Pełny tekst orzeczenia

Formularz UK 2

Sygnatura akt

VI Ka 379/21

Załącznik dołącza się w każdym przypadku. Podać liczbę załączników:

1

1.  CZĘŚĆ WSTĘPNA

0.11.1. Oznaczenie wyroku sądu pierwszej instancji

Wyrok Sądu Rejonowego w Nowym Dworze Mazowieckim z dnia 3 lutego 2021 roku o sygn. II K 622/19

0.11.2. Podmiot wnoszący apelację

☐ oskarżyciel publiczny albo prokurator w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☐ oskarżyciel posiłkowy

☐ oskarżyciel prywatny

☒ obrońca

☐ oskarżony albo skazany w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☐ inny

0.11.3. Granice zaskarżenia

0.11.3.1. Kierunek i zakres zaskarżenia

☒ na korzyść

☐ na niekorzyść

☒ w całości

☐ w części

☐

co do winy

☐

co do kary

☐

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

0.11.3.2. Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

☐

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

☐

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany
w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

☐

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

☒

art. 438 pkt 3 k.p.k. – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia,
jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

☐

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

☒

art. 439 k.p.k.

☐

brak zarzutów

0.11.4. Wnioski

☒

uchylenie

☒

Zmiana

2.  Ustalenie faktów w związku z dowodami przeprowadzonymi przez sąd odwoławczy

0.12.1. Ustalenie faktów

0.12.1.1. Fakty uznane za udowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

1.

A. S.

Oskarżony jest osobą niekaraną;

Informacja z KRK

206

0.12.1.2. Fakty uznane za nieudowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

0.12.2. Ocena dowodów

0.12.2.1. Dowody będące podstawą ustalenia faktów

Lp. faktu z pkt 2.1.1

Dowód

Zwięźle o powodach uznania dowodu

Informacja z KRK;

załączony dokument urzędowy został sporządzony w przepisanej prawem formie przez organ do tego uprawniony, stanowi dowód tego, co zostało w nim urzędowe poświadczone.

0.12.2.2. Dowody nieuwzględnione przy ustaleniu faktów
(dowody, które sąd uznał za niewiarygodne oraz niemające znaczenia dla ustalenia faktów)

Lp. faktu z pkt 2.1.1 albo 2.1.2

Dowód

Zwięźle o powodach nieuwzględnienia dowodu

.  STANOWISKO SĄDU ODWOŁAWCZEGO WOBEC ZGŁOSZONYCH ZARZUTÓW i wniosków

Lp.

Zarzut

Błąd w ustaleniach faktycznych mający wpływ na treść zaskarżonego wyroku poprzez błędną i nieuprawnioną ocenę materiału dowodowego polegającą na nieuwzględnieniu przyczyn nieodprowadzenia składek do Urzędu Skarbowego, a nadto wyrażenie błędnego poglądu, że motywacja nieodprowadzenia podatku jest bez znaczenia, co jest sprzeczne z przyjętą i utrwaloną linią orzecznictwa w zakresie art. 77 kks, przy czym błąd ten był istotny, natomiast prawidłowa analiza materiału dowodowego winna prowadzić do odmiennego wniosku to jest do uznania, że oskarżony A. S. nie dopuścił się zarzucanego mu czynu;

☐ zasadny

☒ częściowo zasadny

☐ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

Zarzut obrońcy jest tylko częściowo zasadny. Delikt karnoskarbowy z art. 77 k.k.s. można popełnić jedynie umyślnie w obu postaciach zamiaru – bezpośrednim i ewentualnym. Nie jest przy tym konieczna żadna szczególna motywacja sprawcy niewpłacającego pobranego podatku. W świetle jednolitego orzecznictwa SN pojęcie "nie wpłaconej kwoty" podatku, użyte w art. 77 § 2 k.k.s., oznacza kwotę pobraną od płatnika, lecz nie przekazaną w odpowiednim terminie na rachunek organu podatkowego, przy czym bez znaczenia jest tu okoliczność, czy płatnik posiada środki finansowe na odprowadzenie pobranego podatku dochodowego na bieżącą produkcję, wypłatę wynagrodzenia dla pracowników czy też spłatę zobowiązań wobec kontrahentów (por. postanowienie SN z dnia 25.10.1995r. I KZP 30/95, wyrok SN z dnia 16.05.2002r. IV KKN 427/98). Jeżeli płatnik środki finansowe posiada, przeznacza je jednak na inny uzasadniony ekonomicznie cel, zwłaszcza na podtrzymanie działalności gospodarczej, w grę wchodzi jedynie umniejszenie winy, nigdy zaś jej wyłączenie.

