Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 21 października 2020 r.

Sąd Apelacyjny w Poznaniu III Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący: sędzia Marta Sawińska

Sędziowie: Małgorzata Aleksandrowicz

del. Renata Pohl

Protokolant: Emilia Wielgus

po rozpoznaniu w dniu 21 października 2020 r. w P. na posiedzeniu niejawnym

sprawy G. P.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych II Oddział w P.

o emeryturę

na skutek apelacji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych II Oddział w P.

od wyroku Sądu Okręgowego w Koninie

z dnia 29 stycznia 2019 r. sygn. akt III U 831/18

1.  oddala apelację;

2.  zasądza od Zakładu Ubezpieczeń Społecznych II Oddział w P. na rzecz G. P. kwotę 240 zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego w instancji odwoławczej.

UZASADNIENIE

Zakład Ubezpieczeń Społecznych II Oddział w P. decyzją z dnia 11.10.2018 r., znak: (...), odmówił G. P. prawa do emerytury w obniżonym wieku emerytalnym z tytułu pracy w szczególnych warunkach podnosząc, że na dzień 1.01.1999 r. udowodnił 25 lat okresów składkowych i nieskładkowych, nie udokumentował on wymaganych 15 lat pracy w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze. Organ rentowy nie uznał bowiem za pracę w szczególnych warunkach okresu zatrudnienia w (...) w S. od 10 stycznia 1986 roku do 31 grudnia 2008 roku z uwagi na brak osobistego nadzorowania roboczych stanowisk pracy oraz niemożność ustalenia, czy odwołujący pracę w szczególnych warunkach wykonywał stale i w pełnym wymiarze czasu pracy.

Od powyższej decyzji odwołanie złożył G. P..

Wyrokiem z dnia 29.01.2019 r. Sąd Okręgowy w Koninie III Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych, w sprawie o sygn. akt III U 831/18, zmienił zaskarżoną decyzję i przyznał odwołującemu prawo do emerytury począwszy od daty złożenia wniosku (pkt 1), zasądził od pozwanego na rzecz odwołującego kwotę 180 zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego (pkt 2) oraz stwierdził odpowiedzialność organu rentowego za nieustalenie ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania decyzji (pkt 3).

Podstawę powyższego rozstrzygnięcia stanowiły następujące ustalenia faktyczne i rozważania prawne Sądu I instancji.

G. P. urodził się (...) W od 5 listopada 1979 roku odwołujący zatrudniony był w Przedsiębiorstwie (...) Spółka z o.o. Spółka Komandytowa w S.. Następcą prawnym (...) w S., Przedsiębiorstwa (...) S.A i (...) S.A. jest „ (...) (...) z.o.o. w P..

W czasie zatrudnienia odwołujący pracował w okresie

-od 5 listopada 1979 r. do 31 grudnia 1979 r. na stanowisku technika drogowego,

-od 1 stycznia 1980 r. do 31 stycznia 1981 r, na stanowisku majstra,

-od 1 lutego 1981 r. do 31 grudnia 1981r. na stanowisku technika drogowego,

- od 1 stycznia 1982 r. do 9 stycznia 1986 r. na stanowisku majstra,

- od 10 stycznia 1986 r. do 31 maja 1992 r. na stanowisku kierownika obwodu drogowego,

- od 1 czerwca 1992 r. do 31 grudnia 2008 r. na stanowisku kierownika kierownictwa robót drogowych.

Praca odwołującego polegała na nadzorze i kontroli pracy wykonywanej przez podległych pracowników. Wykonywał pomiary kontrolne, geodezyjne i stale i w pełnym wymiarze czasu pracy przebywał na budowie i wykonywał wszystkie prace z podległymi pracownikami.

W dniu 30 lipca 2018 roku G. P. wystąpił z wnioskiem o przyznanie prawa do emerytury w obniżonym wieku emerytalnym. Do wniosku dołączył świadectwo wykonywania pracy w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze z dnia 17 września 2018 roku wystawione przez następcę prawnego (...).

