Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 8 lutego 2022 roku

Sąd Rejonowy w Gdyni I Wydział Cywilny w składzie:

Przewodniczący: Sędzia Sławomir Splitt

po rozpoznaniu w dniu 8 lutego 2022 roku w Gdyni

na posiedzeniu niejawnym

sprawy z powództwa O. G., K. G. (1) oraz P. G.

przeciwko Bankowi (...) SA z siedzibą w W.

o zapłatę

1.  oddala powództwo,

2.  zasądza solidarnie od pozwanych O. G., P. G. oraz K. G. (1) na rzecz Banku (...) S.A. z siedzibą w W. pozwanego kwotę 1.500,00 złotych (jeden tysiąc pięćset złotych) tytułem zwrotu kosztów procesu, odstępując od obciążania pozwanych kosztami procesu w pozostałym zakresie.

Sygn. akt I C 438/20

UZASADNIENIE

(wyroku z dnia 8 lutego 2022 roku – k. 257)

Powódka K. G. (2) wniosła pozew przeciwko Bankowi (...) S.A. w W. o zapłatę kwoty 11.100,21 zł wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od wskazanych w pozwie kwot cząstkowych.

Powódka wywodziła roszczenie z umowy kredytu hipotecznego zawartego z pozwanym bankiem dnia 2 sierpnia 2011 roku przez nią i jej małżonka R. G. (1).

Zabezpieczeniem kredytu było ubezpieczenie na życie kredytobiorców – na podstawie umowy zawartej z (...) S.A. w W..

W ocenie powódki umowa ta została narzucona kredytobiorcom, to jest bank wskazał im w treści umowy rodzaj umowy i ubezpieczyciela, z którym umowa musi zostać zawarta. Tym samym warunkiem wypłaty kredytu było przystąpienie przez kredytobiorcę do konkretnego, wskazanego grupowego ubezpieczenia z konkretnym wskazanym ubezpieczycielem.

Jednocześnie umowa ubezpieczenia czyniła bank jedynym beneficjentem świadczeń ochrony, podczas gdy na kredytobiorcy spoczywał obowiązek regulowania bieżącej składki ubezpieczeniowej.

Niemniej jednak umowa miała w swoim zamierzeniu przynosić wymierne korzyści obu stronom umowy – pozwanemu bankowi gwarantować pokrycie własnej wierzytelności w razie zajścia zdarzenia, zaś rodzinie kredytobiorcy możliwość odziedziczenia kredytowanej nieruchomości bez obciążeń hipotecznych i konieczności dalszej spłaty kredytu wraz z odsetkami.

Dnia 8 lutego 2016 roku ubezpieczony kredytobiorca R. G. (1) zmarł.

Pozwany bank wystąpił do ubezpieczyciela, ten jednak odmówił spełnienia świadczenia.

Powódka nie zgadzając się z odmową wypłaty środków z ubezpieczenia w piśmie z dnia 1 lipca 2016 roku zwróciła się do pozwanego o podjęcie czynności w celu realizacji świadczenia z tytułu przedmiotowej umowy ubezpieczenia.

Bank odmówił interwencji wskazując, iż nie występuje w imieniu klientów z odwołaniem.

W odpowiedzi, na żądanie powódki bank sporządził na własnym wzorcu umowę przelewu, co umożliwiło powódce wystąpienie do Sądu i ostatecznie doprowadziło do uzyskania świadczenia z tytułu ubezpieczenia (wyrokiem prawomocnym Sądu Okręgowego w Gdańsku z dnia 14 grudnia 2018 roku).

W powyższej sprawie powódka dochodziła roszczeń z tytułu dokonywanych za okres od marca 2016 roku do grudnia 2018 roku świadczeń odsetkowych do umowy kredytu.

W ocenie powódki skoro bank dokonał takiego wyboru umowy ubezpieczenia to miał nie tylko prawo, ale również obowiązek zaspokojenia się z przedmiotu zabezpieczenia w chwili jego aktualizacji. Z chwilą wymagalności świadczenia ubezpieczyciela z tytułu śmierci kredytobiorcy objętego ochroną ubezpieczeniową saldo zadłużenia winno zostać wyzerowane, albowiem z tą chwila bank uzyskał uprawnienie do dochodzenia pokrycia swojej wierzytelności wyłącznie od ubezpieczyciela.