Tylko w sytuacji jeżeli płatnik środków finansowych w ogóle nie posiada, czego najlepszym wyrazem jest niedokonanie wypłaty wynagrodzeń pracownikom przy pobieranym podatku dochodowym od osób fizycznych, nie można środków tych również pozyskać na innej drodze (np. poprzez kredyt czy pożyczkę), odpada wina (sprawca nie popełnia zatem przestępstwa lub wykroczenia skarbowego - art. 1 § 3 k.k.s.), nie można bowiem od płatnika w takiej sytuacji wymagać zachowania zgodnego z prawem, którego on nie jest w stanie wykonać [podobnie R. Kubacki, A. Bartosiewicz, Kodeks karny skarbowy..., s. 497; L. Wilk (w:) L. Wilk, J. Zagrodnik, Kodeks karny skarbowy..., s. 357].

Tymczasem z wyjaśnień oskarżonego A. S. wynika, że na skutek ogłoszenia upadłości (...) Sp. z o.o. oraz pożaru hali produkcyjno-magazynowej, sytuacja spółki była bardzo trudna. Tym niemniej po umorzeniu postępowania egzekucyjnego przez komornika i po wycofaniu się syndyka oraz oddaniu z powrotem do zarządu spółki (...), oskarżony sprzedał zastawione sprzęty, a uzyskane pieniądze przeznaczył na pensje dla pracowników zatrudnionych do zabezpieczenia mienia. Oskarżony przyznał, że: „Wystarczyło tylko na wypłatę pensji dla ludzi za prace, ale na ZUS i dla Urzędu Skarbowego pieniędzy nie wystarczyło”-k.78.

Nie ma zatem racji obrońca, że oskarżony w ogóle nie posiadał żadnych środków i nie prowadził działalności gospodarczej, gdyż nie miał ku temu możliwości ekonomicznych. Spółka została zobowiązana do usunięcia pogorzeliska, co potwierdza dokumentacja nadesłana z Powiatowego Inspektoratu Nadzoru Budowlanego w N. (k.116-163). Natomiast jak wynika z tych dokumentów oskarżony oprócz gruntów i prawa do wieczystego użytkowania gruntów po powierzchni łącznej ponad 16 ha oraz budynków i budowli, na którym to majątku istniały zabezpieczenia hipoteczne ustanowione na rzecz (...) Banku (...), posiadał także ruchomości produkcyjne i środki transportu.

Oskarżony przyznał przecież, że posiadał środki na wypłatę pensji pracownikom i podjął decyzję, że te środki przeznaczy na ich wynagrodzenia, a nie na wpłatę obliczonego i pobranego podatku.

Wskazać jednak należy, że jeżeli płatnik środki finansowe posiada, przeznacza je jednak na inny uzasadniony ekonomicznie cel, zwłaszcza na podtrzymanie działalności gospodarczej, w grę wchodzi jedynie umniejszenie winy, nigdy zaś jej wyłączenie. Z powyższych względów zarzut obrońcy jest niezasadny.