Zakład Ubezpieczeń Społecznych po przeprowadzeniu postępowania wyjaśniającego ustalił, iż odwołujący legitymuje się okresem składkowym i nieskładkowym w wymiarze 25 lat, legitymuje się okresem pracy w szczególnych warunkach wymiarze 6 lat, 2 miesięcy i 5 dni. Okres uznany przez pozwanego za okres pracy w szczególnych warunkach to okres zatrudnienia:

-od 5 listopada 1979 r. do 31 grudnia 1979 r. na stanowisku technika drogowego,

-od 1 stycznia 1980 r. do 31 stycznia 1981 r, na stanowisku majstra,

-od 1 lutego 1981 r. do 31 grudnia 1981 r. na stanowisku technika drogowego

- od 1 stycznia 1982 r. do 9 stycznia 1986 r. na stanowisku majstra.

Wobec tego zaskarżoną decyzją z dnia 11 października 2018 roku pozwany organ rentowy odmówił odwołującemu prawa do emerytury w obniżonym wieku emerytalnym z tytułu pracy w szczególnych warunkach.

W tym stanie faktycznym Sąd Okręgowy uznał odwołanie za uzasadnione.

Bezspornym było, że odwołujący wiek emerytalny osiągnął w dniu 23 maja 2017 r. Okres zatrudniania odwołującego wynosi łącznie 25 lat okresów składkowych i nieskładkowych, w tym okres 6 lat, 2 miesięcy i 5 dni pracy w szczególnych warunkach. Przeprowadzone postępowanie dowodowe wykazało zdaniem Sądu meriti, że odwołujący G. P. przez cały okres pracy w (...) w S. tj. od dnia 5 maja 1979 roku do dnia 31 grudnia 1998 roku, wykonywał pracę w szczególnych warunkach na stanowisku majstra, technika drogowego, kierownika obwodu drogowego, kierownika kierownictwu robót drogowych, stale i w pełnym wymiarze czasu pracy. Zawnioskowani świadkowie potwierdzili bowiem charakter pracy odwołującego, stwierdzając, iż w rzeczywistości wykonywał on pracę w szczególnych warunkach.

Prace wykonywane przez odwołującego w okresie zatrudnienia w (...) w wykazie – dział XIV, poz. 24 załącznika do rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7.02.1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnych charakterze. Łącznie z okresem uznanym przez organ rentowy odwołujący wykonywał pracę w warunkach szczególnych w wymiarze 19 lat, 1 miesiąca i 26 dni, spełnił więc wszystkie niezbędne przesłanki do nabycia wcześniejszej emerytury w wieku 60 lat.

Biorąc powyższe pod uwagę, Sąd Okręgowy na podstawie art. 477 ¹⁴ § 2 k.p.c. zmienił zaskarżoną decyzję, przyznając G. P. prawo do emerytury w obniżony wieku emerytalnym począwszy od daty złożenia wniosku.

Ponadto zgodnie § 9 pkt. 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych (Dz. U. 2015 r. poz. 1804) Sąd ten zasądził od pozwanego na rzecz odwołującego na rzecz odwołującego koszty zastępstwa procesowego w kwocie 180 zł.

Na podstawie art. 118 ust. 1a ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych Sąd orzekający uznał nadto, że organ rentowy ponosi odpowiedzialności za nieustalenie ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania decyzji. Odwołujący przedłożył świadectwo wykonywania pracy w szczególnych warunkach z dnia 17 września 2018 roku, w którym następca prawny (...) wskazał bardzo szczegółowo stanowiska, na których pracował odwołujący i charakter jego pracy i okres ten nie musiał być ustalany na podstawie zeznań świadków oraz odwołującego.

