Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 10 maja 2022 r.

Sąd Okręgowy Warszawa - Praga w Warszawie VII Wydział Pracy
i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący: SSO Dorota Michalska

po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym

w dniu 10 maja 2022 r. w Warszawie

sprawy A. K.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W.

o wysokość zadłużenia z tytułu nieopłaconych składek

na skutek odwołania A. K.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W.

z dnia 24 sierpnia 2020 roku

I.  oddala odwołanie;

II.  zasądza od A. K. na rzecz Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W. kwotę 900 zł (dziewięćset złotych) tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego w sprawie.

UZASADNIENIE

A. K. w dniu 25 września 2020 r. złożyła odwołanie od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W. z dnia 24 sierpnia 2020 r., nr: (...) zarzucając jej uwzględnienie składek, które zostały zapłacone. Odwo

łująca na dowód potwierdzenia opłacenia składek objętych decyzją przedłożyła potwierdzenie wykonania przelewu z dnia 21 sierpnia 2020 r. W związku z tym wniosła
o zmianę zaskarżonej decyzji w całości i orzeczenie co do istoty sprawy ( odwołanie z dnia 25 września 2020 r., k. 3-4 a. s.).

Zakład Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W. w odpowiedzi na odwołanie wniósł o oddalenie odwołania na podstawie art. 477 ¹⁴ § 1 k.p.c. oraz o zasądzenie od odwołującej na swoją rzecz kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych. Powołując się na przepisy ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych organ rentowy wskazał, że obowiązek odprowadzania składek w prawidłowej wysokości i w terminie ciąży na płatniku składek, który powinien wywiązywać się ze swoich obowiązków. Następnie ZUS opisał przebieg postępowania wyjaśniającego, które miało miejsce w rozpatrywanej sprawie, a zakończonego wydaniem zaskarżonej decyzji. W jego ocenie wpłata kwoty w wysokości 2.070,78 złotych, zgodnie z przepisami rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 21 września 2017 r. w sprawie szczegółowych zasad i trybu postępowania
w sprawach rozliczania składek, do których poboru jest zobowiązany ZUS, została rozliczona na najstarsze zaległości figurujące na koncie ubezpieczonej, a mianowicie:

- na ubezpieczenie społeczne za kwiecień 2012 r. w kwocie 108,76 złotych i odsetki w kwocie 82 złotych, za sierpień 2012 r. w kwocie 623,05 złotych i odsetki w kwocie 440 złotych oraz za wrzesień 2012 r. w kwocie 329,14 złotych i odsetki w kwocie 228 złotych;

- na ubezpieczenie zdrowotne za kwiecień 2012 r. w kwocie 50,48 złotych i odsetki w kwocie 38 złotych, za sierpień 2012 r. w kwocie 254,55 złotych i odsetki w kwocie 180 złotych oraz za wrzesień 2012 r. w kwocie 219,90 złotych i odsetki w kwocie 153 złotych.

Organ rentowy zaznaczył, że wpłata z 21 września 2020 r. została rozliczona na należności, które nie uległy przedawnieniu z uwagi na zawieszenie biegu terminu przedawnienia, ponieważ ubezpieczona złożyła odwołania od decyzji stwierdzających wysokość zadłużenia za okresy od stycznia 2014 r. do stycznia 2017 r. oraz od marca 2017 r. do września 2017 r. ( odpowiedź na odwołanie z dnia 14 października 2020 r., k. 7-8 a. s.).

