za niewiarygodne oraz niemające znaczenia dla ustalenia faktów)

Lp. faktu z pkt 2.1.1 albo 2.1.2

Dowód

Zwięźle o powodach nieuwzględnienia dowodu

.  STANOWISKO SĄDU ODWOŁAWCZEGO WOBEC ZGŁOSZONYCH ZARZUTÓW i wniosków

Lp.

Zarzut

3.1.

1. naruszenia przepisów prawa materialnego tj. art. 26 § 1 k.k. poprzez jego niezastosowanie do ustalonego prawidłowo przez Sąd stanu faktycznego o złamaniu zakazu zbliżania się do E. W. na odległość mniejszą niż 100 m. w dniu 16 maja 2020 roku, w sytuacji, gdy ustalenia te jednoznacznie wskazują, iż pojawienie się oskarżonego w miejscu zamieszkania matki uchyliło bezpośrednie niebezpieczeństwo grożące E. W. tj. utraty życia;

2. błędu w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę zaskarżonego wyroku polegającym na błędnym przyjęciu, że oskarżony D. D., złamał zakaz zbliżania się do E. W. na odległość mniejszą niż 100 m w okresie od 11 stycznia 2020 roku do 15 maja 2020 roku, a w szczególności, że działał z zamiarem bezpośrednim lub ewentualnym, podczas gdy prawidłowa analiza zgromadzonych dowodów w szczególności wyjaśnień oskarżonego oraz zeznań świadków nie prowadzi do wniosku, aby w przedstawionym w zarzucie czasokresie oskarżony bywał u mamy, a nawet jeśli tak, to że działał umyślnie;

3. naruszenia przepisów postępowania, które to miały wpływ na wynik sprawy tj. art 7 k.p.k. polegające na naruszeniu zasady swobodnej oceny dowodów tj. zeznań świadka O. B. i P. M. i dokonaniu ich dowolnej oceny poprzez przypisanie oskarżonemu sprawstwa naruszenia zakazu zbliżania się na odległość mniejszą, niż 100 metrów do matki E. W. w sytuacji gdy z powyższych zeznań nie wynika, czy oskarżony w nieustalonym czasie nie wcześniej, niż od 11 stycznia 2020 roku do 15 maja 2020 roku naruszał powyższy zakaz tym bardziej, iż zeznania te są sprzeczne w tym zakresie.

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

Ponieważ wszystkie postawione zarzuty zmierzają w istocie do zakwestionowania ustaleń Sądu I instancji, odnośnie ilości kontaktów oskarżonego z jego matką w okresie objętym aktem oskarżenia i nieuwzględnienia przez Sąd Rejonowy, że jadąc do matki w dniu 16 maja 2020 roku, działał on w stanie wyższej konieczności, mogą one zostać omówione łącznie

Przede wszystkim stwierdzić należy, iż wbrew twierdzeniom skarżącego, ustalenia faktyczne poczynione przez Sąd I instancji, a dotyczące sprawstwa i winy oskarżonego w zakresie zarzucanego mu czynu są prawidłowe, gdyż stanowią wynik, nie budzącej żadnych zastrzeżeń i zgodnej z art. 7 k.p.k., oceny zebranych w sprawie dowodów.

Apelacja nie wykazała w skuteczny sposób, aby rozumowanie Sądu meriti, przy ocenie zgromadzonych w sprawie dowodów było wadliwe, bądź nielogiczne. Zarzuty przedstawione w apelacji mają w istocie charakter polemiczny i opierają się wyłącznie na wybiórczej oraz subiektywnej ocenie zebranych w sprawie dowodów. Nie można podzielić twierdzeń skarżącego, iż Sąd Rejonowy dokonał stronniczej i dowolnej oceny wiarygodności zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego, a w szczególności osobowych źródeł dowodowych.

