Pełny tekst orzeczenia

Formularz UK 2

Sygnatura akt

IV Ka 249/22

Załącznik dołącza się w każdym przypadku. Podać liczbę załączników:

1

1.  CZĘŚĆ WSTĘPNA

0.11.1. Oznaczenie wyroku sądu pierwszej instancji

Sąd Rejonowy w Grodzisku Wlkp., wyrok z 23 września 2021 roku sygnatura akt II K 344/19

0.11.2. Podmiot wnoszący apelację

☐ oskarżyciel publiczny albo prokurator w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☐ oskarżyciel posiłkowy

☐ oskarżyciel prywatny

☒ obrońca

☐ oskarżony albo skazany w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☐ inny

0.11.3. Granice zaskarżenia

0.11.3.1. Kierunek i zakres zaskarżenia

☒ na korzyść

☐ na niekorzyść

☒ w całości

☐ w części

☐

co do winy

☐

co do kary

☐

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

0.11.3.2. Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

☐

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

☒

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany
w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

☒

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

☒

art. 438 pkt 3 k.p.k. – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia, jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

☒

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

☐

art. 439 k.p.k.

☐

brak zarzutów

0.11.4. Wnioski

☒

uchylenie

☒

Zmiana

2.  Ustalenie faktów w związku z dowodami przeprowadzonymi przez sąd odwoławczy

0.12.1. Ustalenie faktów

0.12.1.1. Fakty uznane za udowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

XXXXXXXXXXX

XXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXX

0.12.1.2. Fakty uznane za nieudowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

XXXXXXXXXXX

XXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXX

0.12.2. Ocena dowodów

0.12.2.1. Dowody będące podstawą ustalenia faktów

Lp. faktu z pkt 2.1.1

Dowód

Zwięźle o powodach uznania dowodu

XXXXXXXXXXXXXXXXXX

XXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXX

0.12.2.2. Dowody nieuwzględnione przy ustaleniu faktów
(dowody, które sąd uznał za niewiarygodne oraz niemające znaczenia dla ustalenia faktów)

Lp. faktu z pkt 2.1.1 albo 2.1.2

Dowód

Zwięźle o powodach nieuwzględnienia dowodu

XXXXXXXXXXXXXXXXXX

XXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXX

.  STANOWISKO SĄDU ODWOŁAWCZEGO WOBEC ZGŁOSZONYCH ZARZUTÓW i wniosków

Lp.

Zarzut

1.

Obraza przepisów prawa procesowego, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia.

☒ zasadny

☐ częściowo zasadny

☐ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

S. F. został oskarżony o popełnienie dwóch przestępstw: z art. 178 a § 1 k.k. oraz z art. 177 § 1 i 2 k.k. w związku z art. 178 § 1 k.k.

(akt oskarżenia – karty 322 – 327 akt)

Wyrokiem Sądu Rejonowego w Grodzisku Wlkp. z dnia 23 września 2021 roku, sygnatura akt II K 344/19, S. F. został uznany winnym popełnienia przestępstwa z art. 178 a § 1 k.k., za co wymierzono mu karę 5 miesięcy pozbawienia, orzeczono zakaz prowadzenia pojazdów mechanicznych na okres lat 3 i orzeczono świadczenie pieniężne w kwocie 5.000 złotych.

Tymże samym wyrokiem S. F. został uznany winnym popełnienia przestępstwa z art. 177 § 1 i 2 k.k. w związku z art. 178 § 1 k.k., za co wymierzono mu karę 4 lat pozbawienia wolności i orzeczono dożywotni zakaz prowadzenia pojazdów mechanicznych.

Kary pozbawienia wolności i środki karne, orzeczone powyższym wyrokiem, połączono i wymierzono oskarżonemu karę łączną 4 lat pozbawienia wolności i łączny środek karny w postaci dożywotniego zakazu prowadzenia pojazdów mechanicznych.

(wyrok – karty 589 – 590, uzasadnienie wyroku – karty 671 – 679v akt)

Powyższy wyrok zaskarżył jedynie obrońca oskarżonego, odnośnie wymiaru kary za przestępstwo z art. 178 a § 1 k.k. i w całości odnośnie przestępstwa z art. 177 § 1 i 2 k.k. w związku z art. 178 § 1 k.k., zarzucając w tym zakresie obrazę przepisów postępowania, błąd w ustaleniach faktycznych i obrazę prawa materialnego w postaci art. 46 § 1 i 2 oraz art. 47 § 3 k.k.

(apelacja obrońcy oskarżonego – karty 685 – 700 akt)

Sąd Okręgowy w Poznaniu, wyrokiem z dnia 12 maja 2022 roku, utrzymał zaskarżony wyrok w mocy w zakresie skazania S. F. za przestępstwo z art. 178 a § 1 k.k., natomiast uniewinnił go od zarzutu popełnienia przestępstwa z art. 177 § 1 i 2 k.k. w związku z art. 178 § 1 k.k.

(wyrok Sądu Okręgowego w Poznaniu z dnia 12 maja 2022 roku – karty 724 – 725 akt)

Wniosek o sporządzenie na piśmie uzasadnienia całości wyroku Sądu Okręgowego w Poznaniu złożył jedynie prokurator.