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

Zakład Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W. w dniu 6 kwietnia 2017 r. zawiadomił A. K. o wszczęciu postępowania w sprawie określenia wysokości należności z tytułu nieopłaconych składek na ubezpieczenia społeczne, ubezpieczenie zdrowotne oraz Fundusz Pracy i Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych. Następnie w dniu 5 stycznia 2018 r. wydał decyzję stwierdzającą zaległości z tytułu nieopłaconych składek na ubezpieczenia społeczne, ubezpieczenie zdrowotne oraz Fundusz Pracy i Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych za okres od kwietnia 2012 r. do lutego 2017 r. W treści decyzji wskazano, że A. K. jest dłużnikiem Zakładu Ubezpieczeń Społecznych z tytułu nieopłaconych składek na ubezpieczenia społeczne, ubezpieczenie zdrowotne oraz Fundusz Pracy i Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych. Zadłużenie za okres od kwietnia 2012 r. do lutego 2017 r. wraz z należnymi odsetkami za zwłokę naliczonymi na dzień wydania decyzji wynosi łącznie 60.742,85 złotych, w tym: z tytułu składek na ubezpieczenia społeczne w wysokości 32.643,72 złotych i odsetki
w wysokości 161 złotych, z tytułu składek na ubezpieczenie zdrowotne w wysokości 13.201,54 złotych i odsetki w wysokości 3.291 złotych oraz składek na Fundusz Pracy i Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych w wysokości 2.773,59 złotych i odsetki
w wysokości 672 złotych ( uzasadnienie wyroku z dnia 4 października 2018 r., k. 34-35 a. s. VII U 298/18).

Od niekorzystnej dla siebie decyzji organu rentowego, ubezpieczona złożyła odwołanie, w treści którego podniosła, że rozstrzygnięcie jest merytorycznie nieprawidłowe, albowiem uwzględnia należności składkowe, które uległy przedawnieniu ( odwołanie z dnia 14 lutego 2018 r., k. 3-4 a. s. VII U 298/18).

Sąd Okręgowy wyrokiem z dnia 4 października 2018 r. oddalił odwołanie ubezpieczonej, zaś Sąd Apelacyjny wskutek wniesionego środka zaskarżenia zmienił wyrok Sądu I instancji i poprzedzającą go zaskarżoną decyzję w ten sposób, że stwierdził,
iż odwołująca jest dłużnikiem ZUS z tytułu nieopłaconych składek na ubezpieczenia społeczne, ubezpieczenie zdrowotne oraz Fundusz Pracy i Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych wraz z odsetkami za opóźnienie naliczonymi na dzień wydania decyzji za okres od grudnia 2012 r. do lutego 2017 r. ( wyroki z dnia 4 października 2018 r. i 12 maja 2021 r.,
k. 29 i 156 a. s. VII U 298/18).

Zakład Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W. w dniu 5 stycznia 2018 r. zawiadomił A. K. o wszczęciu z urzędu postępowania w sprawie określenia wysokości należności z tytułu składek na ubezpieczenia społeczne, ubezpieczenie zdrowotne oraz Fundusz Pracy i Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych, na które składają się należności za okres od października 2017 r. do listopada 2017 r. z tytułu składek na: ubezpieczenia społeczne w wysokości 1.508,88 złotych, ubezpieczenie zdrowotne w wysokości 594,56 złotych oraz Fundusz Pracy i Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych
w wysokości 125,34 złotych ( zawiadomienie o wszczęciu postępowania z dnia 5 stycznia
2018 r., k. 1 a. r.).

Po zakończeniu postępowania wyjaśniającego organ rentowy wydał zaskarżoną decyzję z dnia 24 sierpnia 2020 r., nr: (...), zgodnie z którą określił odwołującej zadłużenie z tytułu składek w wysokości 2.219,78 złotych za okres od października 2017 r. do listopada 2017 r., w tym na: ubezpieczenia społeczne w wysokości 1.499,88 złotych i należne odsetki w wysokości 329 złotych, ubezpieczenie zdrowotne w wysokości 594,56 złotych
i należne odsetki w wysokości 130 złotych oraz Fundusz Pracy i Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych w wysokości 125,34 złotych i należne odsetki w wysokości 28 złotych ( decyzja z dnia 24 sierpnia 2020 r., k. 7 a. r.).

Odwołująca w dniu 21 września 2020 r. uiściła na rachunek bankowy Zakładu Ubezpieczeń Społecznych kwotę 2.706,78 złotych zatytułowaną jako składka za listopad
2017 r. na ubezpieczenie społeczne, zdrowotne i Fundusz Pracy ( potwierdzenie wykonania przelewu, k. 5 a. s.).

