Pełny tekst orzeczenia

Formularz UK 2

Sygnatura akt

IV Ka 361/22

Załącznik dołącza się w każdym przypadku. Podać liczbę załączników:

1

1.  CZĘŚĆ WSTĘPNA

1.1.  Oznaczenie wyroku sądu pierwszej instancji

Wyrok Sądu Rejonowego w Radomsku z dnia 16 marca 2022 roku w sprawie II K 1175/21.

1.2.  Podmiot wnoszący apelację

☐ oskarżyciel publiczny albo prokurator w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☒ oskarżyciel posiłkowy

☐ oskarżyciel prywatny

☐ obrońca

☐ oskarżony albo skazany w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☐ inny

1.3.  Granice zaskarżenia

1.1.1.  Kierunek i zakres zaskarżenia

☐ na korzyść

☒ na niekorzyść

☒ w całości

☐ w części

☐

co do winy

☐

co do kary

☐

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

1.1.2.  Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

☐

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

☐

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany
w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

☒

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

☒

art. 438 pkt 3 k.p.k. – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia,
jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

☒

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

☐

art. 439 k.p.k.

☐

brak zarzutów

1.4.  Wnioski

☒

uchylenie

☐

zmiana

2.  Ustalenie faktów w związku z dowodami
przeprowadzonymi przez sąd odwoławczy

1.5.  Ustalenie faktów

1.1.3.  Fakty uznane za udowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

2.1.1.1.

1.1.4.  Fakty uznane za nieudowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

2.1.2.1.

1.6.  Ocena dowodów

1.1.5.  Dowody będące podstawą ustalenia faktów

Lp. faktu z pkt 2.1.1

Dowód

Zwięźle o powodach uznania dowodu

1.1.6.  Dowody nieuwzględnione przy ustaleniu faktów
(dowody, które sąd uznał za niewiarygodne oraz niemające znaczenia dla ustalenia faktów)

Lp. faktu z pkt 2.1.1 albo 2.1.2

Dowód

Zwięźle o powodach nieuwzględnienia dowodu

3.  STANOWISKO SĄDU ODWOŁAWCZEGO WOBEC ZGŁOSZONYCH ZARZUTÓW i wniosków

Lp.

Zarzut

3.1.

Podniesione w apelacji oskarżyciela posiłkowego zarzuty wobec ich treści zostaną omówione łącznie w niniejszym podpunkcie, a mianowicie są to następujące zarzuty:

- rażąca niewspółmierność kary orzeczonej wobec oskarżonego w oparciu o art. 37a k.k. a tym samym orzeczenie kary grzywny w wymiarze 100 stawek dziennych w wysokości jednej stawki 10 złotych zamiast kary stypizowanej w art. 157 § k.k. (brak wskazania - w apelacji oskarżyciela - którego paragrafu dotyczy zarzut), w sytuacji gdy zebrany materiał dowodowy w postaci treści zeznań pokrzywdzonego oraz świadków i wyjaśnień oskarżonego oraz opinii biegłego jednoznacznie wynika, że oskarżony z pełną premedytacją dopuścił się zarzucanego mu przestępstwa, działał w zamiarze bezpośrednim popełnienia przestępstwa, a także mając na uwadze wysoki stopień zawinienia, motywację, znaczny stopień społecznej szkodliwości czynu przypisanego oskarżonemu, uwzględniając sposób i okoliczności ich popełnienia prowadzi do wniosku, że Sąd I instancji nie uwzględnił w należytym stopniu dyrektyw sądowego wymiaru kary określonych w art. 53 k.k., w tym celów zapobiegawczych i wychowawczych kary, jak również potrzeby w zakresie kształtowania świadomości prawnej społeczeństwa co spowodowało że Sąd zastosował złagodzenie kary w sytuacji gdy, w przedmiotowej sprawie zastosowanie powinna znaleźć kara pozbawienia wolności obok kary grzywny,

- błąd w ustaleniach faktycznych oraz rażącą niewspółmierność - zbyt niską wartość środka karnego w postaci nawiązki orzeczonej na podstawie art. 46 § 2 k.k. przy czym nic nie stało na przeszkodzie by sąd rozstrzygnął o obowiązku naprawienia szkody wedle dyspozycji art. 46 § 1 k.k. sąd meriti zastosował nawiązkę w rażąco niskiej wysokości, pomijając zakres obrażeń doznanych przez R. C., potwierdzony opinią biegłego sądowego i uznany jako rozstrój zdrowia średni przekraczający 7 dni, ponadto sąd pominął że skoro dysponował opinią biegłych nic nie stało na przeszkodzie wyliczenia nawiązki w należnej i adekwatnej do rozstroju zdrowia wysokości.

