Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

Ubezpieczony małoletni A. M., działający przez przedstawicielkę ustawową – matkę W. M. , wniósł odwołanie od orzeczenia Wojewódzkiego Zespołu do Spraw Orzekania o Niepełnosprawności w Województwie (...) w G. z dnia 03.02.2021r. Orzeczeniem tym utrzymano w mocy orzeczenie z dnia 12.11.2020r. (...) do Spraw Orzekania o Niepełnosprawności w S., który zaliczył A. M. do osób niepełnosprawnych od urodzenia wskazując, że brak jest konieczności stałej lub długotrwałej opieki lub pomocy innej osoby w związku ze znacznie ograniczoną możliwością samodzielnej egzystencji.

Podniósł przy tym, że (...) ds. Orzekania o Niepełnosprawności we wcześniejszym orzeczeniu orzekł odmiennie niż obecnie, iż u A. M. zachodzi konieczność stałej lub długotrwałej opieki lub pomocy innej osoby w związku z ograniczoną możliwością samodzielnej egzystencji. Nadto, wskazał, iż A. M. wymaga nieustannej uwagi i pomocy w codziennym bytowaniu.

Wniósł o zmianę ww. orzeczenia w zakresie wskazania dotyczącego konieczności stałej lub długotrwałej opieki lub pomocy innej osoby w związku z ograniczoną możliwością samodzielnej egzystencji.

Wojewódzki Zespół do Spraw Orzekania o Niepełnosprawności w Województwie (...) z siedzibą w G. w odpowiedzi na odwołanie wniósł o jego oddalenie.

Podniósł, że orzeczenie zostało wydane po przeprowadzeniu szczegółowego postępowania orzeczniczego. Wskazał, że przy orzekaniu uwzględniono ocenę stanu zdrowia wystawioną przez lekarza – przewodniczącego składu orzekającego, ocenę psychologiczną, jak też przedstawioną dokumentację medyczną. Podał również, że posiadane schorzenie, tj. wcześniactwo, opóźniony rozwój psychoruchowy, opóźniony rozwój mowy, wada wzroku z niedowidzeniem (korekta okularami), w obecnym stanie prawnym, zalicza do osób niepełnosprawnych, a tym samym kwalifikuje do otrzymania zasiłku pielęgnacyjnego. Wskazał nadto, że stwierdzono choroby współistniejące tj. obserwacja w kierunku zaburzeń słuchu, częste infekcje górnych dróg oddechowych w obecnym stanie prawnym nie zaliczają do osób niepełnosprawnych.

Organ podał, że z ustaleń wynika, iż A. M. nie wymaga konieczności zapewnienia stałej opieki lub pomocy opiekuna w związku ze znacznie ograniczoną możliwością samodzielnej egzystencji. W ocenie organu odwoławczego dziecko wymaga jedynie stałego współudziału na co dzień opiekuna w procesie leczenia, rehabilitacji i edukacji.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

A. M. ma 7 lat.

Bezsporne.

Od 2018r. A. M. uczęszcza do Przedszkola Terapeutycznego (...) w S..

Bezsporne.

U A. M. rozpoznano (w toku wcześniejszych badań oraz aktualnego badania psychologicznego) opóźniony rozwój psychoruchowy
i opóźniony rozwój mowy. Z tego powodu jest osobą niepełnosprawną. Niepełnosprawność datuje się od urodzenia.

W ocenie psychologicznej, z ww. powodu nie zachodzi konieczność stałej lub długotrwałej opieki lub pomocy innej osoby w związku ze znacznie ograniczoną zdolnością do samodzielnej egzystencji, zachodzi jedynie konieczność stałego współudziału na co dzień opiekuna dziecka w procesie leczenia, rehabilitacji
i edukacji.