W apelacji od powyższego wyroku organ rentowy, reprezentowany przez radcę prawnego, zaskarżył go w całości, zarzucając:

1)  naruszenie art. 233 § 1 k.p.c., poprzez brak wszechstronnego rozważenia zebranego w sprawie materiału dowodowego i błędne ustalenie, że odwołujący wykonywał pracę w warunkach szczególnych w okresie od 10.01.1986 r. do 31.12.1999 r., a przeto ustalenie, że wykazał on co najmniej 15-letni okres pracy w warunkach szczególnych;

2)  naruszenie art. 184 w zw. z art. 32 ustawy emerytalnej w zw. z § 4 ust. 1 pkt 3 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7.02.1983 r., poprzez przyznanie prawa do emerytury w sytuacji, gdy odwołujący nie legitymuje się wymaganym okresem pracy w warunkach szczególnych;

3)  naruszenie art. 118 ust. 1a ustawy emerytalnej i stwierdzenie odpowiedzialności organu rentowego w sytuacji, gdy materiał dowodowy, jakim dysponował organ rentowy, nie dawał podstaw do ustalenia, że w okresach zakwestionowanych przez pozwanego odwołujący wykonywał prace w warunkach szczególnych, co potwierdziło również postępowanie sądowe.

Apelujący wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku i oddalenie odwołania oraz o zasądzenie od odwołującego na swoją rzecz kosztów zastępstwa procesowego za obie instancje według norm przepisanych.

W odpowiedzi na apelację odwołujący, reprezentowany przez radcę prawnego, wniósł o jej oddalenie w całości i zasądzenie na rzecz odwołującego kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje:

Apelacja ZUS nie zasługiwała na uwzględnienie.

Wbrew zawartym w niej zarzutom, Sąd Okręgowy dokonał w sprawie prawidłowych ustaleń faktycznych i właściwie ocenił zgromadzony materiał dowodowy, nie naruszając przy tym zasad swobodnej oceny dowodów wyrażonej w art. 233 § 1 k.p.c. Sąd Apelacyjny w całości podziela i przyjmuje za własne ustalenia faktyczne oraz wykładnię przepisów prawa materialnego, dokonaną przez Sąd I instancji, nie dostrzegając jednocześnie potrzeby przeprowadzania uzupełniającego postępowania dowodowego.

Ubezpieczony G. P. wniósł odwołanie od decyzji odmawiającej przyznania mu prawa do emerytury na podstawie art. 184 ustawy z dnia 17.12.1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 2018 r. poz. 1270). Wskazany przepis, wraz z art. 32 ustawy emerytalnej oraz z przepisami rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7.02.1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U. z 1983 r. Nr 8, poz. 43), określają dla mężczyzn, będących pracownikami, następujące przesłanki nabycia prawa do wcześniejszej emerytury: ukończony 60. rok życia, 25-letni ogólny staż ubezpieczeniowy oraz 15-letni okres pracy w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, osiągnięte przed dniem 1.01.1999 r., a także nieprzystąpienie do OFE albo złożenie wniosku o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w otwartym funduszu emerytalnym na dochody budżetu państwa.

Spór stron sprowadzał się do ustalenia, czy odwołujący legitymował się 15-letnim stażem pracy w warunkach szczególnych. Spornym okresem pozostawał okres zatrudnienia odwołującego w Przedsiębiorstwie (...) Spółka z o.o. sp. k. w S. (obecnie (...) (...) z.o.o. w P.) od 10.01.1986 r. do 31.12.1998 r. na stanowiskach kierownika obwodu drogowego (do 31.05.1992 r.) i kierownika kierownictwa robót drogowych. Kolejne okresy, przypadające od 1.01.1999 r., nie miały znaczenia dla rozstrzygnięcia, bowiem w badanej sytuacji warunki, od których uzależnione jest przyznanie prawa do wcześniejszej emerytury, winny zostać spełnione do końca roku 1998.

Apelujący zarzucił Sądowi I instancji wykroczenie poza ramy swobodnej oceny dowodów, co było jednak zarzutem całkowicie chybionym. Materiał dowodowy zgromadzony przed organem rentowym był spójny i wystarczający do wydania decyzji zgodnej z interesem wnioskodawcy, znajdując jedynie dodatkowe potwierdzenie w dowodach przeprowadzonych przez Sąd orzekający.