W szczególności nie można podzielić twierdzeń skarżącego, iż Sąd Rejonowy popełnił błąd, ustalając, iż oskarżony odwiedzał swoją matkę – pomimo sądowego zakazu zbliżania się do niej – kilkukrotnie, pomiędzy 11 stycznia, a 16 maja 2020 roku. Okoliczność ta wynika bowiem w sposób nie budzący wątpliwości z zeznań P. M., L. P. i O. B.. Świadkowie zeznali, iż mówiła im o tym sama pokrzywdzona, która dodawała, że oskarżony pojawiał się na jej posesji po pieniądze, ale tolerowała to, gdyż jako matka nie może się przecież odciąć od syna. Ponadto sam oskarżony przyznał, że do swojej matki pojechał nie tylko jeden raz, w dniu 16 maja 2020 roku. W złożonych wyjaśnieniach nie kwestionował on przecież faktu, że bywał u niej także wcześniej, z tym, że miało to – według jego wersji – następować zawsze na prośbę matki, która potrzebowała pomocy. Oskarżony stwierdził też, że wiedział, iż obowiązuje go sądowy zakaz zbliżania się do matki, ale myślał, że jak sama matka prosi go o przyjazd, to nie łamie on tego zakazu. Na rozprawie odwoławczej oskarżony dodał, że wręcz zamieszkał razem z matką przed jej śmiercią, gdyż ona tego chciała. Oczywiście nie da się już ustalić konkretnych dat ,,odwiedzin” oskarżonego u E. W. na jej posesji we W., niewątpliwie jednak z wyżej wskazanych dowodów wynika, iż musiało to następować po dniu 11 stycznia 2020 roku, kiedy to uprawomocnił się wyrok Sądu Rejonowego w Piotrkowie Trybunalskim w sprawie VII K 629/19, nakładający na oskarżonego zakaz zbliżania się do pokrzywdzonej na odległość mniejszą, niż 100 metrów.

Nie ma także racji skarżący, iż oskarżonemu nie można przypisać zawinienia, gdyż pozostawał w przekonaniu, iż w sytuacji, gdy pokrzywdzona wyrażała zgodę na spotkanie z oskarżonym, to nie popełnia on żadnego przestępstwa.

Przede wszystkim zwrócić należy uwagę, iż w wyroku Sądu Rejonowego w Piotrkowie Trybunalskim z dnia 17.10.2019 roku – VII K 629/19 nałożony na oskarżonego 3 – letni zakaz zbliżania się na odległość mniejszą niż 100 metrów do E. W. miał charakter bezwzględny. Sąd nie zawarł w wyroku klauzuli zastrzegającej, że nie obowiązuje on w określonych wypadkach, np. gdy pokrzywdzona wyrazi zgodę na kontakt. Żadna ze stron tamtego postępowania nie zakwestionowała takiego właśnie rozstrzygnięcia Sądu Rejonowego, które stało się prawomocne i od 11 stycznia 2020 roku zaczęło obowiązywać. Oskarżony był zobowiązany zatem do jego przestrzegania w takiej formie, jak zostało to orzeczone we wskazanym wyżej wyroku. Wymaga podkreślenia, że przedmiotem ochrony czynu z art. 244 k.k. jest nie tylko bezpieczeństwo pokrzywdzonego i zagwarantowanie mu, by sprawca nie znalazł się w stosunku do niego w odległości mniejszej niż wskazana przez sąd. Przepis ten zapewnia także ochronę przestrzegania orzeczonych wyrokiem zakazów sądowych, a którego to złamania świadomie dopuścił się oskarżony.

Oskarżonego nie może też tłumaczyć mylne wyobrażenie, że w sytuacji, gdy sama pokrzywdzona nie ma nic przeciwko jego odwiedzinom, to nie popełnia on żadnego przestępstwa. Nikogo nie może usprawiedliwiać niewiedza, czy określone zachowanie jest przestępstwem, czy też nie. Nic nie stało na przeszkodzie, aby oskarżony zatelefonował do sądu, czy też na policję i upewnił się, czy może odwiedzić matkę, za jej zgodą, pomimo orzeczonego sądowego zakazu zbliżania się do niej. W sprawie VII K 629/19 Sądu Rejonowego w Piotrkowie Trybunalskim miał też ustanowionego obrońcę z urzędu i także z nim mógł się telefonicznie skonsultować. Nie można natomiast powoływać się na usprawiedliwioną nieświadomość bezprawności czynu, gdy sprawca miał możność uzyskania wiedzy niezbędnej dla jej uniknięcia (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 10 maja 2005 r. w sprawie WA 11/05).