Wpłacona kwota została rozliczona na najstarsze zaległości figurujące na koncie odwołującej na: ubezpieczenie społeczne za kwiecień 2012 r. w wysokości 108,76 złotych
i odsetki w wysokości 82 złotych, za sierpień 2012 r. w wysokości 623,05 złotych i odsetki
w wysokości 440 złotych, za wrzesień 2012 r. w wysokości 329,14 złotych i odsetki
w wysokości 228 złotych oraz na ubezpieczenie zdrowotne za kwiecień 2012 r. w wysokości 50,48 złotych i odsetki w wysokości 38 złotych, za sierpień 2012 r. w wysokości 254,55 złotych i odsetki w wysokości 180 złotych i za wrzesień 2012 r. w wysokości 219,90 złotych i odsetki w wysokości 153 złotych ( fakt bezsporny).

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie zgromadzonego materiału dowodowego w aktach sprawy, w tym w aktach rentowych. Dokumenty, na których oparł się

Sąd, były wiarygodne i nie zostały zakwestionowane przez strony postępowania. Sąd uznał, że ustalone fakty w tym zakresie były wystarczające do wydania rozstrzygnięcia w sprawie.

Sąd zważył, co następuje:

Odwołanie A. K. od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział
w W. z dnia 24 sierpnia 2020 r., nr: (...) podlega oddaleniu.

W rozpatrywanej sprawie odwołująca nie kwestionowała samego obowiązku opłacania składek ani okresów za jakie zostały wymierzone, jak również wysokości zaległości, w jakiej zostały ustalone przez ZUS. W jej ocenie dokonała uiszczenia należnych składek ujętych
w zaskarżonej decyzji na rachunek bankowy ZUS na podstawie przelewu dokonanego w dniu 21 września 2020 r. na kwotę 2/706,78 złotych.

Zgodnie z art. 46 ust.1 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych ( Dz. U. z 2020 r., poz. 266 z późn. zm.) zwanej dalej ,,ustawą systemową” płatnik składek jest obowiązany według zasad wynikających z przepisów ustawy obliczać, potrącać
z dochodów ubezpieczonych, rozliczać oraz opłacać należne składki za każdy miesiąc kalendarzowy.

Na podstawie art. 49 ust. 1 pkt 1 i pkt 1a ustawy systemowej Rada Ministrów określa,
w drodze rozporządzenia, kolejność zaliczania wpłat składek na Fundusz Ubezpieczeń Społecznych oraz innych należności, do których poboru jest zobowiązany Zakład, jeżeli płatnik opłaca je i przekazuje niezgodnie z przepisami ustawy. Kolejność i sposób zaliczania wpłat na należności Funduszu Ubezpieczeń Społecznych oraz inne należności, do których poboru jest obowiązany Zakład.

Zasady rozliczania składek określa rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 21 września 2017 r. w sprawie szczegółowych zasad i trybu postępowania w sprawach rozliczania składek, do których poboru jest zobowiązany Zakład Ubezpieczeń Społecznych ( Dz. U. z 2017 r., poz. 1831) zwanej dalej ,,rozporządzeniem”, które weszło w życie z dniem 1 stycznia 2018 r.

W świetle § 12 ust. 1 i 2 rozporządzenia zakład dokonuje rozliczenia dokonanej przez płatnika składek wpłaty na koncie płatnika i zewidencjonowania danych na koncie ubezpieczonego za dany miesiąc kalendarzowy na podstawie deklaracji oraz raportów lub deklaracji korygującej i raportów korygujących, w części przypadającej na dany fundusz według podziału ustalonego zgodnie z § 7 ust. 1. Kwota wpłaty w części przypadającej na ubezpieczenia społeczne podlega zaliczeniu na fundusz emerytalny i otwarte fundusze emerytalne, fundusz rentowy, fundusz chorobowy oraz fundusz wypadkowy, począwszy od należności o najwcześniejszym terminie płatności, z uwzględnieniem § 13 ust. 1.