(wniosek prokuratora – karta 729 akt)

Prawidłowa interpretacja sformułowania „całość wyroku” w znaczeniu mu nadanym w zd. 1 § 2 art. 422 k.p.k. oznacza wszystkie rozstrzygnięcia zawarte w wyroku dotyczące danego oskarżonego, to jest, co do wszystkich czynów mu zarzuconych - (zakres wertykalny), a także w zakresie winy oraz kary i innych konsekwencji prawnych czynu, immamentnie związanych z przypisaniem oskarżonemu winy i wymierzeniem określonej kary oraz środków karnych, przepadku i środków kompensacyjnych, a także orzeczenia o kosztach postępowania - (zakres horyzontalny).

Apelację w niniejszej sprawie wniósł wyłącznie obrońca oskarżonego, a Sąd Okręgowy utrzymał zaskarżony wyrok w mocy w zakresie skazania S. F. za przestępstwo z art. 178 a § 1 k.k., a zatem w tym zakresie Sąd Okręgowy podzielił ustalenia faktyczne Sądu I instancji, zastosowaną do tego czynu kwalifikację prawną, wymiar kary zasadniczej, a także wymiar środka karnego zakazu prowadzenia pojazdów mechanicznych, jak i wysokość orzeczonego świadczenia pieniężnego, które to ustalenia i rozstrzygnięcia nie były zakwestionowane przez oskarżyciela publicznego.

Z uwagi na powyższe Sąd Okręgowy nie widzi uzasadnienia dla konieczności, aby niniejsze uzasadnienie analizowało zasadność skazania S. F. za przestępstwo z art. 178 a § 1 k.k.

W konsekwencji, Sąd Okręgowy wskazuje, że sporządzane wyłącznie na wniosek prokuratora uzasadnienie wyroku z dnia 12 maja 2022 roku ogranicza do części dotyczącej zmiany zaskarżonego wyroku i uniewinnienia oskarżonego S. F. od zarzutu popełnienia przestępstwa z art. 177 § 1 i 2 k.k. w związku z art. 178 § 1 k.k.

W myśl dyrektywy określonej w art. 7 k.p.k., organy postępowania kształtują swe przekonanie na podstawie wszystkich przeprowadzonych dowodów, ocenianych swobodnie z uwzględnieniem zasad prawidłowego rozumowania oraz wskazań wiedzy i doświadczenia życiowego. Zgodnie z tą zasadą, przekonanie sądu o wiarygodności jednych dowodów i niewiarygodności innych pozostaje pod ochroną tego przepisu, gdy:

1) jest poprzedzone ujawnieniem w toku rozprawy głównej całokształtu okoliczności sprawy (art. 410 k.p.k.) i to w sposób podyktowany obowiązkiem dochodzenia prawdy (art. 2 § 2 k.p.k.),

2) stanowi wyraz rozważenia wszystkich okoliczności przemawiających zarówno na korzyść, jak i na niekorzyść oskarżonego (art. 4 k.p.k.),

3) jest zgodne ze wskazaniami wiedzy i doświadczenia życiowego, a nadto zostało wyczerpująco i logicznie uargumentowane w uzasadnieniu wyroku (art. 424 § 1 pkt. 1 i 2 k.p.k.). (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 3 września 1998 roku, V KKN 104/98).

W kontekście powyższych zasad zauważyć należy, że Sąd Rejonowy przeprowadził wyczerpujące postępowanie dowodowe, na co wskazuje nie tylko zawartość akt niniejszej sprawy, ale przede wszystkim lista dowodów w oparciu, o które Sąd I instancji ustalił stan faktyczny sprawy (karta 671 - 672 akt). Sąd Okręgowy z kolei, przeprowadzając kontrolę instancyjną zaskarżonego orzeczenia, nie dostrzegł, aby istniała konieczność i możliwość przeprowadzenia jeszcze jakiegoś innego dowodu, który pomógłby w ustaleniu przebiegu przedmiotowych zdarzeń. Przy czym podkreślić w tym miejscu należy, że Sąd Okręgowy podzielił decyzję Sądu I instancji o oddaleniu wniosku dowodowego stron o przeprowadzenie dowodu z uzupełniającej opinii biegłych w związku z nową okolicznością dotyczącą tego, że za pojazdem I. jechał co najmniej jeden, a nawet trzy samochody, jednak nie dlatego, że wniosek ten zmierzał w oczywisty sposób do przedłużenia postępowania, lecz dlatego, że do stwierdzenia czy te nowe okoliczności zmieniają sytuację w sprawie nie była i nie jest potrzebna opinia biegłych, lecz jedynie prawidłowa ocena osobowego materiału dowodowego.

