Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 30 czerwca 2022 roku

Sąd Okręgowy w Tarnowie, I Wydział Cywilny w składzie:

Przewodniczący: Sędzia Piotr Wicherek

Protokolant: starszy protokolant sądowy Monika Barwacz

po rozpoznaniu w dniu 30 czerwca 2022 roku w Tarnowie

na posiedzeniu niejawnym

sprawy z powództwa (...) S.A. z siedzibą we W.

przeciwko Gminie Ż.

o zapłatę

I.  umarza postępowanie co do żądania przekraczającego kwotę 46.908,24 złotych, z uwagi na cofnięcie pozwu ze zrzeczeniem się roszczenia w tym zakresie,

II.  zasądza od strony pozwanej Gminy Ż. na rzecz strony powodowej (...) S.A. z siedzibą we W. kwotę 34.150,14 złotych (trzydzieści cztery tysiące sto pięćdziesiąt złotych 14/100) wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie liczonymi:



od kwoty 673,01 złotych (sześćset siedemdziesiąt trzy złote 01/100) za okres od dnia 29 stycznia 2018 roku do dnia zapłaty,



od kwoty 17.971,26 złotych (siedemnaście tysięcy dziewięćset siedemdziesiąt jeden złotych 26/100) za okres od dnia 28 sierpnia 2018 roku do dnia zapłaty,



od kwoty 15.505,87 złotych (piętnaście tysięcy pięćset pięć złotych 87/100) za okres od dnia 1 września 2021 roku do dnia zapłaty,

III.  w pozostałym zakresie powództwo oddala,

IV.  koszty procesu między stronami wzajemnie znosi.

Sygn. akt I C 725/18

UZASADNIENIE

wyroku Sądu Okręgowego w Tarnowie

z dnia 30 czerwca 2022 r.

Strona powodowa – (...) S.A. z siedzibą we W., w pierwotnie wniesionym pozwie (k. 3) wnosiła o zasądzenie od strony pozwanej Gminy Ż. kwoty 83.535,21 złotych wraz z ustawowymi odsetkami wskazanymi w tymże pozwie. Jak wskazano wówczas kwota ta miała obejmować świadczenia należne od pozwanej za okres całych lat 2014 i 2015, oraz za okres miesiąca września 2013 roku i stycznia 2016 roku.

Jednakże w toku procesu, po wykonaniu opinii przez biegłego strona powoda żądanie pozwu zmieniła. ostatecznie sprecyzowanym żądaniu pozwu złożonym w postępowaniu upominawczym oraz zgodnie z treścią pism procesowych z dnia 17 sierpnia 2021 r. (k. 972) oraz z dnia 4 stycznia 2022 r. (k. 1016) wniosła o zasądzenie od strony pozwanej kwoty 46.908,24 zł wraz z ustawowymi odsetkami liczonymi od dnia 29 stycznia 2018 r. do dnia zapłaty, cofając jednocześnie powództwo co do kwoty ponad kwotę żądaną wraz ze zrzeczeniem się roszczenia w tym zakresie. Nadto wniosła o zasądzenie od strony pozwanej na swoją rzecz zwrotu kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego, według norm przepisanych. Jak z kolei wskazano w tym rozszerzonym żądaniu pozwu rozszerzenie dotyczyło dalszych okresów za jakie świadczenia od strony pozwanej miały być zasadzone. Mianowicie strona powodowa domagała się od strony pozwanej świadczeń za okres od września 2013 roku do końca 2016 roku, a zatem za okres dłuższy niż w pierwotnym żądaniu pozwu.

Na uzasadnienie swoich twierdzeń strona powodowa wskazała, że M. M. prowadzi Niepubliczne Przedszkole (...) w miejscowości Ż. na podstawie wpisu do ewidencji szkół i placówek niepublicznych prowadzonych przez Burmistrza Ż.. Z tego tytułu otrzymuje ona od strony pozwanej dotacje podmiotowe. Zgodnie z art. 90 ust. 2b ustawy z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty w brzmieniu do dnia 1 stycznia 2013 r. dotacje dla niepublicznych przedszkoli przysługują na każdego ucznia w wysokości nie niższej niż 75% ustalonych w budżecie danej gminy bieżących ponoszonych w przedszkolach publicznych w przeliczeniu na jednego ucznia, w tym że na ucznia niepełnosprawnego w wysokości nie niższej niż kwota przewidziana na niepełnosprawnego ucznia przedszkola i oddziału przedszkolnego w części oświatowej subwencji ogólnej otrzymywanej przez jednostkę samorządu terytorialnego – pod warunkiem, że osoba prowadząca niepubliczne przedszkole poda organowi właściwemu do udzielania dotacji planowaną liczbę uczniów nie później niż do dnia 30 września roku poprzedzającego rok udzielenia dotacji. Od września 2013 r. kwota dotacji dla niepublicznych przedszkoli i punktów przedszkolnych została pomniejszona wskutek obowiązku odejmowania od podstawy ich obliczenia wydatków finansowych, opłat za korzystanie z wychowania przedszkolnego oraz wyżywienie, stanowiącymi dochody budżetu gminy.

Prowadząca placówkę oświatową składała stosowne wnioski do dnia 30 września, celem uzyskania dotacji w kolejnych latach: 2013, 2014, 2015 i 2016. Jednakże należna, prowadzącej przedszkole niepubliczne od strony pozwanej, dotacja we wnioskowanych latach, z powodu dokonywania nierzetelnych obliczeń została wyliczona w nieprawidłowy sposób, co doprowadziło do tego, że była ona wypłacana w niepełnym, przysługującym placówce zakresie. Strona powodowa w piśmie procesowym modyfikującym powództwo wskazała, że przychyla się do obliczeń biegłej według wariantu III opinii, gdzie biegła dokonała obliczeń przyjmując proporcjonalny udział przedszkoli w wydatkach, co w ocenie strony powodowej jawi się jako racjonalne i logiczne, a zatem akceptowalne. Strona powodowa oświadczyła, że przyjmuje za właściwą ustaloną przez biegłą niedopłatę w latach 2014 (kwota 5.974,66 zł) i 2015 (kwota 17.725,55 zł). Natomiast w pozostałym zakresie, tj. co do lat 2013 i 2016 strona powodowa dokonała zmiany podstaw faktycznych powództwa, domagając się jego rozszerzenia za cały rok 2016 i za rok 2013 za okres od września do grudnia, wskazując, że niedopłata za rok 2013 wynosiłaby kwotę 1.669,20 zł, zaś za rok 2016 kwotę 18.605,92 zł.

Ponadto strona powodowa, uzasadniając swoją legitymację czynną w niniejszym procesie wskazała, że wierzytelność M. M., powstała w wyniku niewypłacenia dotacji w pełnej, należnej jej wysokości, ma charakter cywilnoprawny. Umową powierniczego przelewu wierzytelności z dnia 28 listopada 2017 r. M. M. dokonała przelewu swojej wierzytelności przysługującej jej względem pozwanej Gminy o odszkodowanie za zaniżenie dotacji na rzecz spółki (...) S.A. z siedzibą we W., o czym strona pozwana została powiadomiona. Ta umowa przelewu stanowi zatem źródło legitymacji czynnej strony powodowej.

W odpowiedzi na pozew strona pozwana Gmina Ż. wniosła o oddalenie powództwa w całości oraz o zasądzenie od strony powodowej na swoją rzecz kosztów procesu według norm przepisanych z wyszczególnieniem kosztów zastępstwa procesowego. Z ostrożności procesowej strona pozwana podniosła również zarzut przedawnienia części roszczenia dochodzonego pozwem, a dotyczącego okresu sprzed 3 sierpnia 2015 r.

Na uzasadnienie swojego stanowiska strona pozwana wskazała, że strona powodowa błędnie twierdzi, iż za podstawę wyliczenia dotacji należnej dla przedszkoli niepublicznych przyjmuje się ustalone w uchwale budżetowej planowane wydatki bieżące przedszkoli, gdyż nie wzięła ona pod uwagę, iż są to planowane wydatki na koniec roku budżetowego, a więc po wszystkich zmianach wydatków dokonywanych przez Radę Miejską w Ż. i Burmistrza Ż. w ramach jego kompetencji do zmian w budżecie Gminy Ż.. Strona powodowa przy wyliczeniu wydatków zaplanowanych na przedszkola w rozdziale 80104 odejmowała tylko kwoty z § 2540 – dotacja podmiotowa z budżetu dla niepublicznych jednostek oświaty i z § 2310 – dotacja celowa przekazywana gminie na zadania bieżące realizowane na podstawie porozumień między jednostkami samorządu terytorialnego, a powinna ona odjąć również kwoty z § 2590 – dotacja podmiotowa z budżetu dla publicznej jednostki systemu oświaty prowadzonej przez osobę prywatną inną niż jednostka samorządu terytorialnego lub osobę fizyczną i z § 4330 – zakup usług przez jednostki samorządu terytorialnego od innych jednostek samorządu terytorialnego. W związku z powyższym, na podstawie sprawozdania RB 28S na dzień 31 grudnia 2013 r. planowane wydatki w rozdziale 80104 – Przedszkola wynosiły 4.726.144,00 zł. Kwotę te należało pomniejszyć o: wydatki inwestycyjne w wysokości 262.070,00 zł, dotacje z § 2310 w wysokości 29.026,00 zł, dotacje z § 2540 w wysokości 650.784,00 z oraz dotacje z § 2590 w wysokości 865.472,00 zł. Podstawą naliczenia należności na rzecz przedszkola niepublicznego była więc kwota 2.918.762,00 zł. Liczba dzieci w przedszkolach prowadzonych przez Gminę Ż. na dzień 31 grudnia 2013 r. wynosiła 374. Strona pozwana dokonała więc następujących obliczeń: 2.918.762,00/374=7.804,18/12 miesięcy=650,35; 650,35 x 75%=487,76; 487,76 x 53 (liczba dzieci w (...) ogółem od września do grudnia) = 25.851,28 zł; wrzesień: 487,76 x 14 (liczba dzieci w (...)) = 6.828,64 zł. Przy pomocy przedstawionych powyżej obliczeń strona pozwana zaznaczyła, że w jej ocenie organowi prowadzącemu przedszkole niepubliczne przysługują następujące należności z tytułu dotacji:

-

za rok 2013 – kwota 6.828,64 zł,

-

za rok 2014 – kwota 92.865,60 zł,

-

za rok 2015 – kwota 116.946,50 zł,

-

za rok 2016 – kwota 8.482,83 zł.

Zatem w ocenie strony pozwanej powództwo należy ocenić jako nieuzasadnione i powinno podlegać ono oddaleniu.

Na uzasadnienie zaś zgłoszonego zarzutu przedawnienia strona pozwana wskazała, że skoro roszczenie o wyrównanie dotacji do przedszkola ma, zdaniem strony powodowej, charakter cywilnoprawny, to dotacje przekazywane przedszkolu comiesięcznie są świadczeniem okresowym i jako takie podlegają przedawnieniu trzyletniemu, na podstawie art. 118 k.c.

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:

M. M. prowadziła w szczególności w latach 2013-2016 Niepubliczne Przedszkole (...) w miejscowości Ż., na podstawie dokonanego wpisu z dnia 2 września 2013 r. pod. Nr (...) do Ewidencji Niepublicznych Szkół i Placówek prowadzonej przez Burmistrza Ż..

Dowód: - zaświadczenie o wpisie do Ewidencji Niepublicznych Szkół i Placówek z dnia 2 września 2013 r. – k. 20, - zeznania świadka M. M. – k. 532-533v.

Prowadząca Niepubliczne Przedszkole (...) otrzymuje od strony pozwanej – Gminy Ż. dotacje podmiotowe, w związku z prowadzeniem powyższej działalności. Celem uzyskania dotacji w kolejnych latach: 2013, 2014, 2015 i 2016 M. M. składała stosowne wnioski do dnia 30 września roku poprzedzającego rok udzielenia dotacji.

