Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 8 grudnia 2021 roku

Sąd Okręgowy w Sieradzu IV Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący: sędzia Sławomir Górny

Protokolant: st. sekr. sąd. Beata Krysiak

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 8 grudnia 2021 roku w Sieradzu

odwołania P. W.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych I Oddział w Ł.

z dnia 8.06.2021 r. Nr (...)

w sprawie P. W.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych I Oddział w Ł.

z udziałem zainteresowanego (...) sp. z o.o. z siedzibą w A.

o podleganie ubezpieczeniom społecznym

1.  Oddala odwołanie.

2.  Zasądza od P. W. na rzecz Zakładu Ubezpieczeń Społecznych I Oddział w Ł. 180 (sto osiemdziesiąt) złotych tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego.

Sygn. akt IV U 586/21

UZASADNIENIE

Decyzją z 8.06.2021r., wydaną na podstawie art. 83 ust. 1 pkt 1, art. 68 ust. 1 pkt 1 lit. a ustawy z 13 października 1998r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz. U. z 2021r. poz. 423, ze zm.), art. 83§1 k.c. w zw. z art. 300 k.p., Zakład Ubezpieczeń Społecznych I Oddział w Ł. Inspektorat w Z. stwierdził, że P. W., jako pracownik u płatnika składek (...) Sp. z o.o., nie podlega obowiązkowo ubezpieczeniom: emerytalnemu, rentowym, chorobowemu, wypadkowemu od 1.10.2020r.

Od powyższej decyzji pełnomocnik P. W. złożył odwołanie, wnosząc o zmianę decyzji poprzez ustalenie, że ww. jako pracownik u płatnika składek (...) Sp. z o. o. podlega obowiązkowo ubezpieczeniom: emerytalnemu, rentowym, chorobowemu, wypadkowemu od 1.10.2020r., bowiem od dnia zawarcia umowy o pracę, P. W. faktycznie wykonywała pracę na rzecz płatnika. Do odwołania przyłączył się Prezes spółki – F. S. oraz G. A. – prokurent spółki.

W odpowiedzi na odwołanie, organ rentowy wnosił o oddalenie odwołania wskazując, że zgłoszenie do ubezpieczeń miało na celu jedynie uzyskanie prawa do świadczeń z ubezpieczeń społecznych, a zawarta między stronami umowa o pracę była czynnością pozorną.

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:

W dniu 12.09.2014r., w KRS została wpisana (...) Sp. z o. o. z/s w Ł. od 5.11.2019r., siedziba znajduje się w A..

P. W., przed zatrudnieniem u płatnika, pracowała w lokalu gastronomicznych w S., jako menadżer ds. gastronomii. W związku z zamknięciem lokalu, zatrudnienie ustało około marca 2020r. Narzeczony w-i jest kierowcą zawodowym. O ofercie pracy u płatnika, odwołująca dowiedziała się od narzeczonego.

25.09.2020r., pomiędzy P. W., a (...) Sp. z o.o. została zawarta umowa o pracę na okres próbny od 1.10.2020 – 31.12.2020, mocą której powierzono P. W. stanowisko przedstawiciela handlowego w pełnym wymiarze czasu pracy z wynagrodzeniem 4800zł. brutto miesięcznie. W dniu 31.12.2020r., pomiędzy płatnikiem, a P. W. została zawarta umowa o pracę na czas określony od 1.01.2021 – 31.12.2021, mocą której powierzono wnioskodawczyni stanowisko przedstawiciela handlowego w pełnym wymiarze czasu pracy, od 8 do 16 godziny, z wynagrodzeniem 4.800 zł. brutto miesięcznie; jako miejsce wykonywania umowy o pracę wskazano siedzibę firmy A., oddalony od miejsca zamieszkania skarżącej około 100 km.