Zważyć należało, iż w myśl § 2 cyt. wyżej rozporządzenia Rady Ministrów z 1983 r., okresami pracy uzasadniającymi prawo do świadczeń na zasadach określonych w rozporządzeniu są okresy, w których praca w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze jest wykonywana stale i w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na danym stanowisku pracy. Okresy pracy, o których mowa powyżej, stwierdza zakład pracy, na podstawie posiadanej dokumentacji, w świadectwie wykonywania prac w szczególnych warunkach, wystawionym według wzoru stanowiącego załącznik do przepisów wydanych na podstawie § 1 ust. 2 rozporządzenia, lub w świadectwie pracy. Przewidziany tym przepisem dokument, sporządzony we właściwej formie i zgodnie z ustanowionym wzorem (co nie było kwestionowane), został przedłożony do akt postępowania administracyjnego prowadzonego przez ZUS i wynikało z niego niezbicie, w jakich okresach i na jakich stanowiskach wykonywał pracę odwołujący G. P. w ww. zakładzie pracy, jak również której pozycji z wykazu stanowiącego załącznik do rozporządzenia z 1983 r. odpowiadało jego zatrudnienie w (...) w S.. Powyższe potwierdziły także dodatkowe wyjaśnienia złożone przez pracodawcę na wezwanie ZUS. W szczególności należy tu podkreślić, że stosowane przez zakład pracy nazewnictwo stanowiskowe nie oddawało rzeczywiście wykonywanych czynności ubezpieczonego, a wynikało z przyjętego w zakładzie taryfikatora płacowego. Znamienne jest natomiast, że nawet w świetle stosowanego swoiście nazewnictwa stanowiskowego, pracodawca wszystkie prace G. P. (począwszy od 5.11.1979 r.) kwalifikował jako prace, o których mowa w dziale XIV poz. 24 załącznika nr 1 do ww. rozporządzenia. ZUS uznał zaś do okresów zatrudnienia w warunkach szczególnych – dysponując tożsamym materiałem dowodowym – prace wykonywane przez odwołującego na stanowiskach technika drogowego i majstra od 5.11.1979 r. do 9.01.1986 r., nie podważając w tej części twierdzeń pracodawcy, objętych już przedłożonym świadectwem wykonywania pracy w warunkach szczególnych.

Zasadnie, celem zweryfikowania posiadanych dotąd informacji, Sąd Okręgowy zwrócił się do aktualnego pracodawcy o przesłanie akt osobowych odwołującego oraz przeprowadził dowód z przesłuchania świadków – współpracowników G. P. w tym samym zakładzie pracy i w okresie obecnie spornym. W postępowaniu sądowym w sprawach z zakresu ubezpieczeń społecznych nie obowiązują ograniczenia dowodowe, charakterystyczne dla postępowania administracyjnego przed organem rentowym. W postępowaniu sądowym dopuszczalne jest więc przeprowadzenie wszelkich dowodów dla wykazania okoliczności mających wpływ na prawo skarżącego do świadczenia i to zarówno wtedy, gdy pracodawca wystawił świadectwo pracy, a Zakład Ubezpieczeń Społecznych kwestionuje jego treść, jak i wówczas, gdy dokument taki z żadnych przyczyn nie może być sporządzony.

W dokumentacji pracowniczej ubezpieczonego zawarte są wykazy czynności dla kierownika odbioru drogowego, obowiązujące G. P., z których wynika, że odwołujący wykonywać miał nie tylko prace o charakterze administracyjno-biurowym, jak sugerował organ rentowy, ale także sprawować dozór i kontrolę nad robotniczymi stanowiskami pracy (np. czuwanie nad przestrzeganiem przepisów porządkowych na drogach publicznych, kontrola oznakowania prowadzonych robót, kontrola pojazdów ciężarowych, kierowanie robotami przy zimowym utrzymaniu dróg, kontrolowanie organizacji i przebiegu prac wykonywanych przez podległych pracowników). Z zakresem tych obowiązków powiązany był także zakres uprawnień i odpowiedzialności odwołującego, w tym za zapewnienie prawidłowego przebiegu procesu technologicznego na prowadzonych budowach, wykonywanie robót zgodnie z dokumentacją techniczną czy sprawowanie bezpośredniego nadzoru nad pracą podległego personelu.