Dowód: - wniosek o udzielenie dotacji na rok 2013 z dnia 6 września 2012 r. – k. 21-22 i 28-29, - wniosek o udzielenie dotacji za rok 2014 z dnia 20 września 2013 r. – k. 22-25, - wniosek o udzielenie dotacji za rok 2015 z dnia 25 września 2014 r. – k. 25-28, - wniosek o udzielenie dotacji za rok 2016 z dnia 28 września 2015 r. – k. 30-32.

M. M. regularnie, zgodnie z wymogami, składała do Urzędu Miejskiego w Ż. informację o rzeczywistej liczbie uczniów w każdym miesiącu, dla którego został złożony wniosek o udzielenie dotacji. Prowadząca przedszkole niepubliczne dokonywała następujących zgłoszeń:

-

we wrześniu 2013 r. – 14 dzieci (uprawnionych do otrzymania dotacji było 13 dzieci),

-

w październiku 2013 r. – 13 dzieci,

-

w listopadzie 2013 r. – 13 dzieci,

-

w grudniu 2013 r. – 13 dzieci,

-

w styczniu 2014 r. – 13 dzieci,

-

w lutym 2014 r. – 13 dzieci,

-

w marcu 2014 r. – 14 dzieci,

-

w kwietniu 2014 r. – 14 dzieci,

-

w maju 2014 r. – 15 dzieci,

-

w czerwcu 2014 r. – 15 dzieci,

-

w lipcu 2014 r. – 15 dzieci,

-

w sierpniu 2014 r. – 15 dzieci,

-

we wrześniu 2014 r. – 15 dzieci (uprawnionych do otrzymania dotacji było 11 dzieci),

-

w październiku 2014 r. – 17 dzieci (uprawnionych do otrzymania dotacji było 14 dzieci),

-

w listopadzie 2014 r. – 17 dzieci (uprawnionych do otrzymania dotacji było 14 dzieci),

-

w grudniu 2014 r. – 17 dzieci (uprawnionych do otrzymania dotacji było 14 dzieci),

-

w styczniu 2015 r. – 16 dzieci (uprawnionych do otrzymania dotacji było 13 dzieci),

-

w lutym 2015 r. – 16 dzieci,

-

w marcu 2015 r. – 17 dzieci (uprawnionych do otrzymania dotacji było 16 dzieci),

-

w kwietniu 2015 r. – 19 dzieci (uprawnionych do otrzymania dotacji było 18 dzieci),

-

w maju 2015 r. – 20 dzieci,

-

w czerwcu 2015 r. – 20 dzieci,

-

w lipcu 2015 r. – 20 dzieci,

-

w sierpniu 2015 r. – 20 dzieci,

-

we wrześniu 2015 r. – 17 dzieci,

-

w październiku 2015 r. – 16 dzieci,

-

w listopadzie 2015 r. – 16 dzieci,

-

w grudniu 2015 r. – 17 dzieci,

-

w styczniu 2016 r. – 19 dzieci,

-

w lutym 2016 r. – 20 dzieci,

-

w marcu 2016 r. – 20 dzieci,

-

w kwietniu 2016 r. – 20 dzieci,

-

w maju 2016 r. – 20 dzieci,

-

w czerwcu 2016 r. – 22 dzieci,

-

w lipcu 2016 r. – 22 dzieci,

-

w sierpniu 2016 r. – 22 dzieci,

-

we wrześniu 2016 r. – 17 dzieci (uprawnionych do otrzymania dotacji było 16 dzieci),

-

w październiku 2016 r. – 17 dzieci,

-

w listopadzie 2016 r. – 18 dzieci,

-

w grudniu 2016 r. – 18 dzieci.

Dowód: - informacje o rzeczywistej liczbie uczniów – k. 33-40, 43-66, 79-102, 116-137, 225-272, - opinia biegłej sądowej z zakresu księgowości, podatków, kadr i płac mgr M. B. z dnia 10 grudnia 2021 r. – k. 997-1002, - akta sprawy karnej związkowej o sygn. II K 431/18, - zeznania świadka A. O. – k. 530v-531, - zeznania świadka M. M. – k. 532-533v.

W dniu 4 listopada 2015 r. w toku czynności sprawdzających przeprowadzonych w Przedszkolu Niepublicznym (...) przez pracowników Urzędu Miejskiego – Audytora Wewnętrznego C. M. oraz Asystenta Audytora Wewnętrznego J. L., za okres od 1 stycznia 2015 r. do 30 czerwca 2015 r. stwierdzono nieprawidłowości skutkujące pobieraniem przez M. M. dotacji w nadmiernej wysokości w kwocie 2.431,65 zł, polegające na tym, że M. M. przyjmowała do przedszkola dzieci w wieku poniżej 2,5 roku życia i wskazywała te dzieci w informacjach o ilości dzieci w przedszkolu jako dzieci, na które przysługuje dotacja, wbrew obowiązującym przepisom i pobierając w ten sposób dotację w zawyżonej wysokości albo utrudniając lub wręcz uniemożliwiając stronie pozwanej kontrolę dokumentacji przedszkola celem ustalenia faktów pozwalających określić czy prowadząca przedszkole niepubliczne pobierała dotacje w prawidłowej wysokości.

Dowód: - protokół nr (...) z dnia 12 listopada 2015 r. – k. 187-190, - zeznania świadka C. M. – k. 531-532, - zeznania świadka J. L. – k. 532-532v, - zeznania świadka M. M. – k. 532-533v.

Kontrolowana M. M. uznała stwierdzone nieprawidłowości i w dniu 13 listopada 2015 r. zwróciła się do Burmistrza Ż. z pisemnym wnioskiem o pomniejszenie następnych kwot dotacji o wcześniej pobraną nienależnie kwotę dotacji. Jej wniosek został uwzględniony.

Dowód: - pismo z dnia 13 listopada 2015 r. – k. 191, - zeznania świadka M. M. – k. 532-533v.

Po otrzymaniu w dniu 15 stycznia 2018 r. wezwania strony powodowej do zapłaty z dnia 12 stycznia 2018 r., pismem z dnia 30 stycznia 2018 r. Burmistrz Ż. skierował do M. M. zawiadomienie, w którym wskazano, iż w dniach od 15 lutego do 16 marca 2018 r. przedstawiciele Urzędu Miejskiego w Ż. dokonają czynności sprawdzających w prowadzonym przedszkolu niepublicznym w zakresie dokumentacji organizacyjnej, finansowej oraz dokumentacji przebiegu nauczania. M. M. odebrała przedmiotowe zawiadomienie w dniu 1 lutego 2018 r. Kontrolę rozpoczęto w dniu 15 lutego 2018 r. W jej trakcie okazało się, że kontrolowana nie jest w stanie przedstawić zespołowi kontrolnemu żadnej kompletnej dokumentacji – organizacyjno – finansowej przedszkola, a ta część dokumentacji, którą przedstawiono zawierała poważne braki. Dokumentacja finansowa w całości, według oświadczenia M. M. znajdowała się u przebywającej na urlopie księgowej, poza siedzibą przedszkola. W związku z tym, pismem z dnia 15 lutego 2018 r. Burmistrz Ż. skierował do M. M. prośbę o dostarczenie do Urzędu Miejskiego w Ż. dokumentacji finansowej potwierdzającej sposób wydatkowania otrzymywanych dotacji za okres od 1 września 2013 r. do 31 grudnia 2017 r., dokumentacji organizacyjnej placówki (statut) oraz dokumentacji potwierdzającej przebieg nauczania za okres od 1 września 2013 r. do 15 lutego 2018 r., wyznaczając jej termin do dnia 23 lutego 2018 r. M. M. odebrała przedmiotowe pismo w dniu 19 lutego 2018 r.

Dowód: - pismo z dnia 30 stycznia 2018 r. wraz z dowodem doręczenia – k. 192-193, - pismo z dnia 15 lutego 2018 r. wraz z dowodem doręczenia – k. 194-195, - zeznania świadka C. M. – k. 531-532, - zeznania świadka J. L. – k. 532-532v, - zeznania świadka M. M. – k. 532-533v.

Zobowiązanie Burmistrza Ż. nie zostało wykonane, co skutkowało sporządzeniem w dniu 6 marca 2018 r. przez zespół kontrolny raportu częściowego z kontroli, w którym szczegółowo opisano nieprawidłowości w udostępnionej dokumentacji oraz wyszczególniono tę, która nie została zespołowi okazana.

Dowód: - raport częściowy z dnia 6 marca 2918 r. z realizacji zadania audytowego pod nazwą „Zapewnienie, że udzielane dotacje z budżetu Gminy Ż. dla podmiotów prowadzących na terenie Gminy Ż. szkoły i przedszkola inne niż jednostki samorządu terytorialnego i ministrowie, a realizujących zadania z zakresu oświaty i wychowania realizowane są prawidłowo” – k. 196-199, - zeznania świadka C. M. – k. 531-532, - zeznania świadka J. L. – k. 532-532v.

Po zapoznaniu się z raportem częściowym Burmistrz Ż. złożył ustne zawiadomienie w Komendzie Miejskiej Policji w T. o możliwości popełnienia przestępstwa poprzez poświadczenie nieprawdy w dokumentacji przedszkola prowadzonego przez M. M. celem osiągnięcia korzyści majątkowej w postaci pobierania dotacji w zawyżonej wartości w okresie od września 2013 r. do bliżej nieustalonego dnia i miesiąca 2018 r. Śledztwo w tej sprawie zostało wszczęte w dniu 16 kwietnia 2018 r.

Dowód: - zawiadomienie o wszczęciu śledztwa z dnia 17 kwietnia 2018 r. – k. 203, - akta sprawy karnej związkowej o sygn. II K 431/18, - zeznania świadka J. L. – k. 532-532v, - zeznania świadka M. M. – k. 532-533v.

Wyrokiem z dnia 2 grudnia 2019 r. w sprawie karnej przeciwko M. M., oskarżonej o przestępstwo z art. 271 § 3 k.k., art. 286 § 1 k.k. i art. 297 § 1 k.k. w zw. z art. 11 § 2 k.k. przy zastosowaniu art. 91 § 1 k.k. Sąd Rejonowy w Dąbrowie Tarnowskiej, na podstawie art. 414 § 1 k.p.k. w zw. z art. 66 § 1 i § 2 k.k. w ramach czynów zarzucanych oskarżonej uznał ją za winną tego, że prowadząc niepubliczne przedszkole (...) – Niepubliczne Przedszkole w Ż. w celu osiągnięcia korzyści majątkowej w postaci dotacji wypłacanej zgodnie z ustawą z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty przedłożyła nierzetelne dokumenty w postaci „Informacji o rzeczywistej liczbie uczniów” poprzez zawyżenie w nich liczby uczniów, na których przysługuje dotacja, które to dokumenty jako stanowiące podstawę do uzyskania dotacji miały istotne znaczenie dla jej otrzymania, czym wprowadziła w błąd pracownika Urzędu Miejskiego w Ż. co do ilości uczniów uprawniających do pozyskania dotacji na podstawie wyżej wymienionej ustawy, czym doprowadziła Gminę Ż. do niekorzystnego rozporządzenia mieniem i postępowanie karne warunkowo umorzył na okres próby wynoszący jeden rok. Ponadto na mocy art. 67 § 1 k.k. zobowiązał oskarżoną do naprawienia w części szkody wyrządzonej przestępstwem przez zapłatę na rzecz Gminy Ż. kwoty 6.247,50 zł oraz na rzecz Gminy D. kwoty 1.041,66 zł.

Dowód: - wyrok Sądu Rejonowego w Dąbrowie Tarnowskiej z dnia 2 grudnia 2019 r. – k. 649-655, - akta sprawy karnej związkowej o sygn. II K 431/18.