Niezasadnym jest też zarzut naruszenia przepisów prawa materialnego tj. art. 26 § 1 k.k. poprzez jego niezastosowanie, gdyż pojawienie się oskarżonego w dniu 16 maja 2020 roku w miejscu zamieszkania matki uchyliło – zdaniem obrony – bezpośrednie niebezpieczeństwo grożące E. W. tj. utraty życia.

Zauważyć w pierwszej kolejności należy, iż wersji oskarżonego, że od brata O. B. dowiedział się telefonicznie, że coś złego dzieje się z matką, przeczą zeznania tegoż właśnie świadka. O. B. potwierdził wprawdzie, że od dnia 15 maja 2020 roku z matką nie było kontaktu telefonicznego, ale wiedział on, że na weekend będzie tam przebywał oskarżony (k. 9). Z relacji tej wynikałoby więc, że oskarżony – niezależnie od innych okoliczności – i tak zamierzał w dniu 16 maja 2020 roku jechać do W. do swojej matki. Pozostawałoby to w zgodzie z oświadczeniem oskarżonego z rozprawy odwoławczej, że przed śmiercią matki w zasadzie zamieszkiwał z nią we W., bo go o to prosiła. Nawet, gdyby przyjąć jednak wersję oskarżonego, że do wyjazdu do matki skłonił go wyłącznie telefon otrzymany od brata, to i tak nie zachodził tu kontratyp powoływany w apelacji obrońcy. Zgodnie z treścią art. 26 § 1 k.k. nie popełnia przestępstwa, kto działa w celu uchylenia bezpośredniego niebezpieczeństwa grożącego jakiemukolwiek dobru chronionemu prawem, jeżeli niebezpieczeństwa nie można inaczej uniknąć, a dobro poświęcone przedstawia wartość niższą od dobra ratowanego. Tymczasem oskarżony taką możliwość miał, gdyż w momencie uzyskania informacji, że stan matki, chorującej na szereg przewlekłych chorób, uległ zapewne pogorszeniu, mógł przede wszystkim telefonicznie zawiadomić pogotowie ratunkowe. Po drugie, po przyjeździe do domu matki, nie wezwał on od razu pogotowia ratunkowego, gdyż uczynił to dopiero o godzinie 22:56. Po trzecie, stan zdrowia matki oskarżonego, w nocy z 16 na 17 maja 2020 roku, nie zagrażał bezpośrednio jej życiu, skoro wówczas nie została ona zabrana do szpitala przez wezwane służby ratunkowe. Po czwarte, ponowne wezwanie pogotowia ratunkowego w dniu 18 maja 2020 roku (kiedy E. W. została już odwieziona do szpitala) nastąpiło z inicjatywy P. M., która wraz L. P. przyszły odwiedzić pokrzywdzoną.

Wniosek

zmianę zaskarżonego wyroku w pkt 1. poprzez uniewinnienie D. D. od zarzucanego mu czynu złamania zakazu zbliżania się na odległość mniejszą niż 100 metrów od matki E. W..

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny.

W świetle powyższych rozważań, stwierdzić należy, iż Sąd odwoławczy nie dopatrzył się w przedmiotowej sprawie naruszenia przepisów postępowania, jak również błędu w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę zaskarżonego orzeczenia, które miałyby wpływ na jego treść. Sąd Rejonowy dokonał też prawidłowej subsumpcji ustalonego stanu faktycznego, pod właściwy przepis ustawy karnej, trafnie uznając, iż oskarżony wyczerpał swoim zachowaniem dyspozycję przepisu art. art. 244 k.k. w zw. z art. 12 § 1 k.k. Tym samym brak było podstaw do zmiany zaskarżonego wyroku w kierunku wnioskowanym przez obronę.

Dodać też należy, że wymierzona oskarżonemu kara jest współmierna do stopnia winy, społecznej szkodliwości popełnionego czynu i jako adekwatna do ujawnionych okoliczności przedmiotowo-podmiotowych niniejszej sprawy, a jako taka spełnia w sposób właściwy cel zapobiegawczy i wychowawczy, jak również cele kary w zakresie kształtowania świadomości prawnej społeczeństwa.