A. M. w zakresie czynności samoobsługowych jest samodzielny
w znacznym zakresie. Niektóre czynności wykonuje niedokładnie, jednak z biegiem czasu nabywa nowych umiejętności. W opiniach z przedszkola określany jest jako dziecko spokojne, ciche. Brak jest wskazań, aby z powodów psychologicznych potrzebował stałej lub długotrwałej opieki.

Dowód: pisemna opinia sądowo-psychologiczna z dnia 02.07.2021r. sporządzona przez biegłego sądowego z zakresu psychologii – k. 14-17 akt sprawy.

A. M. jest dzieckiem niepełnosprawnym, ale adekwatnie do wieku częściowo samodzielnym, zatem wymaga stałego współudziału, pomocy na co dzień w leczeniu, rehabilitacji i edukacji.

Obecny stan nie kwalifikuje go do konieczności stałej lub długotrwałej opieki lub pomocy innej osoby w związku ze znacznie obniżoną możliwością samodzielnej egzystencji. Dziecko jest częściowo samodzielne w swojej egzystencji, wymaga współdziałania w leczeniu, rehabilitacji i edukacji, które poprzez znaczną część dnia ma zapewnioną w przedszkolu (...).

Dowód: pisemna opinia z dnia 05.08.2021r. sporządzona przez biegłego z zakresu pediatrii – k. 40-44 akt sprawy.

Na mocy orzeczenia (...) ds. Orzekania
o Niepełnosprawności w S. z dnia 12.11.2020r. A. M. uznany został za osobę niepełnosprawną do dnia 30.11.2021r.

Nie ustalono wobec niego konieczności stałej lub długotrwałej opieki lub pomocy innej osoby w związku ze znacznie ograniczoną możliwością samodzielnej egzystencji. Ustalono natomiast konieczność stałego współudziału na co dzień opiekuna dziecka w procesie jego leczenia, rehabilitacji i edukacji oraz wskazanie do korzystania z systemu środowiskowego wsparcia w samodzielnej egzystencji, a także konieczność zaopatrzenia w przedmioty ortopedyczne, środki pomocnicze oraz pomoce techniczne ułatwiające funkcjonowanie.

Dowód: akta organu rentowego – orzeczenie o niepełnosprawności z dnia 12.11.2020r.; (...).401- (...).

Na mocy orzeczenia Wojewódzkiego Zespołu do Spraw Orzekania o Niepełnosprawności w Województwie (...) z siedzibą w G. z dnia 03.02.2021r. utrzymano w mocy ww. orzeczenie (...) do Spraw Orzekania o Niepełnosprawności w B. z dnia 12.11.2020r.

Uzasadniając wskazano, że stan zdrowia dziecka nie powoduje konieczności stałej lub długotrwałej opieki lub pomocy innej osoby w związku ze znacznie ograniczoną możliwością samodzielnej egzystencji.

Dowód: akta organu rentowego – orzeczenie o niepełnosprawności z dnia 03.02.2021r. wydane przez Wojewódzki Zespół do Spraw Orzekania o Niepełnosprawności w Województwie (...) w G., nr (...). (...).2.457.2020.

A. M. komunikuje potrzeby fizjologiczne. Duży postęp widoczny jest w sferze samoobsługowej – chłopiec korzysta z toalety, samodzielnie ubiera się, choć mylą mu się strony; sam spożywa posiłki. Mocną stroną chłopca nadal jest samoobsługa – potrafi samodzielnie ubrać się i rozebrać, umyć, wytrzeć ręce.

Dowód: akta organu rentowego – opinia nauczyciela o dziecku – Przedszkole Terapeutyczne przy Fundacji (...) z siedzibą
w S..

Sąd zważył, co następuje:

Odwołanie A. M. ( działającego przez przedstawiciela ustawowego – matkę) nie jest zasadne, stąd zasługiwało na oddalenie.