Następnie Sąd Rejonowy dokonał oceny zebranego w sprawie i w całości ujawnionego materiału dowodowego, niestety nie uczynił tego w sposób czyniący zadość wyżej wskazanym zasadom. Wprawdzie Sąd I instancji przedstawił tok swojego rozumowania, a każdy z ujawnionych w toku przewodu sądowego dowodów, w tym opinie biegłych z dziedziny rekonstrukcji wypadków drogowych, poddał ocenie, jednak – zdaniem Sądu Okręgowego – ocena ta nie uwzględnia wskazań doświadczenia życiowego i reguł logicznego rozumowania. Potwierdza to analiza akt sprawy i uzasadnienie zaskarżonego wyroku, w którym - w zakresie przestępstwa z art. 177 § 1 i 2 k.k. w związku z art. 178 § 1 k.k. - błędnie wskazano, jakie fakty zostały uznane za udowodnione i jakie dowody były podstawą ich przyjęcia. Ocena materiału dowodowego w tym zakresie budzi zastrzeżenia, albowiem wykracza poza ramy swobodnej ich oceny, nie jest dokładna i wykazuje błędy logiczne.

Te wady pojawiły się już na etapie postępowania przygotowawczego i zostały powielone przez Sąd I instancji.

Analizując materiał dowodowy, zbierany przez prokuratora w toku postępowania przygotowawczego, nieodparcie nasuwa się wniosek, że poszukiwał on opinii, która w jednoznaczny sposób potwierdziłaby winę oskarżonego w zakresie zarzutu z art. 177 § 1 i 2 k.k. w związku z art. 178 § 1 k.k., niefrasobliwie wydając publiczne pieniądze na kolejne opinie biegłych, co sugeruje, że - zdaniem oskarżyciela publicznego - wykluczone jest, aby nietrzeźwy kierowca nie był winnym spowodowania wypadku drogowego ze skutkiem śmiertelnym. Gdyby było inaczej, to prokurator prowadzący sprawę, przed powołaniem kolejnych biegłych, przesłuchałby pierwszego biegłego, podejmując próbę wyjaśnienia nurtujących go wątpliwości, a następnie kolejnych biegłych, skonfrontował ich i dopiero, nadal mając wątpliwości, powołał następnego biegłego. Nie uczyniono tego, gdyż wnioski pierwszej i drugiej opinii nie przystawały do możliwości oskarżenia S. F. o popełnienie przestępstwa z art. 177 § 1 i 2 k.k. w związku z art. 178 § 1 k.k.

Tymczasem już pierwsza opinia (R. O. – karty 136 – 161) wskazała, kto jest możliwym sprawcą wypadku, podkreślając jednak, że ostateczna decyzja należy do organu procesowego, gdyż ustalenie sprawcy wypadku wymaga oceny osobowego materiału dowodowego. Biegły wskazał, że nie ma możliwości ustalenia jak długo faktycznie były włączone lewe kierunkowskazy I., czy było to dostatecznie długo „zawczasu i wyraźnie”, ponieważ wymagałoby to oceny wiarygodności osobowego materiału dowodowego, co przekracza jego uprawnienia, ale, jego zdaniem, są przesłanki ku temu by założyć możliwość właściwego sygnalizowania przez kierującego samochodem I. skrętu w lewo. Niewątpliwie przyczynienie się I. do spowodowania wypadku można by skutecznie wywieść w kontekście zlekceważenia zasady ograniczonego zaufania. Wykonującemu skręt w lewo z zawczasu włączonym kierunkowskazem można zarzucić naruszenie zasady ograniczonego zaufania wówczas, gdyby nie ustąpił pierwszeństwa pojazdowi jadącemu w tym samym kierunku po pasie ruchu, który zamierza przeciąć, ale tylko wówczas, gdyby mógł widzieć za sobą samochód poruszający się po tym pasie, a mimo to kontynuował manewr skrętu. W zaistniałej sytuacji drogowej, w której kierujący I. miał włączone lewe kierunkowskazy dostatecznie wcześnie i wyraźnie, to kierujący R. naruszył zasady bezpieczeństwa w zakresie wyprzedzania zawarte w art. 24 ustawy o ruchu drogowym, zatem on był sprawcą wypadku. Przyczynienie I. można by przyjąć tylko w przypadku wykazania, że widział wyprzedzający go samochód na lewym pasie ruchu, a mimo to kontynuował skręcanie.

Taki sam wydźwięk jest drugiej opinii ( Biura (...) w Z. – karty 218 – 254) która wprawdzie przedstawiła dwie wersje zdarzenia, ale również wskazała, że to od oceny osobowego materiału dowodowego, co leży wyłącznie w gestii organu procesowego, zależeć będzie zdecydowanie, która wersja jest prawdziwa. Biegli wskazali, że w chwili zaistnienia zderzenia w I. świeciły się lewe kierunkowskazy, nie jest natomiast możliwe wskazanie czy zamiar wykonania skrętu w lewo był sygnalizowany zawczasu i wyraźnie, a więc czy sygnalizację tę rozpoczął jeszcze przed rozpoczęciem manewru wyprzedzania przez R.. Jeżeli organ procesowy ustali, że I. zamiar wykonania manewru skrętu w lewo zaczął sygnalizować w sposób niedostatecznie wczesny, a więc gdy R. zapoczątkował już manewr wyprzedzania, to w takiej sytuacji I. włączając lewy kierunkowskaz zapoczątkował potencjalny stan zagrożenia, a następnie wykonując manewr skrętu, wjeżdżając na lewy pas ruchu, wytworzył sytuację wypadkową. Zachowanie R. nie pozostawało w związku przyczynowym z zaistniałym wypadkiem, gdyż nie miał możliwości podjęcia jakichkolwiek działań zmierzających do uniknięcia wypadku. Jeżeli jednak organ procesowy ustali, że R. manewr wyprzedzania rozpoczął w momencie kiedy I. sygnalizował zamiar wykonania manewru skrętu w lewo, to w takiej sytuacji R. wytworzył stan zagrożenia i sytuację wypadkową. W takim wypadku postępowanie kierującego I. pozostawało w związku przyczynowym z zaistniałym wypadkiem, gdyż - zdaniem biegłych - nawet w przypadku odpowiednio wczesnego i wyraźnego sygnalizowania manewru skrętu w lewo, kierujący I. winien upewnić się tuż przed rozpoczęciem skrętu, że nie jest wyprzedzany w lewej strony przez inny samochód. Jednak, zdaniem Sądu Okręgowego, zależałoby to od wykazania, że kierowca I. widział wyprzedzający go samochód na lewym pasie ruchu, a mimo to kontynuował skręcanie.