☐ zasadny

☒ częściowo zasadny

☐ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

Odnosząc się do zarzutu rażącej niewspółmierności kary pamiętać trzeba, że z racji na ocenny charakter zasad wymiaru kary, niewspółmierność kary, środka karnego czy nawiązki musi być natury zasadniczej, tzn. w stopniu niedającym się zaakceptować. W orzecznictwie podkreśla się ugruntowany pogląd, iż „rażąca niewspółmierność kary występuje wtedy, gdy kara orzeczona nie uwzględnia w należyty sposób stopnia społecznej szkodliwości przypisywanego czynu oraz nie realizuje wystarczająco celu kary, ze szczególnym uwzględnieniem celów zapobiegawczych i wychowawczych. Pojęcie niewspółmierności rażącej oznacza znaczną, wyraźną i oczywistą, a więc niedającą się zaakceptować dysproporcję między karą wymierzoną a karą sprawiedliwą, czyli zasłużoną.” (por. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 30.05.2017 r., sygn. II KK 156/17, opubl. Legalis nr 1604497). Zarzut rażącej niewspółmierności kary, środka karnego czy też nawiązki, jako zarzut z kategorii ocen można trafnie podnosić, gdy wymierzona kara lub środek nie uwzględnia w sposób właściwy zarówno okoliczności popełnienia przypisanego czynu, jak i osobowości sprawcy – innymi słowy, gdy jest w odczuciu społecznym karą niesprawiedliwą (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 11.04.1985 r., V KRN 178/85, Lex 20053). Jak wskazuje się w orzecznictwie, zarzut niewspółmierności nie wymaga wskazania nowych, nieustalonych przez sąd okoliczności, polegać bowiem może na wykazaniu, że okoliczności prawidłowo ustalone mają takie znaczenie i ciężar gatunkowy, których orzeczona kara bądź nie uwzględnia w ogóle, bądź uwzględnia je w stopniu niedostatecznym (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 23.10.1974 r., V KRN 78/74, Lex 18899). Podkreślić również należy, iż orzekanie o karze ma charakter indywidualny i jest procesem do pewnego stopnia subiektywnym, obejmującym dokonanie wyboru oraz zastosowanie odpowiedniej represji karnej właściwej dla konkretnej sytuacji i konkretnego sprawcy. Z tych powodów zasady i dyrektywy orzekania w przedmiocie kary zawarte w art. 53 k.k. pozostawiają organowi orzekającemu pewien zakres swobody w procesie jej wymierzania.

Zauważenia wymaga, że przypisany oskarżonemu czyn stypizowany w art. 157 § 1 k.k. był działaniem nieprzemyślanym, podjętym bez zaplanowania na skutek impulsu i w wyniku nagromadzenia się tego właśnie dnia negatywnych emocji oraz miał charakter incydentalnego zdarzenia sprzecznego z prawem w dotychczasowym życiu D. D.. Ponadto, nie można tracić z pola widzenia, że zachowanie oskarżonego spowodowane było prowokacyjnym zachowanie pokrzywdzonego. Sąd odwoławczy oceniając zarzuty apelacyjne wziął pod uwagę kontekst sytuacji, kiedy doszło do naruszenia czynności narządu ciała u pokrzywdzonego. Tym samym, dostrzec należy, iż działanie nie było realizowane z premedytacją, a jedyną motywacją było postępowanie samego pokrzywdzonego eskalujące zaistniały konflikt stron, którego jednym z elementów był brak zgody co do zasiania trawy przed posesją oskarżonego i ogrodzenie tego miejsca przy pomocy metalowych prętów i taśmy ostrzegawczej. Ten brak zgody pokrzywdzonego sprowadzał się do tego, że w dniu 28 maja 2021 roku R. C. w godzinach porannych najpierw wjechał samochodem osobowym w pręt ogrodzenia przekrzywiając go a po opuszczeniu swego pojazdu zerwał taśmę, a następnie po południu wezwał oskarżonego do usunięcia ogrodzenia, a gdy tenże go zignorował ponownie dwukrotnie wyrwał pręty. Przy czym, w tym drugim przypadku rzeczywiście w sposób prowokacyjny odzywał się do oskarżonego oskarżając go do tego o zabicie ojca. Wówczas to doszło do jednorazowego uderzenia pokrzywdzonego przez D. D.. Nadto, zważyć należy, iż o ile uderzenie pokrzywdzonego było na tyle silne i niefortunne, że spowodowało wieloodłamowe złamanie kości nosa z przemieszczeniem i deformacją oraz niedrożnością obu przewodów nosowych, lecz faktycznie było wynikiem oddania jednego ciosu (uderzenia głową w twarz). Zgodzić się należy z Sądem Rejonowym, iż okoliczności te świadczące o przeciętnym stopniu winy i społecznego niebezpieczeństwa czynu zadecydowały o tym, iż Sąd ten orzekł karę grzywny wykorzystując dyspozycję art. 37a k.k., zamiast karę pozbawienia wolności (argumentację dotyczącą wymierzonej kary w aspekcie prewencji szczególnej i ogólnej Sąd meriti szczegółowo przedstawił w części uzasadnienia poświęconej wymiarowi kary). W świetle podniesionych wyżej okoliczności jakkolwiek Sąd Rejonowy słusznie zdecydował się wymierzyć oskarżonemu karę nieizolacyjną grzywny, niemniej jednak w ocenie sądu odwoławczego korekty wymagała wysokość stawek dziennych grzywny. Ustalając bowiem stawkę dzienną, sąd bierze pod uwagę dochody sprawcy, jego warunki osobiste, rodzinne, stosunki majątkowe i możliwości zarobkowe. W aspekcie powyższego mając na względzie dochody oskarżonego i uwzględniwszy zarówno okoliczności obciążające, jak i łagodzące występujące na kanwie tej sprawy - prawidłowo wyeksponowane przez sąd meriti - należało podwyższyć stawkę dzienną grzywny orzeczonej wobec D. D. do kwoty 20 złotych. W reasumpcji oskarżony będzie zobowiązany do uiszczenia kary grzywny w łącznej kwocie 2.000 złotych. Taka sankcja – w swym całokształcie - uwzględnia wszystkie dyrektywy wymiaru kary wskazane w art. 53 k.k. Jest więc karą adekwatną i sprawiedliwą, czyli karą, która bilansuje zarówno okoliczności obciążające jak i łagodzące. Nie ma więc racji skarżący podnosząc, że sąd I instancji podczas ustalania wymiaru kary skupił się wyłącznie na okolicznościach przemawiających na korzyść oskarżonego, a niedostatecznie uwzględnił znaczną społeczną szkodliwość czynu, sposób przypisanego zachowania, działanie z premedytacją. Nie deprecjonując skali niebezpieczeństwa jakie wywołało działanie oskarżonego D. D., który pokusił się o uderzenie pokrzywdzonego niszczącego jego prowizoryczne ogrodzenie zasianego trawnika, w ocenie sądu odwoławczego, nie ma konieczności, dla uzmysłowienia mu wagi zagrożeń z tym związanych, wymierzenia mu kary pobawienia wolności. Przeciwnie - zdaniem sądu odwoławczego - odczuwalna kara finansowa będzie w tym przypadku czynnikiem stymulującym oskarżonego (co należy podkreślić osoby dotychczas niekaranej, nie mającej konfliktów z prawem) do zrozumienia karygodności czynu oraz powstrzymania się od jakichkolwiek podobnych działań w przyszłości.