Bierna postawa banku, który nie dochodził wierzytelności naraziła bank na wymierną szkodę, stąd pobieranie przez bank wynagrodzenia w postaci odsetek z tytułu udzielonego kredytu za okres, w którym pozwany nie wykonał obowiązku zaspokojenia się z przedmiotu zabezpieczenia nie zasługuje na aprobatę.

Dochodzone przez powódkę roszczenie stanowiło zatem zsumowaną wartość wymagalnych odsetek od kredytu za okres od momentu zaistnienia zdarzenia ubezpieczeniowego do momentu uprawomocnienia się orzeczenia Sądu Okręgowego w Gdańsku.

(pozew – k. 3-13v.)

Pozwany w odpowiedzi na pozew wniósł o oddalenie powództwa i zasądzenie na swoją rzecz kosztów procesu według norm przepisanych.

Pozwany wskazał, iż przed zawarciem umowy kredytu złożył R. G. (2) ofertę przystąpienia do grupowego ubezpieczenia na życie w (...) S.A., ale zaprzeczał temu, aby dokonała narzucenia tego ubezpieczyciela jako jedynego oraz, aby uzależniała od tego zawarcie umowy kredytu. Fakt ponoszenia składki przez kredytobiorcę wynikał z tego, iż ubezpieczenie stanowiło zabezpieczenie kredytu, a zatem to kredytobiorca winien ponosić koszty zabezpieczenia kredytu.

Pozwana zaprzeczyła temu, aby zachowała się biernie po śmierci współkredytobiorcy, wskazują na to, iż aktywnie współpracowała z powódką, w tym po odmowie wypłaty ubezpieczenia przeniosła powierniczo wierzytelność wobec ubezpieczyciela.

Pozwana zaprzeczyła również temu, aby spoczywał na niej obowiązek dochodzenia roszczeń wobec ubezpieczyciela.

Sam fakt zajścia wypadku ubezpieczeniowego nie zwalniał również kredytobiorcy z obowiązku spełnienia świadczenia wobec kredytodawcy.

Wreszcie pozwany wskazał, iż nie może ponosić odpowiedzialności za decyzję ubezpieczyciela, która zmusiła powódkę do dochodzenia wypłaty z odszkodowania w drodze sądowej. W ocenie pozwanej taką odpowiedzialności winien ponosić ubezpieczyciel.

Ponadto w ocenie pozwanej fakt wypłaty odsetek za opóźnienie stanowi ekonomiczne zrekompensowanie szkody poniesionej przez kredytobiorców, a polegającej na konieczności spłaty odsetek z tytułu kredytu.

(odpowiedź na pozew – k. 75-85)

Postanowieniem z dnia 7 czerwca 2019 roku Sąd zawiesił postępowanie z uwagi na śmierć powódki.

(postanowienie – k. 113)

Postanowieniem z dnia 3 lipca 2020 roku Sąd podjął postępowanie z udziałem spadkobierców zmarłej powódki: O. G., K. G. (1) i P. G..

(postanowienie – k. 150)

Stan faktyczny:

Dnia 16 czerwca 2011 roku K. G. (2) i R. G. (1) złożyli wniosek kredytowy u pozwanego wnioskując o udzielenie kredytu w kwocie 180.000,00 zł. Wnioskujący dokonali wyboru zabezpieczenia polegającego na cesji praw z umowy ubezpieczenia na życie kredytobiorcy w postaci generalnej umowy z (...) (ubezpieczenia grupowego za pośrednictwem Banku (...)). Zamiast tego wnioskujący mieli możliwość wyboru polisy indywidualnej.

(dowód: wniosek o kredyt – k. 92-95, zeznania świadka A. P. – k. 176v.-177, płyta – k. 178)

Dnia 2 sierpnia 2011 roku pomiędzy Bankiem (...) S.A. z siedzibą w W. a K. G. (2) i R. G. (1) zawarto umowę o kredyt hipoteczny, na podstawie której udzielono kredytobiorcom kredytu w kwocie 180.000,00 zł na zakup domu jednorodzinnego na rynku wtórnym.

Warunkiem udzielenia kredytu – zgodnie z § 3 umowy było dostarczenie do banku potwierdzenia przystąpienia przez R. G. (1) do ubezpieczenia grupowego na życie w (...) S.A. na sumę ubezpieczenia nie niższą niż 180.000,00 zł.