Natomiast ostatnia opinia (W. A. – karty 271 – 304) zawiera ocenę osobowego materiału dowodowego, do czego biegły nie jest uprawniony, co skutkowało kategorycznym wnioskiem opinii, iż to S. F. jest wyłącznym sprawcą wypadku drogowego. Według tego biegłego, w momencie rozpoczynania, jak i bezpośrednio przed rozpoczęciem przez I. skrętu w lewo, nadjeżdżający w tym czasie z tyłu R. znajdował się na lewej połowie jezdni i jego pozycja i rozwijana prędkość jednoznacznie wskazywały na realizacje wcześniej podjętego manewru wyprzedzenia I.. Nie zasłaniała go żadna przeszkoda i I. miał możliwość bezpośrednio przed rozpoczęciem skrętu w lewo dostrzeżenia nadjeżdżającego z tyłu R. i zaniechania skrętu, a tym samym uniknięcia wypadku. Zatem przyczyną wypadku było zachowanie kierującego I.. Równocześnie jednak biegły stwierdził, że podjęcie przez R. wyprzedzania I. bez uprzedniego upewnienia się odnośnie bezpiecznego zrealizowania tego manewru – ustalenia powodu zatrzymania się I. na prawej połowie jezdni – było zachowaniem nierozważnym R. i miało wpływ na późniejsze zderzenie się z I. po rozpoczęciu przez niego manewru skrętu w lewo. Gdyby R. upewnił się czy istnieją warunki do bezpiecznego zrealizowania wyprzedzenia, to miałby możliwość zaniechania wyprzedzania I. lub zaprzestania wyprzedzania. Więc do zaistnienia wypadku drogowego przyczyniło się zachowanie R., który podjął wyprzedzanie I. w sytuacji gdy nie było warunków do bezpiecznego zrealizowania tego manewru z uwagi na zatrzymanie I. na prawej połowie jezdni, co wskazywało R., że I. ma zamiar skręcić w lewo. Natomiast ocena stopnia przyczynienia się R. należy do organu procesowego.

Podkreślić przy tym należy, że z wszystkich trzech opinii zgodnie wynika, że samochód I. w momencie wypadku poruszał się z prędkością 10 – 20 km/h, a samochód R. z prędkością 87 – 91 km/h.

Jak wynika z pisemnego uzasadnienia zaskarżonego wyroku, Sąd Rejonowy zdyskwalifikował opinię biegłego R. O., gdyż jest lakoniczna i nie wytrzymuje konfrontacji z opiniami pozostałych biegłych. Poza tym, zdaniem Sądu Rejonowego, wniosek końcowy opinii w punkcie 2, iż w sytuacji gdy I. miał włączone lewe kierunkowskazy dostatecznie wcześnie i wyraźnie, to kierujący R. naruszył zasady bezpieczeństwa ruchu drogowego w zakresie wyprzedzania zawarte w art. 24 ustawy Prawo o ruchu drogowym, jest nieuzasadniony, bo z materiału dowodowego wynika, że gdy samochód oskarżonego przekraczał linię osi jezdni, to R. już od pewnego czasu znajdował się na lewym pasie i to oskarżony powinien mu ustąpić pierwszeństwa a nie na odwrót.

Z taką oceną tej opinii Sąd Okręgowy nie zgadza się, gdyż - jego zdaniem - to opinia biegłego R. O. i opinia Biura (...) w Z. korespondują ze sobą wzajemnie, a odstaje od nich opinia biegłego W. A..

Wreszcie Sąd Okręgowy nie rozumie na jakiej podstawie powstało stwierdzenie Sądu Rejonowego, iż z materiału dowodowego wynika, że gdy samochód oskarżonego przekraczał linię osi jezdni, to R. już od pewnego czasu znajdował się na lewym pasie.

Z uwagi na powyższe Sąd Okręgowy przeanalizuje osobowy materiał dowodowy niniejszej sprawy, co zresztą - według dwóch pierwszych opinii - jest niezbędne, aby zdecydować który z kierowców był sprawcą wypadku. Tym bardziej, że ocena tego materiału dowodowego dokonana przez Sąd I instancji budzi istotne zastrzeżenia.