Zgodnie z ustawą z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty (Dz.U.1991 nr 95 poz. 425) w stanie prawnym do dnia 31 sierpnia 2013 r. niepubliczne przedszkola otrzymują na każdego ucznia dotację z budżetu gminy w wysokości nie niższej niż 75% podstawowej kwoty dotacji dla przedszkoli, z tym, że na ucznia niepełnosprawnego w wysokości nie niższej niż kwota przewidziana na takiego ucznia niepełnosprawnego przedszkola w części oświatowej subwencji ogólnej. Natomiast zgodnie z treścią nowelizacji ustawy o systemie oświaty, ustawą z dnia 13 czerwca 2013 r. o zmianie ustawy o systemie oświaty oraz niektórych innych ustaw wprowadzono zmianę dotychczasowego sposobu obliczenia dotacji przysługującej przedszkolom niepublicznym. Treść art. 90 ust. 2b po nowelizacji, tj. po 1 września 2013 r. głosi, że dotacje dla niepublicznych przedszkoli niespełniających warunków, o których mowa w ust. 1b przysługują na 1 ucznia w wysokości nie niższej niż 75% ustalonych w budżecie danej gminy wydatków bieżących ponoszonych w przedszkolach publicznych w przeliczeniu na jednego ucznia, pomniejszonych o opłaty za korzystanie z wychowania przedszkolnego oraz za wyżywienie, stanowiące dochody budżetu gminy, z tym że na ucznia niepełnosprawnego w wysokości nie niższej niż kwota przewidziana na niepełnosprawnego ucznia przedszkola w części oświatowej subwencji ogólnej otrzymywanej przez gminę.

Zatem po nowelizacji, tj. po dniu 1 września 2013 r., aby obliczyć kwotę dotacji należy od wydatków bieżących odjąć opłaty za wychowanie przedszkolne oraz za wyżywienie, stanowiące dochody budżetu gminy, podzielić przez ilość dzieci w przedszkolach publicznych i otrzymany wynik pomnożyć przez stopę procentową ustaloną w Uchwale Rady Miejskiej, lecz nie niższą niż 75%.

Dowód: - art. 90 ust. 2b ustawy z dnia 7 września 1991 r. – o systemie oświaty, - opinia biegłej sądowej z zakresu księgowości, podatków, kadr i płac mgr M. B. z dnia 12 czerwca 2020 r. – k. 593.

Na podstawie opinii biegłej z zakresu księgowości, podatków, kadr i płac ustalono, że procent kosztów, który powinien zostać uwzględniony dla przedszkola to 25% następujących kosztów: dokształcania nauczycieli (rozdział 80146), pozostałej działalności (rozdział 80195), zespołów obsługi ekonomiczno – administracyjnej (rozdział 80114) oraz stołówek szkolnych i przedszkolnych (80148). Zatem wartość wydatków ze sprawozdania RB-28S kształtuje się w następujący sposób:

W okresie od września 2013 r. do grudnia 2013 r. do Przedszkola Niepublicznego (...) uczęszczało 13 dzieci, które powinny zostać objęte dotacją. We wrześniu wysokość dotacji na ucznia w przedszkolu niepublicznym kształtowała się następująco: kwota planowanych wydatków w roku 2013, kolumna 4 (plan po zmianach) z zestawienia RB-28S rozdział 80104 wynosiła w sumie 4.726.114,00 zł Kwota planowanych wydatków (plan po zmianach) w roku 2013, kolumna 4 z zestawienia RB-28S rozdział 80114, 80146, 80195 i 80148 wynosiły w sumie 329.178,25 zł. Kwota dotacji w rozdziale 80104, tj. § 2310 – 29.026,00 zł, § 2540 – 650.784,00 zł, § 2590 – 865.472,00 zł wynosiła 1.545.282,00 zł. Kwota wydatków inwestycyjnych § 6050 wynosiła 262.070,00 zł. Planowane dochody – zestawienie RB-27S za 2013 r. (plan po zmianach) rozdział 80104 wynosił 0 zł. Podstawą naliczenia dotacji była kwota 3.247.940,25 zł (4.726.114,00 zł + 329.178,25 zł – 1.545,282,00 zł – 262.070,00 zł). Liczba dzieci do obliczenia podstawy naliczenia dotacji podane do SIO na dzień 30 września 2013 wynosiła 374. Koszt rocznego utrzymania dziecka wynosił 8.684,33 zł (3.247.940,25 zł/374), zaś koszt miesięcznego utrzymania dziecka wynosił 723,69 zł (8.684,33 zł/12). W związku z tym kwota dotacji na 1 dziecko w przedszkolu niepublicznym wyniosła 542,77 zł (723,69 zł x 75%). Należna dotacja za miesiąc wrzesień, październik, listopad i grudzień 2013 r. wynosiła zatem 7.056,01 zł, co oznacza, że za rok 2013 wynosiła ona 28.224,04 zł.

Dowód: - opinia biegłej sądowej z zakresu księgowości, podatków, kadr i płac mgr M. B. z dnia 10 grudnia 2021 r. – k. 997-1002, - roczne sprawozdanie z wykonania planu wydatków budżetowych jednostki samorządu terytorialnego za okres od początku roku do dnia 31 grudnia roku 2013 - RB-28S – k. 204-206, 656-662, 685-707 i 832-861, - dokumenty, na podstawie których ustalono wysokość dotacji przypadającą na jedno dziecko w roku 2013 – k. 274-321, - zeznania świadka S. D. – k. 529v-530v.

Strona pozwana – Gmina Ż. wypłaciła na rzecz Przedszkola Niepublicznego (...) za miesiąc wrzesień 2013 r. dotację w wysokości 6.638,71 zł, za miesiąc październik 2013 r. dotację w wysokości 6.638,71 zł, za miesiąc listopad 2013 r. dotację w wysokości 6.128,04 zł, a za miesiąc grudzień 2013 r. dotację w wysokości 7.149,38 zł. Różnica pomiędzy dotacją należną a dotacją wypłaconą wynosiła więc: za miesiąc wrzesień – 417,30 zł, za miesiąc październik – 417,30 zł, za miesiąc listopad – 927,97 zł. W miesiącu grudniu nastąpiła nadpłata wynosząca 93,37 zł. Suma niedopłaty za rok 2013 wynosiła 1.669,20 zł.

Dowód: - historia rachunku prowadzonego na rzecz (...)– k. 41-42v.

W roku 2014 do Przedszkola Niepublicznego (...) uczęszczało od 11 do 15 dzieci, które powinny zostać objęte dotacją (styczeń i luty – po 13 dzieci; marzec, kwiecień, październik, listopad i grudzień – po 14 dzieci; maj, czerwiec, lipiec i sierpień – po 15 dzieci; we wrześniu 11 dzieci). Za rok 2014 wysokość dotacji na ucznia w przedszkolu niepublicznym kształtowała się następująco: kwota planowanych wydatków w roku 2014 kolumna 4 (plan po zmianach) z zestawienia RB-28S rozdział 80104 wynosiła w sumie 5.070.065,00 zł. Kwota dotacji w rozdziale 80104, tj. § 2310 wynosiła 30.000,00 zł, w rozdziale § 2540 – 700.930,00 zł, w rozdziale § 2590 – 905.028,00 zł, w sumie wyniosła 1.635.958,00 zł. Kwota planowanych wydatków (plan po zmianach) w roku 2014, kolumna 4 z zestawienia RB-28S rozdział 80114, 80146, 80195 i 80148 wynosiły w sumie 360.874,25 zł. Razem wydatki ustalono na kwotę 3.147.507,00 zł (5.070.065,00 zł – 1.635.958,00 zł – 286.600,00 zł (rozdział § 6050 – inwestycje)). Planowane dochody na podstawie zestawienia RB-27S za rok 2014 (plan po zmianach) rozdział 80104 przedstawiały się w sposób następujący: § 0690 dochody na żywienie w wysokości 90.030,00 zł, § 0830 dochody z tytułu czesnego w wysokości 193.100,00 zł. Podstawą naliczenia dotacji była kwota 3.225.251,25 zł (3.147.507,00 zł + 360.874,25 zł – 90.030,00 zł – 193.100,00 zł). Liczba dzieci do obliczenia podstawy naliczenia dotacji za okres od stycznia do sierpnia 2014 r. wynosiła 374. Koszt rocznego utrzymania dziecka wynosił 8.623,67 zł (3.225.251,25 zł/374), zaś koszt miesięcznego utrzymania dziecka wynosił 718,64 zł (8.623,67 zł/12). W związku z tym kwota dotacji na 1 dziecko w przedszkolu niepublicznym wyniosła 538,98 zł (718.64 zł x 75%). Należna dotacja za okres od stycznia do sierpnia 2014 r. wyniosła 61.443,62 zł. Ilość dzieci w przedszkolach publicznych od września do grudnia 2014 r. to 347. Zatem roczny koszt utrzymania 1 dziecka opiewał na kwotę 9.294,67 zł (3.225.251,25/347), co stanowiło kwotę 774,56 zł miesięcznie (9.294,67/12). W związku z powyższym kwota dotacji na jedno dziecko w przedszkolu niepublicznym wyniosła 580,92 zł (774,56 zł x 75%). Należna dotacja za okres od września do grudnia 2014 r. to kwota 30.788,76 zł. Dotacja dla przedszkola niepublicznego w roku 2014 wynosiła 92.232,38 zł.

Dowód: - opinia biegłej sądowej z zakresu księgowości, podatków, kadr i płac mgr M. B. z dnia 10 grudnia 2021 r. – k. 997-1002, - roczne sprawozdanie z wykonania planu wydatków budżetowych jednostki samorządu terytorialnego za okres od początku roku do dnia 31 grudnia roku 2014 - RB-28S – k. 207-208, 663-669, 708-731, 825-831 i 862-885, - sprawozdanie z wykonywania planu dochodów budżetowych jednostki samorządu terytorialnego, okres sprawozdawczy: od początku roku do dnia 31 grudnia 2014 r. – RB-27S – k. 211-212, - dokumenty, na podstawie których ustalono wysokość dotacji przypadającą na jedno dziecko w roku 2014 – k. 322-357, - zeznania świadka S. D. – k. 529v-530v.

Strona pozwana – Gmina Ż. wypłaciła na rzecz Przedszkola Niepublicznego (...) za 2014 r. dotację w wysokości 93.228,57 zł. Różnica pomiędzy dotacją należną a dotacją wypłaconą wynosiła więc minus 996,19 zł (istniała po stronie Gminy nadpłata).

Dowód: - potwierdzenia przelewów w roku 2014 za okres od stycznia do grudnia – k. 67-78.

W roku 2015 do Przedszkola Niepublicznego (...) uczęszczało od 13 do 20 dzieci, które powinny zostać objęte dotacją (styczeń – 13 dzieci; luty, marzec, październik i listopad – 16 dzieci; wrzesień i grudzień – 17 dzieci; kwiecień – 18 dzieci; maj, czerwiec, lipiec i sierpień – 20 dzieci). Za rok 2015 wysokość dotacji na ucznia w przedszkolu niepublicznym kształtowała się następująco: kwota planowanych wydatków w roku 2015 kolumna 4 (plan po zmianach) z zestawienia RB-28S rozdział 80104 wynosiła w sumie 4.670.796,00 zł. Kwota dotacji w rozdziale 80104, tj. § 2310 wynosiła 37.971,00 zł, w rozdziale § 2540 – 646.968,00 zł, w rozdziale § 2590 – 843.818,00 zł, w sumie wyniosła 1.528.757,00 zł. Kwota planowanych wydatków (plan po zmianach) w roku 2015, kolumna 4 z zestawienia RB-28S rozdział 80114, 80146, 80195 i 80148 wynosiły w sumie 331.521,75 zł. Razem wydatki ustalono na kwotę 3.142.039,00 zł (4.670.796,00 zł – 1.528.757,00zł). Planowane dochody na podstawie zestawienia RB-27S za rok 2015 (plan po zmianach) rozdział 80104 przedstawiały się w sposób następujący: § 0690 dochody na żywienie w wysokości 82.700,00 zł, § 0830 dochody z tytułu czesnego w wysokości 221.700,00 zł. Podstawą naliczenia dotacji była kwota 3.169.160,75 zł (3.142.039,00 zł + 331.521,75 zł – 82.700,00 zł – 221.700,00 zł). Liczba dzieci do obliczenia podstawy naliczenia dotacji za okres od stycznia do sierpnia 2015 r. wynosiła 347. Koszt rocznego utrzymania dziecka wynosił 9.133,03 zł (3.169.160,75/347), zaś koszt miesięcznego utrzymania dziecka wynosił 761,09 zł (9.133,03/12). W związku z tym kwota dotacji na 1 dziecko w przedszkolu niepublicznym wyniosła 570,82 zł (761,09 zł x 75%). Należna dotacja za okres od stycznia do sierpnia 2015 r. wyniosła 81.627,26 zł. Ilość dzieci w przedszkolach publicznych od września do grudnia 2015 r. to 309. Zatem roczny koszt utrzymania 1 dziecka opiewał na kwotę 10.256,18 zł (3.169.160,75/309), co stanowiło kwotę 854,68 zł miesięcznie (10.256,18/12). W związku z powyższym kwota dotacji na jedno dziecko w przedszkolu niepublicznym wyniosła 641,01 zł (854,68 zł x 75%). Należna dotacja za okres od września do grudnia 2015 r. to kwota 42.306,66 zł. Dotacja dla przedszkola niepublicznego w roku 2015 wynosiła 123.933,92 zł.