Odnosząc się w dalszej kolejności do zastrzeżeń apelującego co do wysokości nawiązki orzeczonej na rzecz R. C. w kwocie 1.000 zł od oskarżonego okazały się częściowo zasadne. W pierwszej kolejności konieczne jest podkreślenie, że przy ustalaniu wysokości nawiązki należy uwzględniać winę sprawcy, charakter i rozmiar krzywd, czas trwania cierpień oraz sytuację pokrzywdzonego, zwłaszcza gdy uległa ona pogorszeniu (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 7 października 1998 r., I CKN 418/98, Lex nr 1215980).

Zgodzić się także należy, że nawiązka jest rodzajem „zryczałtowanego naprawienia szkody’', aktualizującym się w obliczu trudności z orzeczeniem obowiązku naprawienia szkody, a zarazem jest nadal środkiem mającym charakter penalny (por. uchwała Sądu Najwyższego z dnia 20 czerwca 2000 r., I KZP 5/00, OSNK 2000/7-8/55; V. Konarska - Wrzosek (red.), Kodeks karny. Komentarz, WKP 2018; R. A Stefański, Kodeks karny. Komentarz, Warszawa 2019). Pomimo bowiem umiejscowienia „nawiązki” przez ustawodawcę w wyniku nowelizacji, która weszła w życie w dniu 1 lipca 2015 r. w nowym rozdziale Va „Przepadek i środki kompensacyjne", co wskazywałoby wyłącznie na jej funkcję kompensacyjną, to jednak nie utraciła ona także charakteru środka penalnego, a to wobec wyraźnej regulacji wynikającej z treści przepisu art. 56 KK („przepisy art. 53, art. 54 § 1 oraz art. 55 stosuje się odpowiednio do orzekania innych środków przewidzianych w tym kodeksie, z wyjątkiem obowiązku naprawienia wyrządzonej przestępstwem szkody lub zadośćuczynienia za doznaną krzywdę"). W odniesieniu do kwestii orzekania tego środka kompensacyjnego treść przepisu art. 56 KK wyraźnie wskazuje, że stosuje się tu także odpowiednio dyrektywy wymiaru kary oraz okoliczności związane z wymiarem kary, o których mowa w art. 53 § 2 KK.