W pełni obiektywnym osobowym materiałem dowodowym niniejszej sprawy są zeznania trzech świadków K. A., M. M. i K. H., osób nie związanych ani z oskarżonym, ani z W. K., w konsekwencji nie zainteresowanych rozstrzygnięciem tej sprawy.

Świadek K. A., składając zeznania po raz pierwszy (karty 20 – 21) zeznał, że w I. był włączony lewy kierunkowskaz, samochód ten zatrzymał się na prawym pasie lekko po skosie przy zjeździe z drogi krajowej na drogę gruntową, stał tam około 10 – 20 sekund. Lewym pasem ruchu w kierunku G. jechał R., otarł się o lewy bok I., do otarcia doszło przy zjeździe na drogę gruntową. Świadek nie widział załączonego kierunkowskazu w R..

Natomiast przesłuchiwany w toku rozprawy (karta 568), świadek A. zeznał, że R. wyprzedzał rząd samochodów 3 – 4, natomiast I. miał włączony kierunkowskaz na 50 metrów przed skrętem w lewo. Samochodów było minimum cztery z I.. Świadek zeznał, iż mówił o tym na policji, ale nie wie dlaczego tego nie zapisano.

Z kolei świadek M. M., przesłuchiwany po raz pierwszy (karty 24 – 25) zeznał, że I. zwalniał, gdyż chciał skręcić w lewo, na pewno miał włączony lewy kierunkowskaz, widział to już z odległości 200 metrów. W tym I., oprócz kierunkowskazów na przodzie kabiny, są też kierunkowskazy na kabinie z boku. Kierujący zatrzymał lawetę na prawym pasie i chciał skręcić, w tym momencie w I., w lewy bok na ½ długości I. uderzył R..

Ponieważ świadek M. M. zmarł, nie był przesłuchiwany w toku rozprawy.

Natomiast świadek K. H., przesłuchiwany po raz pierwszy (karty 46 – 47) zeznał, że widział z odległości 100 metrów, że I. ma włączony lewy kierunkowskaz, następnie zbliżył się do osi jezdni, ale jeszcze był na prawym pasie i stał około 10 sekund na prawym pasie przy osi jezdni, równolegle do osi. Lewym pasem ruchu patrząc w stronę G. jechał R., ale świadek nie wie czy miał włączony kierunkowskaz, otarł się o lewy bok I., nie wie kto przekroczył oś jezdni

Przesłuchiwany w toku rozprawy (karta 568v), świadek H. zeznał, że nie pamięta czy R. wyprzedzał tylko I. czy też inne samochody, I. stało przy osi, chyba jej nie przekroczyło, dokładnie nie widział.

Zdaniem Sądu Rejonowego (karta 675), ponieważ powyżsi świadkowie obserwowali zdarzenie z odległości około 80 metrów, z drogi gruntowej położonej niżej od jezdni krajowej numer 32, to mieli utrudnioną obserwację ustawienia samochodów I. i R. względem osi jezdni. Niewykluczone, że może rzeczywiście tak było, jednak wszyscy ci trzej świadkowie zgodnie zeznali, że I. jakieś minimum 50 – 200 metrów przed skrętem zasygnalizował kierunkowskazami zamiar skrętu w lewo i zaczął radykalnie zwalniać, natomiast nie widzieli, aby R. zbliżając się lewym pasem do I. miał włączony kierunkowskaz.

Pozostały osobowy materiał dowodowy sprawy to wyjaśnienia oskarżonego i zeznania W. K..

S. F. konsekwentnie w trakcie wszystkich przesłuchań wyjaśniał, że rzeczywiście prowadził I. będąc w stanie nietrzeźwości. Jednak zbliżając się do skrętu w lewo, już w odległości 100 – 120 metrów przed skrętem włączył kierunkowskaz i zdjął nogę z gazu, spojrzał wstecz w lusterko w kabinie i widział jadące za nim samochody. Dojeżdżając na wysokość skrętu w lewo, przyhamował, zwolnił do niecałych 10 km/h, przed skrętem w lewo jeszcze raz spojrzał w lusterko wewnętrzne, a także w zewnętrzne. Nie widział żadnego pojazdu z włączonym kierunkowskazem, wskazującym na zamiar wyprzedzania go. A kiedy dojechał do osi jezdni i zaczął skręcać, usłyszał huk.

Wyjaśnienia oskarżonego potwierdzają zeznania świadków K. A., M. M. i K. H., zarówno co do włączenia kierunkowskazów na co najmniej kilkadziesiąt metrów przed skrętem w lewo, jaki i co do widocznego zwalniania I. przed skrętem do zatrzymania samochodu na kilka sekund przez wykonaniem skrętu.

Natomiast brak w sprawie dowodów, które podważałyby twierdzenia oskarżonego, że sprawdzał w lusterku wstecznym wewnątrz kabiny i bocznym, i do dwukrotnie, co dzieje się za nim i nie widział, aby ktoś zamierzał go wyprzedzać.