Od 1.10.2020r., P. W. została zgłoszona do obowiązkowych ubezpieczeń społecznych tj. emerytalnego, rentowego, chorobowego i wypadkowego w charakterze pracownika przez płatnika składek. Do obowiązków w-i miało należeć dzwonienie do firm logistycznych wyszukanych internetowo i proponowanie im współpracy, środków dezynfekcyjnych i środków ochrony osobistej. Skarżąca nie posiadała uprawnień negocjacyjnych, nie była uprawniona do zawierania transakcji w imieniu pracodawcy, miała pełnić rolę pośrednika telefonicznego. Odwołująca miała dojeżdżać z C. do pracy swoim samochodem około 100 km. W-i nie pamięta nazw firm, z którymi miała się kontaktować, nie znała numerów telefonów, pod które miała dzwonić, nie pamiętała również ilości firm, do których się dodzwoniła. W miejscu wykonywania pracy skarżąca była kilka razy, w tym, pojechała na rozmowę kwalifikacyjną i podpisanie umowy o pracę. Dalej świadczyła pracę w domu, za pomocą telefonu i internetu. Od 12.01.2020r., P. W. stała się niezdolna do pracy. od 14.02.2021 – 10.04.2021, P. W. wystąpiła o wypłatę zasiłku chorobowego, a następnie został złożony wniosek o zasiłek macierzyński (dowód: zeznania wnioskodawczyni, zeznania świadka G. A. na nagraniu CD - 00:04:48 – 00:25:53 k. 77/akta sprawy; uwierzytelniona kserokopia umowy o pracę k. 24, umowa o pracę na czas określony k. 23/akta ZUS).

Pismem z 19.04.2021r., ZUS zawiadomił P. W. oraz pełnomocnika płatnika składek o wszczęciu postępowania wyjaśniającego w sprawie zgłoszenia P. W. do obowiązkowych ubezpieczeń społecznych jako pracownika od 1.10.2020r. (zawiadomienia/akta ZUS).

W dniu 7.05.2021r., do ZUS wpłynęły wyjaśnienia do sprawy w imieniu ubezpieczonej P. W. przekazał pełnomocnik, który poinformował, że P. W. została zatrudniona na stanowisku przedstawiciela handlowego w pełnym wymiarze czasu pracy, najczęściej w godzinach od 8 – 16, w zależności od potrzeb, z wynagrodzeniem 4800zł. brutto. P. W. wynagrodzenie otrzymywała przelewem na konto bankowe poza miesiącami styczeń i luty 2021r., które odebrała do ręki. Nabór na zajmowane stanowisko odbył się przez rozmowę kwalifikacyjną, która przebiegła pomyślnie. P. W. dostarczyła wszystkie dokumenty i została zatrudniona na okres próbny trzech miesięcy. Do zakresu jej obowiązków należało: przedstawianie ofert firmy, reklama firmy, pozyskiwanie klientów i spedycji na platformach internetowych, przekazywanie rozmów telefonicznych oraz rozmowy z klientami. Praca P. W. nadzorowana była przez prokurenta firmy G. A.. P. W. nie była upoważniona do podpisywania dokumentów firmowych, była pośrednikiem pomiędzy potencjalnym klientem, a osobą decyzyjną w firmie. Wyjaśnił również, że P. W. jest osobą obcą w stosunku do pracodawcy. Do wyjaśnień złożonych przez pełnomocnika zostały załączone kopie dokumentów tj.: umowy o pracę zawartej 25.09.2020r. na okres próbny od 1.10.2020 – 31.12.2020, umowy o pracę z 31.12.2020r. zawartej na czas określony od 1.01.2021 – 31.12.2021r., orzeczenia lekarskiego nr (...) o braku przeciwskazań zdrowotnych do wykonywania pracy na stanowisku przedstawiciela handlowego, karty szkolenia wstępnego w dziedzinie bezpieczeństwa i higieny pracy, świadectwa ukończenia technikum, przelewów wynagrodzenia za październik, listopad i grudzień 2020r. (k. 12 - 27/akta ZUS).

Po zakończeniu postępowania wyjaśniającego, decyzją z 8.06.2021r., wydaną na podstawie art. 83 ust. 1 pkt 1, art. 68 ust. 1 pkt 1 lit. a ustawy z 13 października 1998r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz. U. z 2021r. poz. 423, ze zm.), art. 83§1 k.c. w zw. z art. 300 k.p., Zakład Ubezpieczeń Społecznych I Oddział w Ł. Inspektorat w Z. stwierdził, że P. W. jako pracownik u płatnika składek (...) Sp. z o.o. nie podlega obowiązkowo ubezpieczeniom: emerytalnemu, rentowym, chorobowemu, wypadkowemu od 1.10.2020r. (decyzja k. 39 – 41/akta ZUS).