Dowód: - opinia biegłej sądowej z zakresu księgowości, podatków, kadr i płac mgr M. B. z dnia 10 grudnia 2021 r. – k. 997-1002, - sprawozdanie z wykonywania planu dochodów budżetowych jednostki samorządu terytorialnego, okres sprawozdawczy: od początku roku do dni 31 grudnia roku 2015 - RB-27S – k. 209-210, - sprawozdanie z wykonywania planu wydatków budżetowych jednostki samorządu terytorialnego, okres sprawozdawczy: od początku roku do dnia 31 grudnia roku 2015 – RB-28S – k. 213-215, 670-676, 732-756 i 886-917, - dokumenty, na podstawie których ustalono wysokość dotacji przypadającą na jedno dziecko w roku 2015 – k. 358-410, - zeznania świadka S. D. – k. 529v-530v.

Strona pozwana – Gmina Ż. wypłaciła na rzecz Przedszkola Niepublicznego (...) za 2015 r. dotację w wysokości 109.062,47 zł. Różnica pomiędzy dotacją należną a dotacją wypłaconą wynosiła więc 14.871,45 zł. Zatem dotacja przekazana na rzecz przedszkola niepublicznego w 2015 r. była zaniżona o tę kwotę.

Dowód: - potwierdzenia przelewów w roku 2015 za okres od stycznia do grudnia – k. 103-115.

W 2016 r. do Przedszkola Niepublicznego (...) uczęszczało od 16 do 22 dzieci, które powinny zostać objęte dotacją (wrzesień – 16 dzieci; październik – 17 dzieci; listopad i grudzień – 18 dzieci; styczeń – 19 dzieci, luty, marzec, kwiecień i maj – 20 dzieci; czerwiec, lipiec i sierpień – 22 dzieci). Wysokość dotacji na ucznia w przedszkolu niepublicznym kształtowała się następująco: kwota planowanych wydatków w roku 2016, kolumna 4 (plan po zmianach) z zestawienia RB-28S rozdział 80104 wynosiła w sumie 4.642.749,00 zł. Kwota dotacji w rozdziale 80104, tj. § 2310 wynosiła 62.000,00 zł, w rozdziale § 2540 – 722.782,00 zł, w rozdziale § 2590 – 806.206,00 zł, w sumie wyniosła 1.690.988,00 zł. Kwota planowanych wydatków dotyczących przedszkoli specjalnych w roku 2016 (plan po zmianach) w roku 2016, kolumna 4 z zestawienia RB-28S rozdział 80105 wynosił 12.000,00 zł. Wysokość zsumowanych wydatków opiewała na kwotę 2.963.761,00 zł (4.642.749,00 – 1.690.988,00 + 12.000,00 zł). Kwota planowanych wydatków (plan po zmianach) w roku 2016 kolumna 4 z zestawienia RB-S rozdział 80114, rozdział 80146, rozdział 80195 i rozdział 80148 wyniosły w sumie 319.721,00 zł. Planowane dochody na podstawie zestawienia RB-27S za rok 2016 (plan po zmianach) rozdział 80104 przedstawiały się w sposób następujący: § 0690 dochody na żywienie w wysokości 74.000,00 zł, § 0670 dochody z tytułu czesnego w wysokości 205.120,00 zł. Podstawą naliczenia dotacji była kwota 3.004.362,00 zł (2.963.761,00 zł + 319.721,00 zł – 74.000,00 zł – 205.120,00 zł). Liczba dzieci do obliczenia podstawy naliczenia dotacji za okres od stycznia do sierpnia 2016 r. wynosiła 309. Koszt rocznego utrzymania dziecka wynosił 9.722,85 zł (3.004.362,00/3069), zaś koszt miesięcznego utrzymania dziecka wynosił 810,24 zł (9.722,85/12). W związku z tym kwota dotacji na 1 dziecko w przedszkolu niepublicznym wyniosła 607,68 zł (810,24 zł x 75%). Należna dotacja za rok 2016 wyniosła 142.197,12 zł

Dowód: - opinia biegłej sądowej z zakresu księgowości, podatków, kadr i płac mgr M. B. z dnia 10 grudnia 2021 r. – k. 997-1002, - sprawozdanie z wykonywania planu dochodów budżetowych jednostki samorządu terytorialnego, okres sprawozdawczy: od początku roku do dnia 31 grudnia roku 2016 – RB-27S – k. 216-219, - sprawozdanie z wykonywania planu wydatków budżetowych jednostki samorządu terytorialnego, okres sprawozdawczy: od początku roku do dnia 31 grudnia roku 2016 – RB-28S – k. 220-222, 677-684, 757-782 i 791-824, - dokumenty, na podstawie których ustalono wysokość dotacji przypadającą na jedno dziecko w roku 2016 – k. 411-491, - zeznania świadka S. D. – k. 529v-530v.

Strona pozwana – Gmina Ż. wypłaciła na rzecz Przedszkola Niepublicznego (...) za miesiąc styczeń 2016 r. dotację w wysokości 8.446,11 zł, za miesiąc luty 2016 r. dotację w wysokości 10.433,43 zł, za miesiąc marzec 2016 r. dotację w wysokości 10.433,43 zł, za miesiąc kwiecień 2016 r. dotację w wysokości 9.936,60 zł, za miesiąc maj 2016 r. dotację w wysokości 9.936,60 zł, za miesiąc czerwiec 2016 r. dotację w wysokości 9.936,60 zł, za miesiąc lipiec 2016 r. dotację w wysokości 11.923,92 zł, za miesiąc sierpień 2016 r. dotację w wysokości 10.930,26 zł, za miesiąc wrzesień 2016 r. dotację w wysokości 10.930,26 zł, za miesiąc październik 2016 r. dotację w wysokości 8.815,62 zł, za miesiąc listopad 2016 r. dotację w wysokości 8.689,89 zł, a za miesiąc grudzień 2016 r. dotację w wysokości 13.178,48 zł. Różnica pomiędzy dotacją należną a dotacją wypłaconą wynosiła więc: za miesiąc styczeń – 3.099,81 zł, za miesiąc luty – 1.720,17 zł, za miesiąc marzec – 1.720,17 zł, za miesiąc kwiecień – 2.217,00 zł, za miesiąc maj – 2.217,00 zł, za miesiąc czerwiec – 3.432,36 zł, za miesiąc lipiec – 1.445,041 zł, za miesiąc sierpień – 2.438,70 zł, za miesiąc wrzesień nastąpiła nadpłata w wysokości 1.207,38 zł, za miesiąc październik – 1.514,94 zł, za miesiąc listopad – 2.248,35 zł, zaś za miesiąc grudzień nastąpiła nadpłata w wysokości 2.240,48 zł. Suma niedopłaty za rok 2016 wynosiła 18.605,68 zł.

Dowód: - historia rachunku prowadzonego na rzecz (...) – k. 138-150.

Umową powierniczego przelewu wierzytelności z dnia 28 listopada 2017 r. M. M. dokonała przelewu swojej wierzytelności, przysługującej jej względem strony pozwanej o odszkodowanie za zaniżenie dotacji na rzecz strony powodowej – (...) S.A. z siedzibą we W., o czym strona pozwana została zawiadomiona.

Dowód: - umowa powierniczego przelewu wierzytelności z dnia 28 listopada 2017 r. – k. 151-152, - zawiadomienie o dokonaniu cesji z dnia 28 listopada 2017 r. – k. 153-154, - informacja z KRS strony powodowej – k. 155-162, - zeznania świadka M. M. – k. 532-533v.

Wezwaniem z dnia 12 stycznia 2018 r. strona powodowa wezwała stronę pozwaną – Gminę Ż. do zapłaty kwoty 59.687,14 zł wraz z ustawowymi odsetkami, na którą składały się niedopłaty w związku z przyznaniem i wypłatą przez stronę pozwaną dotacji podmiotowych w zaniżonej wysokości w latach wrzesień 2013 – 2014.

Dowód: - wezwanie do zapłaty z dnia 12 stycznia 2018 r. wraz z dowodem nadania przesyłki dla Gminy Ż. – k. 165-167.

Rekonstrukcji stanu faktycznego Sąd dokonał w oparciu o dowody z dokumentów urzędowych i prywatnych zaoferowanych przez strony niniejszego postępowania a zalegających w aktach sprawy, licznych opinii biegłej z zakresu księgowości, podatków, kard i płac mgr M. B., zeznań świadków: S. D., J. L., C. M., A. O. i M. M. oraz akt sprawy karnej związkowych, w których znajduje się dokumentacja z postępowania karnego przeciwko M. M., sygn. akt II K 431/18.

Dokumenty dające podstawę dla poczynienia ustaleń faktycznych w niniejszej sprawie Sąd uznał za autentyczne i wiarygodne. Ich treść i forma nie budziły zastrzeżeń i wątpliwości stron postępowania, a tym samym zachowują w pełni właściwą dla siebie moc dowodową nadaną przepisami art. 244 k.p.c. i art. 245 k.p.c. Nie ujawniły się też takie okoliczności, które należałoby brać pod uwagę z urzędu, a które podważałyby wiarygodność tych dowodów i godziły w ich moc dowodową od strony materialnej czy formalnej.

Zgodnie z postanowieniami płynącymi z art. 11 k.p.c. Sąd orzekający w niniejszej sprawie był związany z ustaleniami dokonanymi w związku z postępowaniem karnym prowadzonym przeciwko M. M. i wydanym w sprawie prawomocnym wyrokiem skazującym przez Sąd Rejonowy w Dąbrowie Tarnowskiej z dnia 2 grudnia 2019 r. (sygn. akt II K 431/18).

Sąd uznał także za w pełni wiarygodne zeznania powołanych w sprawie świadków, tj. S. D., J. L., C. M. i A. O.. W szczególności świadkowie ci pracowali i nadal pracują w Urzędzie Miejskim w Ż. i do ich obowiązków należy m.in. zajmowanie się dotacjami podmiotowymi przekazywanymi na rzecz przedszkoli niepublicznych. Posiadali oni zatem rzetelną wiedzę z zakresu całej procedury, sposobu i zasad obliczania dotacji oraz jej przyznawania na poszczególne dzieci, ponadto mieli bezpośrednią styczność z działalnością edukacyjną M. M., mogli zatem wypowiedzieć się na ten temat w sposób obiektywny. Poza tym świadek C. M. i świadek J. L. byli członkami zespołu kontrolnego oraz brali i bezpośredni udział w kontroli przeprowadzonej w siedzibie przedszkola niepublicznego prowadzonego przez M. M.. Ich relacje w pełni korespondowały z ustaleniami Sądu poczynionymi na podstawie zalegających w aktach sprawy dokumentów oraz znalazły swoje odzwierciedlenie w ustaleniach faktycznych z postępowania karnego. Poza tym depozycje należy uznać za wiarygodne i przydatne również z uwagi na fakt, że są oni pracownikami instytucji publicznej, a zatem nie mają subiektywnych powodów, by celowo zeznawać nieprawdę, gdyż niniejsze postępowanie w żadnym stopniu ich nie dotyczy.