W. K., przesłuchiwany po raz pierwszy, następnego dnia po zdarzeniu (karty 16 – 17), zeznał, że nic nie pamięta i nie wie jak doszło do wypadku, co jest całkowicie zrozumiałe z powodu szoku, jak i doznanych obrażeń.

Natomiast przesłuchiwany podczas rozprawy, trzy i pół roku po zdarzeniu (karta 567), świadek W. K. zeznał, że nie widział, aby I. miało włączony kierunkowskaz, że za I. jechał O. i że ciągiem ich wyprzedzał. O. nie sygnalizował zamiaru wyprzedzenia I.. Natomiast on sam włączył kierunkowskaz już dużo naprzód, nie potrafi powiedzieć ile metrów przejechał lewym pasem. Wyprzedzał i uderzył w ten samochód.

Jak wynika z treści uzasadnienia zaskarżonego wyroku (karta 673v), Sąd Rejonowy nie znalazł podstaw, aby podważać zeznania świadka W. K., gdyż żaden z pozostałych świadków nie zaprzeczył tym zeznaniom i żaden z nich nie widział momentu rozpoczęcia przez W. K. manewru wyprzedzania.

Takiej oceny zeznań W. K. nie można podzielić. Przede wszystkim należało do tych zeznań, zwłaszcza z rozprawy, podejść z dużą ostrożnością, gdyż trzeba wziąć pod uwagę, iż na treść zeznań tego świadka niewątpliwie wpływało to, iż on sam mógł zostać oskarżony o spowodowanie tego wypadku drogowego, a także to, iż konsekwencją podjętych wówczas przez niego decyzji była śmierć jego żony. Wreszcie, wbrew temu co napisał Sąd Rejonowy, zeznania pozostałych świadków przeczą zeznaniom W. K.. Twierdzi on, iż nie widział, aby I. miał włączone lewe kierunkowskazy, a trzej obiektywni świadkowie twierdzą, że I. miał włączone kierunkowskazy i do od dłuższego czasu, co najmniej kilkadziesiąt metrów przed miejscem wypadku. W. K. twierdzi, że miał włączone kierunkowskazy, a świadkowie temu zaprzeczają. Jedyne w czym wszyscy są zgodni, to że nie widziano kiedy W. K. rozpoczął manewr wyprzedzania.

Podsumowując, osobowy materiał dowody wspiera wersję S. F., a nie potwierdza wersji W. K..

Jest jeszcze jedna okoliczność, która wpiera stanowisko, iż oskarżony dostatecznie długo „zawczasu i wyraźnie” sygnalizował manewr skrętu w lewo kierunkowskazami i zwalnianiem prędkości prowadzonego samochodu – lawety.

Świadek K. A. zeznał na rozprawie, że za I. jechały trzy samochody i żaden z nich nie próbował wyprzedzić I.. Na ironię i sam W. K., na rozprawie, zeznał, że za I. jechał samochód O., który nie sygnalizował zamiaru wyprzedzania I., natomiast W. K. podjął manewr wyprzedzenia obu tych samochodów łącznie.

Zdaniem Sądu Okręgowego, bez względu na to czy za I. jechał jeden samochód, jak twierdzi W. K., czy też trzy, jak zeznał K. A., żaden z nich nie podejmował manewru wyprzedzenia I., i to pomimo istotnego zwalniania przez ten samochód i to do prędkości zaledwie 10 km/h. Rodzi się zatem pytanie dlaczego nie podejmowali decyzji o wyprzedzeniu I.. Ano dlatego że dostrzegli, iż I. zamierza skręcić w lewo, co sygnalizuje lewymi kierunkowskazami, jak i istotnym zwalnianiem prędkości, i uznali, że wyprzedzanie go w takiej sytuacji stworzyłoby zagrożenie w ruchu drogowym. Tymczasem W. K., niewykluczone, iż zniecierpliwiony opieszałym poruszaniem się pojazdów jadących przed nim, nie upewniwszy się co dzieje się przed kolumną samochodów, które chciał wyprzedzić, nierozważnie rozpoczął manewr wyprzedzania. Gdyby R. upewnił się czy istnieją warunki do bezpiecznego zrealizowania wyprzedzenia, to miałby możliwość zaniechania wyprzedzania I. lub zaprzestania wyprzedzania. Skoro zatem R. manewr wyprzedzania rozpoczął w momencie kiedy I. sygnalizował zamiar wykonania manewru skrętu w lewo, to w takiej sytuacji R. wytworzył stan zagrożenia i sytuację wypadkową.

Biegli wprawdzie dopuścili możliwość przyczynienie się I. do wypadku, ale wyłącznie w przypadku wykazania, że oskarżony widział wyprzedzający go samochód na lewym pasie ruchu, a mimo to kontynuował skręcanie. Zdaniem Sądu Okręgowego, skoro S. F. wyjaśniał, że nie widział, że R. go wyprzedza i nie ma dowodów to podważających, to brak podstaw, aby odmówić wiary jego wyjaśnieniom. Zaś stanowisko Sądu Rejonowego, że skoro W. K. wyprzedzał kolumnę 3 - 4 samochodów, to długo jechał lewym pasem i oskarżony powinien go widzieć jest jedynie domniemaniem, które nie może być podstawą wyroku skazującego. Tym bardziej, że nikt nie widział kiedy W. K. rozpoczął manewr wyprzedzania.

