Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 30 kwietnia 2021 roku

Sąd Apelacyjny w Poznaniu, I Wydział Cywilny i Własności Intelektualnej w składzie:

Przewodniczący Ewa Staniszewska
Sędziowie Jacek Nowicki
Ryszard Marchwicki

po rozpoznaniu w dniu 30 kwietnia 2021 roku

na posiedzeniu niejawnym

sprawy z powództwa K. M.

przeciwko (...)Fundusz (...)w W.

o pozbawienie tytułu wykonawczego wykonalności

na skutek apelacji powódki

od wyroku Sądu Okręgowego w Zielonej Górze z dnia 24 lipca 2019r., sygn. akt
I C 144/18
1. oddala apelację;
2. zasądza od powódki na rzecz pozwanej 2.025 zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego w postępowaniu apelacyjnym.

Jacek Nowicki Ewa Staniszewska Ryszard Marchwicki

UZASADNIENIE

Wyrokiem z dnia 24 lipca 2019r. Sąd Okręgowy w Zielonej Górze oddalił powództwo K. M. skierowane przeciwko(...)Fundusz (...)z siedzibą w W. o pozbawienie wykonalności tytułu wykonawczego w postaci nakazu zapłaty wydanego w postępowaniu upominawczym przez Sąd Okręgowy Warszawa – Praga w Warszawie II Wydział Cywilny z dnia 30 czerwca 2015r. w sprawie o sygn. akt II Nc 117/15 oraz zasądzenie od strony pozwanej na jej rzecz kosztów procesu wg norm przepisanych.

W uzasadnieniu wyroku Sąd powołał się na następujące ustalenia i wnioski prawne.

W dniu 12 stycznia 2009r. mąż powódki K. M. J. M. zawarł umowę kredytu gotówkowego z (...) Bank (...) S.A., na który powódka K. M. wyraziła zgodę w dniu 12 września 2009r. Oświadczenie o zgodzie małżonka na zawarcie ww. umowy kredytowej zostało opatrzone własnoręcznym podpisem powódki.

W związku z brakiem spłaty bank wystawił w dniu 9 listopada 2011r. bankowy tytuł egzekucyjny zaopatrzony następnie w klauzulę wykonalności postanowienie z dnia 2 lutego 2012r. Sądu Rejonowego w Nowej Soli.

W dniu zaś 28 października 2013r. (...) Bank (...) S.A. zawarł z (...) (...) Funduszem(...) w W. umowę przelewu wierzytelności, na podstawie której nabył m.in. ww. wierzytelność.

Następnie (...) (...) Fundusz (...) z siedzibą w W. w dniu 22 czerwca 2015r. wystąpił z powództwem przeciwko J. M. do Sądu Okręgowego Warszawa – Praga w Warszawie. Na skutek powództwa Sąd Okręgowy Warszawa – Praga w Warszawie wydał w dniu 30 czerwca 2015r. w sprawie o sygnaturze akt II Nc 117/15 nakaz zapłaty 3w postępowaniu upominawczym przeciwko J. M., a którym zobowiązał go do zapłaty kwoty 102.640,05 złotych.

Po uprawomocnieniu się ww. nakazu zapłaty strona pozwana (...) (...) Fundusz (...) z siedzibą w W. złożyła w dniu 7 października 2016r. do Sądu Okręgowego Warszawa – Praga w Warszawie wniosek o nadanie klauzuli wykonalności ww. nakazowi zapłaty przeciwko małżonce dłużnika J. K. M., z ograniczeniem odpowiedzialności do majątku objętego małżeńską wspólnością ustawową.

Postanowieniem z dnia 21 października 2016r. w sprawie o sygn. akt II Co 88/16 Sąd Okręgowy Warszawa – Praga w Warszawie nadał klauzulę wykonalności ww. tytułowi egzekucyjnemu w żądanym zakresie tj. przeciwko powódce K. M..

W 2017r. strona pozwana złożyła wniosek do Komornika Sądowego przy Sądzie Rejonowym w Nowej Soli L. K. o wszczęcie egzekucji przeciwko powódce, z ograniczeniem do jej majątku objętego wspólnością ustawową małżeńską. W maju zaś 2017r. powódka otrzymała od komornika informację o toczącym się z wniosku strony pozwanej postępowaniu egzekucyjnym z nieruchomości.

W 2018r. powódka złożyła zawiadomienie o popełnieniu przestępstwa oszustwa przy zawarciu umowy z bankiem (...), poprzez przedłożenie załącznika do umowy kredytowej z jej podrobionym podpisem.

Toczące się dochodzenie w tej sprawie zostało umorzone postanowieniem z dnia 13 października 2018r. wobec braku danych dostatecznie potwierdzających podejrzenie popełnienia przestępstwa. Postanowienie to zostało zatwierdzone postanowieniem z dnia 19 października 2018r. Prokuratora Prokuratury Rejonowej w Nowej Soli.