W rozumieniu § 13 ust. 1 i 2 rozporządzenia, jeżeli kwota wpłaty w części przypadającej na pokrycie składek na ubezpieczenia społeczne jest niższa od kwoty należnych składek za dany miesiąc kalendarzowy, którego deklaracja dotyczy, w pierwszej kolejności rozlicza się ją na pokrycie należnych składek na fundusz emerytalny i na otwarte fundusze emerytalne. Jeżeli kwota wpłaty w części przypadającej na pokrycie składek na ubezpieczenia społeczne, o której mowa w ust. 1, nie pokrywa w pełni należnych składek na fundusz emerytalny i na otwarte fundusze emerytalne, za dany miesiąc kalendarzowy, którego deklaracja dotyczy, rozlicza się ją na częściowe pokrycie każdego z tych funduszy, proporcjonalnie do należnych kwot.

Stosownie do § 16 ust. 1 rozporządzenia, jeżeli kwota wpłaty w części przypadającej na ubezpieczenie zdrowotne jest niższa od kwoty należnych składek, rozliczonych w deklaracji za dany miesiąc kalendarzowy, to w odniesieniu do każdego ubezpieczonego podlega ona rozliczeniu proporcjonalnie do należnej kwoty składek na ubezpieczenie zdrowotne za danego ubezpieczonego do łącznej kwoty należnych składek na ubezpieczenie zdrowotne.

Powyższe oznacza, że w przypadku istnienia na koncie płatnika zaległości, wpłata
z tytułu składek jest z urzędu zaliczona najpierw na pokrycie najstarszych należności. Wpłaty w części przypadającej na ubezpieczenia społeczne i ubezpieczenie zdrowotne podlegają zaliczeniu na należności z tego tytułu, począwszy od należności o najwcześniejszym terminie płatności. W niniejszej sprawie bezspornym było, że na koncie odwołującej istnieją zaległości z tytułu nieopłaconych składek. Prawomocnym wyrokiem Sąd Apelacyjny w Warszawie
w sprawie o sygn. akt III AUa 552/19 rozstrzygnął, że odwołująca jest dłużnikiem organu rentowego z tytułu nieopłaconych składek na ubezpieczenia społeczne, ubezpieczenie zdrowotne oraz Fundusz Pracy i Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych wraz
z odsetkami za opóźnienie naliczonymi na dzień wydania decyzji za okres od grudnia 2012 r. doi lutego 2017 r. Zgodnie zatem z regulacjami rozporządzenia organ rentowy miał podstawy do zaliczenia wpłat dokonywanych przez odwołującą, w tym wpłaty dokonanej 21 września 2020 r., tytułem składek na poczet wcześniejszych należności z tytułu składek. Co prawda
z uwagi na wydany wyrok Sądu Apelacyjnego organ rentowy błędnie zarachował wpłatę ubezpieczonej na poczet składek za kwiecień, sierpień i wrzesień 2012 r., ponieważ najstarsze zaległości dotyczą nieopłaconych składek począwszy od grudnia 2012 r. Tym niemniej
w dalszym ciągu należy uznać, że dokonany przelew środków przez ubezpieczoną na rachunek bankowy organu rentowego w wysokości 2.706,78 nie mógł pochłonąć nieopłaconych składek za okres wskazany w zaskarżonej decyzji. Skutkiem zaś zaliczenia dokonanych wpłat na poczet wcześniejszych należności było powstanie zadłużenia w opłacie składek za sporny okres od października 2017 r. do listopada 2017 r.

Sąd zważył, że to na odwołującej, a nie na organie rentowym, spoczywał obowiązek udowodnienia, że kwoty składek zostały źle wyliczone czy też w nieprawidłowy sposób zarachowane. Jedną z zasad w postępowaniu cywilnym, a takim również jest postępowanie
z zakresu ubezpieczeń społecznych, jest bowiem zasada kontradyktoryjności, zgodnie z którą to na stronach spoczywa ciężar dowodzenia swoich racji. W myśl art. 6 k.c. ciężar udowodnienia faktu spoczywa na osobie, która z faktu tego wywodzi skutki prawne. Tym samym należy uznać, że ubezpieczona nie udowodniła podnoszonych twierdzeń przed Sądem.

W rezultacie Sąd uznał, że zaskarżona decyzja odpowiada prawu i w konsekwencji
na podstawie art. 477 ¹⁴ § 1 k.p.c. odwołanie ubezpieczonej zostało oddalone.