Powyższystan faktyczny Sąd Okręgowy ustalił na podstawie wskazanego powyżej materiału dowodowego zgromadzonego w postępowaniu przed organem rentowym oraz w niniejszej sprawie. Zdaniem sądu, jasny i jednoznaczny materiał dowodowy, nie daje podstaw do przyjęcia, że zawarta w sposób jedynie formalny umowa o pracę w dniu 1.10.2020r., była faktycznie realizowana. Wobec barku jakichkolwiek dowodów związanych ze świadczeniem pracy przez odwołującą, sąd nie dał wiary zeznaniom stron, które w żaden sposób nie nawiązywały do zgromadzonego nieosobowego materiału dowodowego.

Sąd Okręgowy zważył:

Odwołanie nie zasługuje na uwzględnienie.

Podleganie ubezpieczeniom społecznym wiąże się z przynależnością do określonej w art. 6 ustawy z 13.10.1998r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz. U. z 2020r., poz. 1740 ze zm.). grupy osób. Zatem nie podlega tym ubezpieczeniom ten, kto został do nich zgłoszony jako osoba do danej grupy należąca, w sytuacji gdy w rzeczywistości nie ma ona cech pozwalających ją do niej zaliczyć. Innymi słowy nie podlega ubezpieczeniom ten, kto został zgłoszony jako pracownik, lecz pracownikiem w rozumieniu kodeksu pracy nie jest. Dalej idąc trzeba zauważyć, że zgłoszenie do ubezpieczenia i podleganie temu ubezpieczeniu danej osoby - w przypadku pracownika - jest związane z wykonywaniem przez niego pracy na rzecz określonego podmiotu (por. wyrok SA w Łodzi z 19.03.2014r., III AUa 426/13).

Podleganie pracowniczemu tytułowi ubezpieczenia społecznego jest uwarunkowane nie tyle opłacaniem składek ubezpieczeniowych, ile legitymowaniem się statusem pracownika rzeczywiście świadczącego pracę w ramach ważnego stosunku pracy (por. wyrok SA w Łodzi z 29.04.2014r., III AUa 1039/13).

Oceny ważności treści umów o pracę powszechnie przyjmuje się według reguł prawa cywilnego na podstawie art. 58 k.c. w związku z art. 300 k.p. Zgodnie z art. 58§1 k.c. czynność prawna sprzeczna z ustawą albo mająca na celu obejście ustawy jest nieważna. Czynność prawna mająca na celu obejście ustawy polega na takim ukształtowaniu jej treści, które z punktu widzenia formalnego (pozornie) nie sprzeciwia się ustawie, ale w rzeczywistości (w znaczeniu materialnym) zmierza do realizacji celu, którego osiągnięcie jest przez nią zakazane. Pojęcie obejścia prawa i pozorności niejednokrotnie pokrywają się. Zakaz obejścia ustawy sprowadza się do zakazu wywołania pewnego skutku prawnego, który jest zakazany przez przepisy bezwzględnie obowiązujące, za pomocą takiego ukształtowania czynności prawnej, że zewnętrznie, formalnie ma ona cechy niesprzeciwiające się obowiązującemu prawu. Ustalenie, że umowa o pracę zmierza do obejścia prawa wymaga poczynienia konkretnych ustaleń faktycznych, dotyczących okoliczności jej zawarcia, celu, jaki strony zamierzały osiągnąć, oraz charakteru wykonywanej pracy.

Zgodnie z art. 22 k.p. umowa o pracę stanowi dwustronną czynność prawną, w ramach której pracodawca zobowiązuje się do zatrudniania pracownika za wynagrodzeniem, pracownik zaś do wykonywania pracy określonego rodzaju na rzecz pracodawcy i pod jego kierownictwem. Umowa o pracę winna określać w szczególności rodzaj pracy, miejsce jej wykonywania, wynagrodzenie oraz wymiar czasu pracy (art. 29 k.p.). Umowa o pracę dochodzi do skutku, gdy strony złożą zgodne oświadczenie co do jej istotnych postanowień (post. SN z 22.11.1979r., III PZ 7/79). Status umowy o pracę ma zasadnicze znaczenie z punktu widzenia uprawnień osoby świadczącej pracę. Uprawnienia pracownicze, takie jak szczególna ochrona wynagrodzenia, płatny urlop, świadczenia ubezpieczeniowe w przypadku niezdolności do pracy i inne, przysługują bowiem z mocy przepisów prawa pracy tylko osobom zatrudnionym na podstawie umowy o pracę i nie znajdują zastosowania do osób świadczących pracę na podstawie innych umów.

