Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 24 stycznia 2022 roku

Sąd Okręgowy w Warszawie XX Wydział Gospodarczy

w składzie:

Przewodniczący: SSO Magdalena Gałązka

Protokolant: Karolina Marciniak

po rozpoznaniu w dniu 10 stycznia 2022 roku w Warszawie

na rozprawie

sprawy z powództwa (...) Serwis spółki z o.o. w Ł.

przeciwko P. T. i (...)spółce z o.o. w W.

o zaniechanie czynów nieuczciwej konkurencji, zobowiązanie do złożenia oświadczenia oraz o zapłatę

1. oddala powództwo;

2. zasądza od powoda (...) Serwis spółki z o.o. w Ł. na rzecz pozwanych: P. T. i (...) spółki z o.o. w W. kwotę po 2 482 złotych (dwa tysiące czterysta osiemdziesiąt dwa złote) tytułem kosztów procesu, w tym kwotę po 2 400 złotych (dwa tysiące czterysta złotych) tytułem kosztów zastępstwa procesowego.

SSO Magdalena Gałązka

XX GC 1110/18

UZASADNIENIE

Powód (...) Serwis spółka z o.o. w Ł. domagał się:

- nakazania pozwanemu P. T. zaniechania przekazywania informacji wrażliwych powoda oraz wykorzystywania ich w toku pracy w spółce (...);

- nakazania pozwanemu (...) spółce z o.o. w W. zaniechania wykorzystywania informacji wrażliwych powoda przy formułowaniu ofert przedstawianych klientom powoda i zaniechania przejmowania klienteli powoda;

- zobowiązanie pozwanego (...) spółkę z o.o. w W. do złożenia w terminie określonym przez Sąd oświadczenia następującej treści: " P. T., pracownik (...) Sp. z o.o. z siedzibą w W., oraz (...) Sp. z o.o. z siedzibą w W. wyrażają ubolewanie, że dopuścili się wobec (...) Serwis Sp. z o.o. (poprzednio (...) Serwis SA) z siedzibą w Ł., czynów nieuczciwej konkurencji, polegających na bezprawnym przekazaniu przez P. T. i bezprawnym wykorzystaniu przez (...) Sp. z o.o. informacji stanowiących tajemnicę przedsiębiorstwa (...) Sp. z o.o. w celu przejęcia jego klientów przez (...) Sp. z o.o., a w rezultacie narazili na szwank interesy (...) Serwis Sp. z o.o. ";

- zasądzenia solidarnie od pozwanych kwoty 49 284 złotych wraz z odsetkami od dnia wniesienia pozwu do dnia zapłaty.

Pozwani: P. T.i (...) spółka z o.o. w W. wnieśli o oddalenie powództwa.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

I. Powód jest spółką świadczącą usługi na rynku palet, polegające m. in. na naprawie palet i ich serwisowaniu u klienta. Ma wielu klientów w tym obszarze (lista klientów powoda, k- 36 do 49, odpis z KRS k- 50 wskazuje na 2017 rok, screen strony internetowej, k- 53-54, potwierdzenie licencji, k- 55, zeznania świadka D. W., k- 501).

Kluczowymi klientami powoda były następujące podmioty: (...), (...) i (...) (listy referencyjne, k- 56 do 58).

II. Pozwany P. T. był pracownikiem powoda w okresie od 2007 roku do 27 czerwca 2016 roku. U powoda zajmował w ostatnim okresie stanowisko kierownika działu obsługi klienta. Umowa o pracę została rozwiązana za porozumieniem stron (umowa o pracę, k- 59 do 63, świadectwo pracy, k- 64, zeznania świadków: K. K., k- 590, Z. S., 00:05:37 do 00:06:00 protokołu elektronicznego z 26 października 2020 roku, k- 588, zeznania pozwanego P. T., 00:10:15 do 00:10:35 protokołu elektronicznego z 10 stycznia 2022 roku, k- 669).