Odnosząc się do oceny wiarygodności zeznań świadka M. M., Sąd Okręgowy dał wiarę jej twierdzeniom w części, w której wskazywała, że jest dyrektorem przedszkola niepublicznego (...), że zbyła swoją wierzytelność przysługującą jej od strony pozwanej – Gminie Ż. na rzecz strony powodowej – (...) S.A. z siedzibą we W., że przeprowadzono w prowadzonym przez nią przedszkolu audyt w 2015 r. i w 2018 r. jak również, że zwróciła ona nadwyżkę dotacji, którą otrzymała, albowiem były one logiczne spójne, znalazły też potwierdzenie w pozostałym materiale dowodowym, w tym w zeznaniach pozostałych świadków i ustaleniach poczynionych w związku ze sprawą karną. Natomiast Sąd Okręgowy odmówił nadania waloru wiarygodności depozycjom składanym przez świadka M. M. w zakresie w jakim podawała, że działania Urzędu Miejskiego przeprowadzone w związku z pobieraniem dotacji podmiotowych w nienależnej wysokości były formą ukarania świadka bądź przejawem braku sympatii do niej, gdyż były one sprzeczne z pozostałym, zgromadzonym w sprawie materiałem dowodowym. W szczególności należy zwrócić uwagę, że instytucja publiczna jest miejscem do załatwiania spraw urzędowych nie zaś do wykorzystywania zajmowanego stanowiska i uzależniania załatwienia określonego interesu od sympatii w stosunku do danego petenta. Poza tym Sąd nie zauważa żadnych podstaw, które mogłyby prowadzić do wykazania, że subiektywne odczucia pracowników Urzędu Miejskiego mogłyby uzależniać sposób i charakter postępowania w stosunku do M. M. i mogłyby stanowić pewien rodzaj „odegrania się”, jak twierdzi świadek. Wskazać należy, że w 2015 r. przeprowadzenie audytu miało miejsce w wielu placówkach edukacyjnych, działających ma terenie gminy Ż., zaś kolejny audyt w 2018 r. był konsekwencją nieprawidłowości ustalonych w 2015 r. i miał na celu sprawdzenie, czy wcześniej stwierdzone błędy zostały usunięte. Był więc przeprowadzony w placówkach, w których takie nieścisłości wykryto. Ponadto świadek wskazywała również, że wszelkie podawane przez nią dane w związku z przyznaniem dotacji były zgodne ze stanem rzeczywistym, co jednak nie znalazło pokrycia w materialne dowodowym zgromadzonym w niniejszej sprawie, jak również odbiegało od ustaleń poczynionych w postępowaniu karnym toczącym się przeciwko M. M., a zakończonym wyrokiem skazującym. W ramach postępowania ustalono, że zgłaszała ona do Urzędu Miejskiego w związku dotacją podmiotową dzieci, które nie ukończyły 2,5 roku życia, a więc, co do których dotacja nie przysługiwała. W ocenie Sądu bez znaczenia pozostają twierdzenia świadka, gdzie wskazywała, że zgodnie ze statutem placówki, którą prowadzi, może ona przyjmować do przedszkola dzieci w wieku 2 lat. Podkreślić należy, że żaden z pracowników Urzędu Miejskiego nie negował takiej możliwości, a problem dotyczył wyłącznie tego, że również takie dzieci świadek podawała jako uprawnione do otrzymania dotacji podmiotowej. Sąd związany treścią art. 11 k.p.c. był obowiązany kierować się ustaleniami poczynionymi w postępowaniu karnym, które były zgoła odmienne od tych, prezentowanych przez świadka.

W ocenie Sądu w całości należało podzielić opinie sądową sporządzoną przez biegłego sądowego z zakresu księgowości, podatków, kard i płac mgr M. B. zarówno opinię podstawową z dnia 12 czerwca 2020 r. jak i kolejne opinie uzupełniające z dnia 5 marca 2021 r., z dnia 6 lipca 2021 r. oraz z dnia 10 grudnia 2021 r. Wnioski w nich zawarte zostały w sposób przekonujący uzasadnione, a poza tym w rzeczowy sposób odnosiły się do twierdzeń niezbędnych dla ustalenia okoliczności wskazanych w postanowieniu dowodowym. Opinie są rzetelne i przekonujące. Biegła wydała je po zapoznaniu się z aktami sprawy i zalegającą w nich dokumentacją zaoferowaną zarówno przez stronę powodową jak również przez stronę pozwaną, pozwalającą na rzetelne i prawidłowe ustalenie poziomu zaniżenia wypłaconej przez Gminę Ż. dotacji, a zatem posiadała ona kompleksowe informacje niezbędne do sformułowania wniosków. Udzieliła pełnych odpowiedzi na postawione pytania, formułując przy tym swoje argumenty i wnioski w sposób logiczny i zrozumiały oraz wyczerpująco je uzasadniając. W tym miejscu zaznaczyć trzeba, że dla potrzeb obliczenia ostatecznie zasądzonej kwoty Sąd orzekający w niniejszej sprawie przyjął obliczenia biegłej przedstawione przez nią w ostatniej opinii uzupełniającej z dnia 10 grudnia 2021 r. Biegła określiła w niej sumę niedopłaconych dotacji za okres miesiąca września 2013 r., całego 2014 r. całego 2015 r. i stycznia 2016 r., na łączną kwotę 16.839,64 zł. W tym zestawieniu wzięła już pod uwagę dopłaty dokonane tytułem wyrównań za miesiąc styczeń 2016 r. w okresie późniejszym. Na podstawie tejże opinii Sąd mógł dokonać prawidłowych ustaleń odnośnie pozostałych miesięcy, na które pismem z dnia 17 sierpnia 2021 r. strona powodowa rozszerzyła wniesione powództwo poprzez dochodzenie przysługującej jej należności za cały rok 2016 oraz za okres od września do grudnia włącznie roku 2013, gdyż była ona najbardziej aktualna i zawierała szczegółowe wyliczenia wedle wariantu III, zaakceptowanego przez stronę powodową.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Powództwo strony powodowej – (...) S.A. z siedzibą we W. zasługiwało na częściowe uwzględnienie.

Było okolicznością niesporną, że M. M. była w latach 2013-2016 osobą prowadzącą w Niepubliczne Przedszkole (...) w miejscowości Ż.. Burmistrz Ż. w dniu 2 września 2013 r. dokonał wpisu przedszkola do ewidencji szkół i placówek niepublicznych pod numerem (...). Przedmiotowy wpis został dokonany w oparciu o przepisy ustawy z dnia 7 września 1991 r. – o systemie oświaty.

Co do zasady zatem Niepubliczne Przedszkole (...) w Ż. było uprawnione do otrzymywania dotacji z budżetu gminy. Stosownie bowiem do treści art. 90 ust. 1 ustawy o systemie oświaty – „niepubliczne przedszkola, w tym specjalne, szkoły podstawowe i gimnazja, w tym z oddziałami integracyjnymi, z wyjątkiem szkół podstawowych specjalnych i gimnazjów specjalnych oraz szkół podstawowych artystycznych, otrzymują dotacje z budżetu gminy ”.

W postępowaniu cywilnym może być dochodzone roszczenie o wypłacenie środków należnych na podstawie przepisów ustawy o systemie oświaty, o ile powód zarzuca, że zobowiązany do tego podmiot zaniechał wypłacenia dotacji, czy też niewłaściwie ustalił jej wysokość i wypłacił ją w zaniżonej wysokości. Roszczenie o zapłatę kwoty odpowiadającej różnicy między kwotą dotacji należnej a kwotą dotacji wypłaconej ma ze swej istoty charakter odszkodowawczy, a podstawę jego dochodzenia stanowi nie art. 417 k.c., lecz art. 471 k.c. w zw. z art. 90 ust. 1 i 2b ustawy o systemie oświaty. Tym niemniej ze względu na publicznoprawny charakter niewykonanego obowiązku i roli, w której występuje dłużnik, nieistotna wydaje się - przynajmniej w aspekcie praktycznym - możliwość uchylenia się przez właściwą jednostkę samorządu terytorialnego od odpowiedzialności ze wskazaniem, że niewykonanie obowiązku wypłaty dotacji (w całości albo w części) jest następstwem okoliczności, za które nie odpowiada (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 29 stycznia 2021 r., V CSKP 2/21, LEX nr 3119792; wyrok Sądu Apelacyjnego w Szczecinie z dnia 31 grudnia 2021 r., I ACa 316/21, LEX nr 3343037).

Pomiędzy stronami niniejszego procesu zaistniał spór z tytułu wadliwego obliczenia, zdaniem strony powodowej, i w konsekwencji nieuzasadnionego obniżenia dotacji należnej prowadzącej przedszkole niepubliczne (...), która na mocy umowy powierniczego przelewu wierzytelności z dnia 28 listopada 2017 r. dokonała przelewu przysługującej jej względem strony pozwanej wierzytelności na rzecz występującej w niniejszej sprawie jako strona powodowa spółki (...) S.A. z siedzibą we W., na podstawie art. 90 ust. 2b ustawy z dnia 7 września 1991 r. – o systemie oświaty, jako osobie prowadzącej niepubliczne przedszkole (...) w Ż.. Legitymacja czynna strony powodowej wynikająca z tego przelewu też jak się zdaje nie budzi wątpliwości.

Spór dotyczył sposobu ustalenia i wypłaty stosownej dotacji w latach 2013-2016.

W chwili obecnej nie pozostaje sporne, że tego rodzaju roszczenia należą do drogi sądowej. W orzecznictwie Sądu Najwyższego oraz sądów administracyjnych ugruntowany jest pogląd, iż czynność obliczenia należnej dotacji i wypłacenie jej osobie uprawnionej stanowi techniczną czynność księgowo - rachunkową i nie należy do żadnej formy działania administracji publicznej, nie kwalifikuje się tym samym jako czynność podlegająca kontroli sądów administracyjnych (postanowienie Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 3 kwietnia 2012 r., II GSK 5121/12 i II GSK 522/12, nie publikowane; wyrok Sądu Apelacyjnego w Lublinie z dnia 5 listopada 2021 r., I ACa 1031/19, LEX nr 3291752).

Stosownie do treści art. 90 ust. 2b ustawy z dnia 7 września 1991 r. - o systemie oświaty (Dz.U.1991 nr 95 poz. 425) w stanie prawnym do dnia 31 sierpnia 2013 r. niepubliczne przedszkola otrzymują na każdego ucznia dotację z budżetu gminy w wysokości nie niższej niż 75% podstawowej kwoty dotacji dla przedszkoli, z tym, że na ucznia niepełnosprawnego w wysokości nie niższej niż kwota przewidziana na takiego ucznia niepełnosprawnego przedszkola w części oświatowej subwencji ogólnej. Natomiast zgodnie z treścią nowelizacji ustawy o systemie oświaty, ustawą z dnia 13 czerwca 2013 r. o zmianie ustawy o systemie oświaty oraz niektórych innych ustaw wprowadzono zmianę dotychczasowego sposobu obliczenia dotacji przysługującej przedszkolom niepublicznym. Treść art. 90 ust. 2b po nowelizacji, tj. po 1 września 2013 r. głosi, że dotacje dla niepublicznych przedszkoli niespełniających warunków, o których mowa w ust. 1b przysługują na 1 ucznia w wysokości nie niższej niż 75% ustalonych w budżecie danej gminy wydatków bieżących ponoszonych w przedszkolach publicznych w przeliczeniu na jednego ucznia, pomniejszonych o opłaty za korzystanie z wychowania przedszkolnego oraz za wyżywienie, stanowiące dochody budżetu gminy, z tym że na ucznia niepełnosprawnego w wysokości nie niższej niż kwota przewidziana na niepełnosprawnego ucznia przedszkola w części oświatowej subwencji ogólnej otrzymywanej przez gminę. Zatem po nowelizacji, tj. po dniu 1 września 2013 r., aby obliczyć kwotę dotacji należy od wydatków bieżących odjąć opłaty za wychowanie przedszkolne oraz za wyżywienie, stanowiące dochody budżetu gminy, podzielić przez ilość dzieci w przedszkolach publicznych i otrzymany wynik pomnożyć przez stopę procentową ustaloną w Uchwale Rady Miejskiej, lecz nie niższą niż 75%.