4.  OKOLICZNOŚCI PODLEGAJĄCE UWZGLĘDNIENIU Z URZĘDU

4.1.

Zwięźle o powodach uwzględnienia okoliczności

5.  ROZSTRZYGNIĘCIE SĄDU ODWOŁAWCZEGO

0.15.1. Utrzymanie w mocy wyroku sądu pierwszej instancji

0.15.1.1.

Przedmiot utrzymania w mocy

Całość zaskarżonego rozstrzygnięcia Sądu Rejonowego.

Zwięźle o powodach utrzymania w mocy

Zarzut skarżącego zmierzający do jego zmiany nie okazał się zasadny, o czym była już mowa wyżej. Dlatego też zaskarżony wyrok, jako słuszny i odpowiadający prawu, podlegał utrzymaniu w mocy.

0.15.2. Zmiana wyroku sądu pierwszej instancji

0.0.15.2.1.

Przedmiot i zakres zmiany

Zwięźle o powodach zmiany

0.15.3. Uchylenie wyroku sądu pierwszej instancji

0.15.3.1. Przyczyna, zakres i podstawa prawna uchylenia

5.3.1.1.1.

☐ art. 439 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

5.3.1.2.1.

Konieczność przeprowadzenia na nowo przewodu w całości

☐ art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

5.3.1.3.1.

Konieczność umorzenia postępowania

☐ art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia i umorzenia ze wskazaniem szczególnej podstawy prawnej umorzenia

5.3.1.4.1.

☐ art. 454 § 1 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

0.15.3.2. Zapatrywania prawne i wskazania co do dalszego postępowania

0.15.4. Inne rozstrzygnięcia zawarte w wyroku

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

2

Oskarżony był ostatecznie reprezentowany przez Sądem Okręgowym przez obrońcę z wyboru. Jednakże dotychczasowy obrońca z urzędu wniósł apelację oraz stawił się na rozprawie apelacyjnej. Należało zatem zasądzić mu wynagrodzenie za podjęte czynności. Wynagrodzenie dla obrońcy z urzędu, z tytułu nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej oskarżonemu w postępowaniu odwoławczym, Sąd Okręgowy ustalił w oparciu o treść § 4 ust.1 i § 17 ust. 2 pkt rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 3 października 2016 roku w sprawie ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej przez adwokata z urzędu (tj. Dz.U. z 2019 roku poz. 18).

6.  Koszty Procesu

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

3

Biorąc pod uwagę aktualną sytuację materialną oskarżonego, który odbywa karę pozbawienia wolności, Sąd Okręgowy - na podstawie art. 624 § 1 k.p.k. oraz art. 17 ust. 1 ustawy z dnia 23 czerwca 1973 roku o opłatach w sprawach karnych (tekst jednolity: Dz.U. z 1983 r. Nr 49, poz. 223 z późniejszymi zmianami) - zwolnił go w całości od kosztów sądowych za postępowanie odwoławcze, które przejął na rachunek Skarbu Państwa. 1983 roku, Nr 49, poz. 223 z późn. zmianami).

7.  PODPIS

0.11.3. Granice zaskarżenia

Kolejny numer załącznika

1

Podmiot wnoszący apelację

Obrońca oskarżonego

Rozstrzygnięcie, brak rozstrzygnięcia albo ustalenie, którego dotyczy apelacja

Rozstrzygnięcie z pkt 1 zaskarżonego wyroku, odnośnie czynu z art. 244 kk w zw. z art. 12 § 1 k.k.

0.11.3.1. Kierunek i zakres zaskarżenia

☒ na korzyść

☐ na niekorzyść

☐ w całości

☒ w części

☒

co do winy

☐

co do kary

☐

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

0.11.3.2. Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

☒

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

☐

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany
w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

☒

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

☒

art. 438 pkt 3 k.p.k. – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia,
jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

☐

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

☐

art. 439 k.p.k.

☐

brak zarzutów

0.11.4. Wnioski

☐

uchylenie

☒

zmiana