P. T. jako kierownik działu obsługi klienta u powoda był odpowiedzialny za: realizację i nadzór nad realizacją zamówień klientów, pozyskiwanie klientów, promocję firmy, nadzór nad badaniem i analizą rynku, badanie zadowolenia klienta, prawidłową i terminową realizację zakupów, organizację transportu, weryfikację dostawców, zapewnienie nadzoru nad przestrzeganiem ustalonych procesów realizacji działań, zgłaszanie, inicjowanie i nadzorowanie badania przyczyny niezgodności, decyzje dotyczące postępowania z niezgodnościami, realizację działań zapobiegawczych i korygujących oraz ocenę skuteczności ich wykonania, sporządzanie zapisów dotyczących jakości w obszarze swojego działania i stosowanie się do wdrożonego zintegrowanego systemu zarządzenia. Dodatkowe jego obowiązki wynikające ze sprawowanej funkcji kierowniczej obejmowały: samodzielną i pełną realizację przypisanych obowiązków, całość działań i decyzji podjętych w przedmiocie działania komórki organizacyjnej, prawidłową organizację pracy w podległej komórce organizacyjnej, ład oraz porządek, prawidłową gospodarkę i wykorzystanie materiałów, odpowiedzialność za powierzone mienie, za przestrzeganie przepisów BHP oraz ppoż oraz przepisów o ochronie tajemnicy państwowej i służbowej (księga zintegrowanego systemu zarządzania, k- 70, regulamin organizacyjny, k- 79-80).

Kierownik działu obsługi klienta podlegał bezpośrednio prezesowi zarządu powoda (§ 8 regulaminu organizacyjnego, k- 75, struktura organizacyjna, k- 87).

III. P. T. miał dostęp do informacji dotyczących cen stosowanych przez powoda w relacjach z klientami we wszystkich obszarach współpracy z nimi, znał klientów powoda oraz ceny rynkowe konkurencji na rynku napraw i wynajmu palet. Miał także dostęp do E. oraz systemu S., który zawiera bazy danych niezbędne do zakupów, gospodarki materiałowej i rozliczania kosztów. (...) ten został wprowadzony u powoda w 2014 roku. W systemie S. są księgowane faktury, zawierające m.in. stawki za naprawę palet i ceny jednostkowe. Dostęp pracowników do S. wymaga posiadania loginu i hasła. Przed wdrożeniem systemu S. powód korzystał z systemu S. do rozliczania zakupów i sprzedaży, tj. wystawiania faktur (zestawienie funkcjonalności obszarów, k- 90 do 105, korespondencja mailowa zawierająca m. in. plany sprzedażowe palet, wysokość kosztów ich naprawy oraz prezentacje sprzedażowe, k- 107 do 114, k- 116 do 118, k- 119, k- 120 do 122, k- 123 do 129, k- 130 do 189, zeznania świadków: K. K., k- 590, Z. S., 00:06:20 do 00:07:30, 00:16:57 do 00:17:40 protokołu elektronicznego z 26 października 2020 roku, k- 588, zeznania powoda, 00:08:54, 00:10:11 do 00:10:27, 00:12:39 do 00:12:45, 01:26:34 do 01:27:09, 01:29:47 do 01:30:07 protokołu elektronicznego z 10 grudnia 2021 roku, k- 653, zeznania pozwanego P. T. – co do funkcjonalności systemu S., dostępności do niego przy pomocy loginu i hasła, zawartości i dostępności do plików na serwerze, 00:36:30 do 00:40:29, 00:26:42 do 00:46:50 protokołu elektronicznego z 10 stycznia 2022 roku, k- 669).

Umowy zawierane przez powoda były przechowywane w segregatorach zlokalizowanych w szafie działu obsługi klienta. Powód miał dostęp do tych umów. Dodatkowo dane z tych umów, w tym informacje o stawkach, marżach i kosztach, były przechowywane na serwerach spółki i dostępne dla pracowników biurowych różnych działów. Taki charakter miały pliki E. zawierające zlecenia transportowe z informacjami m. in. o liczbie palet i danymi klienta. Pliki na serwerze nie były zabezpieczane hasłami. Pracownicy mieli dostęp do tych danych po wpisaniu hasła przy uruchamianiu komputera. Hasło było wymagane także do uruchomienia programu S.. Hasłem były zabezpieczane tylko niektóre pliki pracowników. Widełki stawek cenowych do stosowania przez handlowców określał prezes. Wysokość stawek zmieniała się w zależności od liczby palet i kategorii klienta (zeznania świadka D. W., k- 502 - 503, zeznania świadka J. L. - co do przechowywania danych na serwerach spółki oraz braku zabezpieczania ich hasłem do lutego 2011 roku, k- 570-571, k- 574, K. K. - co do lokalizacji segregatorów, zawartości ogólnodostępnych plików E. i zabezpieczania hasłem niektórych plików, zeznania świadka Z. S., 00:18:25 do 00:23:29 protokołu elektronicznego z 26 października 2020 roku, k- 588, zeznania powoda, 00:11:18 do 00:12:19 protokołu elektronicznego z 10 grudnia 2021 roku, k- 653, zeznania pozwanego P. T. – co do miejsca przechowywania umów i dostępności do nich, 00:42:20 do 00:42:58 protokołu elektronicznego z 10 stycznia 2022 roku, k- 669).