Sporna pomiędzy stronami pozostawała wykładnia powyższego przepisu. Analiza przepisu art. 90 ust. 2b wskazuje, że ustawodawca określając podstawę przyznawania dotacji dla przedszkoli niepublicznych odwołał się do pojęcia wydatków gminy. Określenie, które z wydatków stanowią źródło obliczenia dotacji zostało zdefiniowane poprzez wskazanie, że mają to być wydatki bieżące, które zostały ustalone w budżecie gminy jako wydatki ponoszone w przedszkolach publicznych w przeliczeniu na jednego ucznia. Pojęcie "wydatków bieżących" powinno być interpretowane tak, jak termin ten jest rozumiany na gruncie ustawy o finansach publicznych, tj. art. 165a ust. 6 uprzednio obowiązującej ustawy z dnia 30 czerwca 2005 r. (Dz. U. Nr 249, poz. 2104 z późn. zm. oraz art. 263 ust. 2 ustawy z dnia 27 sierpnia 2009 r. (Dz. U. Nr 156, poz. 1240) (por. wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z 24 marca 2009 r. II GSK 284/04, nie publ.). Będą to zatem wydatki jednostki samorządu terytorialnego niebędące wydatkami majątkowymi z wyłączeniem wydatków ponoszonych na inwestycje i zakupy inwestycyjne, zakup i objęcie akcji oraz wniesienie wkładów do spółek prawa handlowego. Określając podstawę obliczenia dotacji ustawodawca wskazał na te wydatki, które zostały ustalone w budżecie gminy i wyodrębnione ze względu na konkretny cel. Oznacza to, że odwołał się do wydatków zaplanowanych, związanych z funkcjonowaniem przedszkoli publicznych. Podstawę obliczenia dotacji stanowi więc taka suma, która w budżecie gminy została zakwalifikowana jako kategoria wydatków na określony cel (na funkcjonowanie przedszkola publicznego), a nie jako kategoria dochodów przeznaczonych na ich pokrycie. Z tego zaś wynika, że przy ustalaniu podstawy obliczania dotacji nie można uwzględniać dochodów, które służą sfinansowaniu wydatków. Przepis art. 90 ust. 2b ustawy o systemie oświaty, jako podstawę obliczenia dotacji należnej niepublicznym placówkom przedszkolnym wskazuje kwotę ustaloną, a zatem zaplanowaną jako ogół wydatków ponoszonych w przedszkolach publicznych. Kwota stanowiąca podstawę obliczenia dotacji powinna więc odpowiadać tak ustalonej w budżecie sumie, a jej wysokość nie może być zmieniona i podlegać weryfikacjom poprzez korygowanie o wysokość dochodów uzyskiwanych na pokrycie wydatków.

Co istotne, sfera wydatków jest rozdzielona od sfery źródeł finansowania ustalonych i zaplanowanych wydatków. Zatem fakt, że część wydatków związanych z funkcjonowaniem przedszkoli publicznych znajduje swe pokrycie w przychodach pochodzących np. z opłat uiszczanych przez rodziców, w tym na koszty wyżywienia dzieci, nie może prowadzić do zmiany ogólnej przewidzianej w budżecie kwoty wydatkowanej przez gminę na utrzymanie przedszkola publicznego.

Wpłaty dokonywane przez rodziców w przedszkolach publicznych są dochodami gminy przeznaczonymi na pokrycie konkretnego wydatku, które - zgodnie z wyżej zaprezentowanym poglądem - nie mogą pomniejszać ogólnej kwoty wydatków zaplanowanych w budżecie gminy jako tych, które są ponoszone na utrzymanie jednego ucznia w przedszkolach publicznych.

Odnosząc powyższe do zawartego w treści art. 90 ust. 2b ustawy o systemie oświaty sformułowania "ustalone w budżecie danej gminy wydatki bieżące ponoszone w przedszkolach publicznych" przyjąć należy, iż chodzi tu o wydatki przewidziane w budżecie danej gminy na funkcjonowanie przedszkoli publicznych. W konsekwencji, w podstawie naliczania dotacji dla przedszkoli niepublicznych powinny być uwzględniane wszystkie wydatki bieżące ponoszone na funkcjonowanie przedszkoli publicznych (prowadzonych przez gminę), które zostały ujęte w planie finansowym. Są to zarówno wydatki pokrywane z dochodów własnych gminy, jak i opłat wnoszonych przez rodziców, a więc bez względu z jakich źródeł dochodów konkretne wydatki będą finansowane. Co więcej, nie ma znaczenia, że pochodzą z wpłat na wyodrębniony w tym celu rachunek specjalny gminy (wyrok Sądu Apelacyjnego w Gdańsku z dnia 15 grudnia 2021 r., V ACa 502/21, LEX nr 3334525; wyrok Sądu Apelacyjnego w Lublinie z dnia 5 listopada 2021 r., I ACa 1031/19, LEX nr 3291752).

W świetle przepisów ustawowych nie ulega wątpliwości, że sam fakt działania niepublicznego przedszkola przesądza o obowiązku gminy udzielenia dotacji. Jedynym warunkiem, który musi zostać spełniony przez osobę prowadzącą taką placówkę, jest podanie organowi właściwemu do udzielania dotacji informacji o planowanej liczbie dzieci nie później niż do dnia 30 września roku poprzedzającego rok udzielenia dotacji. Celem takiej regulacji prawnej jest umożliwienie jednostce samorządu terytorialnego udzielającej dotacji racjonalne zaplanowanie budżetu na następny rok, właśnie z uwzględnieniem w stosownej wysokości wydatków na dotacje. Liczba uczniów podawana na dzień 30 września roku poprzedzającego stanowi jedynie wielkość szacunkową. Jest oczywiste, że wskazana wyżej informacja dołączona do wniosku o udzielenie dotacji w roku następnym, nie stanowi podstawy do obliczenia dotacji. Zatem w razie zmiany faktycznej liczby uczniów uczęszczających do podmiotu uprawnionego do otrzymania dotacji w danym miesiącu, dotacja w następnym miesiącu powinna ulec zmianie, ponieważ przysługuje ona na rzeczywistą liczbę uczniów przedszkola niepublicznego. W ustawie o systemie oświaty brak jest przepisu, który wprost wskazywałby na datę dokonania obliczenia liczby uczniów przedszkoli publicznych dla celów ustalenia wysokości dotacji dla przedszkoli niepublicznych. W ocenie Sądu, wychodząc z założenia, że ustalenie wysokości dotacji służyć ma racjonalnemu zaplanowaniu i prowadzeniu działalności każdego przedszkola, w tym niepublicznego, w danym roku, zasadnym byłoby ustalanie liczby uczniów przedszkoli publicznych w oparciu o dane z systemu informacji oświatowej na dzień 30 września roku poprzedzającego w stosunku do roku, na który ma zostać przyznana dotacja. Takie dane służą jednostce samorządu terytorialnego do zaplanowania wydatków budżetowych na przedszkola publiczne na kolejny rok, a od tych z kolei uzależniona jest wysokość dotacji przekazywana przedszkolom niepublicznym, która minimalnie może stanowić 75% ustalonych w budżecie danej gminy wydatków bieżących ponoszonych w przedszkolach publicznych w przeliczeniu na jednego ucznia. W przeciwnym razie dochodziłoby do sytuacji, że ustalenie należnej dotacji byłoby możliwe dopiero po zakończeniu danego roku, kiedy znana byłaby rzeczywista liczba uczniów uczęszczających do przedszkoli publicznych. Zdaniem Sądu byłoby to nieracjonalne i sprzeczne z celem, któremu służy ustalenie i wypłacenie przedszkolom niepublicznym dotacji za dany rok.

Przenosząc powyższe rozważania na grunt niniejszej sprawy należy wskazać w pierwszej kolejności, że Sąd orzekający w niniejszej sprawie, mając na uwadze treść art. 90 ust. 2b ustawy o systemie oświaty w brzmieniu aktualnym, tj. po nowelizacji ustawą z dnia 13 czerwca 2013 r. o zmianie ustawy o systemie oświaty oraz niektórych innych ustaw, dla potrzeb obliczenia ostatecznie zasądzonej kwoty, przyjął za w pełni prawidłowe i uzasadnione wyliczenia dokonane przez biegłą z zakresu księgowości, podatków, kard i płac mgr M. B., a przedstawione przez nią w ostatniej opinii uzupełniającej z dnia 10 grudnia 2021 r. Jak wynikało z akt sprawy i z pism stron złożonych do tychże akt obie strony uznały metodologię biegłej za prawidłową co do zasady. Argumentów księgowych za przyjęciem takiej a nie innej metody wyliczeń nie będzie Sąd przepisywać z opinii biegłej, bo nie ma to żadnego sensu, wskazać należy jedynie, że metodologię biegłej uznaje Sąd za prawidłową z przyczyn bardzo szeroko wyłożonych przez biegłą w jej opinii.

Zatem w tym miejscu należy przystąpić do szczegółowego omówienia wysokości należnej stronie powodowej kwocie dotacji podmiotowej, a niewypłaconej w całości przez stronę pozwaną – Gminę Ż., w okresie od września 2013 r. do grudnia 2016 r. włącznie.

Jak wynika z zalegającej w aktach sprawy dokumentacji w okresie wrzesień – grudzień 2013 r. do Niepublicznego Przedszkola (...) uczęszczało 52 uczniów. Z kolei na 2013 Gmina Ż. zaplanowała 374 uczniów. Wartość ta wynikała z Systemu Informacji Oświatowej na dzień 30 września 2013 r. W planie wydatków na 2013 r. w odniesieniu do przedszkoli przyjęta została kwota 4.726.114,00 zł, która winna zostać pomniejszona o kwotę 1.545.282,00 zł (dotacja podmiotowa z budżetu dla niepublicznej szkoły lub innej placówki oświatowo-wychowawczej) oraz 262.070,00 zł (wydatki inwestycyjne jednostek budżetowych) oraz powiększona o kwotę 329.178,25 zł (25% całościowej kwoty wydatków na dokształcanie nauczycieli, pozostałą działalność, zespoły obsługi ekonomiczno – administracyjnej oraz stołówki szkole i przedszkolne). Uzyskana z tego działania kwota 3.247.940,25 zł stanowiła podstawę naliczenia dotacji w roku 2013. Dzieląc kwotę 3.247.940,25 zł przez 374 (planowana liczba uczniów w przedszkolach publicznych) otrzymujemy kwotę 8.684.33 zł, która stanowi wydatki na ucznia przedszkola publicznego w skali jednego roku. Kwota ta pomnożona przez 75% (minimalny próg dotacji na ucznia w przedszkolu niepublicznym) daje kwotę 6.513,25 zł. Z kolei dzieląc powyższą kwotę przez 12 (ilość miesięcy w roku) – otrzymujemy kwotę 542,77 zł, która stanowi wysokość miesięcznej dotacji na jednego ucznia przedszkola niepublicznego. Następnie mnożąc liczbę uczniów w przedszkolu w miesiącach od września do grudnia 2013 r. przez 542,77 zł otrzymujemy należną za ten okres w 2013 r. dotację w wysokości 28.224,04 zł. Pozwana Gmina Ż. wypłaciła prowadzącej przedszkole niepubliczne za okres wrzesień – grudzień 2013 r. łączną kwotę 26.554,84 zł. Różnica pomiędzy należną kwotą 28.224,04 zł a wypłaconą kwotą 26.544,84 zł – daje kwotę 1.669,20 zł. Stanowi ona brakującą część dotacji należnej przedszkolu powoda za miesiące od września do grudnia 2013 r.