W zgodzie z powyższym wyjaśniał G. P., przesłuchiwany przed Sądem, podając, że przebywał cały czas z brygadą na budowach drogowych, kontrolował pracę podległych pracowników, wykonywał niezbędne pomiary, zdarzało się nawet, że zastępował pracowników nieobecnych na budowie czy pomagał pracownikom, którym praca nie szła zbyt dobrze. Zmiana nazwy stanowiska nie wiązała się z ograniczeniem zakresu obowiązków „w terenie”, a prace administracyjne odwołujący wykonywał po zakończeniu prac na budowie. Przesłuchani w sprawie świadkowie – B. C. i J. W. – potwierdzili te okoliczności, a ich zeznania były spójne z pozostałym materiałem dowodowym, stanowiąc jego niezbędne uzupełnienie. W szczególności wynikało z nich zatem, że pracując na stanowiskach kierowniczych G. P. nadzorował wykonywanie prac przy budowie mostów i dróg oraz wykonywał takie same prace, jak wówczas, gdy był majstrem i technikiem budowlanym. Prace biurowe wykonywał po godzinach w domu.

Wobec tak jednoznacznego materiału dowodowego nie sposób zgodzić się z sugestiami skarżącego, iż obowiązki obciążające odwołującego od 10.01.1986 r. wykluczały możliwość wykonywania pracy w warunkach szczególnych – pracy związanej z kontrolą międzyoperacyjną, kontrolą jakości produkcji i usług oraz dozorem inżynieryjno-technicznym. ZUS niesłusznie przypisywał rozstrzygające znaczenie zapisom widniejącym w dokumentacji osobowej odwołującego, zwłaszcza tym niekorzystnym dla ubezpieczonego, nie zauważając, że pisemne zakresy obowiązków nie wykluczały rzeczywistego świadczenia pracy na terenach prowadzonych budów, a więc wykroczenia przez odwołującego poza zakres czynności stricte kontrolnych czy wyłącznie administracyjnych. Faktyczną charakterystykę stanowiska pracy G. P. przedstawił pracodawca już na etapie postępowania administracyjnego, a uszczegółowili przesłuchani w sprawie świadkowie i sam odwołujący, konsekwentnie utrzymując, że ubezpieczony, nawet jako kierownik robót, pracował stale i w pełnym wymiarze czasu pracy wraz z podległą mu brygadą przy bieżących remontach i konserwacji dróg i mostów oraz stale przebywał na terenie budów, realizując obowiązki administracyjne po godzinach i w znacznie bardziej okrojonym wymiarze czasowym.

Dla oceny, czy pracownik pracował w szczególnych warunkach, nie ma istotnego znaczenia nazwa zajmowanego przez niego stanowiska, tylko rodzaj powierzonej mu pracy. Istotne nie jest więc, wbrew odmiennemu zapatrywaniu wyrażonemu w apelacji, formalne zatrudnienie na określonym stanowisku (nazwa stanowiska), lecz faktyczne wykonywanie pracy w szczególnych warunkach, dającej się tak zakwalifikować na podstawie art. 32 ust. 2 ustawy emerytalnej oraz § 4 ust. 1 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7.02.1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze.