IV. Pracownicy powoda podpisywali oświadczenia o obowiązku zachowania tajemnicy służbowej przedsiębiorstwa, obejmującej m. in. bazę klientów, wysokość marży i upustów, koszty produkcji, ceny zakupu i sprzedaży. P. T. odmówił podpisania takiego oświadczenia (przykładowe oświadczenie, k- 106 i verte, informacja kierownika działu HR, k- 190, zeznania świadka Z. S., 00:09:20 do 00:09:41 protokołu elektronicznego z 26 października 2020 roku, k- 588 – co do istnienia u powoda obowiązku podpisywania oświadczeń, zeznania powoda, 00:04:44 do 00:05:02, 00:05:31 do 00:07:05 protokołu elektronicznego z 10 grudnia 2021 roku, k- 653, zeznania pozwanego P. T., 00:08:38 do 00:09:30, 00:10:45 do 00:11:05 protokołu elektronicznego z 10 stycznia 2022 roku, k- 669).

Mimo odmowy podpisania oświadczenia, powód utrzymywał dostęp P. T. do ww. danych i dokumentów. Dostęp ten był niezbędny do prawidłowego wykonywania obowiązków przez P. T. u powoda. Strony nie zawarły umowy o zakazie konkurencji (zeznania powoda, 00:13:00 do 00:14:20, 00:15:05 do 00:15:50 protokołu elektronicznego z 10 grudnia 2021 roku, k- 653, zeznania pozwanego P. T., 00:11:15 do 00:11:40 protokołu elektronicznego z 10 stycznia 2022 roku, k- 669).

Pozwany P. T. zaproponował powodowi zawarcie takiej umowy; powód nie zgodził się na jej zawarcie (zeznania pozwanego P. T., 00:08:38 do 00:09:30 protokołu elektronicznego z 10 stycznia 2022 roku, k- 669).

V. Pozwany (...) spółka z o.o. w W. świadczy usługi konkurencyjne do powoda w zakresie rynku paletowego. Prezes zarządu pozwanego J. Z. prowadziła przed powstaniem spółki własną działalność gospodarczą na rynku paletowym; spółka (...) powstała na bazie tej uprzedniej działalności J. Z. (screen, k- 197-198, odpis z KRS, k- 193, wyciąg z CEiDG, k- 411, licencja, k- 412 do 414, zeznania pozwanego (...) 01:53:33 do 01:54:43 protokołu elektronicznego z 10 stycznia 2022 roku, k- 669).

Dodatkowo spółka prowadzi działalność transportową, świadczy usługi magazynowania i przepakowywania (zeznania świadka P. Z., k- 506).

Powód (...) i pozwany (...) są podmiotami konkurencyjnymi na rynku serwisu palet, tj. ich naprawy i sprzedaży. Dodatkowo (...) prowadzi działalność w zakresie kompletacji towarów, wynajmu magazynów, świadczy usługi transportowe i spedycyjne (zeznania pozwanego P. T., 00:13:42 do 00:14:00, 00:28:07 do 00:29:57 protokołu elektronicznego z 10 stycznia 2022 roku, k- 669).

VI. Pozwany P. T. rozpoczął pracę u pozwanego (...) w lipca 2016 roku jako sales manager. Był odpowiedzialny za sprzedaż i pozyskiwanie klientów w zakresie palet. Uczestniczył w przygotowywaniu ofert dla klientów. Jest to zakres obowiązków analogiczny do zakresu obowiązków u powoda w ostatnim okresie zatrudnienia. Na tym stanowisku pozwany pracuje także aktualnie w (...) (zeznania świadka P. Z., k- 505, k- 507- 508, zeznania pozwanego P. T., 00:13:04 do 00:13:27 protokołu elektronicznego z 10 stycznia 2022 roku, k- 669, zeznania pozwanego (...), 01:42:56 do 00:43:50 protokołu elektronicznego z 10 stycznia 2022 roku, k- 669).

VII. Powód od 2 maja 2016 roku współpracował ze spółką z o.o. (...). Wykonywał kompleksową obsługę paletową w zakładach produkcyjnych ww. spółki w R. i S.. Stawka jednostkowa obsługi palety została ustalona na kwotę 1, 13 złotych. Umowa została zawarta na czas określony 2 lat (umowa, k- 244 do 255).