Analogicznie, w roku 2014 do Niepublicznego Przedszkola (...) w okresie od stycznia do sierpnia 2014 r. uczęszczało 114 uczniów. Z kolei w omawianym okresie od stycznia do sierpnia 2014 r. Gmina Ż. zaplanowała 374 uczniów. W planie wydatków na 2014 r. w odniesieniu do przedszkoli przyjęta została kwota 5.070.065,00 zł, która winna zostać pomniejszona o kwotę 1.635.958,00 zł (dotacja podmiotowa z budżetu dla niepublicznej szkoły lub innej placówki oświatowo-wychowawczej) oraz 286.600,00 zł (wydatki inwestycyjne jednostek budżetowych). Otrzymana z tego działania kwota 3.147.507,00 zł powinna zostać powiększona o kwotę 360.874,25 zł (25% całościowej kwoty wydatków na dokształcanie nauczycieli, pozostałą działalność, zespoły obsługi ekonomiczno – administracyjnej oraz stołówki szkole i przedszkolne) oraz pomniejszona o kwotę 90.030,00 zł (dochody z żywienia) oraz o kwotę 193.100,00 zł (dochody z tytułu czesnego). Uzyskana z tego działania kwota 3.225.251,25 zł stanowiła podstawę naliczenia dotacji w roku 2014. Dzieląc kwotę 3.225.251,25 zł przez 374 (planowana liczba uczniów w przedszkolach publicznych) otrzymujemy kwotę 8.623,67 zł, która stanowi wydatki na ucznia przedszkola publicznego w skali jednego roku. Kwota ta pomnożona przez 75% (minimalny próg dotacji na ucznia w przedszkolu niepublicznym) daje kwotę 6.467,75 zł. Z kolei dzieląc powyższą kwotę przez 12 (ilość miesięcy w roku) – otrzymujemy kwotę 538,98 zł, która stanowi wysokość miesięcznej dotacji na jednego ucznia przedszkola niepublicznego. Następnie mnożąc liczbę uczniów w przedszkolu w miesiącach od stycznia do sierpnia 2014 r. przez 538,98 zł otrzymujemy należną za ten okres w 2014 r. dotację w wysokości 61.443,62 zł. W okresie od września do grudnia 2014 r. do przedszkola niepublicznego (...) uczęszczało 53 uczniów. Z kolei w omawianym okresie od września do grudnia 2014 r. Gmina Ż. zaplanowała 347 uczniów. Dzieląc kwotę 3.225.251,25 zł przez 347 (planowana liczba uczniów w przedszkolach publicznych) otrzymujemy kwotę 9.294,67 zł, która stanowi wydatki na ucznia przedszkola publicznego w skali jednego roku. Kwota ta pomnożona przez 75% (minimalny próg dotacji na ucznia w przedszkolu niepublicznym) daje kwotę 6.971,00 zł. Z kolei dzieląc powyższą kwotę przez 12 (ilość miesięcy w roku) – otrzymujemy kwotę 580,92 zł, która stanowi wysokość miesięcznej dotacji na jednego ucznia przedszkola niepublicznego. Następnie mnożąc liczbę uczniów w przedszkolu w miesiącach od września do grudnia 2014 r. przez 580,92 zł otrzymujemy należną za ten okres w 2014 r. dotację w wysokości 30.788,76 zł. Należna więc przedszkolu niepublicznemu dotacja podmiotowa za rok 2014 wyniosła w sumie 92.232,38 zł. Pozwana Gmina Ż. wypłaciła prowadzącej przedszkole niepubliczne za 2014 r. łączną kwotę 93.228,57 zł. Różnica pomiędzy należną kwotą 92.232,38 zł a wypłaconą kwotą 93.228,57 zł – daje kwotę -996,19 zł. Stanowi ona nadpłatę dotacji podmiotowej należnej przedszkolu powoda za rok 2014.

W roku 2015 do Niepublicznego Przedszkola (...) w okresie od stycznia do sierpnia 2015 r. uczęszczało 143 uczniów. Z kolei w omawianym okresie od stycznia do sierpnia 2015 r. Gmina Ż. zaplanowała 347 uczniów. W planie wydatków na 2015 r. w odniesieniu do przedszkoli przyjęta została kwota 4.670.796,00 zł, która winna zostać pomniejszona o kwotę 1.528.757,00 zł (dotacja podmiotowa z budżetu dla niepublicznej szkoły lub innej placówki oświatowo-wychowawczej). Otrzymana z tego działania kwota 3.142.039,00 zł powinna zostać powiększona o kwotę 331.521,75 zł (25% całościowej kwoty wydatków na dokształcanie nauczycieli, pozostałą działalność, zespoły obsługi ekonomiczno – administracyjnej oraz stołówki szkole i przedszkolne) oraz pomniejszona o kwotę 82.700,00 zł (dochody z żywienia) oraz o kwotę 221.700,00 zł (dochody z tytułu czesnego). Uzyskana z tego działania kwota 3.169.160,75 zł stanowiła podstawę naliczenia dotacji w roku 2015. Dzieląc kwotę 3.169.160,75 zł przez 347 (planowana liczba uczniów w przedszkolach publicznych) otrzymujemy kwotę 9.133,03 zł, która stanowi wydatki na ucznia przedszkola publicznego w skali jednego roku. Kwota ta pomnożona przez 75% (minimalny próg dotacji na ucznia w przedszkolu niepublicznym) daje kwotę 6.849,77 zł. Z kolei dzieląc powyższą kwotę przez 12 (ilość miesięcy w roku) – otrzymujemy kwotę 570,82 zł, która stanowi wysokość miesięcznej dotacji na jednego ucznia przedszkola niepublicznego. Następnie mnożąc liczbę uczniów w przedszkolu w miesiącach od stycznia do sierpnia 2015 r. przez 570,82 zł otrzymujemy należną za ten okres w 2015 r. dotację w wysokości 81.627,26 zł. W okresie od września do grudnia 2015 r. do przedszkola niepublicznego (...) uczęszczało 66 uczniów. Z kolei w omawianym okresie od września do grudnia 2015 r. Gmina Ż. zaplanowała 309 uczniów. Dzieląc kwotę 3.169.160,75 zł przez 309 (planowana liczba uczniów w przedszkolach publicznych) otrzymujemy kwotę 10.256,18 zł, która stanowi wydatki na ucznia przedszkola publicznego w skali jednego roku. Kwota ta pomnożona przez 75% (minimalny próg dotacji na ucznia w przedszkolu niepublicznym) daje kwotę 7.692,14 zł. Z kolei dzieląc powyższą kwotę przez 12 (ilość miesięcy w roku) – otrzymujemy kwotę 641,01 zł, która stanowi wysokość miesięcznej dotacji na jednego ucznia przedszkola niepublicznego. Następnie mnożąc liczbę uczniów w przedszkolu w miesiącach od września do grudnia 2015 r. przez 641,01 zł otrzymujemy należną za ten okres w 2015 r. dotację w wysokości 42.306,66 zł. Należna więc przedszkolu niepublicznemu dotacja podmiotowa za rok 2015 wyniosła w sumie 123.933,92 zł. Pozwana Gmina Ż. wypłaciła prowadzącej przedszkole niepubliczne za 2015 r. łączną kwotę 109.062,47 zł. Różnica pomiędzy należną kwotą 123.933,92 zł a wypłaconą kwotą 109.062,47 zł – daje kwotę 14.871,45 zł. Stanowi ona brakującą część dotacji należnej przedszkolu powoda za rok 2015.

W roku 2016 do Niepublicznego Przedszkola (...) uczęszczało 234 uczniów. Z kolei w 2016 r. Gmina Ż. zaplanowała 309 uczniów. W planie wydatków na 2016 r. w odniesieniu do przedszkoli przyjęta została kwota 4.642.749,00 zł, która winna zostać pomniejszona o kwotę 1.690.988,00 zł (dotacja podmiotowa z budżetu dla niepublicznej szkoły lub innej placówki oświatowo-wychowawczej). Otrzymana z tego działania kwota 2.951.761,00 zł powinna zostać powiększona o kwotę 12.000,00 zł (kwota planowanych wydatków dotyczących przedszkoli specjalnych w roku 2016). Otrzymania z powyższego działania kwota 2.963.761,00 powinna zostać ponownie powiększona o kwotę 319.721,00 zł (25% całościowej kwoty wydatków na dokształcanie nauczycieli, pozostałą działalność, zespoły obsługi ekonomiczno – administracyjnej oraz stołówki szkole i przedszkolne) oraz pomniejszona o kwotę 74.000,00 zł (dochody z żywienia) oraz o kwotę 205.120,00 zł (dochody z tytułu czesnego). Uzyskana z tego działania kwota 3.004.362,00 zł stanowiła podstawę naliczenia dotacji w roku 2016. Dzieląc kwotę 3.004.362,00 zł przez 309 (planowana liczba uczniów w przedszkolach publicznych) otrzymujemy kwotę 9.722,85 zł, która stanowi wydatki na ucznia przedszkola publicznego w skali jednego roku. Kwota ta pomnożona przez 75% (minimalny próg dotacji na ucznia w przedszkolu niepublicznym) daje kwotę 7.292,14 zł. Z kolei dzieląc powyższą kwotę przez 12 (ilość miesięcy w roku) – otrzymujemy kwotę 607,68 zł, która stanowi wysokość miesięcznej dotacji na jednego ucznia przedszkola niepublicznego. Następnie mnożąc liczbę uczniów w przedszkolu w 2016 r. przez 607,68 zł otrzymujemy należną za ten rok dotację w wysokości 142.197,12 zł. Pozwana Gmina Ż. wypłaciła prowadzącej przedszkole niepubliczne za 2016 r. łączną kwotę 123.591,20 zł. Różnica pomiędzy należną kwotą 142.197,68 zł a wypłaconą kwotą 123.591,20 zł – daje kwotę 18.605,68 zł. Stanowi ona brakującą część dotacji należnej przedszkolu powoda za rok 2016.

Konkludując, należy stwierdzić, że strona pozwana – Gmina Ż. powinna wypłacić stronie powodowej – (...) S.A. z siedzibą we W. tytułem wyrównania dotacji podmiotowej kwotę 34.150,14 zł, tj. za okres od września do grudnia 2013 r. kwotę 1.669,20 zł, za rok 2015 kwotę 14.871,45 zł, za rok 2016 kwotę 18.605,68 zł, co daje należność w wysokości 35.146,33 zł. Następnie kwotę tę pomniejszyć trzeba o wypłaconą dotację w roku 2014, w którym odnotowano nadpłatę w wysokości 996,19 zł, co ostatecznie daje kwotę 34.150,14 złotych.

Odnosząc się jeszcze pokrótce do zgłoszonego przez stronę pozwaną – Gminę Ż. zarzutu przedawnienia części roszczenia dochodzonego pozwem, a dotyczącego okresu sprzed 3 sierpnia 2015 r. należy uznać go za nietrafny. Sąd w tej kwestii w pełni podziela stanowisko zaprezentowane przez stronę powodową. Zgodnie z art. 90 ust. 3c ustawy o systemie oświaty, dotacje, o których mowa w ust. 2-3a przekazywane są w dwunastu częściach w terminie do ostatniego dnia każdego miesiąca. Jednakże świadczenie gminy w postaci dotacji dla niepublicznych przedszkoli jest świadczeniem jednorazowym, którego wysokość jest określona bez odwoływania się do elementu czasu, zaś jego zaliczkowe wypłacanie w dwunastu częściach jest sposobem spełnienia tego świadczenia, który służyć ma zapewnieniu bieżących środków na funkcjonowanie tych placówek. Zaliczki nie mają charakteru samodzielnego świadczenia, lecz są częścią jednego większego świadczenia. Świadczenia jednorazowe charakteryzują się tym, że ich treść i rozmiar są oznaczone przez wskazanie zachowania się dłużnika, do którego jest on obowiązany, bez odwoływania się do czynnika czasu. Jeżeli zatem przedmiot świadczenia jednorazowego jest podzielny, może ono być spełniane częściami, np. w ratach. W takim wypadku element czasu nie wpływa jednak na treść i rozmiar świadczenia, lecz wskazuje jedynie sposób jego wykonania. Dotacje dla niepublicznych przedszkoli są świadczeniami jednorazowymi, ponieważ ich wysokość jest określona bez odwoływania się do elementu czasu (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 26 marca 2015 r., V CSK 376/14, LEX nr 1683419; wyrok Sądu Najwyższego z dnia 22 maja 2014 r., IV CSK 531/13, OSNC 2015/4/49).