Uwzględniając powyższe Sąd odwoławczy częściowo uznał za słuszne i przekonujące twierdzenia apelującego, który wykazywał, że Sąd pierwszej instancji określając wysokość nawiązki w niedostatecznym stopniu uwzględnił okoliczności powstania krzywdy u pokrzywdzonego R. C. i negatywne następstwa czynu oskarżonego nie tylko w sferze jego cierpień fizycznych i psychicznych, ale też konieczność hospitalizacji i rekonwalescencji (leczenie operacyjne i występujące w związku z tym dolegliwości bólowe), co miałaby rekompensować kwota rzędu 1000 złotych. Podkreślić należy, iż uderzenie pokrzywdzonego w twarz głową - jakkolwiek karygodne - to nastąpiło w wyniku podjęcia działań odwetowych przez oskarżonego na skutek zniszczenia przez pokrzywdzonego po raz kolejny ogrodzenia zasianego trawnika przed posesją oskarżonego. Przy czym, uderzenie było na tyle silne, że spowodowało dotkliwe i bolesne obrażenia ciała w postaci wieloodłamowego złamania kości nosa z przemieszczeniem i deformacją oraz niedrożnością obu przewodów nosowych. Wymienione obrażenie bez wątpienia wiązało się dla oskarżyciela posiłkowego ze sporą dawką bólu oraz dyskomfortem zarówno fizycznym jak i psychicznym. Reasumując powyższe, wszystkie okoliczności przedmiotowego czynu i jego następstwa dla pokrzywdzonego mające wpływ na wysokość orzeczonej nawiązki skłoniły Sąd Okręgowy do uznania, że kwota 3.000 złotych będzie adekwatna by częściowo zadośćuczynić pokrzywdzonemu za doznane przez niego krzywdy oraz zrekompensować mu utracone środki finansowe spowodowane leczeniem. Przy szacowaniu jej wysokości Sąd odwoławczy wziął pod uwagę fakt pobytu przez pokrzywdzonego w szpitalu na oddziale otolaryngologicznym - jak wskazuje załączona przez jego pełnomocnika dokumentacja - przez okres 3 dni oraz brak podstaw do uznania, że doznane obrażenia spowodowały dłużej trwający uszczerbek na jego zdrowiu (z załączonych dokumentów wynika wszak, że miała miejsce konsultacja laryngologiczna w dniu 01 czerwca 2021 roku i skierowanie na operację na dzień 20 października 2021 roku, nie załączono żadnej dokumentacji na okoliczność wielomiesięcznego leczenia jak to wskazywał apelujący, jak i kosztów z nim związanych m. in. dotyczących zakupu leków czy też prywatnych konsultacji medycznyc), czy też że inkryminowane zdarzenie odbiło się negatywnie na psychice pokrzywdzonego. Wysokość wszak orzeczonej na podstawie art. 46 § 2 k.k. nawiązki winna być miarkowana z uwzględnieniem rozmiaru szkód, ale szczególnie rozmiaru krzywdy wyrządzonej pokrzywdzonemu, ocenianej zwłaszcza przez pryzmat subiektywnych doznań ofiary przestępstwa, sposobu działania sprawcy, jak również tego, jaki wpływ na stan psychiczny osoby pokrzywdzonej wywołało znalezienie się w sytuacji ofiary przestępstwa (tak też w postanowieniu Sądu Najwyższego z dnia 22.06.2017 r., IV KK 191/17, Legalis).

Jednocześnie Sąd II instancji stwierdził, że orzeczenie nawiązki we wnioskowanej przez apelującego kwocie 12.000 zł byłoby zbyt wygórowane i nieadekwatne do okoliczności sprawy (wysokość nawiązki należało miarkować uwzględniając również naganne zachowanie samego pokrzywdzonego). Pamiętać bowiem należy, że orzekanie środków kompensacyjnych nie może zmierzać do przysporzeń w majątku pokrzywdzonego, a ma jedynie zrekompensować szkody i krzywdy wynikłe z popełnionego przestępstwa. Podkreślenia wymaga również okoliczność, iż - co również wskazał Sąd Rejonowy orzeczenie nawiązki w postępowaniu karnym nie wyklucza możliwości dochodzenia niezaspokojonej części roszczenia w drodze postępowania cywilnego.

Wniosek

Wniosek o uchylenie zaskarżonego wyroku w całości i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi Rejonowemu w Radomsku.

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny.

Wniosek niezasadny z przyczyn wskazanych szczegółowo powyżej.

3.2.

Podniesione w apelacji oskarżyciela posiłkowego następujące zarzuty wobec ich treści zostaną omówione łącznie w niniejszym podpunkcie, a mianowicie są to zarzuty:

- obraza przepisów postępowania mająca wpływ na treść orzeczenia tj. art. 4 k.p.k., art. 7 k.p.k. i art. 410 k.p.k. w zw. z art. 190 § 1 k.k. polegającą na dowolnej ocenie zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego i w konsekwencji arbitralnym uznaniu, iż zachowanie oskarżonego nie wypełniało znamion groźby to jest dokonania czynu z art. 190 § 1 k.k., pomimo że oskarżony działał w zamiarze bezpośrednim popełnienia czynu, polegającego na groźbie pozbawienia życia oskarżyciela posiłkowego i wywołując u niego obawę iż czyn ten popełni - co skutkowało bezzasadnym uznaniem, iż nie doszło do naruszenia w/w normy zatem sąd uniewinnił oskarżonego od popełnienia tego czynu,

- obraza przepisów postępowania mająca wpływ na treść orzeczenia tj. art. 4 k.p.k., art. 7 k.p.k. poprzez:

- dokonanie dowolnej a nie swobodnej oceny materiału dowodowego poprzez bezkrytyczne przyjęcie depozycji świadka K. D. i oskarżonego D. D., że kamery monitoringu nie ujęły samego zdarzenia uderzenia pokrzywdzonego w twarz, w sytuacji gdy te same kamery zarejestrowały inne zdarzenia w tożsamym miejscu, braku weryfikacji przez sąd meriti autentyczności nagrania, braku weryfikacji czy nagranie nie zostało skrócone, zmienione,

- dokonanie dowolnej a nie swobodnej oceny wyjaśnień oskarżonego przez danie im wiary, że do sporu sąsiedzkiego doszło o teren prywatny oskarżonego w sytuacji gdy teren ten jest publiczny co można było zweryfikować w Starostwie Powiatowym w R., ponadto, oskarżony stwarzał zagrożenie dla innych użytkowników dróg, chodników, miejsc publicznych poprzez rozsypywanie gwoździ i grodzenie terenu, który do niego nie należał, co spowodowało słuszną i społeczną interwencję pokrzywdzonego.