Po wygaśnięciu ww. umowy w 2018 roku, (...) i (...) zorganizowały przetarg na pełen serwis palet na terenie zleceniodawcy (weryfikacja, sortowanie, naprawa i remont, legalizacja palet), w którym wziął udział m. in. powód i pozwany (...). Uczestnicy przetargu zostali zaproszeni przez organizatorów do składania im ofert; udział w przetargu mogły wziąć tylko podmioty zaproszone. Przetarg składał się z 5 etapów; składanie ofert było przewidziane w etapie 5. W przetargu brały udział łącznie 4 podmioty (mail z 14 marca 2018 roku, k- 199 do 207, specyfikacja etapów, k- 205, zeznania świadków: P. Z. i D. Z. - w zakresie, w jakim świadkowie potwierdzili zaproszenie (...) do złożenia oferty, k- 509- 510, k- 526, zeznania powoda, k-241 do 243, 00:39:08 do 00:45:22, 00:51:20 do 00:53:48 protokołu elektronicznego z 10 grudnia 2021 roku, k- 653).

Organizatorzy przetargu udostępnili zaproszonym podmiotom materiały określające m. in. ich zapotrzebowanie w poszczególnych okresach. Na ich podstawie uczestnicy mieli przygotować swoje oferty (zeznania świadka P. Z., k- 511).

Powód w drugim etapie przetargu zmodyfikował ofertę cenową w stosunku do oferty złożonej w etapie pierwszym. Modyfikacja polegała na obniżeniu stawki ryczałtowej o 2 grosze do stawki 1,11 złotych (w stosunku do poprzedniej łączącej go umowy z (...), która opiewała na stawkę ryczałtową 1, 13 złotych). Przyczyną obniżenia stawki była informacja organizatora przetargu(...), że konkurencja „dała niższe ceny” (zeznania powoda, k-241 do 243, 00:39:08 do 00:45:22, 00:51:20 do 00:53:48 protokołu elektronicznego z 10 grudnia 2021 roku, k- 653).

Przyczyną obniżenia stawki było także powzięcie przez powoda informacji, że do przetargu została zaproszona także spółka (...) oraz obawa powoda, że spółka ta zna jego stawki i będzie w stanie zaproponować stawki bardziej konkurencyjne (okoliczność bezsporna, ujawniona przez powoda w pozwie).

Spółka (...) zaproponowała w tym przetargu stawkę wyższą niż stawka powoda z pierwszego etapu (ryczałtowo o ok. 20 000 złotych). Zaproponowana stawka była wynikiem kalkulacji kosztów własnych. (...) wyznaczył w przetargu P. T. jako pracownika do kontaktu. (...) nie wygrał tego przetargu (korespondencja mailowa, k- 438 do 444, zeznania świadków: P. Z., k- 509, k- 518, D. Z., k- 524, k- 526, zeznania powoda, 00:47:30 do 00:48:07 protokołu elektronicznego z 10 grudnia 2021 roku, k- 653, zeznania pozwanego P. T., 00:14:18 do 00:16:41, 00:48:05 do 00:49:20 protokołu elektronicznego z 10 stycznia 2022 roku, k- 669, zeznania pozwanego (...), 01:45:40 do 01:48:23 protokołu elektronicznego z 10 stycznia 2022 roku, k- 669).

Ww. przetarg wygrał powód. W wyniku wygranej w dniu 3 kwietnia 2018 roku zawarł kolejną umowę ze spółką (...). Obejmowała ona analogiczny zakres prac, co w poprzedniej umowie, w tych samych lokalizacjach (R. i S.). Umowa została zawarta na czas nieokreślony, z możliwością jej wypowiedzenia z zachowaniem 3 - miesięcznego okresu. Stawka jednostkowa obsługi palety została ustalona na kwotę 1, 11 złotych (umowa, k- 256 do 265 i verte).

VIII. Ze spółką (...) powód współpracował w latach 2014 – 2016. Współpraca polegała na odkupie palet w celu ich naprawy (zeznania powoda, 00:23:14 do 00:24:35, 01:13:10 do 10:14:26 protokołu elektronicznego z 10 grudnia 2021 roku, k- 653).

Ze spółką (...) powód współpracował do początku 2018 roku. Współpraca polegała na wykonywaniu mobilnych napraw palet, tj. w siedzibie klienta. Współpraca zakończyła się wskutek spadku liczby udzielanych powodowi zleceń naprawy palet w M. (zeznania powoda, 00:27:53 do 00:32:36, 01:13:10 do 10:14:26 protokołu elektronicznego z 10 grudnia 2021 roku, k- 653).

Po rozwiązaniu z P. T. umowy o pracę powód utracił następujących klientów: (...) i (...) spółkę z o.o. (zeznania świadka K. K. - w zakresie zaprzestania współpracy z (...), k- 590, zeznania świadka Z. S., 00:10:28 do 00:10:40 protokołu elektronicznego z 26 października 2020 roku, k- 588).