Podsumowując, wskazać należy, że dotacja wypłacana przedszkolu niepublicznemu przez pozwaną Gminę nie jest świadczeniem okresowym, a w konsekwencji nie podlega przedawnieniu trzyletniemu na podstawie art. 118 k.c.

Zgodnie z art. 203 § 1 k.p.c. pozew może być cofnięty bez zezwolenia pozwanego aż do rozpoczęcia rozprawy, a jeżeli z cofnięciem połączone jest zrzeczenie się roszczenia - aż do wydania wyroku.

Cofnięcie pozwu (art. 203 k.p.c.) jest uprawnieniem procesowym strony, z którego korzysta ona lub nie, w zależności od subiektywnie rozważonych interesów własnych. Jest czynnością procesową, tzw. procesowym oświadczeniem woli, stanowiącym przejaw odwołalności zdziałanych uprzednio czynności procesowych oraz przejaw realizacji zasady dyspozycyjności (rozporządzalności): jest działaniem powoda polegającym na rezygnacji z dochodzenia w danym postępowaniu cywilnym zgłoszonego żądania udzielenia mu ochrony prawnej w postaci skonkretyzowanej w pozwie. Cofnięcie pozwu ze zrzeczeniem się roszczenia wywołuje nie tylko skutki procesowe, ale także materialnoprawne. Sąd cywilny nie bada przyczyn cofnięcia powództwa, ani tym bardziej nie bada wpływu tej czynności na interes strony, w tym na bieg terminu przedawnienia. Są to decyzje procesowe swobodnie podejmowane przez stronę, a zadaniem sądu jest jedynie ocena, czy poszczególne czynności zostały dokonane w sposób skuteczny procesowo (w tym przypadku zgodnie z art. 203 k.p.c.). Sąd cywilny wyrokuje bowiem jedynie co do przedmiotu objętego żądaniem (art. 321 k.p.c.). Cofnięcie pozwu zaś wywołuje takie skutki, jakby powództwo w ogóle nie zostało wniesione, czyli jakby strona żądania nie wytoczyła (art. 203 § 2 k.p.c.) (postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 21 maja 2021 r., IV CSK 559/20, LEX nr 3269942; postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 28 stycznia 2021 r., II CSK 466/20, LEX nr 3224231).

Ponadto zgodnie z art. 332 § 2 k.p.c. w przypadku cofnięcia pozwu przed uprawomocnieniem się wyroku albo przedstawieniem akt z apelacją sądowi drugiej instancji, z jednoczesnym zrzeczeniem się dochodzonego roszczenia, a za zgodą pozwanego również bez tego zrzeczenia, sąd pierwszej instancji postanowieniem uchyli swój wyrok i umorzy postępowanie, jeżeli uzna takie cofnięcie za dopuszczalne.

Pismem z dnia 17 sierpnia 2021 r. strona powodowa – (...) S.A. z siedziba we W. dokonała modyfikacji pierwotnego żądania pozwu poprzez zasądzenie od strony pozwanej kwoty 46.908,24 zł, cofając jednocześnie pozew co do kwoty ponad kwotę żądaną wraz ze zrzeczeniem się roszczenia w tym zakresie.

Mając na uwadze powyższe względy Sąd w punkcie I wyroku umorzył postępowanie co do żądania przekraczającego kwotę 46.908,24 zł, z uwagi na cofnięcie pozwu ze zrzeczeniem się roszczenia ponad tę kwotę.

W punkcie II wyroku Sąd zasądził od strony pozwanej – Gminy Ż. na rzecz strony powodowej – (...) S.A. z siedzibą we W. kwotę 34.150,14 zł, oddalając powództwo w pozostałym zakresie, tj. co do żądanej, ponad zasądzoną kwotę, 12.758,10 zł. Z przedstawionych w opinii biegłej z dnia 10 grudnia 2021 r. oraz w treści niniejszego uzasadnienia obliczeń jasno i bezsprzecznie wynika, że stronie powodowej przysługują następujące należności:

-

za okres od września do grudnia 2013 r. kwota 1.669,20 zł,

-

za rok 2015 kwota 14.871,45 zł,

-

za rok 2016 kwota 18.605,68 zł.

Po zsumowaniu powyższych świadczeń otrzymaną kwotę w wysokości 35.146,33 zł należy pomniejszyć o dokonaną w 2014 r. nadpłatę dotacji w wysokości 996,19 zł, co ostatecznie daje kwotę 34.150,14 złotych, i co stanowi należność przysługującą stronie powodowej, znajdującą odzwierciedlenie w sentencji wyroku.

Jak stanowi treść art. 481 § 1 k.c. jeżeli dłużnik opóźnia się ze spełnieniem świadczenia pieniężnego, wierzyciel może żądać odsetek za czas opóźnienia, chociażby nie poniósł żadnej szkody i chociażby opóźnienie było następstwem okoliczności, za które dłużnik odpowiedzialności nie ponosi. Nadto, zgodnie z art. 455 k.c. jeżeli termin spełnienia świadczenia nie jest oznaczony ani nie wynika z właściwości zobowiązania, świadczenie powinno być spełnione niezwłocznie po wezwaniu dłużnika do wykonania.

Mając na względzie powyższe regulacje prawne oraz żądanie zawarte w treści pozwu, a dotyczące orzeczenia odsetek za opóźnienie od zasądzonej kwoty na podstawie art. 481 § 1 k.c., Sąd uwzględnił wniosek strony powodowej i zasądził kwotę 34.150,14 zł wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie liczonymi:

-

od kwoty 673,01 zł za okres od dnia 29 stycznia 2018 r. do dnia zapłaty,

-

od kwoty 17.971,26 zł za okres od dnia 28 sierpnia 2018 r. do dnia zapłaty,

-

od kwoty 15.505,87 zł za okres od dnia 1 września 2021 r. do dnia zapłaty.

Wysokości powyższych kwot oraz okresy, za które odsetki zostały liczone Sąd ustalił w sposób następujący:

Kwota 673,01 zł stanowi różnicę dotacji podmiotowej przysługującej stronie powodowej za rok 2013 i 2014. Za rok 2013 odnotowano niedopłatę w wysokości 1.669,20 zł, zaś za rok 2014 nadpłatę w wysokości 996,19 zł (1.669,20 – 996,19 = 673,01 zł). Odsetki liczone są za okres od dnia 29 stycznia 2018 r., tj. od wezwania prowadzącej przedszkole niepubliczne M. M. do zapłaty kwoty 59.687,14 zł wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie, na którą składają się niedopłaty w związku z przyznaniem i wypłatą przez stronę pozwaną dotacji podmiotowych w zaniżonej wysokości w latach 2013 – 2014. Pismo to, jako przesyłka polecona zostało nadane do M. M. w dniu 15 stycznia 2018 r. Sąd uznał, że z całą pewnością po upływie 14 od daty jej nadania, tj. od dnia 29 stycznia 2018 r., przesyłka dotarła do adresata, pracownicy Urzędu Miejskiego mogli zapoznać się z jej treścią i dokonać wyrównania brakującej części dotacji. Należy zwrócić uwagę, że co prawda, na rzecz strony powodowej nie zasądzono kwoty wskazanej w treści wezwania z dnia 12 stycznia 2018 r., jednakże należność w wysokości 673,01 zł stanowi określoną jej część, a zatem ustawowe odsetki za opóźnienie winny być liczone po upływie 14 dni od dnia nadania przesyłki poleconej, tj. od dnia 29 stycznia 2018 r.

Sąd zwraca uwagę, ze w aktach na stronie 168-172 znajduje się pismo zatytułowane wezwanie do zapłaty, która dotyczy okresu od września 2013 roku do końca roku 2016, jednakże pismo to po pierwsze nie zawiera daty w jakiej gmina Ż. miałaby dokonać wpłaty, a po drugie, co istotniejsze, nie dołączono w ogóle do tego pisma dowodu jego nadania do strony pozwanej (inaczej było co do wcześniejszego wezwania względem należności za lata 2013/2014 – vide k. 165-167), a tym samym nie wiadomo, czy w ogóle pismo do wysłano do pozwanej Gminy, a jeśli tak to kiedy. Tym samym z obu wyżej wymienionych powodów pisma tego nie sposób potraktować jako wykazania skutecznego wezwania do zapłaty kwot objętych tym pismem strony pozwanej, a tym samym pismo to nie jest dowodem, że strona pozwana była w opóźnieniu w spełnieniu tych świadczeń wyłącznie na skutek sporządzenia tegoż pisma. Opóźnienie w spłacie po stronie Gminy Ż. w zakresie należności za lata 2015 i 2016 powstaje zatem w ocenie Sądu dopiero od daty doręczenia stronie pozwanej odpisu pozwu obejmującego określone należności za konkretne okresy czasu.

Kwota 17.971,26 zł stanowi sumę dotacji przysługującej stronie powodowej za miesiąc styczeń 2016 r. w wysokości 3.099,26 zł oraz za rok 2015 w wysokości 14.871,45 zł (3.099,26 + 14.871,45). Od tej należności rozpoczęto liczenie odsetek od dnia 28 sierpnia 2018 r., tj. od daty dnia następującego po doręczeniu odpisu pozwu stronie pozwanej (k. 176a akt sprawy), gdyż pierwotny pozew obejmował należności za te właśnie okresy. Ponieważ za powyżej wskazane okresy strona powodowa nie wystosowała do pozwanej Gminy żadnego wezwania do zapłaty, które by wskazywało, w jakiej dacie Gmina ma spełnić to świadczenie to przyjąć należy, że dopiero otrzymując odpis pozwu strona pozwana powzięła wiadomość o żądaniu dotyczącym wypłaty zaległej części dotacji za te okresy. Zatem liczenie odsetek powinno nastąpić następnego dnia od dnia doręczenia odpisu pozwu.

Kwota 15.505,87 zł należną stronie powodowej dotacje podmiotową za okres od lutego do grudnia 2016 r. Odsetki zostały naliczone od daty 14 dni po modyfikacji żądania przez stronę powodową pismem z dnia 17 sierpnia 2021 r., jako że pismo to była doręczane bezpośrednio stronie pozwanej przez pełnomocnika powoda. Żądanie zapłaty dotacji na przedszkole niepubliczne za okres od lutego do grudnia 2016 r. nie było wcześniej objęte przedmiotem żądania pozwu i pojawiło się dopiero po dokonaniu modyfikacji pierwotnego wnioskowania strony powodowej zawartego w treści pozwu (k. 972). Z uwagi na powyższe Sąd przyjął, że zasadnym będzie, by rozpoczęcia naliczania odsetek dla tego okresu rozpoczęło się po upływie 14 dni od daty zmiany żądania. Jest to dla strony pozwanej wystarczająca ilość czasu do zapoznania się ze zaktualizowanym stanowiskiem powodowej spółki i skonstruowania własnego poglądu w tym zakresie, ewentualnie do uznania zasadności żądania strony przeciwnej i wypłacenia dochodzonej należności.

O kosztach procesu Sąd rozstrzygnął na podstawie art. 100 k.p.c. uznając, iż zaistniały okoliczności, by je wzajemnie między stronami znieść. Zasądzona na rzecz strony powodowej kwota 34.150,14 zł stanowi znacznie mniej niż połowę dochodzonego przez nią pierwotnie roszczenia pieniężnego, przy uwzględnieniu też kwoty pozwu cofniętego, ale też jednocześnie to strona powodowa poniosła w tej sprawie wyższe wydatki niż strona pozwana. Gdy weźmie się pod uwagę wynik procesu i poniesione przez strony koszty to okazuje się, że wzajemne wniesienie tych kosztów odpowiada mniej więcej wynikowi postępowania.

Mając na uwadze powyżej wskazane względy oraz powołane przepisy prawa, Sąd Okręgowy orzekł jak w sentencji wyroku.

Sędzia:

Sygn. akt I C 725/18

ZARZĄDZENIE

1.  (...)

2.  (...)

3.  (...)

(...)