Reasumując, zarzut apelacji obrońcy oskarżonego obrazy przepisów prawa procesowego okazał się całkowicie zasadny, gdyż wprawdzie ujawniono wszystkie zebrane i przedstawione Sądowi meriti dowody, lecz ich ocena okazała się w większości wadliwa, a w konsekwencji wadliwe też były wnioski Sądu I instancji co do rzeczywistego przebiegu przedmiotowego wypadku drogowego.

Wniosek

Zmiana wyroku odnośnie przypisanego oskarżonemu zarzutu z art. 177 § 1 i 2 k.k. w związku z art. 178 § 1 k.k. i uniewinnienie go w tym zakresie z powodu obrazy przepisów prawa procesowego

☒ zasadny

☐ częściowo zasadny

☐ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny.

Zasadność podniesionego zarzutu obrazy prawa procesowego, poprzez dowolną ocenę materiału dowodowego, uzasadnia uniewinnienie oskarżonego od zarzutu z art. 177 § 1 i 2 k.k. w związku z art. 178 § 1 k.k..

Lp.

Zarzut

2.

Błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia,

jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

☒ zasadny

☐ częściowo zasadny

☐ niezasadny

O błędzie w ustaleniach faktycznych można mówić tylko wówczas, gdy zasadność ocen i wniosków wyprowadzonych przez sąd orzekający z okoliczności ujawnionych w toku przewodu sądowego nie odpowiada zasadom logicznego rozumowania. Zarzut taki mógłby być skuteczny jedynie w razie wykazania, jakich uchybień w świetle wskazań wiedzy, jak również doświadczenia życiowego i logiki dopuścił się sąd orzekający w dokonanej przez siebie ocenie dowodów.

Wymogi powyższe spełnia wywiedziona w niniejszej sprawie apelacja obrońcy oskarżonego.

Przypomnieć też w tym miejscu należy, iż wydanie przez sąd rozstrzygający wyroku skazującego w jakiejkolwiek sprawie, musi być logiczną konsekwencją przeświadczenia tegoż sądu, wynikającego ze swobodnej oceny dowodów, że wina została udowodniona w sposób przewidziany przepisami kodeksu postępowania karnego. Materiał dowodowy, na którym zostaje oparte skazanie, musi więc w sposób niebudzący najmniejszych wątpliwości potwierdzać prawdziwość przedstawionych zarzutów.

Tymczasem w sprawie niniejszej nie przedstawiono dowodów, iż oskarżony S. F. popełnił zarzucane mu przestępstwo z art. 177 § 1 i 2 k.k. w związku z art. 178 § 1 k.k. Wprawdzie oskarżony naruszył jedną z podstawowych zasad bezpieczeństwa w ruchu lądowym, to jest zasadę prowadzenia pojazdu w stanie trzeźwości, to jednak nie on był sprawcą przedmiotowego wypadku i to nie stan jego nietrzeźwości przyczynił się do tego wypadku. Dogłębnie wyjaśniono to w części niniejszego uzasadnienia, dotyczącej oceny materiału dowodowego.

Skoro tak, to zarzut apelacji obrońcy oskarżonego popełnienia przez Sąd I instancji błędu w ustaleniach faktycznych jest w pełni zasadny.

Ponieważ zgromadzony w niniejszej sprawie materiał dowodowy jest kompletny i brak jest możliwych do przeprowadzenia dodatkowych czynności mających na celu wyjaśnienie okoliczności sprawy, Sąd Odwoławczy nie znalazł podstaw, aby uchylić zaskarżony wyrok i przekazać sprawę Sądowi I Instancji do ponownego rozpoznania.

Uwzględniając poczynione powyżej rozważania, zwłaszcza w sferze oceny zebranego w sprawie materiału dowodowego, w ocenie Sądu Odwoławczego, postępowanie dowodowe w niniejszej sprawie nie wykazało, aby oskarżony S. F. dopuścił się przestępstwa z art. 177 § 1 i 2 k.k. w związku z art. 178 § 1 k.k.

Zgodnie z art. 414 § 1 k.p.k., w przypadku stwierdzenia, iż oskarżony czynu nie popełnił albo brak jest danych dostatecznie uzasadniających podejrzenie jego popełnienia (art. 17 § 1 k.p.k.), sąd winien uniewinnić oskarżonego, co też Sąd Odwoławczy uczynił w punkcie I podpunkt 1 swojego wyroku z dnia 12 maja 2022 roku.

Wniosek

Zmiana wyroku odnośnie przypisanego oskarżonemu zarzutu z art. 177 § 1 i 2 k.k. w związku z art. 178 § 1 k.k. i uniewinnienie go w tym zakresie

X zasadny

☐ częściowo zasadny

☐ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

Słuszność podniesionego zarzutu błędu w ustaleniach faktycznych uzasadnia uniewinnienie oskarżonego z uwagi na niewykazanie spełnienia w jego zachowaniu znamion przestępstwa z art. 177 § 1 i 2 k.k. w związku z art. 178 § 1 k.k.