Powód nie odzyskał klientów: (...) i (...) (...) (zeznania powoda, 01:06:00 protokołu elektronicznego z 10 grudnia 2021 roku, k- 653).

IX. Przed zatrudnieniem P. T. pozwany (...) także współpracował już ze spółkami: (...) - od 2010/2011 roku w zakresie palet oraz (...) - od 2013 roku w zakresie transportu i od 2014/2015 roku w zakresie palet Euro, a następnie palet DHP. Aktualnie (...) współpracuje z (...) w zakresie usług transportowych i palet Euro. Współpracuje także z(...): od 2017 roku współpraca z tym podmiotem została rozszerzona o wynajem palet (umowa, faktury, dokumenty WZ i korespondencja dot. transakcji z (...), k- 415 do 429, zamówienia, faktury, dokumenty WZ i korespondencja dot. transakcji z (...), k- 430 do 436, wypowiedzenie, k- 437, zeznania świadków: P. Z., k- 506- 507, k- 508, k- 510, k- 512, k- 521, D. Z., k- 523 - 524, k- 528, zeznania pozwanego P. T., 00:19:20 do 00:21:35, 00:24:08 do 00:24:26 protokołu elektronicznego z 10 stycznia 2022 roku, k- 669).

Po zatrudnieniu P. T. pozwany (...) w 2016 roku nawiązał współpracę w zakresie palet z (...) spółką z o.o. Współpraca ta trwała około 1 roku i dotyczyła odbioru i odkupu palet. (...) był klientem pozyskanym do współpracy przez P. T. (umowa, faktury, dokumenty WZ i korespondencja dot. transakcji z (...) (...), k- 415 do 429, zamówienia, faktury, dokumenty WZ i korespondencja dot. transakcji z (...) Polska, k- 430 do 436, wypowiedzenie, k- 437, zeznania świadków: P. Z., k- 506- 507, k- 508, k- 510, k- 512, k- 521, D. Z., k- 523 - 524, k- 528, zeznania pozwanego P. T., 00:24:27 do 00:25:45 protokołu elektronicznego z 10 stycznia 2022 roku, k- 669).

Pozwany (...) składa oferty w oparciu o kalkulację własnych kosztów. Podmioty na rynku paletowym znają stawki konkurencji. Pozwany P. T. sporządzał takie analizy dla powoda (...) oraz dla pozwanego (...) (zeznania pozwanego P. T., 00:31:50 do 00:32:55 protokołu elektronicznego z 10 stycznia 2022 roku, k- 669, zeznania pozwanego (...) – co do znajomości stawek rynkowych, 01:51:30 do 01:51:50 protokołu elektronicznego z 10 stycznia 2022 roku, k- 669).

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie dowodów z dokumentów, zeznań świadków: D. W., P. Z., D. Z., J. L., K. K. i Z. S. oraz zeznań stron.

Dokumenty nie były kwestionowane przez strony – strony wywodziły z nich jedynie odmienne wnioski prawne. Część dokumentów nie miała jednak znaczenia dla ustalenia stanu faktycznego i rozstrzygnięcia sprawy. Dotyczy to: faktur dokumentujących wartość transakcji powoda ze spółkami: (...) i (...) (k- 208 do 240, k- 268 do 369) i zestawień tabelarycznych (k- 266-267, k- 370 - 371).

Zeznania świadków i stron Sąd uznał za wiarygodne. Okoliczności faktyczne ujawnione w tych zeznaniach wzajemnie ze sobą korespondowały, a nadto znalazły potwierdzenie w dowodach z dokumentów. Należy jednak podkreślić, że zeznania świadków: Z. K. i Ł. R., nie kwestionując ich wiarygodności, nie były jednak przydatne do ustalenia stanu faktycznego i rozstrzygnięcia sprawy.

Sąd oddalił wniosek dowodowy powoda o zobowiązanie pozwanego (...) do złożenia wykazu klientów, ofert złożonych klientom powoda wraz z fakturami, ofert złożonych w przetargu z 2018 roku ewentualnie o zobowiązanie podmiotów trzecich do złożenia tych dokumentów. Ponieważ przyczyna oddalenia tych wniosków, jak też uznania części dokumentów za nieistotne w sprawie wynikała z kwestii prawnych, zostanie szczegółowo omówiona w dalszej części uzasadnienia.

Sąd zważył, co następuje: powództwo nie jest zasadne.