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

Podniesione przez skarżącego zarzuty obrazy przepisów postępowania generalnie sprowadzające się do zanegowania - w zakresie wskazanym w zarzucie - oceny materiału dowodowego przeprowadzonej przez Sąd Rejonowy okazały się niezasadne.

Tytułem wstępu, należy podnieść, że przekonanie sądu o wiarygodności określonych dowodów i niewiarygodności innych pozostaje pod ochroną prawa procesowego, a więc mieści się w ramach swobodnej oceny dowodów jedynie wtedy, gdy jest poprzedzone ujawnieniem w toku rozprawy całokształtu okoliczności i to w sposób podyktowany obowiązkiem dochodzenia prawdy, stanowi wynik rozważenia wszystkich okoliczności przemawiających zarówno na korzyść, jak i na niekorzyść oskarżonego, jest wyczerpująco i logicznie – z uwzględnieniem wskazań wiedzy i doświadczenia życiowego – argumentowane w uzasadnieniu (tak np. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 11.04.2018 r., IV KK 104/18, opubl. Legalis). Pamiętać należy, iż konsekwencją zasady prawdy (art. 2 § 2 k.p.k.) jest wymóg, aby ustalenia faktyczne, w oparciu o które następuje orzekanie, były udowodnione, tylko wówczas można przyjąć, że są one prawdziwe, czyli zgodne z rzeczywistością. Zobowiązuje ona organy procesowe do dołożenia – niezależnie od woli stron – maksymalnych starań i wyczerpania wszelkich dostępnych środków poznania prawdy. Organy procesowe w ramach swobodnej oceny dowodów są ustawowo zobligowane do ukształtowania przekonania dopiero na podstawie wszystkich przeprowadzonych dowodów ocenianych według zasad prawidłowego rozumowania z pełnym wykorzystaniem dostępnej wiedzy i doświadczenia życiowego (art. 7 k.p.k.). Kodeks nie narzuca żadnych dyrektyw, które nakazywałyby określone ustosunkowanie się do konkretnych dowodów i nie wprowadza różnic co do wartości poszczególnych dowodów. Zasada prawdy materialnej jest adresowana do wszelkich organów procesowych. Nie da się jednak zawsze bezwzględnie ustalić przebiegu zdarzenia, lecz niekiedy tylko w takim zakresie, na jaki zezwalają na to zebrane dowody oraz dostępna wiedza i ukształtowane na jej podstawie doświadczenie życiowe. W toku prowadzonych czynności uprawnione organy mają jednak obowiązek wnikliwego zbadania i uwzględnienia wszystkich okoliczności zarówno na korzyść, jak i na niekorzyść oskarżonego (art. 4 k.p.k.). Wyrok musi być wynikiem analizy całokształtu ujawnionych okoliczności, a więc i tych które go podważają. Pominięcie istotnych dla sprawy okoliczności, mogących mieć wpływ na rozstrzygnięcie w kwestii winy, stanowi oczywistą obrazę przepisu art. 410 k.p.k. A zatem, wydanie przez sąd rozstrzygający wyroku skazującego w jakiejkolwiek sprawie, musi być logiczną konsekwencją przeświadczenia tegoż sądu, wynikającego ze swobodnej oceny dowodów, że wina została udowodniona w sposób przewidziany przepisami kodeksu postępowania karnego. Materiał dowodowy, na którym zostaje oparte skazanie, musi więc w sposób niebudzący najmniejszych wątpliwości potwierdzać prawdziwość przedstawionych zarzutów. Aby jednak sąd rozstrzygający mógł dojść do tego typu konkluzji, to jest do przekonania o prawdziwości przedstawionego danemu oskarżonemu zarzutu, musi uprzednio po pierwsze prawidłowo przeprowadzić postępowanie dowodowe, a po wtóre dokonać kompleksowej oceny zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego. Ocena ta natomiast musi przez tenże sąd zostać przeprowadzona z uwzględnieniem obowiązujących w tym przedmiocie reguł postępowania i przy wzięciu pod uwagę całokształtu ujawnionego w sprawie materiału dowodowego.

W aspekcie powyższego wbrew odmiennym zapatrywaniom skarżącego, sad meriti prawidłowo ustalił okoliczności zajścia objętego zarzutem II, oraz wyraził trafne stanowisko, iż zachowanie sprawcy nie wypełniło w tym przypadku dyspozycji art. 190 § 1 k.k.