Natomiast rację ma obrońca, że Sąd Rejonowy nie uwzględnił tej nadzwyczajnej sytuacji ekonomicznej w jakiej znalazł się oskarżony i przyczyn nieodprowadzenia zaliczek na podatek dochodowy od osób fizycznych. Prawidłowa analiza materiału dowodowego winna prowadzić do wniosku, że ze względu na tę atypową sytuację motywacyjną, stopień winy i społecznej szkodliwości tego czynu oskarżonego nie są znaczne. Oskarżony znalazł się bowiem w sytuacji, w której musiał dokonać wyboru, które dobro jest dla niego ważniejsze, czy zapłaci wynagrodzenie pracownikom, czy też odprowadzi zaliczki na podatek dochodowy od osób fizycznych. Bardzo zła sytuacja ekonomiczna w jakiej znalazła się spółka (...) Sp. z o.o. po ogłoszeniu upadłości obejmującej likwidację majątku w dniu 4 sierpnia 2015r. (k.144) , a zwłaszcza po spaleniu budynku hali produkcyjno -magazynowej w dniu 30.08.2015r. (k.158) i umorzeniu postępowania upadłościowego (k.137), doprowadziła do trudnego wyboru przed jakim stanął oskarżony.

Tym bardziej, że postanowieniem z dnia 08.02.2016r. Powiatowy Inspektor Nadzoru Budowlanego zlecił spółce (...) Sp. z o.o. podjęcie działań mających na celu usunięcie niebezpieczeństwa dla ludzi i mienia, przez zastosowanie niezbędnych środków zabezpieczających budynek produkcyjno-magazynowy, poprzez demontaż płyt osłonowych z blachy, wypełnionych pioluretanem (k.129). Protokół kontroli i pismo Powiatowego Inspektora Nadzoru Budowlanego (k.118-119) potwierdziły, że obowiązek zlecony spółce (...) Sp. z o.o. w związku ze zniszczeniem w wyniku pożaru budynku produkcyjno-magazynowego, został wykonany w całości.

Wniosek

O zmianę zaskarżonego wyroku poprzez uniewinnienie oskarżonego, a w przypadku jeśli Sąd nie podzieli w pełni argumentów zawartych w apelacji to alternatywnie o uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi Rejonowemu;

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny.

Wobec niezasadności zarzutu, wniosek o zmianę wyroku i uniewinnienie oskarżonego od zarzucanego mu czynu okazał się niezasadny.

Brak podstaw do uchylenia wyroku i przekazania sprawy do ponownego rozpoznania, gdyż nie jest konieczne przeprowadzenie na nowo przewodu w całości, jak również nie zaistniała żadna z przesłanek wymienionych w art. 439 § 1 kpk, art. 454 kpk oraz art. 440 kpk.

4.  OKOLICZNOŚCI PODLEGAJĄCE UWZGLĘDNIENIU Z URZĘDU

1.

Zwięźle o powodach uwzględnienia okoliczności

5.  ROZSTRZYGNIĘCIE SĄDU ODWOŁAWCZEGO

0.15.1. Utrzymanie w mocy wyroku sądu pierwszej instancji

0.11.

Przedmiot utrzymania w mocy

Zwięźle o powodach utrzymania w mocy

0.15.2. Zmiana wyroku sądu pierwszej instancji

0.0.11.

Przedmiot i zakres zmiany

Zwięźle o powodach zmiany

0.15.3. Uchylenie wyroku sądu pierwszej instancji

0.15.3.1. Przyczyna, zakres i podstawa prawna uchylenia

1.1.

☐ art. 439 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

2.1.

Konieczność przeprowadzenia na nowo przewodu w całości

☐ art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

3.1.

Konieczność warunkowego umorzenia postępowania

☒ art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia i umorzenia ze wskazaniem szczególnej podstawy prawnej umorzenia

Dokonana przez Sąd Okręgowy kontrola odwoławcza wykazała, że Sąd Rejonowy prawidłowo przeprowadził postępowanie w sprawie. Przede wszystkim nie dopuścił się uchybień, które mogłyby skutkować uchyleniem wyroku niezależnie od granic zaskarżenia. Ponadto wyjaśnił wszystkie okoliczności istotne dla końcowego rozstrzygnięcia, które wnikliwie i wszechstronnie rozważył, uwzględniając przy tym zasady prawidłowego rozumowania, wskazania wiedzy oraz doświadczenia życiowego i na tej podstawie poczynił prawidłowe ustalenia faktyczne. Bezsporne jest, iż A. S. dopuścił się czynu zabronionego. Niemniej jednak argumentacja obrońcy oskarżonego jest zasadna w części, w której wskazuje on na istnienie okoliczności uzasadniających warunkowe umorzenie postępowania w sprawie.