Podstawą powództwa było twierdzenie (i zarzut) powoda, że pozwany P. T. przekazał pozwanemu (...) informacje stanowiące tajemnicę przedsiębiorstwa powoda, które to informacje pozwany (...) wykorzystał w swojej działalności w ten sposób, że przejął niektórych klientów powoda, których to klientów powód ostatecznie utracił. Obowiązek P. T. i spółki (...) przestrzegania tajemnicy przedsiębiorstwa powoda (polegający na nieprzekazywaniu/nieujawnianiu informacji przez P. T. i niewykorzystywaniu tych informacji przez (...)) powód uzasadniał treścią art. 11 ustawy o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji z 16 kwietnia 1993 rok (t.j. Dz.U. 2020, poz. 1913). Zgodnie z tym przepisem w brzmieniu sprzed 2018 roku, czynem nieuczciwej konkurencji jest przekazanie, ujawnienie lub wykorzystanie cudzych informacji stanowiących tajemnicę przedsiębiorstwa albo ich nabycie od osoby uprawnionej, jeżeli zagraża lub narusza interes przedsiębiorcy (art. 11 ust. 1). Przepis ten stosuje się także do osoby, która świadczyła pracę na podstawie stosunku pracy lub innego stosunku prawnego - przez okres trzech lat od jego ustania, chyba, że umowa stanowi inaczej albo ustał stan tajemnicy (art. 11 ust. 2). Przez tajemnicę przedsiębiorstwa rozumie się nieujawnione do wiadomości publicznej informacje techniczne, technologiczne, organizacyjne przedsiębiorstwa lub inne informacje posiadające wartość gospodarczą, co do których przedsiębiorca podjął niezbędne działania w celu zachowania ich poufności (art. 11 ust. 4).

W niniejszej sprawie nie doszło do naruszenia ww. przepisu, i to z kilku powodów. Po pierwsze, nie sposób zakwalifikować do tajemnicy przedsiębiorstwa w rozumieniu ww. przepisu listy klientów powoda oraz stosowanych przez niego w relacjach z tymi klientami stawek za naprawy palet. Stawki i cenniki oraz wykaz klientów mogą wprawdzie stanowić tego rodzaju tajemnicę, jeśli są informacjami o wartości gospodarczej, jednak wymagane jest uprzednie przedsięwzięcie przez przedsiębiorcę niezbędnych aktów staranności. Musi on mianowicie dokonać określenia, jakie konkretnie informacje stanowią jego tajemnicę, poinformować pracownika w sposób jednoznaczny i wprost, że jest to jego tajemnica oraz zastrzec wobec pracownika obowiązek zachowania w poufności przekazanych danych (por. J. Szwaja (red.), „ Ustawa o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji”. Komentarz. Wyd. 4, Warszawa 2016, komentarz do art. 11, wyrok Sądu Najwyższego z 6 czerwca 2003 r., IV CKN 211/01, Legalis 61375, wyrok SA w Białymstoku z 29 października 2019 roku, I AGa 41/19). Nie wolno domniemywać istnienia tajemnicy. Takie akty staranności nie zostały przez powoda w niniejszej sprawie podjęte. Z żadnego z dokumentów nie wynika, by powód poinformował pozwanego przed przystąpieniem do pracy lub w jej trakcie, że informacje o konkretnych cenach i stawkach oraz współpracy z konkretnymi klientami stanowią jego tajemnicę i należy zachować je w poufności.

Powód wskazywał, że obowiązek przestrzegania tajemnicy przedsiębiorstwa wynikał dla P. T. z obowiązujących u powoda: regulaminu organizacyjnego i księgi zintegrowanego systemu zarządzenia. Zdaniem powoda, obowiązek w tym zakresie wynikał z zadań kierownika działu obsługi klienta opisanych w ww. dokumentach (takie stanowisko powód ujawnił na rozprawie w dniu 10 grudnia 2021 roku, 00:15:50 do 00;17:11, 01:02:40 do 01:03:12, 01:03:48 do 01:05:14 protokołu elektronicznego, k- 653). To stanowisko powoda jest nietrafne. Wśród powinności kierownika działu obsługi klienta, opisanych w rozdziale 5 księgi zintegrowanego systemu zarządzenia, obowiązek zachowania tajemnicy przedsiębiorstwa nie został w ogóle wymieniony (k-69-70). Natomiast regulamin organizacyjny w § 23 pkt. 4 wśród obowiązków każdego kierownika jednostki (w tym kierownika działu obsługi klienta) wymienia przestrzeganie przepisów jedynie o ochronie tajemnicy państwowej i służbowej, nie zaś tajemnicy przedsiębiorstwa - zresztą nie definiując bliżej ani tego, o jakie przepisy prawa chodzi, ani tego, na czym polega w tym przypadku tajemnica służbowa.