Do znamion art. 190 § 1 k.k. należy wzbudzenie w zagrożonym uzasadnionej obawy, że zapowiedź przestępczego działania zostanie spełniona. Prawnokarna ocena zachowania sprawcy nie można jednak zupełnie wykluczyć czynnika obiektywnego. Obawa zagrożonego, że groźba ma zostać spełniona musi być uzasadniona. Oznacza to, że konieczne jest stwierdzenie w konkretnej sprawie, iż każdy przeciętny człowiek, o podobnej do ofiary osobowości, cechach psychiki, intelektu, umysłowości i warunkach wedle wszelkiego prawdopodobieństwa uznałby tę groźbę za realną i wzbudzającą obawę zrealizowania. Zachowanie sprawcy i jego odbiór ze strony pokrzywdzonego wymagają zatem w pewnym sensie zrelatywizowania. Może tu mieć znaczenie np. środowisko, w którym przebywa grożący i adresat groźby, gdzie tego rodzaju zachowanie jest wpisane w specyfikę języka i wykształconych w ostatnich latach relacji sąsiedzkich, przyzwalając na posługiwanie się wobec siebie i innych słownictwem powszechnie uważanym za obraźliwe. Wypowiedzi oskarżonego powinny być przez sądy analizowane z uwzględnieniem ich kontekstu, który obejmuje także towarzyszące wypowiedziom zachowania. W tej sprawie należało zatem rozważyć, czy zachowanie oskarżonego oceniane na tle trwającego już od dłuższego czasu konfliktu stron, panujących pomiędzy nimi stosunków, mogą zostać zakwalifikowane jako wywołujące u strony pokrzywdzonej realne obawy.

W tym zakresie sąd rejonowy doszedł do trafnego przekonania, iż obie strony konfliktu wzajemnie się kłócą używając wobec siebie słów wulgarnych, w tym także obrażając się nawzajem. Dotyczy to także oskarżonego i pokrzywdzonego. Jednocześnie w dniu zdarzenia D. D. swoim zachowaniem polegającym na zwróceniu się do pokrzywdzonego słowami: "i tak cię k...a zajebię" nie wypełnił znamion podmiotowych opisanego przestępstwa. Wszak nie można przyjąć, aby u pokrzywdzonego R. C. - pomimo werbalizowanej przed funkcjonariuszami policji i sądem rzekomej obawy - wystąpiło poczucie zagrożenia podczas tej awantury, skoro sam, wręcz prowokacyjnie zaangażował się w kłótnię i nie pozostawał dłużny oskarżonemu D. D. mówiąc: "no chodź, zabiłeś ojca", "to mnie zajeb, ja też wyjdę na drogę". Sąd meriti ostatecznie ustalił, iż podczas tej konkretnej awantury u pokrzywdzonego nie wystąpiło poczucie zagrożenia. Powyższego nie zmienia również nagłe uderzenie pokrzywdzonego, które było - co już zostało wykazane powyżej - wynikiem eskalacji konfliktu stron tego dnia i nagromadzenia się wyjątkowo złych emocji, które znalazły swój finał zdarzeniem objętym zarzutem. Jest mało prawdopodobne, aby wypowiedziana przez oskarżonego w tych okolicznościach groźba nawet subiektywnie (w odbiorze zagrożonego) wywołała realną obawę jej spełnienia; obiektywna weryfikacja tej sytuacji wskazuje, iż zagrożony w danych okolicznościach nie powinien tych słów w ten sposób odebrać. Przedmiotowa sytuacja swoją intensywnością, zabarwieniem emocjonalnym nie różniła się od innych tego typu sytuacji. Niebezpieczeństwo spełnienia groźby nie było realne i pokrzywdzony nie miał podstawy do takiego poglądu (co zresztą pośrednio przyznał w trakcie trwającego postępowania). Ocena szkody wyrządzonej pokrzywdzonemu w sferze psychicznej może być także dokonywana między innymi przez pryzmat charakteru i czasu podjęcia przez pokrzywdzonego działań zmierzających do ochrony naruszonego dobra. Zachowanie pokrzywdzonego będzie bowiem wskazywało na poziom jego indywidualnych negatywnych dolegliwości w sferze psychicznej, a więc poziom obaw, strachu czy wręcz przerażenia wywołanych bezprawnym zachowaniem sprawcy czynu. Tymczasem R. C. w trakcie awantury nie pozostawał bierny, nie okazywał strachu przed oskarżonym, a zawiadomienie o przestępstwie złożył cztery dni po zdarzeniu, co potwierdza brak odczuwania przez pokrzywdzonego rzeczywistej obawy pozbawienia życia.

Chociaż zatem dla bytu przestępstwa z art. 190 § 1 KK wystarczy, iż groźba subiektywnie (w odbiorze zagrożonego) wywołała obawę spełnienia, należy ją jednak także obiektywnie zweryfikować i stwierdzić, czy pokrzywdzony istotnie mógł w danych okolicznościach w sposób uzasadniony groźbę odebrać. Obiektywizacja tego skutku wskazuje, że groźba nie została wyrażona na serio i nie dawała podstaw do uzasadnionej obawy, co powoduje, iż nie zostały wypełnione wszystkie znamiona art. 190 § 1 KK.