W tak ustalonych okolicznościach faktycznych Sąd I instancji wskazał, że w związku z tym, że powódka domagała się w niniejszej sprawie pozbawienia w całości wykonalności tytuły wykonawczego, w postaci nakazu zapłaty z dnia 30 czerwca 2015r. wydanego przez Sąd Okręgowy Warszawa – Praga w Warszawie II Wydział Cywilny w sprawie o sygn. akt II Nc 117/15 przeciwko dłużnikowi J. M., następnie zaopatrzonego w klauzulę wykonalności na rzecz małżonki dłużnika tj. powódki K. M., z uwagi na sfałszowanie jej podpisu pod zgodą na zaciągnięcie kredytu przez jej małżonka, materialnoprawną podstawę tak zgłoszonego powództwa stanowi przepis art. 840 § 1 pkt 3 k.p.c.

Zgodnie z treścią art. 840 § 1 pkt 3 k.p.c. dłużnik może w drodze powództwa żądać pozbawienia tytułu wykonawczego wykonalności w całości lub części albo ograniczenia, jeżeli małżonek, przeciwko któremu sąd nadal klauzulę wykonalności na podstawie art. 787, wykaże, że egzekwowane świadczenie wierzycielowi nie należy się, przy czym małżonkowi temu przysługują zarzuty nie tylko z własnego prawa, lecz także zarzuty, których jego małżonek wcześniej nie mógł podnieść.

Wprawdzie powódka w pozwie jako podstawę prawną swego żądania wskazała przepis art. 840 § 1 pkt 1 k.p.c., jednakże w istocie chodzi jej o przepis art. 840 § 1 pkt 3 k.p.c., ponieważ w treści pozwu sformułowała zarzut związany z brakiem zgody małżonka na zaciągnięcie zobowiązania, która jest przesłanką odpowiedzialności majątkiem wspólnym (art. 41 § 1 k.r.o.). Małżonek dłużnika nie będący dłużnikiem osobistym odpowiada bowiem z majątku wspólnego, na podstawie art. 41 k.r.o. za cudzy dług. Taki małżonek nie staje się dłużnikiem w znaczeniu prawa materialnego także z chwilą nadania przeciwko niemu klauzuli wykonalności na podstawie art. 787 k.p.c. Staje się on z tą chwilą tzw., dłużnikiem egzekwowanym.

Powódka w złożonym pozwie próbowała udowodnić, iż jej podpis pod dokumentem zawierającym zgodę na zawarcie umowy kredytu przez jej męża został sfałszowany, a ona sama nigdy nie wyrażała żadnej zgody na zawarcie takiej umowy. O samej umowie kredytu miała dowiedzieć się kilka lat po jej zawarciu, tj. w maju 2017r.

W ocenie Sądu powódka nie wykazała, że egzekwowane przez wierzyciela świadczenie mu się nie należy. Nie przedstawiła na poparcie swego zarzutu żadnych dowodów, które chociażby w niewielkim zakresie uprawdopodobniły jej twierdzenie. Przeprowadzony zaś na wniosek powódki dowód z opinii biegłego grafologa w żaden sposób nie podważył prawdziwości jej podpisu pod dokumentem zawierającym zgodę na zawarcie umowy kredytu, a wręcz przeciwnie wykazał, iż należy on najprawdopodobniej do powódki.

Biegły w treści swojej opinii stwierdził, że badania porównawcze dowodowego podpisu o brzmieniu (...) znajdującego się na druku „Zgoda małżonka na zawarcie umowy kredytu” z porównawczymi wzorami pisma K. (...)wykazały występowanie szeregu szczegółowo wymienionych w opinii zbieżności z pismem powódki. Natomiast brak całkowitej pewności biegłego, co do jednakowego pochodzenia pisma wynika z obniżonej jakości materiału dowodowego i porównawczego, przy czym biegły wskazał, że cechy zapisów kreślonych na polecenie oraz podpisów pod dokumentacją w niniejszej sprawie wskazują na celowy zabieg mający na celu maskowanie materiału porównawczego.

Powyższe okoliczności przeczą zatem prawdziwości twierdzeń powódki. Zwłaszcza, iż nie kwestionowała ona opinii biegłego.

Powódka tym samym, nie udowodniła sfałszowania jej podpisu, przez co nie obaliła domniemania prawdziwości dokumentu prywatnego wynikającego z art. 253 k.p.c. wbrew spoczywającemu na niej ciężaru dowodu wynikającemu z art. 6 k.c. i art. 232 zd. 1 k.p.c. nie wykazała prawdziwości swoich twierdzeń. W myśl bowiem art. 232 k.p.c. obowiązek wskazania dowodów obciąża przede wszystkim strony, a ciężar udowodnienia faktu spoczywa na osobie, która z faktu tego wywodzi skutki prawne (art. 6 k.c.).