Sądu Odwoławczego nie przekonuje stwierdzenie skarżącego, że działanie oskarżonego nie było celowe i zawinione, a jedynie nie miał on środków na terminowe odprowadzanie zaliczek na podatek dochodowy od wypłaconych pracownikom wynagrodzeń za pracę. Rację ma Sąd Rejonowy wskazując, że środki pieniężne stanowiące pobrane kwoty zaliczek od wynagrodzeń wypłaconych pracownikom, nie należą do płatnika. Do czasu pobrania należą do podatnika, zaś po pobraniu stanowią przychód Skarbu Państwa, który płatnik ma obowiązek wpłacić we wskazanym w ustawie terminie na rachunek właściwego organu podatkowego. Natomiast okoliczność, że płatnik posiada ograniczone możliwości finansowe i przeznacza środki na inny uzasadniony ekonomicznie cel, zwłaszcza na podtrzymanie działalności gospodarczej, nie wyłącza jego winy, lecz może mieć wpływ na obniżenie stopnia winy.

W świetle ugruntowanego orzecznictwa sądowego pojęcie "nie wpłaconej kwoty" podatku, oznacza kwotę pobraną od podatnika, lecz nie przekazaną w odpowiednim terminie na rachunek organu podatkowego, przy czym bez znaczenia jest tu okoliczność, czy płatnik posiada środki finansowe na bieżącą produkcję lub działalność gospodarczą, czy też nie (vide postanowienie SN z dnia z dnia 25 października 1995 r. I KZP 30/95). Niewpłacenie na rachunek organu podatkowego obliczonego i pobranego podatku nie musi polegać na fizycznym przejęciu przez płatnika kwoty stanowiącej jego równowartość.

Wykładnia przeciwna, zgodnie z którą dla popełnienia przestępstwa z art. 77 § 1 i 2 k.k.s. konieczne jest dysponowanie przez jego sprawcę tymi środkami, prowadziłaby wbrew intencjom ustawodawcy do unikania odpowiedzialności przez osoby uchylające się od obowiązków płatnika. Zdaniem Sądu Okręgowego wykładnia znamion przestępstwa z art. 77 § 2 k.k.s. zaprezentowana w uzasadnieniu wyroku, zgodnie z którą przez pobranie podatku należy rozumieć wypłacenie pracownikowi wynagrodzenia po odliczeniu uprzednio obliczonej zaliczki, jest trafna. W niniejszej sprawie nie zaistniały żadne szczególne okoliczności, które by uzasadniały odejście od tak ukształtowanej linii orzecznictwa.

Okoliczności, na które powołuje się obrońca oskarżonego nie mogą zatem stanowić podstawy do uniewinnienia A. S., ale zasługują na częściowe uwzględnienie. W sytuacji ekonomicznej spółki oskarżonego nieterminowe odprowadzanie zaliczek na podatek dochodowy, wynikało ze złej kondycji (...) Sp. z o.o. spowodowanej zadłużeniem wobec wierzycieli i pożarem hali produkcyjno-montażowej.

Zatem wina oskarżonego jest dla Sądu Okręgowego bezsporna. Oskarżony wyczerpał swoim zachowaniem znamiona czynu penalizowanego w art. 77 § 2 k.k.s. w zw. z art. 6 § 2 k.k.s. w zw. z art. 9 § 3 k.k.s. Niemniej jednak Sąd Okręgowy rozważając wszystkie okoliczności towarzyszące popełnieniu przez oskarżonego czynu zabronionego, które mają wpływ na stopień tej winy uznał, że dla oceny karnoprawnej czynu istotna jest motywacja sprawcy. A. S. nie kierował się chęcią wzbogacenia się kosztem Skarbu Państwa. Jego zachowanie było spowodowane trudnościami finansowymi spółki, które znajdują potwierdzenie w dokumentacji nadesłanej przez Powiatowy Inspektorat Nadzoru Budowlanego w N. (k.116-163).