W aspekcie powyższego w ocenie sądu odwoławczego, gruntowna analiza zebranego materiału dowodowego w zestawieniu z zarzutami zawartymi w skardze apelacyjnej oskarżyciela posiłkowego wiedze do przekonania, że na gruncie tej sprawy nie jest możliwe wydanie orzeczenia uznającego sprawstwo i winę oskarżonego w zakresie inkryminowanego mu przestępstwa z art. 190 § 1 k.k.

W kontekście powyższych zarzutów przypomnieć w tym miejscu należy, iż wydanie przez sąd rozstrzygający wyroku skazującego w jakiejkolwiek sprawie, musi być logiczną konsekwencją przeświadczenia tegoż sądu, wynikającego ze swobodnej oceny dowodów, że wina została udowodniona w sposób przewidziany przepisami kodeksu postępowania karnego. Materiał dowodowy, na którym zostaje oparte skazanie, musi więc w sposób niebudzący najmniejszych wątpliwości potwierdzać prawdziwość przedstawionych zarzutów. Aby jednak sąd rozstrzygający mógł dojść do tego typu konkluzji, to jest do przekonania o prawdziwości przedstawionego danemu oskarżonemu zarzutu, musi uprzednio po pierwsze prawidłowo przeprowadzić postępowanie dowodowe, a po wtóre dokonać kompleksowej oceny zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego. Ocena ta natomiast musi przez tenże sąd zostać przeprowadzona z uwzględnieniem obowiązujących w tym przedmiocie reguł postępowania i przy wzięciu pod uwagę całokształtu ujawnionego w sprawie materiału dowodowego.

Odnosząc się zatem również do zarzutu dowolnej oceny depozycji świadka K. D. i oskarżonego D. D., że kamery monitoringu nie ujęły samego zdarzenia uderzenia pokrzywdzonego w twarz, oraz że do sporu sąsiedzkiego doszło o teren prywatny oskarżonego - wskazać należy, iż Sąd Rejonowy przeprowadził postępowanie w tej materii w sposób prawidłowy i poczynił ustalenia faktyczne na podstawie całokształtu materiału dowodowego ujawnionego w toku rozprawy głównej. Ocena dowodów, dokonana została z uwzględnieniem zasad prawidłowego rozumowania oraz zgodnie ze wskazaniami wiedzy i doświadczenia życiowego, a w konsekwencji doprowadziła do trafnych wniosków. Przede wszystkim, brak jest jakichkolwiek podstaw do uznania, jakoby doszło do manipulacji w nagraniu przekazanym organom procesowym przez żonę oskarżonego K. D. w dniu 08 czerwca 2021 roku. Obrazuje ono bowiem wydarzenia z udziałem stron mające miejsce w dniu 28 maja 2021 roku przed ich posesjami. Przy czym, nie budzi wątpliwości, że nie został nim objęty i uchwycony moment uderzenia pokrzywdzonego przez oskarżonego, gdyż w istocie rzeczy monitoring obejmuje głównie posesję D. D. i okolicę do niej przylegającą. Tymczasem do zaatakowania R. C. doszło przed jego posesją. Nadto, zauważyć należy, iż wbrew twierdzeniom apelanta sąd meriti nie uznał, jakoby do sporu sąsiedzkiego doszło o teren prywatny oskarżonego. Z uzasadnienia zaskarżonego wyroku taka konkluzja nie wynika, ani nie została w nim wyartykułowana. Co więcej jeśli oskarżony zasiał trawnik na terenie do niego nienależącym - jak twierdził pokrzywdzony ustalił to w Starostwie Powiatowym w R. - to nic nie stało na przeszkodzie zawiadomienia odpowiednich służb porządkowych, czy też samego starostwa celem wdrożenia stosownych procedur. Pokrzywdzony R. C. mając taką wiedzę zaniechał poinformowania tych organów i wdał się w spór na tym tle z oskarżonym (z premedytacją niszcząc prowizoryczne ogrodzenie przed posesją oskarżonego), czego efektem było zdarzenie będące przedmiotem osądu.

Wniosek

Wniosek o uchylenie zaskarżonego wyroku w całości i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi Rejonowemu w Radomsku.

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny.

Wniosek niezasadny z przyczyn wskazanych szczegółowo powyżej.

4.  OKOLICZNOŚCI PODLEGAJĄCE UWZGLĘDNIENIU Z URZĘDU

4.1.

Zwięźle o powodach uwzględnienia okoliczności

5.  ROZSTRZYGNIĘCIE SĄDU ODWOŁAWCZEGO

1.7.  Utrzymanie w mocy wyroku sądu pierwszej instancji

5.1.1.

Przedmiot utrzymania w mocy

Utrzymanie co do zasady w mocy rozstrzygnięć zawartych w punktach od 1 do 4 wyroku, za wyjątkiem wskazanym w punkcie 5.2.1.