W niniejszej sprawie przedstawicielka ustawowa ubezpieczonego domagała się zmiany orzeczenia o niepełnosprawności w zakresie wskazania dotyczącego konieczności stałej lub długotrwałej opieki lub pomocy innej osoby w związku z ograniczoną możliwością samodzielnej egzystencji, z uwagi na stan zdrowia małoletniego.

(...) podniósł, że rozstrzygając sprawę wziął pod uwagę ocenę lekarzy, jak też przedstawioną dokumentację medyczną. Podał również, że posiadane schorzenie, tj. wcześniactwo, opóźniony rozwój psychoruchowy, opóźniony rozwój mowy, wada wzroku z niedowidzeniem (korekta okularami), w obecnym stanie prawnym, zalicza do osób niepełnosprawnych, a tym samym kwalifikuje do otrzymania zasiłku pielęgnacyjnego. Wskazał nadto, że stwierdzone choroby współistniejące tj. obserwacja w kierunku zaburzeń słuchu, częste infekcje górnych dróg oddechowych w obecnym stanie prawnym nie zaliczają do osób niepełnosprawnych. Organ rentowy wskazał, iż ubezpieczony nie wymaga konieczności zapewnienia stałej opieki lub pomocy opiekuna w związku ze znacznie ograniczoną możliwością samodzielnej egzystencji, a jedynie stałego współudziału na co dzień opiekuna dziecka w procesie leczenia, rehabilitacji i edukacji. Z powyższymi nie zgodziła się przedstawicielka ustawowa małoletniego.

Kluczową zatem w przedmiotowej sprawie była ocena zasadności orzeczenia o niepełnosprawności Wojewódzkiego Zespołu do Spraw Orzekania o Stopniu Niepełnosprawności w Województwie (...) w G..

Na gruncie przedmiotowej sprawy zastosowanie znajduje Ustawa z dnia 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych (Dz. U. 1997, Nr 123, poz. 776).

W myśl art. 4a. ust. 1 ww. Ustawy osoby, które nie ukończyły 16 roku życia zaliczane są do osób niepełnosprawnych, jeżeli mają naruszoną sprawność fizyczną lub psychiczną o przewidywanym okresie trwania powyżej 12 miesięcy, z powodu wady wrodzonej, długotrwałej choroby lub uszkodzenia organizmu, powodującą konieczność zapewnienia im całkowitej opieki lub pomocy w zaspokajaniu podstawowych potrzeb życiowych w sposób przewyższający wsparcie potrzebne osobie w danym wieku.

Stany chorobowe, które uzasadniają konieczność stałej opieki lub pomocy dziecku zostały wymienione w § 2 rozporządzenia z 1 lutego 2002 r. w sprawie kryteriów oceny niepełnosprawności u osób w wieku do 16 roku życia .

Niezdolność do samodzielnej egzystencji oznacza naruszenie sprawności organizmu w stopniu uniemożliwiającym zaspokajanie bez pomocy innych osób podstawowych potrzeb życiowych, za które uważa się samoobsługę, poruszanie się i komunikację .

Celem wnikliwego rozpoznania okoliczności istotnych dla rozstrzygnięcia sprawy, w tym ustalenia stanu zdrowia dziecka, ustalenia niepełnosprawności małoletniego (oraz okresu jej trwania i na podstawie jakich schorzeń),
w szczególności, czy w stosunku do A. M. zachodzi konieczność stałej lub długotrwałej opieki lub pomocy innej osoby w związku ze znacznie ograniczoną możliwością samodzielnej egzystencji, lub czy zachodzi jedynie konieczność stałego współudziału na co dzień opiekuna dziecka w procesie leczenia, rehabilitacji i edukacji, przeprowadzono dowód z opinii biegłego sądowego z zakresu psychologii oraz pediatrii.