Sąd nie znalazł podstaw do przeprowadzenia z urzędu dowodu z zeznań świadka w osobie męża powódki, który rzekomo miał potwierdzić, że to nie powódka podpisywała zgodę na udzielenie kredytu, nawet jeśli powódka w toku procesu cały czas utrzymywała, że jej mąż potwierdzi tę okoliczność.

Przepisy art. 6 k.c. i art. 232 k.p.c. nie określają jedynie zakresu obowiązku zgłaszania dowodów przez strony, ale rozumiane być muszą przede wszystkim i w ten sposób, że strona która nie przytoczyła wystarczających dowodów na potwierdzenie swoich twierdzeń ponosi ryzyko niekorzystnego dla siebie rozstrzygnięcia, o ile ciężar dowodu co do tych okoliczności na tej stronie spoczywał.

W tych okolicznościach powództwo Sąd oddalił w całości, o czym orzekł w punkcie I wyroku.

O kosztach orzekł zgodnie z art. 98 k.p.c. w zw. z art. 102 k.p.c. Powódka jako strona przegrywająca ma obowiązek zwrotu stronie pozwanej kosztów związanych z prowadzonym postępowaniem. W wypadkach szczególnie uzasadnionych Sąd może jednak zasądzić od strony przegrywającej tylko części kosztów albo nie obciążać jej w ogóle kosztami. Zdaniem Sądu sytuacja powódki uzasadnia zwolnienie jej od obowiązku ponoszenia części kosztów procesu pomimo faktu, że przegrała proces w całości. Powódka boryka się z toczącym się przeciw niej postępowaniem egzekucyjnym, z drugiej strony nakład pracy pełnomocnika procesowego pozwanego nie był znaczny w przedmiotowej sprawie. Dlatego też Sąd zasądził od powódki kwotę 2.700 zł tytułem zwrotu części kosztów procesu tj. połowy kosztów zastępstwa procesowego wg stawki minimalnej ustalonej w § 2 pkt 6 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych.

Powyższy wyrok zaskarżyła w całości powódka. W uzasadnieniu apelacji podniosła, że nie zgadza się z treścią zaskarżonego wyroku, wnosi o uwzględnienie jej powództwa. Podtrzymała swoje twierdzenia o braku wiedzy o zaciągniętym przez męża kredycie i o sfałszowaniu jej podpisu pod oświadczeniem zawierającym zgodę na zawarcie umowy o kredyt przez małżonka.

Apelacja nie zasługiwała na uwzględnienie.

Skarżąca w swej apelacji powtarza twierdzenia, które prawidłowo Sąd I instancji uznał w świetle materiału dowodowego za gołosłowne i dowolne. Twierdzenia o sfałszowaniu podpisu i braku wiedzy o zawartej przez męża umowie o kredyt bankowy nie znalazły potwierdzenia ani w wynikach dochodzenia umorzonego z braku danych dostatecznie potwierdzających podejrzenie przestępstwa z art. 286 § 1 k.k., ani w opinii biegłego grafologa, ani jakimkolwiek innym dowodzie.

Chociaż w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku Sąd Okręgowy w powołaniu się na treść art. 6 k.c. i art. 232 k.p.c. wskazał na ciążący na powódce w procesie cywilnym obowiązek procesowy udowodnienia faktów, na które się powoływała i z których wywodziła korzystne skutki prawne – skarżąca nawet w apelacji nie zaoferowała żadnego dodatkowego dowodu.

Ograniczyła się do stwierdzenia, że „nie ma możliwości odnalezienia sekretarki, która podrobiła i zeskanowała jej podpis”, a nadto jak uprzednio, że to może poświadczyć jedynie jej mąż J. M., nie wnosząc jednak o jego przesłuchanie.

Przeciwko twierdzeniom z apelacji przemawiały dowody nade wszystko w postaci pisemnego oświadczenia powódki złożonego przy zawieraniu przez J. M. umowy o kredyt i opinii biegłego grafologa, która w istocie potwierdziła tylko, że podpis został nakreślony ręką powódki, a w każdym razie nie dawał podstaw do odmiennego wnioskowania. W tym stanie rzeczy brak było podstaw do podzielenia zarzutów skarżącej.

W konsekwencji Sąd Apelacyjny w pełni podzielił fakty ustalone przez Sąd I instancji oraz jego wnioski prawne i na podstawie art. 385 k.p.c. apelację oddalił jako bezzasadną.

O kosztach postępowania apelacyjnego Sąd orzekł na podstawie art. 102 k.p.c. częściowo tylko obciążając powódkę kosztami wynagrodzenia pełnomocnika procesowego poniesionymi przez pozwanego w postępowaniu apelacyjnym, które według norm przepisanych wynosi 4.050 zł. Podobnie jak Sąd I instancji Sąd Apelacyjny wziął pod uwagę z jednej strony trudną sytuację majątkową powódki, z drugiej strony interes pozwanego, który poniósł w związku z bezzasadną apelacją wydatki.

Jacek Nowicki Ewa Staniszewska Ryszard Marchwicki