Zgodnie z § 9 umowy na zabezpieczenie spłaty kredytu kredytobiorca ustanowił na rzecz banku zabezpieczenie w postaci cesji na bank praw z polisy ubezpieczeniowej na życie kredytobiorcy, którym jest R. G. (1), zgodnie z warunkami określonymi w § 3 umowy.

(dowód: umowa o kredyt hipoteczny – k. 17-19v.)

R. G. (1) przystąpił do grupowego ubezpieczenia na życie wskazując jako uposażonego w 100% Bank (...) S.A. w W.. Jako sumę ubezpieczenia wskazano 180.000,00 zł – to jest wartość udzielonego kredytu hipotecznego. W deklaracji dokonano cesji praw z wierzytelności na rzecz uposażonego. Ochroną ubezpieczeniową objęto zgon ubezpieczonego.

(dowód: deklaracja przystąpienia – k. 96-96v.)

Dnia 8 lutego 2016 roku R. G. (1) zmarł.

(dowód: odpis zupełny aktu zgonu – k. 32-32v., odpis metryki aktu zgonu wraz z tłumaczeniem – k. 33-34v.)

(...) S.A. w W. z dnia 20 kwietnia 2016 roku odmówiono przyznania Bankowi (...) S.A. w W. świadczenia z tytułu ubezpieczenia, ustalając, iż śmierć ubezpieczonego nastąpiła z powodu chorób istniejących prze datą początku odpowiedzialności.

(dowód: decyzja – k. 35-35v.)

Pismem z dnia 20 maja 2016 roku K. G. (2) wezwała (...) S.A. w W. do spełnienia świadczenia z tytułu umowy ubezpieczenia – w terminie 14 dni od doręczenia wezwania.

(dowód: pismo – k. 41-46)

Pismem z dnia 1 lipca 2016 roku K. G. (2) wezwała Bank (...) do podjęcia przez uposażonego czynności w celu realizacji świadczenia z tytułu umowy ubezpieczenia. W piśmie tym wskazała, iż ubezpieczyciel odmówił spełnienia świadczenia na jej rzecz pismem doręczonym w dniu 30 czerwca 2016 roku. W piśmie K. G. (2) zadeklarowała wolę współpracy.

(dowód: pismo – k. 36-40)

Pismem z dnia 5 sierpnia 2016 roku Bank (...) poinformował, iż nie występuje w imieniu klientów z odwołaniem od decyzji, ale w przypadku chęci dochodzenia roszczeń sporządza cesję wierzytelności umożliwiającą dochodzenie roszczeń.

(dowód: pismo – k. 48-49)

Dnia 21 września 2016 roku – na podstawie umowy cesji Bank przelał nieodpłatnie na rzecz spadkobierców R. G. (1) wierzytelność w postaci roszczenia o wypłatę środków z tytułu zawartej umowy ubezpieczeniowej.

(dowód: umowa przelewu – k. 50-50v.)

K. G. (2), P. G., K. G. (1) i O. G. wystąpili przeciwko (...) na (...) S.A. o zapłatę na rzecz każdego z nich kwoty 37.809,17 zł wraz z ustawowymi odsetkami od dnia 8 lutego 2016 roku do dnia zapłaty.

Wyrokiem z dnia 5 lipca 2018 roku Sąd Rejonowy w Gdyni zasądził na rzecz powodów kwotę po 37.809,17 zł (łącznie 151.236,68 zł) z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 8 lutego 2016 roku do dnia zapłaty. Wyrok uprawomocnił się z dniem 14 grudnia 2018 roku, tj. w dacie oddalenia apelacji wyrokiem Sądu Okręgowego w Gdańsku.

(dowód: wyrok – k. 51, uzasadnienie – k. 51v.-57v, wyrok – k. 119.)

Kwota objęta wyrokiem została spłacona przez ubezpieczyciela (...) na (...) S.A. dnia 20 grudnia 2018 roku.

(dowód: informacja z (...) S.A. – k. 170- 171)

W okresie od dnia 1 marca 2016 roku do dnia 28 listopada 2018 roku K. G. (2) dokonała spłaty odsetek umownych z tytułu kredytu w kwocie 11.100,21 zł.

(dowód: zaświadczenie o wysokości spłat odsetek – k. 58-58v.)