I tak, z treści opinii pisemnej biegłego psychologa wynika, że u A. M. rozpoznano (w toku wcześniejszych badań oraz aktualnego badania psychologicznego) opóźniony rozwój psychoruchowy i opóźniony rozwój mowy. Biegły podał, że z tego powodu ubezpieczony jest osobą niepełnosprawną, zaś niepełnosprawność datuje się od urodzenia. Przedmiotową opinię Sąd zweryfikował ze szczególnym uwzględnieniem wyznaczników określenia niezdolności dziecka do samodzielnej egzystencji. Odpowiadając na pytania Sądu biegły opiniując wskazał, że w ocenie psychologicznej, z ww. powodu nie zachodzi konieczność stałej lub długotrwałej opieki lub pomocy innej osoby w związku ze znacznie ograniczoną zdolnością do samodzielnej egzystencji , zachodzi jedynie konieczność stałego współudziału na co dzień opiekuna dziecka w procesie leczenia, rehabilitacji i edukacji.

Biegły opiniując wskazał również, że A. M. w zakresie czynności samoobsługowych jest samodzielny w znacznym zakresie. Podał przy tym, że niektóre czynności wykonuje on niedokładnie, jednak z biegiem czasu nabywa nowych umiejętności. Biegły zaznaczył, że w opiniach z przedszkola ubezpieczony A. M. określany jest jako dziecko spokojne ciche. W konkluzji biegły zaznaczył, że brak jest wskazań, aby z powodów psychologicznych potrzebował stałej lub długotrwałej opieki (vide: pisemna opinia sądowo-psychologiczna z dnia 02.07.2021r. sporządzona przez biegłego sądowego z zakresu psychologii – k. 14-17 akt sprawy).

Powyższe ustalenia biegłego wskazane w treści opinii pisemnej wykluczają zatem możliwość uznania, aby A. M. wymagał konieczności zapewnienia stałej opieki lub pomocy opiekuna w związku ze znacznie ograniczoną możliwością samodzielnej egzystencji ( o której mowa w powyżej przywołanej ustawie). Wspomnieć przy tym potrzeba, że niezdolność do samodzielnej egzystencji oznacza naruszenie sprawności organizmu w stopniu uniemożliwiającym zaspokajanie bez pomocy innych osób podstawowych potrzeb życiowych, za które uważa się samoobsługę, poruszanie się i komunikację .
Z powyższych okoliczności oraz ustaleń biegłego wynika zatem, że ubezpieczony samodzielnie radzi sobie z podstawowymi funkcjami (częściowo - jak dziecko w jego wieku). Z uwagi jednak na zdiagnozowane u A. M. schorzenia, niewątpliwie zachodzi konieczność stałego współudziału na co dzień matki w procesie jego leczenia, rehabilitacji oraz edukacji. Poza sporem w sprawie pozostaje bowiem okoliczność, że A. M. jest dzieckiem ze schorzeniami zdrowotnymi powodującymi określone ww. ograniczenia i stąd został bowiem zakwalifikowany do osób niepełnosprawnych. Ubezpieczony z pewnością wymaga opieki rodziców, jednakże nie ze względu na całkowitą niezdolność do samodzielnej egzystencji, zaspokajania podstawowych potrzeb życiowych.

W związku z ww. okolicznościami oraz twierdzeniami odwołującego-wskazanymi w treści odwołania – zmierzając do wnikliwego rozpoznania sprawy, Sąd przeprowadził również dowód z opinii biegłego sądowego z zakresu pediatrii.
Z treści tej opinii wynika, że A. M. jest dzieckiem niepełnosprawnym, ale adekwatnie do wieku częściowo samodzielnym, zatem wymaga stałego współudziału, pomocy na co dzień w leczeniu, rehabilitacji i edukacji.

Odpowiadając na pytania Sądu biegły wskazał, że obecny stan nie kwalifikuje ubezpieczonego do konieczności stałej lub długotrwałej opieki lub pomocy innej osoby w związku ze znacznie obniżoną możliwością samodzielnej egzystencji . Z treści opinii wynika, że A. M. jest dzieckiem częściowo samodzielnym w swojej egzystencji, wymaga współdziałania w leczeniu, rehabilitacji i edukacji, które – w ocenie biegłego - poprzez znaczną część dnia ma zapewnioną w przedszkolu (...) (vide: pisemna opinia z dnia 05.08.2021r. sporządzona przez biegłego z zakresu pediatrii – k. 40-44 akt sprawy).