Podkreślenia wymaga, że umowa o pracę wywołuje skutki nie tylko bezpośrednie, dotyczące wprost wzajemnych relacji między pracownikiem i pracodawcą lecz także dalsze, pośrednie, w tym - w dziedzinie ubezpieczeń społecznych. Kształtuje ona stosunek ubezpieczenia społecznego, określa wysokość składki, a w konsekwencji prowadzi do uzyskania odpowiednich świadczeń. Należy zatem uznać, że ocena postanowień umownych może i powinna być dokonywana także z punktu widzenia prawa ubezpieczeń społecznych. Powstaje zatem konieczność ustalenia, czy pomiędzy stronami nastąpiło faktyczne nawiązanie stosunku pracy, rezultatem czego będzie skutek wynikający z systemu prawa ubezpieczeń społecznych w postaci podlegania pracowniczemu ubezpieczeniu społecznemu (por. uchwała SN z 27.04.2005r., II UZP 2/05).

Biorąc pod uwagę materiał dowodowy, rację ma organ rentowy, że P. W. nie wykonywała pracy w ramach zawartej umowy o pracę z płatnikiem, a została zgłoszona do ubezpieczeń społecznych jedynie w celu uzyskania prawa do wypłaty świadczeń. Podkreślić należy, że poza gołosłownymi twierdzeniami odwołującej oraz G. A., nie zostały przedłożone żadne dowody potwierdzające faktyczne wykonywanie pracy przez P. W. na umówionym stanowisku. Podkreślić także należy, że zarówno odwołująca ani G. A. nie potrafiły wskazać klientów z którymi miała kontaktować się telefonicznie odwołująca. Przedłożone dokumenty w rzeczywistości nie stanowią żadnych dowodów wykonywania przez ww. pracy, a jedynie są potwierdzeniem ich formalnego sporządzenia. Do ustalenia, że doszło do powstania między stronami stosunku pracy nie jest wystarczające spełnienie warunków formalnych zatrudnienia, takich jak: zawarcie umowy o pracę, odbycie szkolenia w dziedzinie BHP, zgłoszenie do ubezpieczenia, a konieczne jest ustalenie, że strony miały zamiar wykonywać obowiązki stron stosunku pracy i to czyniły. Zdaniem Sądu, zatrudnienie P. W. nie znajduje także żadnego uzasadnienia gospodarczego. Należy zaznaczyć, że zatrudnienie powoduje obowiązek zarówno rozliczenia za osobę zatrudnioną należnych składek w dokumentach rozliczeniowych jak i terminowego przekazywania z tego tytułu należnych wpłat na poszczególne fundusze ubezpieczeń. Istotnym w sprawie jest też fakt, że bezpośrednio przed zgłoszeniem do ubezpieczeń społecznych w charakterze pracownika przez w/w płatnika składek, P. W. nie była zgłoszona do ubezpieczeń z żadnego tytułu i tym samym w przypadku powstania niezdolności do pracy z powodu choroby nie byłaby uprawniona do wypłaty zasiłku chorobowego.

Zgodnie z art. 83 § l k.c., nieważne jest oświadczenie woli złożone drugiej stronie za jej zgodą dla pozoru. W ocenie Sądu wnioskodawczyni nie wykonywała pracy w ramach zawartej umowy o pracę u płatnika (...) Sp. z o.o., a została zgłoszona do ubezpieczeń społecznych jedynie w celu uzyskania prawa do wypłaty świadczeń. Wobec tego należy stwierdzić, że umowa o pracę zawarta między stronami, jako zawarta dla pozoru, jest nieważna, a zatem z tytułu zawartej umowy o pracę P. W. nie podlega ubezpieczeniom społecznym od 1.10.2020r.

Mając na uwadze podniesione wyżej okoliczności, Sąd Okręgowy oddalił odwołanie na podstawie art. 477 ¹⁴§1 k.p.c.

O kosztach procesu orzeczono na podstawie art. 98 k.p.c. w zw. z § 9 ust. 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z 22 października 2015r. w sprawie opłat za czynności adwokackie (Dz.U.2015.1800 ze zm.).

z/ odpis wyroku z uzasadnieniem doręczyć pełnomocnikowi wnioskodawczyni.