Powód O. G. ma 21 lat. Uczy się zaocznie. Mieszka z partnerką, utrzymując się z oszczędności pozostawionych przez rodziców, z których na dzień złożenia zeznań pozostało około 5 tysięcy złotych, a także renty rodzinnej w kwocie 1.300 zł miesięcznie.

(dowód: przesłuchanie powoda O. G. – k. 198-198v., płyta – k. 200)

Powód K. G. (1) ma 21 lat. Uczy się zaocznie. Czesne wynosi 150zł miesięcznie. Otrzymuje rentę rodzinną w kwocie 913 zł miesięcznie. Posiada zadłużenie w kwocie 11 tys. złotych z tytułu nienależnego uzyskania renty rodzinnej w czasie, kiedy nie podejmował nauki. Mieszka z bratem P. G..

(dowód: przesłuchanie powoda K. G. (1) – k. 199, płyta – k. 200)

Powód P. G. ma 26 lat. Pracuje jako mechanik w oparciu o umowę zlecenia, uzyskując dochód w kwocie 3.500 zł netto miesięcznie. Posiada zadłużenie w kwocie 15 tys. złotych w związku z zaległościami alimentacyjnymi. Miesięczne zobowiązanie z tego tytułu wynosi 700 zł. Koszt utrzymania zajmowanego przez niego mieszkania wynosi 1.200 zł miesięcznie, przy czym zadłużenie z tytułu utrzymania mieszkania wynosi około 6 tysięcy złotych. Mieszka z bratem K. G. (1).

(dowód: przesłuchanie powoda P. G. – k. 198v.-199, płyta – k. 200)

Sąd zważył, co następuje:

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił po rozważeniu całego zebranego w niniejszej sprawie materiału dowodowego w postaci dowodów z dokumentów przedłożonych przez strony, a także zeznań świadka A. P. oraz powodów (następców prawnych pierwotnej powódki).

Oceniając zebrany materiał dowodowy Sąd nie znalazł podstaw, aby kwestionować autentyczność przedstawionych przez strony dokumentów prywatnych, czy też korespondencji pomiędzy stronami lub również między kredytobiorcą a ubezpieczycielem. Zważyć bowiem należało, że żadna ze stron nie podniosła w toku niniejszego postępowania zarzutów co do autentyczności tych dokumentów, a nadto wymienione powyżej dokumenty zostały podpisane i nie noszą żadnych znamion podrobienia czy przerobienia. Dodatkowo, Sąd miał na uwadze, że żadna ze stron nie zaprzeczyła, iż osoby podpisane pod wyżej wskazanymi dokumentami nie złożyły oświadczeń w nich zawartych.

W ocenie Sądu, brak było podstaw do kwestionowania zeznań świadka A. P., które były szczere, logiczne, spontaniczne i zbieżne, co w przekonaniu Sądu świadczy o ich zgodności z prawdą. Oczywistym jest, że po wielu latach od zawarcia umowy świadek – jako opiekun klienta – mógł nie pamiętać szczegółowo okoliczności związanych z jej zawarciem. Jednak jego zeznania potwierdzały fakty wynikające ze złożonych w sprawie dokumentów, tj. w szczególności wniosku kredytowego, we wzorze którego istniała możliwość zabezpieczenia w postaci cesji praw z polisy ubezpieczeniowej na życie kredytobiorcy u innego ubezpieczyciela niż (...) na (...) S.A.

Wątpliwości nie budziły również zeznania powodów, przy czym nie byli oni świadkami zawarcia umowy kredytowej przez ich rodziców. Posiadali jedynie wiedzę o fakcie zawarcia umowy zabezpieczonej polisą na życie. Ich zeznania przydatne były jedynie w zakresie ustalenia ich sytuacji majątkowej, co miało znaczenie przy rozstrzygnięciu o kosztach procesu.

Analiza zgłoszonego roszczenia prowadziła do wniosku, że podstawę prawną roszczenia stanowiły przepisy o nienależnym świadczeniu, względnie była to odpowiedzialność odszkodowawcza uzależniona od spełnienia przesłanki zawinienia.