Ww. opinia sądowo – lekarska została sporządzona przez biegłego z zakresu pediatrii wyłącznie w oparciu o dokumentację medyczną znajdującą się w aktach sprawy (na wniosek przedstawicielki ustawowej małoletniego ubezpieczonego), zaś opinia sądowo-psychologiczna – sporządzona w oparciu o badanie ubezpieczonego oraz dokumentacji.

W uznaniu Sądu ww. opinie pisemne sporządzone na potrzeby niniejszej sprawy zasługują na miano miarodajnych i są kompleksowe. Opinie zostały opracowane po zapoznaniu się przez biegłego z aktami sprawy, dokumentacją medyczną, zawierają jasne i logiczne wnioski. Sąd mając przy tym na uwadze merytoryczne przygotowanie biegłych oraz ich wieloletnie doświadczenie zawodowe, nie znalazł podstaw do podważania treści opinii, dających jasną podstawę do rozstrzygnięcia odwołania.

W tym stanie rzeczy przedmiotowe opinie przyjąć należało za podstawę poczynionych w niniejszej sprawie ustaleń faktycznych. Zważyć należy, że zgodnie z przepisem art. 233 § 2 k.p.c. opinia biegłych podlega ocenie sądu, ale w zakresie mocy przekonywującej rozumowania biegłych i logicznej poprawności wyciągniętych wniosków. Sąd natomiast nie może wchodzić w zakres merytorycznej wiedzy biegłych. Sąd nie może nie podzielać merytorycznych poglądów biegłego (biegłych), czy zamiast nich wprowadzać własne stwierdzenia. Stanowisko Sądu w tym zakresie zgodnie jest z poglądem wyrażonym przez Sąd Najwyższy w orzeczeniu z dnia 19.12.1990r., sygn. akt I PR 149/90,OSP 1991, nr 11-12,poz. 300.

Sąd nie mógł nie podzielić opinii biegłego co do stwierdzonych schorzeń oraz ustaleń jakich ograniczeń doznaje ubezpieczony w związku z nimi. W ocenie Sądu, powyższe ograniczenia, których doznaje małoletni ubezpieczony w porównaniu z rówieśnikami pozwalają na ustalenie wobec dziecka niepełnosprawności (co znajduje potwierdzenie w samych treściach sporządzonych w sprawie opinii biegłych oraz w stanowisku organu rentowego). Ograniczenia te nie uzasadniają jednakże orzeczenia o niezdolności dziecka do samodzielnej egzystencji. Nie każda bowiem osoba niepełnosprawna wymaga zapewnienia jej konieczności stałej lub długotrwałej opieki lub pomocy innej osoby w związku ze znacznie ograniczoną możliwością samodzielnej egzystencji. Nie wszystkie stany chorobowe uzasadniają konieczność stałej opieki lub pomocy dziecku. Wyjaśnić w tym miejscu potrzeba jednak, że konieczność sprawowania opieki oznacza całkowitą zależność od otoczenia, polegającą na pielęgnacji w zakresie higieny oraz karmienia lub wykonywania czynności samoobsługowych, ułatwiania kontaktów ze środowiskiem. Konieczność udzielania pomocy, w tym również w pełnieniu ról społecznych, oznacza zależność osoby od otoczenia polegającą na udzielaniu wsparcia w czynnościach samoobsługowych, współdziałania w procesie leczenia, rehabilitacji i edukacji oraz pełnienia ról społecznych właściwych dla każdego człowieka, zależnych od wieku, płci, czynników społecznych i kulturowych. W odniesieniu do powyżej uczynionych rozważań zauważyć należy, że materiał dowodowy zgromadzony w niniejszej sprawie (poza opiniami biegłych sądowych – lekarzy), jednoznacznie wskazuje, iż A. M. komunikuje potrzeby fizjologiczne. Zauważa się u dziecka duży postęp widoczny w sferze samoobsługowej – chłopiec korzysta z toalety, samodzielnie ubiera się, choć mylą mu się strony; sam spożywa posiłki. Mocną stroną chłopca nadal jest samoobsługa – potrafi samodzielnie ubrać się i rozebrać, umyć, wytrzeć ręce ( vide: akta organu rentowego – opinia nauczyciela o dziecku – Przedszkole Terapeutyczne przy Fundacji (...) z siedzibą w S. ).
Z powyższych wynika zatem wprost, że oddziaływania na rozwój ubezpieczonego – w znacznej mierze prowadzone w przedszkolu o profilu terapeutycznym, dają istotne, pozytywne rezultaty, zaś ubezpieczony w miarę upływu czasu przystosowuje się do życia z rówieśnikami i dokonywania wszelkich czynności – adekwatnie do swego wieku - związanych z poprawnym funkcjonowaniem (co niewątpliwie wymaga stałych nakładów pracy specjalistów zważywszy na status dziecka niepełnosprawnego). W ocenie Sądu, oczywistym jest, że nawet w opiece nad dziećmi zdrowymi w wieku 7 lat (jak obecnie ubezpieczony), to opiekunowie zazwyczaj przygotowują posiłki dzieciom oraz podają im zalecone przez specjalistów niezbędne leki.