Zwięźle o powodach utrzymania w mocy

Sąd I instancji przeprowadził w przedmiotowej sprawie postępowanie dowodowe w sposób wszechstronny i wyczerpujący, a następnie zgromadzony materiał dowodowy poddał rzetelnej analizie i na tej podstawie wyprowadził słuszne wnioski zarówno co do winy oskarżonego D. D. w zakresie popełnienia przypisanego przestępstwa, subsumcji prawnej jego zachowania pod wskazane przepisy prawne, jak i w zakresie braku możliwości uznania oskarżonego winnym przestępstwa kierowania wobec pokrzywdzonego gróźb karalnych. Przedmiotem rozważań zaprezentowanych przez Sąd Rejonowy w pisemnym uzasadnieniu zaskarżonego wyroku były nie tylko dowody obciążające oskarżonego, ale i dowody przeciwne, zostały one ocenione w zgodzie z zasadami logicznego rozumowania, wskazaniami wiedzy i doświadczenia życiowego.

1.8.  Zmiana wyroku sądu pierwszej instancji

5.2.1.

Przedmiot i zakres zmiany

Dokonano zmiany wyroku w zakresie wysokości stawki dziennej orzeczonej wobec oskarżonego kary grzywny poprzez jej podwyższenie do kwoty 20 złotych oraz w zakresie wysokości środka kompensacyjnego w postaci nawiązki również poprzez podwyższenie jej wysokości do kwoty 3.000 złotych.

Zwięźle o powodach zmiany

Powód zmiany wskazany w rozważaniach ujętych w rubryce 3.1.

1.9.  Uchylenie wyroku sądu pierwszej instancji

1.1.7.  Przyczyna, zakres i podstawa prawna uchylenia

5.3.1.1.1.

☐ art. 439 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

5.3.1.2.1.

Konieczność przeprowadzenia na nowo przewodu w całości

☐ art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

5.3.1.3.1.

Konieczność umorzenia postępowania

☐ art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia i umorzenia ze wskazaniem szczególnej podstawy prawnej umorzenia

5.3.1.4.1.

☐ art. 454 § 1 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

1.1.8.  Zapatrywania prawne i wskazania co do dalszego postępowania

1.10.  Inne rozstrzygnięcia zawarte w wyroku

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

6.  Koszty Procesu

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

3.

Sąd Okręgowy stosownie do treści art. 627 k.p.k. w zw. z art. 635 k.p.k., art. 616 § 1 pkt 2 k.p.k. w zw. § 11 ust. 2 pkt 4, ust. 7, § 15 ust. 3 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 roku w sprawie opłat za czynności adwokackie (t.j. Dz. U. z 2018 r. poz. 265 z późn. zm.) zasądził od oskarżonego na rzecz oskarżyciela posiłkowego kwotę 840 złote tytułem zwrotu kosztów pomocy prawnej udzielonej oskarżycielowi posiłkowemu w postępowaniu przed sądem odwoławczym.

4.

Sąd Okręgowy stosownie do treści art. 635 k.p.k., art. 10 ust. 1 w zw. z art. 3 ust. 1 ustawy z dnia 23 czerwca 1973 roku o opłatach w sprawach karnych (tekst jednolity: Dz. U. Nr 49 poz. 223 z 1983 roku z późniejszymi zmianami), § 1 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 18 czerwca 2003 r. w sprawie wysokości i sposobu obliczania wydatków Skarbu Państwa w postępowaniu karnym (t.j. Dz. U. z 2013 r. poz. 663 ze zm.) zasądził od oskarżonego D. D. na rzecz Skarbu Państwa kwotę 200 tytułem opłaty za obie instancje i kwotę 20 złotych tytułem zwrotu wydatków (to jest tytułem zryczałtowanych kosztów doręczeń) związanych z postępowaniem odwoławczym. Bowiem oskarżony posiada na utrzymaniu dwoje małoletnich dzieci (w wieku 12 i 6 lat) oraz żonę, niemniej jednak pracuje zarobkowo z uposażeniem w wysokości 5.000 złotych miesięcznie, a tym samym, przy wykazaniu minimum dobrej woli oraz chęci będzie w stanie uiścić należności na rzecz Skarbu Państwa (tym bardziej, że istnieje możliwość uregulowania kosztów sądowych w formie ratalnej). Zatem obciążenia na poziomie ukształtowanym orzeczeniem sądu odwoławczego będą współmierne do wagi przypisanego mu czynu i będą stanowiły dla niej dolegliwość, lecz nie przekraczającą stopnia zawinienia i społecznej szkodliwości jego czynu, jak i jego możliwości finansowych.

7.  PODPIS

1.11.  Granice zaskarżenia

Kolejny numer załącznika

1

Podmiot wnoszący apelację

Oskarżyciel posiłkowy R. C..

Rozstrzygnięcie, brak rozstrzygnięcia albo ustalenie, którego dotyczy apelacja

Wyrok Sądu Rejonowego w Radomsku z dnia 16 marca 2022 roku w sprawie II K 1175/21.

0.1.1.3.1. Kierunek i zakres zaskarżenia

☐ na korzyść

☒ na niekorzyść

☒ w całości

☐ w części

☐

co do winy

☐

co do kary

☐

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

0.1.1.3.2. Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

☐

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

☐

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany
w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

☒

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

☒

art. 438 pkt 3 k.p.k. – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia,
jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

☒

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

☐

art. 439 k.p.k.

☐

brak zarzutów

0.1.1.4. Wnioski

☒

uchylenie

☐

zmiana