Jak stanowi art. 405 k.c. kto bez podstawy prawnej uzyskał korzyść majątkową kosztem innej osoby, obowiązany jest do wydania korzyści w naturze, a gdyby to nie było możliwe, do zwrotu jej wartości. Przepis ten stosuje się w szczególności do świadczenia nienależnego (art. 410 § 1 k.c.). W myśl art. 410 § 2 k.c. świadczenie jest nienależne, jeżeli ten, kto je spełnił, nie był w ogóle zobowiązany lub nie był zobowiązany względem osoby, której świadczył, albo jeżeli podstawa świadczenia odpadła lub zamierzony cel świadczenia nie został osiągnięty, albo jeżeli czynność prawna zobowiązująca do świadczenia była nieważna i nie stała się ważna po spełnieniu świadczenia.

Natomiast wedle art. 471 k.c. dłużnik obowiązany jest do naprawienia szkody wynikłej z niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania, chyba że niewykonanie lub nienależyte wykonanie jest następstwem okoliczności, za które dłużnik odpowiedzialności nie ponosi.

Zarzuty strony powodowej koncentrowały się na abuzywności zapisów umownych zobowiązujących kredytobiorców do przystąpienia do umowy ubezpieczenia na życie we wskazanym towarzystwie ubezpieczeniowym.

W myśl (...) k.c. postanowienia umowy zawieranej z konsumentem nieuzgodnione indywidualnie nie wiążą go, jeżeli kształtują jego prawa i obowiązki w sposób sprzeczny z dobrymi obyczajami, rażąco naruszając jego interesy (niedozwolone postanowienia umowne). Nie dotyczy to postanowień określających główne świadczenia stron, w tym cenę lub wynagrodzenie, jeżeli zostały sformułowane w sposób jednoznaczny (§ 1). Nieuzgodnione indywidualnie są te postanowienia umowy, na których treść konsument nie miał rzeczywistego wpływu. W szczególności odnosi się to do postanowień umowy przejętych z wzorca umowy zaproponowanego konsumentowi przez kontrahenta (§ 3).

Zarzut okazał się chybiony, ponieważ pomijał fakt wyboru tej opcji przez kredytobiorców we wniosku kredytowym. Wynikało z niego, że kredytobiorcy mogli skorzystać z zabezpieczenia w postaci cesji praw z polisy na życie zawartej indywidualnie. Wybrali jednak opcję ubezpieczenia w proponowanym przez pozwany Bank towarzystwie (...) na (...) S.A. Stąd też w § 9 umowy zawarto postanowienie umowne dotyczące zabezpieczenia spłaty kredytu ustanowionego na rzecz banku w postaci cesji na bank praw z polisy ubezpieczeniowej na życie kredytobiorcy we wskazanym towarzystwie ubezpieczeniowym. Poza tym nie sposób uznać tego sposobu zabezpieczenia za kształtującego prawa konsumentów w sposób sprzeczny z dobrymi obyczajami lub zasadami współżycia społecznego, albowiem zabezpieczała interesy zobowiązanych do spłat kredytu po śmierci kredytobiorcy i co ostateczne faktycznie miało miejsce.

Niezależnie od powyższego ewentualna abuzywność ww. zapisu umownego nie mogła powodować nieważności całej umowy kredytowej ani nie wyłączała obowiązku zapłaty zobowiązań z niej wynikających.

Po pierwsze umowa mogła nadal obowiązywać bez spornego zapisu umownego (art. 385 ¹ § 2 k.c.).

Po drugie zobowiązanie kredytobiorców względem banku wynikającego z umowy kredytowej znajdowało oparcie w treści art. 69 ust. 1 ustawy z dnia z dnia 29 sierpnia 1997 roku prawo bankowe (Dz.U. Nr 140, poz. 939 ze zm.), w myśl którego zgodnie z treścią art. 69 Prawa bankowego przez umowę kredytu bank zobowiązuje się oddać do dyspozycji kredytobiorcy na czas oznaczony w umowie kwotę środków pieniężnych z przeznaczeniem na ustalony cel, a kredytobiorca zobowiązuje się do korzystania z niej na warunkach określonych w umowie, zwrotu kwoty wykorzystanego kredytu wraz z odsetkami w oznaczonych terminach spłaty oraz zapłaty prowizji od udzielonego kredytu.

Jest oczywistym, że zobowiązania z tytułu umów kredytu lub pożyczki wchodzą do spadku jako obowiązki majątkowe (art. 922 § 1 k.c.), stąd w chwili śmierci kredytobiorcy (art. 924 w zw. z art. 925 k.c.) osobami zobowiązanymi do spłaty zobowiązań są spadkobiercy zmarłego. Co do zasady zatem, domaganie się przez pozwany Bank spłaty zobowiązań przez spadkobierców kredytobiorcy nie jest pozbawione podstaw prawnych (wyrok SR w Warszawie z 28.10.2014 r., II C 316/14, LEX nr 2384847).