Potrzeba wyraźnego i jednoznacznego określenia i wskazania P. T., jakie konkretnie informacje w zakresie stawek powód uznaje za tajemnicę swojego przedsiębiorstwa była tym bardziej niezbędna, że P. T. nie podpisał oświadczenia o poufności danych stosowanego w przedsiębiorstwie powoda, co zresztą powód zaakceptował. Niepodpisanie tego oświadczenia oznacza jednak, że treść tego oświadczenia nie może stanowić źródła obowiązku zachowania poufności przez P. T..

Po drugie, nawet gdyby uznać, że ww. stanowiły tajemnice przedsiębiorstwa w rozumieniu art. 11 ust. 4 ustawy o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji (w brzmieniu sprzed 2018 roku), to na podstawie przeprowadzonych dowodów nie sposób uznać, że pozwany P. T. przekazywał pozwanemu jakiekolwiek informacje o stawkach powoda. Powód nie wykazał, by pozwany P. T. np. kopiował informacje z systemu S. czy dysków, kopiował papierową dokumentację powodowej spółki bądź w ogóle posiadał jakikolwiek niezwrócone powodowi dokumenty zawierające informacje o stawkach czy klientach. W niniejszej sprawie powód sugerował jedynie, że P. T. dokonał wykasowania określonych informacji z dysku ( wykasowania, nie - kopiowania), jednak zapytana wprost o tę kwestię świadek Z. S. wskazała, że nie ma żadnej wiedzy o tym, by jakiekolwiek wykasowywanie miało miejsce (00:15:30 do 00:15:59 protokołu elektronicznego).

Uzasadniając stanowisko o przekazywaniu informacji przez P. T. powód powoływał się wyłącznie na domniemanie wynikające z zakończenia współpracy powoda z trzema klientami. Domniemanie to nie może zostać uznane za wystarczające w niniejszej sprawie. Po pierwsze dlatego, że dane o stawkach i klientach, które powód określał jako dane chronione przez siebie, były znane i dostępne nie tylko dla P. T., ale także dla większości pracowników biurowych powodowej spółki pracujących w różnych działach. Dane te były umieszczone w systemie S. oraz były zamieszczone na dysku twardym spółki. Do obu nośników dostęp mieli wszyscy pracownicy po wpisaniu loginu i hasła (w przypadku systemu S.) bądź po wpisaniu loginu i hasła przy uruchomieniu komputera (w przypadku dysku twardego). Po drugie, w toku sprawy Sąd ustalił znacznie bardziej rozbudowany i skomplikowany sposób zawierania umów przez powoda i pozwanego (...) jako usługodawców na rynku palet z potencjalnymi klientami. Skomplikowanie polegało na tym, że aby w ogóle ubiegać się o zawarcie umowy z danym podmiotem, trzeba było zostać zaproszonym przez te podmioty do uczestnictwa w organizowanym przez nie przetargu. Dopiero po uzyskaniu takiego zaproszenia możliwe było sformułowanie oferty zawierającej cenę usługi i ubieganie się o zawarcie umowy.

Należy także wyraźnie wskazać, że nawet jeśli pozwany P. T. wykorzystał u nowego pracodawcy posiadane informacje (które mógł mieć w pamięci z okresu pracy u powoda jako poprzedniego pracodawcy i które mógł w ten sposób wykorzystać nie ujawniając ich), był do tego uprawniony. Pracownik może bowiem u nowego pracodawcy wykorzystywać informacje, które nabył u poprzedniego pracodawcy w związku z wykonywaną pracą, a które wynikają z jego doświadczenia zawodowego i które przynależą do tego doświadczenia zawodowego stanowiąc cel rozwoju własnych umiejętności oraz wykonywania własnego zawodu. Nie można pracownikowi odmówić prawa do wykorzystywania swojej wiedzy i doświadczenia. Wiedza, doświadczenie i umiejętności zdobyte przez pozwanego T. podczas zatrudnienia u powoda podczas zatrudnienia nie korzystają z ustawowej ochrony na rzecz przedsiębiorstwa (np. wynikającej z art. 100 § 2 pkt. 4 k.p.), a regulacje ustawy o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji nie mogą szkodzić mobilności pracowników. Nawet jeśli jest to niekorzystne dla powoda, bowiem tę wiedzę i doświadczenie wykorzystuje nowy podmiot, konkurencyjny wobec dotychczasowego pracodawcy (por. wyrok Sądu Najwyższego z 29 stycznia 2021 roku, V CSKP 7/21, Legalis nr 2530148).