Łączna kwota niewpłaconego podatku była małej wartości, albowiem wynosiła łącznie 103.062,00 zł, a nie przekraczała dwustukrotnej wysokości minimalnego wynagrodzenia w czasie popełnienia czynu. W związku z powyższym Sąd Odwoławczy doszedł do przekonania, iż wina oraz społeczna szkodliwość czynu, którego dopuścił się A. S. , nie są znaczne.

Zgodnie z dyspozycją art. 66 § 1 k.k. sąd może warunkowo umorzyć postępowanie karne, jeżeli wina i społeczna szkodliwości czynu nie są znaczne, okoliczności jego popełnienia nie budzą wątpliwości, a postawa sprawcy nie karanego za przestępstwo umyślne, jego właściwości i warunki osobiste oraz dotychczasowy sposób życia uzasadniają przypuszczenie, że pomimo umorzenia postępowania będzie przestrzegał porządku prawnego, w szczególności nie popełni przestępstwa.

A. S. jest osobą niekaraną (k.206), prowadzi ustabilizowany tryb życia, pracuje i wykonał zlecone spółce (...) Sp. z o.o. obowiązki polegające na usunięciu niebezpieczeństwa dla ludzi i mienia, poprzez zastosowanie niezbędnych środków zabezpieczających budynek produkcyjno-magazynowy po pożarze (k.121). W stosunku do oskarżonego istnieje pozytywna prognoza kryminologiczna. Starania oskarżonego o zabezpieczenie mienia należącego do spółki po pożarze hali produkcyjnej oraz trudna sytuacja ekonomiczna spółki wynikająca z umorzenia postępowania upadłościowego, a także zawieszenie prowadzenia działalności gospodarczej w ramach spółki, uzasadniają przypuszczenie, że pomimo warunkowego umorzenia postępowania oskarżony będzie przestrzegał porządku prawnego, w szczególności nie popełni przestępstwa. Sąd Okręgowy uznał za niezbędny dla zweryfikowania pozytywnej prognozy kryminologicznej dwuletni okres probacji.

Okoliczności sprawy wskazują na to, że cel postępowania karnego został osiągnięty. Wydanie w stosunku do oskarżonego wyroku warunkowo umarzającego postępowanie na okres 2 lat próby będzie dla niego wystarczającą przestrogą na przyszłość i zapobiegnie powrotowi na drogę przestępstwa.

Zgodnie z art. 41 § 2 k.k.s. umarzając warunkowo postępowanie karne za przestępstwo skarbowe, w związku z którym nastąpiło uszczuplenie należności publicznoprawnej i tej wymaganej należności nie uiszczono, sąd określa także obowiązek uiszczenia jej w całości w wyznaczonym terminie. Z akt sprawy wynika, że oskarżony nie uiścił zaległości podatkowych z tytułu podatku dochodowego od osób fizycznych za okres objęty zarzutem (k.75). W związku z powyższym nałożenie na oskarżonego obowiązku uiszczenia uszczuplonej należności publicznoprawnej jest obligatoryjne. Sąd Odwoławczy określił termin uiszczenia zaległych zaliczek na podatek dochodowy od wynagrodzeń pracowników na 2 lata od daty uprawomocnienia wyroku, gdyż ze względu na trudną sytuację majątkową spółki (...) Sp. z o.o. jest to realny termin wykonania obowiązku.

4.1.

☐ art. 454 § 1 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

0.15.3.2. Zapatrywania prawne i wskazania co do dalszego postępowania

0.15.4. Inne rozstrzygnięcia zawarte w wyroku

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

6.  Koszty Procesu

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

Brak numeracji

Sąd Odwoławczy zasądził od oskarżonego na rzecz Skarbu Państwa koszty sądowe, albowiem oskarżony posiada możliwości zarobkowe, co potwierdza informacja o dochodach z systemu teleinformatycznego (k.205). Brak zatem podstaw do zwolnienia oskarżonego od stosunkowo niewielkich kosztów procesu w tej sprawie.

7.  PODPIS