Innymi słowy zobowiązanie do spłaty kredytu wygasało dopiero z chwilą zapłaty całości zobowiązania (zgodnie z umową lub wcześniej). Nie wygasało w razie wystąpienia zdarzenia, z którym umowa ubezpieczenia na życie wiązała odpowiedzialność odszkodowawczą. Umowa ubezpieczenia zawarta została bowiem przez kredytobiorcę R. G. (3) z (...) na (...) S.A., a więc innym podmiotem niż kredytodawca (pozwany Bank). Umowa kredytowa nie przewidywała automatyzmu w tym przypadku. Pozwany Bank był jedynie osobą prawną uprawnioną do otrzymania sumy ubezpieczenia w razie śmierci osoby ubezpieczonej, zwaną też na gruncie innych regulacji „uposażonym” (art. 831 § 1 k.c.).

Nie mniej w ustalonym stanie faktycznym kredytobiorca K. G. (2) zawiadomiła pozwanego o odmowie przez ubezpieczyciela wypłaty odszkodowania po śmierci kredytobiorcy R. G. (3). Wkrótce potem Bank scedował na spadkobierców R. G. (1) wierzytelność w postaci roszczenia o wypłatę środków z tytułu zawartej umowy ubezpieczeniowej.

Bank mógł samodzielnie wystąpić z powództwem przeciwko ubezpieczycielowi, jednak w okolicznościach niniejszej sprawy było to mniej celowe niż wystąpienie z powództwem przez spadkobierców jak zresztą faktycznie miało to miejsce.

Zawiadamiając Bank o odmowie zapłaty odszkodowania przez ubezpieczyciela K. G. (2) reprezentowana była już przez fachowego pełnomocnika w osobie radcy prawnego. Sprawa była już przez niego poddana gruntownej i trafnej analizie. Co więcej to spadkobiercy posiadali szczegółową wiedzę o stanie zdrowia ubezpieczonego.

Po stronie Banku nie sposób doszukać się braku współdziałania w wykonaniu umowy, albowiem scedował na spadkobierców wierzytelność z tytułu umowy ubezpieczenia, do której wskazany został przez ubezpieczonego. Uznać należało zatem, że decyzja pozwanego Banku o wystąpieniu z powództwem przeciwko ubezpieczycielowi jedynie wydłużyłoby czas do uzyskania wyroku zgodnie z wolą spadkobierców. Nawet wystąpienie przez pozwany Bank z roszczeniem do ubezpieczyciela nie zwalniała z obowiązku spłaty kredytu osób do tego zobowiązanych.

W kontekście powyższych rozważań Sąd uznał, że w okresie od dnia płatności pierwszej raty po śmierci ubezpieczonego kredytobiorcy do czasu całkowitej spłaty zobowiązania istniała podstawa prawna do pobrania odsetek umownych od poszczególnych spłacanych miesięcznie rat odsetkowych.

Sąd nie widział także podstaw do uwzględnienia powództwa w oparciu o konstrukcję odpowiedzialności odszkodowawczej pozwanego. Zgodnie bowiem z treścią art. 471 k.c. dłużnik obowiązany jest do naprawienia szkody wynikłej z niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania, chyba że niewykonanie lub nienależyte wykonanie jest następstwem okoliczności, za które dłużnik odpowiedzialności nie ponosi.

Sąd nie dopatrzył się w zachowaniu pozwanego banku wykonywania zobowiązania w sposób nienależyty lub niewykonania zobowiązania w ogóle, a to ze względów już wskazanych. Poza tym brak wygaśnięcia zobowiązania kredytowego, a tym samym obowiązek regulowania rat kredytowych, po wystąpieniu zdarzenia szkodowego, z którym umowa ubezpieczenia łączyła odpowiedzialność odszkodowawczą nie wynikała z zachowania pozwanego. Niewątpliwie – jak wynika wprost z treści uzasadnienia prawomocnego wyroku tut. Sądu w sprawie o sygn. akt I C 754/17 obowiązek wypłaty odszkodowania ciążył na ubezpieczycielowi. Nie sposób uznać, aby pozwany Bank miał wpływ na decyzję ubezpieczyciela lub uniemożliwił dochodzenie spadkobiercom odszkodowania.