Rzecz jasna, dotychczasowy pracodawca może chronić swoje interesy i w takim przypadku, powstrzymując byłego pracownika przed wykorzystywaniem u nowego pracodawcy uprzednio zdobytej wiedzy i doświadczenia. Jedynym dopuszczalnym narzędziem do tego jest zawarcie umowy o zakazie konkurencji, która to umowa – w zamian za stosowne wynagrodzenie – zobowiązuje pracownika do powstrzymania się od świadczenia usług na rzecz podmiotu konkurencyjnego, a w konsekwencji – do powstrzymania się od korzystania ze swojej wiedzy i doświadczenia. Takiej umowy powód nie zawarł jednak z pozwanym P. T., a tym samym nie zabezpieczył się na wypadek przejścia pracownika do konkurencji.

Nietrafne jest także stanowisko powoda, że zatrudnianie pracownika konkurencji jest działaniem nieetycznym, a jeśli do takiego zatrudnienia dochodzi, pracownik zatrudniony u konkurencji powinien powstrzymać się od współpracy z klientami, z którymi współpracował u poprzedniego pracodawcy (stanowisko powoda, 01:51:23 do 01:52:37, 01:52:30 do 01:54:00). Brak podstaw do nakładania takich obowiązków na pracownika i jego nowego prawodawcę. Przeciwnie, w stosunkach prawnoprywatnych obowiązuje zasada swobody umów, która oznacza, że strony mają swobodę wyboru swoich kontrahentów oraz swobodę treści zawieranej umowy, byleby cel lub treść umowy nie sprzeciwiały się właściwości (naturze) stosunku, ustawie ani zasadom współżycia społecznego (art. 353 ^{( 1)} k.c.). Zaproponowanie zatrudnienia pracownikowi konkurencji i zawarcie z nim umowy (w niniejszej sprawie przez (...)) jest całkowicie dopuszczalne: nie jest działaniem nieetycznym i nie stanowi naruszenia żadnej zasady współżycia społecznego (o ile, rzecz jasna, nie występuje przypadek określony w art. 12 ust. 1 ustawy o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji, tj. nakłanianie osoby świadczącej pracę na rzecz przedsiębiorcy do niewykonania lub nienależytego wykonania obowiązków pracowniczych albo innych obowiązków umownych – taka sytuacja nie wystąpiła jednak w niniejszej sprawie). Ubieganie się o zawarcie umowy z pracownikiem konkurencji stanowi przejaw normalnego konkurowania w obrocie (w tym przypadku w rozumieniu konkurowania o pracownika). Analogiczną swobodę zawierania umów ma także pracownik, który jest zawsze uprawniony do poszukiwania bardziej korzystnych warunków zatrudnienia. Ograniczenie pracownika w możliwości swobodnego poszukiwania zatrudnienia może wynikać wyłącznie z umowy o zakazie prowadzenia działalności konkurencyjnej, o której była już mowa wyżej; taka umowa nie została jednak zawarta w niniejszej sprawie.

Ponieważ Sąd uznał, że pozwany P. T. nie ujawnił pozwanemu tajemnicy przedsiębiorstwa, tym samym pozwany (...) jej nie wykorzystał. Bezprzedmiotowe jest więc rozważanie wszelkich wskazywanych przez powoda dalszych okoliczności związanych ze szkodą w postaci utraconych korzyści ze współpracy z klientami bądź w postaci rzeczywistej straty wynikającej z zawarcia po wygranym przetargu umowy ze spółką (...) - w oparciu o ofertę, w której powód dokonał niejako „wyprzedzająco” obniżenia swoich stawek, obawiając się wiedzy P. T., który reprezentował w tym przetargu konkurenta powoda. Co do tej ostatniej kwestii należy także wskazać, że brak w niej także związku przyczynowego. Nawet bowiem gdyby uznać, że doszło do ujawnienia tajemnicy przedsiębiorstwa powoda przez P. T. na rzecz spółki (...) (czego jednak Sąd w niniejszej sprawie nie ustalił), to szkoda powoda w tym ostatnim przypadku jest skutkiem jego własnej i dobrowolnej decyzji biznesowej w postaci obniżenia ceny ofertowej, nie zaś ewentualnego ujawnienia informacji. Z uwagi na powyższe, Sąd oddalił wnioski dowodowe powoda, a część złożonych dokumentów uznał za zbędne dla rozstrzygnięcia.

Mając to wszystko na uwadze, Sąd oddalił powództwo.

O kosztach procesu Sąd orzekł na podstawie art. 98 § 1 k.p.c., zobowiązując powoda, jako przegrywającego spór, do ich uiszczenia pozwanym. W niniejszej sprawie obejmowały one koszt zastępstwa procesowego i opłaty skarbowej od pełnomocnictwa w łącznej kwocie po 2 482 złotych na rzecz każdego z pozwanych.

Z tych wszystkich względów Sąd orzekł jak w wyroku.

SSO Magdalena Gałązka