Na szczególną uwagę zasługuje bowiem fakt, iż nie samo rozpoznanie choroby przesądza o niepełnosprawności i określonych wskazaniach, lecz skutki, jakie wywołuje ona w funkcjonowaniu dziecka w środowisku i ograniczenia wpływające na sytuację rodziny. Przeprowadzone w sprawie wnikliwe postępowanie dowodowe nie potwierdziło, ażeby ubezpieczony A. M. był dzieckiem całkowicie zależnym od otoczenia.

Powyżej wskazane opinie nie zostały nadto skutecznie zakwestionowane przez żadną ze stron postępowania. Co prawda, przedstawicielka ustawowa ubezpieczonego wniosła zarzuty do ww. opinii, jednakże twierdzenia zawarte
w piśmie z dnia 31.07.2021r. (k. 37-38) oraz z dnia 20.08.2021r. (k. 54) stanowiły jedynie subiektywną polemikę z wnioskami sporządzonych w sprawie opinii wraz
z wyrażeniem głębokiego niezadowolenia z ich treści.

Z przeprowadzonego w sprawie postępowania dowodowego wynika, że małoletni A. M. nie spełnia kryteriów wskazań w punkcie siódmym orzeczenia, tj. konieczności stałej lub długotrwałej opieki lub pomocy innej osoby w związku ze znacznie ograniczoną możliwością samodzielnej egzystencji.

Stan faktyczny w sprawie Sąd ustalił również w oparciu o zgromadzone w sprawie dowody z dokumentów, w szczególności dokumentacji medycznej, w tym znajdującej się w aktach organu rentowego.

Biorąc pod wzgląd powyższe ustalenia oraz rozważania, w szczególności mając na względzie całokształt przytoczonych przez strony twierdzeń i zgłoszonych w sprawie wniosków, Sąd uznał, że w niniejszej sprawie zachodziły przewidziane w przepisie art. 148 ¹ k.p.c. podstawy do wydania wyroku na posiedzeniu niejawnym, a przeprowadzenie rozprawy nie jest konieczne.

W oparciu o powyższe ustalenia oraz rozważania, Sąd na podstawie art. 477 ¹⁴ § 1 k.p.c. oddalił odwołanie, o czym orzeczono w sentencji wyroku.