Lp.

Zarzut

3.

Obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☐ niezasadny

Z uwagi na uniewinnienie oskarżonego od przestępstwa będącego podstawą zasądzenia nawiązek, do tego zarzutu Sąd Okręgowy nie będzie się ustosunkowywał.

Wniosek

Zmiana wyroku odnośnie zasądzonych nawiązek z powodu obrazy prawa materialnego

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☐ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

Z uwagi na uniewinnienie oskarżonego od przestępstwa będącego podstawą zasądzenia nawiązek, do tego zarzutu Sąd Okręgowy nie będzie się ustosunkowywał.

4.  OKOLICZNOŚCI PODLEGAJĄCE UWZGLĘDNIENIU Z URZĘDU

1.

XXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXX

Zwięźle o powodach uwzględnienia okoliczności

XXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXX

5.  ROZSTRZYGNIĘCIE SĄDU ODWOŁAWCZEGO

0.15.1. Utrzymanie w mocy wyroku sądu pierwszej instancji

0.11.

Przedmiot utrzymania w mocy

0.1Zaskarżony wyrok w części utrzymano w mocy, to jest w zakresie skazania S. F. za przestępstwo z art. 178 a § 1 k.k. na karę 5 miesięcy pozbawienia, orzeczenia zakazu prowadzenia pojazdów mechanicznych na okres lat 3 i orzeczenia świadczenie pieniężne w kwocie 5.000 złotych (punkty 1, 2 i 3 zaskarżonego wyroku).

Zwięźle o powodach utrzymania w mocy

Sąd Rejonowy w tym zakresie prawidłowo przeprowadził postępowanie dowodowe w sprawie i wyciągnął ze zgromadzonych dowodów poprawne wnioski, zgodnie z art. 4, 7 i 410 k.p.k. Zarzut apelacji obrońcy oskarżonego w tym zakresie, dotyczący rażącej niewspółmierności kary, okazał się niezasadny. W sprawie brak było również podstaw wskazanych w art. 439, 440 i 455 k.p.k., uzasadniających zmianę lub uchylenie wyroku poza granicami zarzutów i wniosków apelacji.

0.15.2. Zmiana wyroku sądu pierwszej instancji

0.0.11.

Przedmiot i zakres zmiany

0.0.1Zmieniono zaskarżony wyrok i uniewinniono oskarżonego S. F. od zarzutu popełnienia przestępstwa z art. 177 § 1 i 2 k.k. w związku z art. 178 § 1 k.k., obciążając w tym zakresie kosztami postępowania Skarb Państwa, a w konsekwencji uchylono orzeczenie o karze łącznej i połączeniu środków karnych – punkty 6 i 8, uchylono orzeczenie o dożywotnim zakazie prowadzenia pojazdów mechanicznych – punkt 5, przyjęto, iż zaliczenie okresu rzeczywistego pozbawienia wolności (punkt 7) następuje na poczet kary 5 miesięcy pozbawienia wolności, a zaliczenie okresu zatrzymania prawa jazdy (punkt 9) następuje na poczet środka karnego orzeczonego w punkcie 2, uchylono orzeczenia o nawiązkach – punkt 10 i punkt 11 oraz zmieniono orzeczenie zawarte w punkcie 12, w ten sposób, że obciążono oskarżonego wyłącznie kosztami sądowymi za I instancję w zakresie przypisanego oskarżonemu przestępstwa z art. 178a § 1 k.k.,

Zwięźle o powodach zmiany

Uniewinnienie oskarżonego spowodowane jest brakiem dowodów na spełnienie znamion przestępstwa z art. 177 § 1 i 2 k.k. w związku z art. 178 § 1 k.k., a konsekwencją uniewinnienia były pozostałe zmiany zaskarżonego wyroku wymienione powyżej.

0.15.3. Uchylenie wyroku sądu pierwszej instancji

0.15.3.1. Przyczyna, zakres i podstawa prawna uchylenia

1.1.

XXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXX

☐ art. 439 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

XXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXX

2.1.

Konieczność przeprowadzenia na nowo przewodu w całości

☐ art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

X.

3.1.

Konieczność umorzenia postępowania

☐ art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia i umorzenia ze wskazaniem szczególnej podstawy prawnej umorzenia

XXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXX

4.1.

XXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXX

☐ art. 454 § 1 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

XXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXX

0.15.3.2. Zapatrywania prawne i wskazania co do dalszego postępowania

XXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXX

0.15.4. Inne rozstrzygnięcia zawarte w wyroku

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

XXXXXXXXXX

XXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXX

6.  Koszty Procesu

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

III

Z uwagi na nieuwzględnienie apelacji obrońcy oskarżonego w zakresie przypisanego przestępstwa z art. 178 a § 1 k.k., obciążono oskarżonego 1/5 kosztów sądowych za postępowanie odwoławcze, wymierzając oskarżonemu jedną opłatę sądową za obie instancje, w łącznej kwocie 124 złotych.

7.  PODPIS

/Mariusz Sygrela/ Małgorzata Ziołecka/ /Aleksander Brzozowski/