Mając na uwadze całokształt powyższych rozważań Sąd w punkcie 1. Wyroku na podstawie art. 405 k.c. w zw. z art. 410 § 2 k.c. a contrario oddali powództwo, uznając że w okresie trwania umowy kredytowej istniała podstawa prawna do pobrania przez pozwany Bank rat odsetkowych w kwocie dochodzonej pozwem, przy czym brak było także podstaw do uwzględnienia powództwa na podstawie art. 471 k.c.

O kosztach procesu Sąd orzekł na podstawie art. 98 k.p.c. oraz 102 k.p.c., częściowo odstępując od obciążania pozwanych kosztami procesu zgodnie z zasadą odpowiedzialności za wynik procesu.

Sąd miał na uwadze, że nieskonkretyzowanie w art. 102 k.p.c. „wypadków szczególnie uzasadnionych” oznacza, że to sądowi rozstrzygającemu sprawę została pozostawiona ocena, czy całokształt okoliczności pozwala na uznanie, że zachodzi szczególnie uzasadniony wypadek, przemawiający za nieobciążaniem strony przegrywającej spór kosztami procesu w całości lub w części. Takie stanowisko znajduje również potwierdzenie w orzecznictwie. W wyroku z dnia 2 października 2015 roku o sygn. I ACa 2058/14 (LEX nr 1820933) Sąd Apelacyjny w Warszawie stwierdził, że sposób skorzystania z przepisu art. 102 k.p.c. jest suwerennym uprawnieniem jurysdykcyjnym sądu orzekającego i do jego oceny należy przesądzenie, czy wystąpił szczególnie uzasadniony wypadek, który uzasadnia odstąpienie, a jeśli tak, to w jakim zakresie, od generalnej zasady obciążenia kosztami procesu strony przegrywającej spór. Ustalenie, czy w danych okolicznościach zachodzą "wypadki szczególnie uzasadnione", ustawodawca pozostawia swobodnej ocenie sądu, która następuje niezależnie od przyznanego zwolnienia od kosztów sądowych. Dokonując tej oceny sąd orzekający winien kierować się własnym poczuciem sprawiedliwości, a podważenie oceny tego sądu wymaga wykazania, że jest ona wadliwa.

Sąd miał na uwadze, że powodowie wstąpili do procesu jako następcy prawni zmarłej powódki (ich matki). Nie posiadali szczegółowej wiedzy związanej z przedmiotem postępowania, co wynika wprost z treści składanych przez nich zeznań. Co więcej powodowie nie uzyskują dochodów pozwalających im na uiszczenie kosztów procesu w pełnej wysokości (wynagrodzenie pełnomocnika – 3.600,00 zł oraz opłata skarbowa od pełnomocnictwa – 17,00 zł), zwłaszcza w sytuacji kiedy posiadają zaległości w płatnościach. Są osobami młody na początku drogi życiowej, dwóch z nich kontynuuje naukę, dlatego obciążenie ich całością kosztów sądowych w sytuacji, gdy weszli do procesu niejako nie ze swojej woli w społecznym odczuciu sprawiedliwości z dużym prawdopodobieństwem zostałoby odebrane jako zwyczajnie niesprawiedliwe.

Zważając na opisaną wyżej szczególną sytuację powodów Sąd uznał, że zasługują oni na częściowe dobrodziejstwo skorzystania z art. 102 k.p.c., tj. odstąpienie od kosztów sądowych ponad kwotę 1.500,00 zł. Należało bowiem wyważyć interesy stron. Strona pozwana również poniosła określone koszty związane z działaniem w jego imieniu profesjonalnego pełnomocnika.

Ponadto należy zauważyć, iż w trakcie procesu strona pozwana przedstawiła propozycję odstąpienia od kosztów na wypadek cofnięcia pozwu przez powodów. Niemniej jednak powodowie postanowili podtrzymać żądanie pozwu, co tym samym narażało ich na konsekwencje związane z przegraną procesową.

W zakresie zasądzonej kwoty 1.500 zł jako celowych kosztów procesu rozstrzygnięcie zapadło na podstawie art. 98 k.p.c. Odsetki ustawowe za opóźnienie od zasądzonych kosztów procesu należały się powódce na podstawie art. 98 ¹ k.p.c.