Zakwalifikowanie danego stanowiska jako kontrola międzyoperacyjna, kontrola jakości produkcji i usług oraz dozór inżynieryjno-techniczny na oddziałach i wydziałach, w których jako podstawowe wykonywane są prace wymienione w wykazie, wymaga nadto odniesienia się do konkretnej pracy kontrolowanej przez wnioskodawcę i wymienionej w wykazie, jako praca w warunkach szczególnych, a przynajmniej odbywająca się na wydziałach i oddziałach, na których jako podstawowe są wykonywane prace wymienione w wykazie. Jak bowiem wynika z opisu tego stanowiska w ramach poz. 24 działu XIV wykazu A, nie jest to rodzaj pracy, którą zaszeregować można całkowicie samodzielnie, w oderwaniu od innych prac wykonywanych w warunkach szczególnych. W konsekwencji zakwalifikowanie pracy ubezpieczonego jako pracy polegającej na kontroli międzyoperacyjnej czy kontroli jakości usług wymagałoby stwierdzenia, że stale i w pełnym wymiarze czasu pracy wykonywał on kontrolę na oddziałach i wydziałach, gdzie byli zatrudnieni pracownicy wykonujący pracę w szczególnych warunkach wymienioną w wykazie A – zatem w takim samym jak oni narażeniu na czynniki szkodliwe.

Odwołujący jako kierownik budowy sprawował bezpośredni nadzór nad pracownikami zatrudnionymi na budowie, których stanowiska pracy są wymienione w powoływanym wyżej wykazie stanowiskowym, stanowiącym załącznik do rozporządzenia Rady Ministrów z 1983 r. Okoliczności tej nie kwestionował apelujący organ rentowy, który skupił się na podważeniu elementu „stałości” pracy odwołującego w warunkach szczególnych. G. P. zajmował się jednak czynnościami administracyjno-biurowymi, związanymi bezpośrednio z nadzorem nad podległymi mu pracownikami (prowadzenie dziennika budowy, książki obmiarów, wydzielanie robót pracownikom, opracowywanie bieżącej dokumentacji), w czasie zezwalającym mu na uczestniczenie w procesach budowlanych wraz z tymi pracownikami, koordynowanie ich pracy, zapewnienie jej jakości, rozliczanie robotników oraz samodzielny udział w realizowanych przedsięwzięciach. Nadzór sprawowany przez odwołującego jako kierownika budowy spełniał więc wszystkie przesłanki zaliczenia do stażu pracy w warunkach szczególnych.

Osoba wykonująca dozór inżynieryjno-techniczny nad pracami wykonywanymi w warunkach zagrażających bezpieczeństwu nie musi stale przebywać na stanowiskach, gdzie jest wykonywana taka praca, a w zakresie jej obowiązków musi być przewidziane sporządzanie dokumentacji, planów organizacyjnych i innych czynności. Wówczas, gdy wykonywanie takich „pozostałych” czynności w ramach zakresu obowiązków na danym stanowisku pracy uniemożliwia sprawowanie dozoru stale i w pełnym wymiarze czasu pracy, nie jest możliwe zaliczenie takiego okresu zatrudnienia do pracy w szczególnych warunkach. Nie było to jednak udziałem odwołującego w niniejszej sprawie, co wykazało bezsprzecznie przeprowadzone prawidłowo postępowanie dowodowe.

Skoro tak, to niewątpliwie odwołujący G. P. spełnił przesłankę osiągnięcia wymaganego okresu pracy w warunkach szczególnych, a zatem zasadnie przyznane mu zostało prawo do wcześniejszej emerytury. W powyższym zakresie nie doszło do żadnego z eksponowanych w apelacji uchybień w zastosowaniu bądź wykładni przepisów prawa procesowego czy materialnego. Przyjęta przez Sąd Okręgowy materialnoprawna podstawa zaskarżonego wyroku była przy tym właściwa i stanowiła konsekwencję dokonanej oceny dowodów i poczynionych ustaleń faktycznych, które sprowadzały się do stwierdzenia spełnienia przez odwołującego przesłanek wymaganych do nabycia prawa do emerytury przy obniżonym wieku emerytalnym.

W ocenie Sądu Odwoławczego, Sąd I instancji miał również podstawy do stwierdzenia odpowiedzialności organu rentowego za nieustalenie istnienia okoliczności niezbędnych do wydania decyzji pozytywnej w zakresie żądania przedstawionego mu przez wnioskodawcę. Choć skarżący nie rozwinął postawionego przez siebie zarzutu w tym zakresie, to skomentować należało go w ten sposób, że brak uwzględnienia przedłożonego na etapie postępowania administracyjnego świadectwa wykonywania pracy w warunkach szczególnych stanowił błąd organu rentowego, skutkujący powyższą odpowiedzialnością.

Błąd oznacza każdą obiektywną wadliwość decyzji, niezależnie od tego, czy jest ona skutkiem zaniedbania, pomyłki, tj. wadliwego działania samego organu rentowego (zob. wyrok SA w Katowicach z dnia 15.01.2013 r., III AUa 748/12, LEX nr 1271879), czy też wadliwej techniki legislacyjnej, czyli skutkiem niejednoznaczności norm prawnych Błędem organu rentowego jest także dokonanie niewłaściwych ustaleń faktycznych, pomimo dysponowania materiałem dowodowym umożliwiającym przyznanie świadczenia.

Zważyć należało, iż w świetle przepisu § 22 ust. 1 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej w sprawie postępowania o świadczenia emerytalno-rentowe (Dz.U. 2011 Nr 237, poz. 1412), jeżeli ustawa nie stanowi inaczej, środkiem dowodowym stwierdzającym okresy zatrudnienia na podstawie umowy o pracę, powołania, wyboru, mianowania oraz spółdzielczej umowy o pracę jest świadectwo pracy, zaświadczenie płatnika składek lub innego właściwego organu, wydane na podstawie posiadanych dokumentów lub inny dokument, w tym w szczególności legitymacja ubezpieczeniowa, legitymacja służbowa, legitymacja związku zawodowego, umowa o pracę, wpis w dowodzie osobistym oraz pisma kierowane przez pracodawcę do pracownika w czasie trwania zatrudnienia. Uwzględnienie okresów wykonywania pracy w szczególnych warunkach nastąpić może zatem także na podstawie innych niż powołane dokumentów, a łącząc tę normę z treścią cyt. wyżej przepisu § 2 ust. 2 rozporządzenia z 1983 r. – dokumentem takim będzie świadectwo wykonywania pracy w warunkach szczególnych, sporządzone przez pracodawcę według wzoru określonego przez właściwego ministra.

Uzupełnienie materiału dowodowego sprawy w postępowaniu sądowym o zeznania świadków i dokumentację z akt osobowych odwołującego nie było rozstrzygające w zakresie ustalenia zakresu sprawowanej przez wnioskodawcę kontroli nad pracownikami, a podstawy do wykazania spełnienia spornej przesłanki 15 lat pracy w szczególnych warunkach zachodziły wobec tego już wcześniej, przed wydaniem zaskarżonej decyzji z dnia 11.10.2018 r.

Wydanie przez organ rentowy niezgodnej z prawem decyzji odmawiającej wypłaty świadczenia w sytuacji, gdy było możliwe wydanie decyzji zgodnej z prawem oznacza więc, że opóźnienie w spełnieniu świadczenia jest następstwem okoliczności, za które organ rentowy ponosi odpowiedzialność, choćby nie można było mu zarzucić niestaranności w wykładni i zastosowaniu prawa. W rezultacie, także i w części stwierdzającej odpowiedzialność organu rentowego za nieustalenie ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania decyzji zaskarżony wyrok musiał zostać utrzymany w mocy.

Z tych wszystkich względów, uznając, że apelacja ZUS nie miała uzasadnionych podstaw, Sąd Apelacyjny orzekł o jej oddaleniu, co miało podstawę w treści art. 385 k.p.c.

O kosztach postępowania odwoławczego orzeczono zaś na podstawie art. 98 § 1 i 3 k.p.c. w zw. z art. 99 k.p.c. i art. 108 § 1 k.p.c. oraz na podstawie § 10 ust. 1 pkt 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22.10.2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych.