Pełny tekst orzeczenia

Formularz UK 1

Sygnatura akt

III K 171/22

Jeżeli wniosek o uzasadnienie wyroku dotyczy tylko niektórych czynów lub niektórych oskarżonych, sąd może ograniczyć uzasadnienie do części wyroku objętych wnioskiem. Jeżeli wyrok został wydany w trybie art. 343, art. 343a lub art. 387 k.p.k. albo jeżeli wniosek o uzasadnienie wyroku obejmuje jedynie rozstrzygnięcie o karze i o innych konsekwencjach prawnych czynu, sąd może ograniczyć uzasadnienie do informacji zawartych w częściach 3–8 formularza.

1.  USTALENIE FAKTÓW

1.1.  Fakty uznane za udowodnione

Lp.

Oskarżony

Czyn przypisany oskarżonemu (ewentualnie zarzucany, jeżeli czynu nie przypisano)

M. S.

w okresie od 2015 roku do października 2021 roku we W., będąc zatrudniona w U. we W. na stanowisku (...), w wykonaniu z góry powziętego zamiaru, w krótkich odstępach czasu, przywłaszczyła powierzone jej mienie w postaci pieniędzy w kwocie 490 000, 00 zł na szkodę U. we W.

Przy każdym czynie wskazać fakty uznane za udowodnione

Dowód

Numer karty

M. S. w okresie przypadającym na lata 2015 - - 2021 r. była zatrudniona na stanowisku (...) w U. we W..

Do obowiązków oskarżonej w tym okresie w ramach zajmowanego stanowiska było przyjmowanie wpłat gotówkowych pracowników Klinik (...) we W. uiszczanych tytułem wykonywania usług klinicznych. Tak przyjęte pieniądze oskarżona miała obowiązek trzymać w sejfie. Pieniądze te w dalszej kolejności miały być wpłacane na rachunki bankowe uczelni, a także być przeznaczane na wypłaty dla innych pracowników.

Inny pracownik działu - G. W. zastępowała oskarżoną w roli kasjera jedynie pod jej nieobecność w pracy. G. W. pomagała także oskarżonej w przypadku dużego ruchu w kasie. Każda z nich miała przy tym swój odrębny sejf i za jego stan ponosiła odrębną odpowiedzialność. Do sejfu głównego dostęp miała jedynie M. S..

wyjaśnienia oskarżonej M. S.

k. 165-169, 309

zeznania świadka W. F.

k. 27-28

zeznania świadka G. W.

k. 145

W 2015 roku pogłębiały się problemy finansowe M. S. spowodowane m.in. rozwodem i zaprzestaniem spłacania kredytów przez byłego męża. M. S. utraciła wówczas zdolność regularnego spłacania zadłużenia związanego m.in. z kredytem zaciągniętym na wspólny dom. Z czasem wszczynane były przeciwko M. S. postępowania egzekucyjne, które doprowadziły do zajęcia jej wynagrodzenia. Wierzyciele dzwonili do oskarżonej M. S. także do miejsca jej pracy. W jej otoczeniu pojawiali się również ludzie, którzy domagali się od niej pieniędzy.

częściowo wyjaśnienia oskarżonej M. S.

k. 165-169, 309

zeznania świadka W. F.

k. 27- 28

zeznania świadka G. W.

k. 145

zeznania świadka E. G.

k. 150-152

W związku z trudną sytuacją finansową, brakiem regulowania zadłużenia, M. S. postanowiła jeszcze w 2015 roku, wykorzystując swoje stanowisko i powierzane jej pieniądze, zabierać sukcesywnie większe kwoty pieniężne, aby móc zadośćuczynić swoim zobowiązaniom.

Zgodnie z tym planem M. S. zaczęła zabierać kolejne środki wpłacane do kasy U. w postaci gotówki, których nie wpłacała na rachunki bankowe uczelni, pozostawiając w sejfie i sukcesywnie powodując sukcesywne zwiększanie się braków w kasie.

Oskarżona do końca października 2021 roku przywłaszczyła w ten sposób pieniądze w łącznej wysokości 490.000,00 zł.

M. S. przed kontrolą gromadziła większą ilość środków finansowych i przedstawiała je Komisji Inwentaryzacyjnej.

częściowo wyjaśnienia oskarżonej M. S.

k. 165-169, 309

protokoły z inwentaryzacji gotówki w kasie U. we W. wraz z dowodami wpłat i raportami kasowymi

k. 5-17, 40-115

protokół oględzin płyty DVD-R marki V. wraz z załącznikami

k. 116-142

zeznania świadka W. F.

k. 28

Dokonywane w międzyczasie przez przedstawicieli U. kontrole stanu kasy w ramach inwentaryzacji nie wykazywały braków, gdyż M. S. potrafiła zataić podczas nich faktyczny stan kasy. Podczas liczenia pieniędzy przez komisje, M. S. przynosiła wiązkę pieniędzy ze skarbca, a następnie zamieniała gumki i ponownie przynosiła te same pieniądze, uzyskując odpowiednią kwotę.

W tym okresie również G. W. nie zauważyła nieprawidłowości w pracy M. S..

częściowo wyjaśnienia oskarżonej M. S.

k. 165-169, 309

protokoły z inwentaryzacji gotówki w kasie U. we W. wraz z dowodami wpłat i raportami kasowymi

k. 5-17, 40-115

protokół oględzin płyty DVD-R marki V. wraz z załącznikami

k. 116-142

zeznania świadka W. F.

k. 28

zeznania świadka G. W.

k. 145

zeznania świadka E. G.

k. 150-152

opinia z zakresu rachunkowości z 25 maja 2022 r.

k. 181-184

W październiku 2021 roku M. S. dowiedziała się o likwidacji z początkiem listopada 2021 roku kasy na U. i przeniesieniu jej w związku z tym na inne stanowisko służbowe. Wiedziała, iż wiązało się to z tym, iż jej wcześniejsze działania zostaną ujawnione. Postanowiła zatem zawiadomić po konsultacji z prawnikiem zarówno władze uczelni, jak i Prokuraturę o przywłaszczaniu środków pieniężnych z kasy U..

M. S. w dniu 3 listopada 2021 r. (data wpływu) złożyła zawiadomienie o popełnionym przez siebie przestępstwie. Zawiadomienie o popełnieniu przestępstwa oskarżona złożyła, gdy pozyskała informację o likwidacji kasy gotówkowej.

W tym samym dniu w związku z likwidacją kasy, komisja inwentaryzacyjna U. stwierdziła niedobór środków pieniężnych w wysokości 490.000,00 zł. Kwota ta odpowiadała środkom przywłaszczonym przez M. S..

Przełożona oskarżonej – E. G., będąca Kierownikiem D. (...) (...) we W. nie miała wcześniej zastrzeżeń do pracy wykonywanej przez M. S..

częściowo wyjaśnienia oskarżonej M. S.

k. 165-169, 309

protokoły z inwentaryzacji gotówki w kasie U. we W. wraz z dowodami wpłat i raportami kasowymi

k. 5-17, 40-115

protokół oględzin płyty DVD-R marki V. wraz z załącznikami

k. 116-142

zeznania świadka W. F.

k. 28

zeznania świadka E. G.

k. 150-152

opinia z zakresu rachunkowości z 25 maja 2022 r.

k. 181-184

M. S. została zwolniona dyscyplinarnie z U. we W..

Pokrzywdzony (...) (...) we W. otrzymał od oskarżonej M. S. y kwotę 1.000 zł tytułem zwrotu części przywłaszczonej kwoty.

wyjaśnienia oskarżonej M. S.

k. 165-169, 309

zeznania świadka W. F.

k. 28

U M. S. biegli w chwili zarzucanego jej czynu nie rozpoznali objawów choroby psychicznej. M. S. nie jest osobą upośledzoną umysłowo. U M. S. rozpoznano zaburzenia adaptacyjne depresyjne nie mające wpływu na ocenę poczytalności.

T. criminis M. S. nie miała całkowicie zniesionej ani w znacznym stopniu ograniczonej zdolności do rozpoznania znaczenia zarzucanego jej czynu, jak i pokierowania swoim postepowaniem, nie zachodzą warunki z art. 31 § 1 1 i 2 k.k.

opinia sądowo – psychiatryczna z 12 czerwca 2022 r.

k. 189-191

M. S. urodziła się (...), nie posiada miejsca zameldowania, jest rozwiedziona. Nie posiada nikogo na utrzymaniu. Z zawodu jest nauczycielem nauczania początkowego, aktualnie utrzymuje się z zasiłku chorobowego w wysokości 3.000 zł netto. Zasiłek obciążony jest egzekucją komorniczą w kwocie 700 zł.

Oskarżona M. S. jest w trakcie leczenia psychiatrycznego.

M. S. nie była karana.

wyjaśnienia oskarżonej M. S.

k. 165-169, 309

karta karna

k. 173

1.2.  Fakty uznane za nieudowodnione

Lp.

Oskarżony

Czyn przypisany oskarżonemu (ewentualnie zarzucany, jeżeli czynu nie przypisano)

Przy każdym czynie wskazać fakty uznane za nieudowodnione

Dowód

Numer karty

2.  OCena DOWOdów

2.1.  Dowody będące podstawą ustalenia faktów

Lp. faktu z pkt 1.1

Dowód

Zwięźle o powodach uznania dowodu

częściowo wyjaśnienia oskarżonej M. S.

Sąd uznał zasadniczo za wiarygodne wyjaśnienia złożone w toku procesu przez oskarżoną M. S., w których stosunkowo dokładnie przedstawiła charakter swojej pracy, a także sposób swojego działania, przyznając się w całości do przywłaszczenia mienia na szkodę uczelni, w której pracowała. Opisane przez oskarżoną okoliczności związane z samym przywłaszczeniem mienia, modus operandi jej działań pozostawał w zgodności z pozostałym zebranym w sprawie materiałem dowodowym, w szczególności znajdował on potwierdzenie w zeznaniach przesłuchanych w sprawie świadków, jak również w treści dokumentacji księgowej U. we W.. Oskarżona w szczegółowy sposób opisała również sposób maskowania brakujących środków finansowych w kasie. Te z kolei wyjaśnienia znajdowały potwierdzenie w sporządzonej w toku postępowania opinii z zakresu rachunkowości.

W niniejszej sprawie brak było również racjonalnych przesłanek do uznania, iż oskarżona przyznawałaby się do popełnienia zarzucanego jej czynu, którego w rzeczywistości się nie dopuściła. Na wiarygodność omawianych wyjaśnień oskarżonej wskazywał również ich spójny, logiczny oraz konsekwentny charakter. Sąd z powyższych względów, oceniając wyjaśnienia oskarżonej co do jej przyznania się, faktu pobierania środków z kasy i celu wydatkowania pieniędzy nie znalazł podstaw, aby odmawiać im waloru wiarygodności. Tym samym Sąd uznał, że M. S. dopuściła się zarzucanego czynu w okresie od 2015 roku do października 2021 r., a nie jak przyjął Prokurator, w okresie od czerwca 2021 r. do października 2021 r. W zakresie okresu zarzucanego oskarżonej czynu, nie miała powodów, by wskazywać nieprawdę. Tym bardziej, iż biegła z zakresu rachunkowości potwierdziła, iż sposób działania oskarżonej mógł być taki, jak to ona opisywała. Mogła ona również przez tyle lat maskować niedobory pieniędzy w kasie i uniemożliwiać wykrycie procederu w toku okresowych inwentaryzacji. Tym samym nie można było odbierać waloru wiarygodności w tym zakresie wyjaśnieniom M. S. jedynie dlatego, iż dokumenty uczelniane wskazywały, iż przez czerwcem 2021 roku niedoborów w kasie nie stwierdzono.

Z pewną ostrożnością należało natomiast podejść do oceny podawanych przez oskarżoną okoliczności, który miały - w ogólnym wyrazie tych wypowiedzi - usprawiedliwiać w pewien sposób jej postępowanie. Chodzi tu nie tyle o trudną sytuację rodzinną i finansową oskarżonej, lecz niejako wymuszanie na niej przez nieznanego mężczyznę płacenia określonych sum pieniężnych, co miało pchnąć ja na drogę przestępstwa. Oskarżona wskazywała, że po rozwodzie z mężem, musiała samodzielnie utrzymać syna i opiekować się nim. Nadto, wspólnie z mężem byli kredytobiorcami kredytu zaciągniętego na dom. Jej były mąż nie spłacał kredytu, M. S. nie była wstanie uiszczać pełnych rat kredytu, w konsekwencji doszło do egzekucji komorniczej. M. S. wskazywała, że pieniądze, które zabierała z kasy uczelni przekazywała nieznanemu mężczyźnie, który bądź to obiecywał pomoc w sytuacji, w której się znalazła, a związaną z czynnościami przedsiębranymi przez komorników, windykatorów i sądy bądź to groził jej, gdy nie chciał dać pieniędzy. Tymczasem w tej warstwie wyjaśnienia te nie do końca były spójne i logiczne.

Z tych powodów wyjaśnienia oskarżonej, należało potraktować jako próbę złagodzenia własnej odpowiedzialności karnej i element przyjętej pewnej linii obrony.

zeznania świadków W. F., E. G., G. W.

W ocenie Sądu za wiarygodne uznać należało zeznania świadków W. F., E. G., G. W.. Osoby te były pracownikami U. we W. w okresie objętym zarzutem. Oceniając powyższe zeznania Sąd uznał, iż są spójne, logiczne, szczere i konsekwentne. Zeznania świadków znajdowały potwierdzenie w pozostałym zgromadzonym materiale dowodowym. Zeznania świadków dotyczyły przy tym faktów im osobiście znanych. Nie zawierały też istotnych sprzeczności rzutujących na ocenę ich wiarygodności. Świadkowie nie mieli też żadnego interesu w pomawianiu oskarżonej, zaś wyjaśnienia oskarżonej zasadniczo nie były sprzeczne z relacjami wymienionych świadków. M. S. konsekwentnie przyznawała się bowiem do popełnienia zarzucanego jej czynu i kategorycznie potwierdzała, iż dokonała przestępstwa przywłaszczenia pieniędzy w kwocie 490.000 zł.

Świadkowie ci wprawdzie wskazywali, że ich zdaniem proceder M. S. trwał od czerwca 2021 r. do października 2021 r., to twierdzenia swoje opierali jedynie na fakcie, iż wcześniejsze kontrole i inwentaryzacje nie wykazywały niedoborów w kasie. Tymczasem oskarżona wskazywała wiarygodnie, skąd takie wyniki wcześniejszych kontroli i jakie czynności przedsiębrała w celu uzyskania prawidłowego salda środków finansowych. Takiej wersji zdarzeń przedstawianej przez oskarżoną nie wykluczała również w swojej opinii biegła z zakresu rachunkowości. wyjaśnieniami oskarżonej,

opinia sądowo - psychiatryczna

Sąd uznał tą opinię za przekonującą i miarodajną, albowiem była jasna, pełna i nie budziła wątpliwości, co do wynikających nich wniosków. Mogła ona zatem w sposób właściwy realizować swoje zadania procesowe. Biegli jednoznacznie ocenili poczytalność oskarżonej w chwili czynu, wywodząc swoją ocenę z osobistego badania oskarżonej. Rzeczowo uzasadnili też, z jakich powodów natury medycznej (psychiatrycznej) bez wpływu na zagadnienie poczytalności oskarżonej pozostają ujawnione u niej zaburzenia adaptacyjne.

opinia z zakresu rachunkowości

Sąd podzielił wnioski opinii tej płynące, uznając jednocześnie, iż była ona spójna, logiczna, pełna i jasna. Opinia zawierała konkretne ustalenia i wnioski. Spełniała również kryteria formalnej i merytorycznej poprawności. Została sporządzona w oparciu o analizę dostępnej dokumentacji źródłowej. W ocenie Sądu przedmiotowa opinia jest w pełni miarodajna dla potrzeb ustaleń w zakresie dotyczącym stanu niedoboru środków pieniężnych zaistniałego w kasie U.. Opinia ta nie była również kwestionowana przez strony postępowania.

protokoły z inwentaryzacji gotówki w kasie U. we W. wraz z dowodami wpłat i raportami kasowymi, protokół oględzin płyty DVD-R marki V. wraz z załącznikami

Sąd uznał za wiarygodne zaliczone w poczet materiału dowodowego dokumenty, albowiem brak było racjonalnych podstaw by kwestionować ich rzetelność, w tym przede wszystkim protokołów z inwentaryzacji gotówki w kasie U. we W. wraz z dowodami wpłat i raportami kasowymi. Dokumenty zostały sporządzone w sposób jasny, a ich wiarygodność nie była podważana przez strony.

karta karna

Sąd w całości oparł się na tym dokumencie, sporządzonym przez uprawniony organ, zgodnie z obowiązującymi przepisami.

2.2.  Dowody nieuwzględnione przy ustaleniu faktów
(dowody, które sąd uznał za niewiarygodne oraz niemające znaczenia dla ustalenia faktów)

Lp. faktu z pkt 1.1 albo 1.2

Dowód

Zwięźle o powodach nieuwzględnienia dowodu

3.  PODSTAWA PRAWNA WYROKU

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Oskarżony

☐

3.1.  Podstawa prawna skazania albo warunkowego umorzenia postępowania zgodna z zarzutem

Zwięźle o powodach przyjętej kwalifikacji prawnej

☒

3.2.  Podstawa prawna skazania albo warunkowego umorzenia postępowania niezgodna z zarzutem

pierwszy

M. S.

Zwięźle o powodach przyjętej kwalifikacji prawnej

Na podstawie ustalonego stanu faktycznego Sąd uznał, iż zachowanie oskarżonej wyczerpało znamiona przestępstwa z art. 284 § 2 k.k. w zw. z art. 294 § 1 k.k. w zw. z art. 12 § 1 k.k..

M. S. bezsprzecznie bowiem w okresie od 2015 roku do października 2021 roku we W. będąc zatrudniona w U. we W. na stanowisku (...), w wykonaniu z góry powziętego zamiaru, w krótkich odstępach czasu dokonał przywłaszczenia powierzonego jej mienia ruchomego znacznej wartości w postaci pieniędzy w kwocie 490.000,00 zł na szkodę U. we W..

Tym samym Sąd przyjął, iż oskarżona działała w warunkach z art. 12 § 1 k.k., tj. z góry powziętym zamiarem, w krótkich odstępach czasu. Sąd zmodyfikował również czas popełnienia przez oskarżoną zarzucanego mu czynu.

W tym kontekście podkreślić należy, iż nie stanowi wyjścia poza granice oskarżenia i związane z tym naruszenie zasady skargowości dokonanie w toku przewodu sądowego odmiennych niż przyjęte w zarzucie ustaleń faktycznych co do tego samego zdarzenia np. w zakresie daty, czy okresu popełnienia czynu. W wypadku poczynienia innych ustaleń co do czasu popełnienia czynu, dla zachowania tej tożsamości niezbędne jest wyłącznie wykazanie niezmienności podmiotu czynu, przedmiotu ochrony, a także tożsamość osoby pokrzywdzonej (por. wyrok SA w Warszawie z dnia 18 października 2018 roku, sygn. akt II AKa 402/17).

Z taka zaś sytuacją mieliśmy do czynienia w niniejszej sprawie, odnośnie niezmiennie przywłaszczenia przez oskarżoną sumy pieniężnej w wysokości 490.000 złotych. Przywłaszczenie to zaś odbywało się w ramach jednego zamiaru, a działanie podejmowane było w stosunku do tego samego pokrzywdzonych. Materiał dowodowy pozwalał jedynie na zakreślenie innego okresu działania oskarżonej w odniesieniu do wskazanego mienia.

Zachowanie oskarżonej niewątpliwie było działaniem w warunkach czynu ciągłego z art. 12 § 1 k.k. Nie można było przy tym zgodzić się z oskarżycielem publicznym, iż mieliśmy tutaj do czynienia z jednym zachowaniem oskarżonej, które nie miałoby cech takiego czynu ciągłego. M. S., co sama dobitnie przyznała, nie działała jednorazowo, w odniesieniu do całej kwoty, lecz przywłaszczeń sum pieniężnych dokonywała sukcesywnie, gdy na przestrzeni lat pojawiały się w kasie kolejne środki.

Tymczasem, zgodnie z brzmieniem art. 12 k.k. dwa lub więcej zachowań, podjętych w krótkich odstępach czasu, w wykonaniu z góry powziętego zamiaru uznaje się za jeden czyn zabroniony. Zastosowanie art. 12 § 1 k.k. uzależnione jest z jednej strony od przesłanki podmiotowej (subiektywnej) w postaci „z góry przyjętego zamiaru”, z drugiej od przesłanek przedmiotowych, takich jak "”krótkie odstępy czasu” oraz tożsamość pokrzywdzonego, jeżeli przedmiotem zamachu jest dobro osobiste. Warunek podmiotowy w postaci „z góry powziętego zamiaru” rozumieć należy zgodnie ze znaczeniem słowa „zamiar” nadanym mu przez art. 9 § 1 k.k. Brzmienie art. 12 § 1 k.k. przesądza o tym, że czyn ciągły charakteryzuje się jednym zamiarem (tym samym, a nie takim samym) obejmującym wszystkie elementy składowe. Nie spełnia kryteriów czynu ciągłego przypadek, w którym poszczególne zachowania sprawcy nie zostały objęte jednym, z góry powziętym zamiarem, lecz zostały dokonane z identycznym zamiarem, takim samym w odniesieniu do każdego zachowania, lecz nie istniejącym z góry, a pojawiającym się sukcesywnie przy podejmowaniu każdego kolejnego zachowania. Podobnie nie stanowi wypełnienia przesłanki podmiotowej, określonej w art. 12 k.k., sytuacja, gdy sprawca dopuszcza się kilku lub kilkunastu zachowań z odnawiającym się w odniesieniu do każdego z nich zamiarem. Sprawca przystępując do realizacji pierwszego składającego się na czyn ciągły zachowania, powinien działać w zamiarze obejmującym wszystkie zachowania objęte znamieniem ciągłości (por. Wróbel Włodzimierz (red.), Zoll Andrzej (red.), Kodeks karny. Część ogólna. Tom I. Cześć I. Komentarz do art. 1-52, wyd. V)

W niniejszej sprawie zaś sprawie materiał dowodowy nakazywał właśnie taki z góry powzięty zamiar przyjąć. Istniał on już podczas dokonywania pierwszego przywłaszczania. Nie był to plan obejmujący jednorazowe przywłaszczenie. Zdaniem Sądu, oskarżona nie odnawiała też go za każdym razem. Sposób jej działania, utrudnianie kontroli, zacieranie śladów, umożliwiających ujawnienie procederu, pozwalały na ustalenie istnienia tego samego zamiaru, charakteryzującego czyn ciągły. Zauważyć należy też, iż proceder ten skończył się dopiero wówczas, gdy podjęto kategoryczną decyzję likwidacji kasy, i dopiero to skłoniło oskarżoną do zaprzestania przywłaszczania mienia i zawiadomienia o tym czynie. To również oznaczało, zdaniem Sądu, iż oskarżona w całym tym okresie działała właśnie z tym samym, podjętym pierwotnie zamiarem. W ocenie Sądu działała przy tym w krótkich odstępach czasu.

Sąd uznał przy tym, iż czynu tego dopuszczano się już od 2015 roku, jak wynikało z wyjaśnień samej oskarżonej, która nie była jednak w stanie wskazać dokładnej daty. Nie pozwalał na bardziej konkretne ustalenia również inny materiał dowodowy zebrany w sprawie.

W ocenie Sądu nie ulegało przy tym wątpliwości, iż swoim zachowaniem oskarżona wyczerpała znamiona czynu zabronionego z art. 284 § 2 k.k.

Odpowiedzialności przewidzianej w tym przepisie podlega bowiem sprawca, który przywłaszcza sobie powierzoną mu rzecz ruchomą. Ocena realizacji znamion tego przestępstwa sprowadza się zatem do ustalenia trzech składników: znamienia przywłaszczenia, rzeczy ruchomej (prawa majątkowego) i ich powierzenia.

Jako przywłaszczenie powszechnie już przyjmuje się rozporządzenie jak swoją własnością cudzą rzeczą ruchomą lub cudzym prawem majątkowym, z wykluczeniem osoby uprawnionej ( por. Zoll Andrzej - red., Kodeks karny. Część szczególna. Tom III. Komentarz do art. 278-363 k.k., wyd. IV, WK 2016). Jego istota sprowadza się do uzewnętrznienia zachowania sprawcy, czyli ustawowego rozporządzenia rzeczą ruchomą poprzez włączenie jej do swojego majątku albo wykonywanie w stosunku do niej innych uprawnień właścicielskich. Sprawca przywłaszczenia działa zatem z zamiarem pozbawienia własności rzeczy jej właściciela. Ów zamiar może się przejawiać np. w bezprawnym zatrzymaniu cudzej rzeczy, odmowie jej zwrotu, któremu towarzyszy cel w postaci uczynienia z rzeczy swojej własności ( wyrok Sądu Apelacyjnego w Białymstoku z dnia 27 września 2019 r. II AKa 122/19, LEX nr 2766155).

Powierzenie cudzej rzeczy ruchomej sprowadza się z kolei do przekazania władztwa nad rzeczą sprawcy, z zastrzeżeniem jej zwrotu właścicielowi (posiadaczowi) lub osobie posiadającej inne prawo do rzeczy. Innymi słowy oznacza przeniesienie władztwa nad rzeczą z uprawnionego na sprawcę bez prawa rozporządzania nim jak swoją własnością (por. Zoll Andrzej - red., Kodeks karny. Część szczególna. Tom III. Komentarz do art. 278-363 k.k., wyd. IV, WK 2016). Podstawą takiego powierzenia może być dowolna umowa przewidująca jako jej element składowy właśnie przeniesienia władztwa nad rzecz z zastrzeżeniem jej zwrotu.

Rzeczami ruchomymi natomiast są wszelkie samoistne przedmioty materialne niebędące nieruchomościami ani ich częściami składowymi. Jednocześnie powinny one spełniać kryteria zawarte w definicji rzeczy tj. muszą być one materialnymi częściami przyrody (w stanie pierwotnym lub przetworzonym), wyodrębnionym z przyrody (w sposób naturalny lub sztuczny) i mogącymi stanowić samoistny przedmiot obrotu i stosunków prawnorzeczowych.

W świetle powyższego nie budziło żadnych wątpliwości, iż oskarżona, wyjmując z kasy kolejno różne sumy pieniężne wpłacane jej jako głównemu kasjerowi U. i wynosząc je następnie poza uczelnię i przeznaczając na cele związane m.in. ze swoim zadłużeniem sumy te przywłaszczała, działając właśnie z zamiarem opisanym powyżej. Niewątpliwie też pieniądze te, stanowiące rzecz ruchomą, były każdorazowo jej powierzane, jako osobie zatrudnionej na stanowisku głównego kasjera.

Przepis art. 294 § 1 k.k. określa natomiast znamiona kwalifikujące przestępstwo z art. 284 § 2 k.k. z uwagi na wartość przywłaszczonego mienia. Definicja mienia znacznej wartości została zawarta w art. 115 § 5 k.k. i zgodnie z nią mieniem znacznej wartości jest mienie, którego wartość w czasie popełnienia czynu zabronionego przekracza 200 000 złotych.

Tym samym analiza zachowania oskarżonej doprowadziła do wniosku, że swoim zachowaniem wyczerpała ona wszystkie znamiona przestępstwa z art. 284 § 2 k.k. w zw. z art. 294 § 1 k.k., a jej sprawstwo i wina nie budziły w tym zakresie żadnych wątpliwości.

☐

3.3.  Warunkowe umorzenie postępowania

Zwięzłe wyjaśnienie podstawy prawnej oraz zwięźle o powodach warunkowego umorzenia postępowania

☐

3.4.  Umorzenie postępowania

Zwięzłe wyjaśnienie podstawy prawnej oraz zwięźle o powodach umorzenia postępowania

☐

3.5.  Uniewinnienie

Zwięzłe wyjaśnienie podstawy prawnej oraz zwięźle o powodach uniewinnienia

4.  KARY, Środki Karne, PRzepadek, Środki Kompensacyjne i środki związane z poddaniem sprawcy próbie

Oskarżony

Punkt rozstrzygnięcia
z wyroku

Punkt z wyroku odnoszący się
do przypisanego czynu

Przytoczyć okoliczności

M. S.

I

Sąd wymierzył oskarżonej karę bacząc, by jej dolegliwość nie przekraczała stopnia winy, uwzględniając znaczny stopień społecznej szkodliwości oraz biorąc pod uwagę cele zapobiegawcze i wychowawcze kary, które ma osiągnąć w stosunku do oskarżonego, a także potrzeby w zakresie kształtowania świadomości prawnej społeczeństwa.

Sąd wziął pod uwagę w pierwszej kolejności stosunkowo duży stopień społecznej szkodliwości czynu. Oskarżona dopuściła się czynu umyślnego przeciwko prawom majątkowym innych osób, w celu osiągnięcia korzyści majątkowej. Oskarżona wykorzystując zaufanie władz U. we W., a także swoje stanowisko służbowe i nienaganną reputację w miejscu pracy, przez okres kilku lat działała na szkodę tego podmiotu przywłaszczając powierzone jej środki finansowe. Co więcej, jak sama przyznała, dopuszczała się dodatkowych zachowań, które miały tuszować przywłaszczanie pieniędzy.

Tym samym M. S. w sposób rażący naruszyła nie tylko normy prawa karnego, ale również ciążące na niej obowiązki pracownicze, godząc w sposób drastyczny w interesy swojego pracodawcy i nadużywając jego zaufania. Co więcej, przywłaszczone przez nią mienie jest nie tylko mieniem znacznej wartości, ale mieniem dalece przekraczającym granice 200.000 zł. Niebagatelne znaczenie miało to, iż oskarżona jak do tej pory nie naprawiła szkody, a na jej poczet zapłaciła raptem 1.000 złotych.

Zachowanie oskarżonej cechowało się również stosunkowo wysokim stopniem winy, bowiem oskarżona będąc osobą wykształconą, znającą doskonale swoje obowiązki, w sposób planowy, z pełną premedytacją, zdając sobie doskonale sprawę z bezprawności dokonanego czynu, sukcesywnie przywłaszczała mienie swojego pracodawcy. Nadto, nie występowała w tym wypadku żadna, prawnie relewantna, anormalna sytuacja motywacyjna uzasadniająca zachowanie się oskarżonej w sposób sprzeczny z obowiązującym prawem. Nie zachodziły żadne okoliczności wyłączające ani ograniczające winę oskarżonej, o czym dobitnie świadczyła treść opinii sądowo – psychiatrycznej.

Niemniej jednak w sprawie tej istniały okoliczności łagodzące, które pozwalały łagodniej potraktować oskarżoną.

Sąd wymierzając karę miał bowiem na uwadze sposób życia oskarżonej przed popełnieniem czynu, jak i jej warunki i właściwości osobiste. Oskarżona ma pozytywną opinię w miejscu zamieszkania, stara się również żyć zgodnie z normami prawnymi i społecznymi.

Niebagatelne znaczenie miało również jej zachowanie po popełnieniu przestępstwa, jak i wyrażana konsekwentnie skrucha. Sąd miał bowiem na uwadze to, że oskarżona w imieniu własnym złożyła zawiadomienie o popełnieniu przestępstwa do Prokuratury, informując ją o swoim czynie.

Z drugiej jednak strony, nie można było nie dostrzec, iż uczyniła to dopiero, gdy pozyskała informację o likwidacji kasy. Oskarżona w takiej sytuacji doskonale musiała sobie zdawać sobie sprawę, że nie tylko nie będzie miała możliwości kontynuowania swojego procederu, ale zostanie on ujawniony. Co więcej nie będzie miała ona jak go zatuszować, a przywłaszczenie jednoznacznie obciążać będzie tylko jej osobę.

Sąd miał przy tym na uwadze, iż oskarżona deklarowała też, że naprawi wyrządzoną szkodę. Niemniej jednak nie bez znaczenia był fakt M. S. na rzecz pokrzywdzonego uiściła jedynie kwotę w wysokości 1.000 zł., a jej obecne możliwości finansowe nie wskazują na to, aby szybko mogła tą szkodę naprawić.

Niemniej jednak Sąd wymierzył oskarżonej ostatecznie, mając na uwadze te wszystkie okoliczności karę 1 roku i 1 miesiąca pozbawienia wolności, która i tak w świetle treści art. 294 § 1 k.k. w zw. z art. 57b k.k. jest karą minimalną za taki czyn.

Ustawą z 19.06.2020 r. o dopłatach do oprocentowania kredytów bankowych udzielanych przedsiębiorcom dotkniętym skutkami (...) oraz o uproszczonym postępowaniu o zatwierdzenie układu w związku z wystąpieniem (...) (tekst jedn. Dz.U. z 2021 r. poz. 1072 ze zm.) dodany został bowiem do Kodeksu karnego przepis art. 57b k.k.

Zgodnie z brzmieniem art. 57b k.k. Skazując za przestępstwo określone w art. 12 § 1 k.k. sąd wymierza karę przewidzianą za przypisane sprawcy przestępstwo w wysokości powyżej dolnej granicy ustawowego zagrożenia do podwójnej wysokości górnej granicy ustawowego zagrożenia.

Wprowadza on ogólną regułę wymiaru kary za przestępstwo popełnione jako czyn ciągły. Należy potraktować ten przepis jako zawierający nadzwyczajne obostrzenie kary. Sąd obligatoryjnie wymierza karę powyżej dolnej granicy ustawowego zagrożenia, co oznacza, że wyłączona została możliwość zastosowania nadzwyczajnego złagodzenia kary. Co więcej zawarty w art. 57b k.k. zwrot „karę przewidzianą za przypisane sprawcy przestępstwo” oznacza, że nie ma zastosowania art. 37a k.k. ani też sąd nie może odstąpić od wymierzenia kary (art. 59 k.k.). Co więcej w sposób oczywisty musiało to też determinować ewentualne wymierzenie kary w ramach art. 37b k.k.

Sąd podzielał bowiem stanowisko, iż przypadku „kary sekwencyjnej” z art. 37b k.k., art. 57b k.k. istotnie ogranicza możliwość zastosowania tej instytucji. Kara orzeczona na podstawie art. 37b k.k., przy obligatoryjnym zastosowaniu art. 57b k.k., może w praktyce dotyczyć wyłącznie występków, których dolna granica ustawowego zagrożenia nie przekracza 2 miesięcy pozbawienia wolności. Art. 37b k.k., wbrew temu co wyrażono w uzasadnieniu do projektu nowelizacji [k.k.] z 2015 r., nie współkształtuje ustawowego zagrożenia za występki, których dotyczy. Nie jest więc „nowym rodzajem kary”, ale dyrektywą sądowego wymiaru kary, stąd art. 57b k.k. znajduje do niego swoje zastosowanie. (patrz Jaworski Damian Robert, Wpływ regulacji art. 57b k.k. na dopuszczalność zastosowania instytucji "zamiany kary" z art. 37a k.k. oraz "kary sekwencyjnej" z art. 37b k.k., Prok.i Pr. 2021/9/28-44).

Analogicznie traktować należy bowiem tą sytuację do sytuacji normowanej treścią art. 64 § 2 k.k. W kontekście zaś tej regulacji w wyroku Sądu Najwyższego z dnia 8 lipca 2020 r., sygn. I KK 49/19 28 stwierdzono, iż instytucję przewidzianą w art. 37b k.k. wolno stosować do sprawców, którzy popełnili przestępstwo w warunkach określonych w art. 64 § 2 k.k., a zatem w warunkach obligatoryjnego, nadzwyczajnego obostrzenia kary, o ile na gruncie konkretnej sprawy da się go zrealizować przez orzeczenie kary pozbawienia wolności powyżej dolnego zagrożenia ustawowego, mieszczącej się jednak w granicach wyznaczonych treścią art. 37b k.k.

W tym przypadku zaś nie można było zastosować kary z art. 37b k.k., gdyż minimalną karą mogącą być orzeczoną według treści art. 294 § 1 k.k. w zw. z art. 57b k.k. była właśnie kara 1 roku i 1 miesiąca pozbawienia wolności, której to kary orzeczenie nie jest z kolei dopuszczalne w treści przepisu art. 37b k.k. (jedynie do 6 miesięcy pozbawienia wolności).

Tym samym nie sposób było, w świetle cytowanych okoliczności, w przypadku M. S. orzec kary innej niż wskazana w treści art. 294 § 1 k.k., przy zastosowaniu art. 57b k.k., w tym kary sekwencyjnej z art. 37b, jak chciała tego oskarżona i jej obrońca.

Mając na uwadze wszystkie dyrektywy wymiaru kary, Sąd wymierzył M. S. ostatecznie karę 1 roku i 1 miesiąca pozbawienia wolności. W ocenie Sądu kara ta jest adekwatna do popełnionego czynu. Jest również karą oscylującą w dolnych granicach ustawowego zagrożenia.

Wobec tego, że oskarżonej wymierzono karę pozbawienia wolności przekraczającą rok, nie było możliwości, by warunkowo zawiesić wymierzoną karę.

W ocenie Sądu orzeczona kara uwzględnia wszystkie okoliczności popełnionego czynu, motywację oskarżonej, długotrwałość i powtarzalność zachowań, znaczny stopień społecznej szkodliwości mając na uwadze charakter naruszonych dóbr, jest karą sprawiedliwą, stanowiąc równocześnie stosowne zadośćuczynienie społecznemu poczuciu sprawiedliwości.

M. S.

II

Oskarżyciel posiłkowy i oskarżyciel publiczny wnieśli o orzeczenie obowiązku naprawienia szkody wyrządzonej przestępstwem, to Sąd - zgodnie z art. 46 § 1 k.k. - był do tego zobligowany, uznając, że będzie to adekwatne do okoliczności sprawy, spełni cele kary w zakresie zadośćuczynienia słusznym interesom pokrzywdzonego, a wysokość szkody Sąd ustalił na podstawie materiału dowodowego, w szczególności opinii biegłego z zakresu rachunkowości, wyjaśnień oskarżonej oraz dokumentacji księgowej. Sąd zważył, że oskarżona uiściła na rzecz pokrzywdzonego 1.000 zł, a zatem kwota 490.000 zł została pomniejszona o kwotę 1.000 zł. Sąd widział przy tym konieczność obciążenia oskarżonej obowiązkiem naprawienia szkody w całości.

Zaznaczyć należało jednak jedną kwestię. Sąd w wyroku wskazał wprawdzie na kwotę 480.000,00 zł, jednakże wskazana kwota stanowiła oczywistą omyłkę rachunkową, mając na uwadze również to, iż Sąd zasądził naprawienie szkody w całości. Kwota, jaką oskarżona M. S. bowiem winna zwrócić pokrzywdzonemu wynosi 489.000,00 zł. , a nie 480.000 złotych. To ta kwota stanowi bowiem różnice pomiędzy kwotami 490.000 złoty a 1.000 zł.

Na podstawie art. 46 § 1 k.k. Sąd orzekł zatem wobec oskarżonej M. S. obowiązek naprawienia szkody wyrządzonej przestępstwem przypisanym oskarżonej w pkt I części rozstrzygającej wyroku poprzez zapłatę na rzecz pokrzywdzonego U. we W. wskazanej kwoty.

Orzeczenie tego środka kompensacyjnego było w ocenie Sądu konieczne, ponieważ wzmocni to cele prewencji szczególnej i ogólnej, zwłaszcza, że szkoda wyrządzona pokrzywdzonemu nie została dotychczas w całości naprawiona.

M. S.

III

Mając na względzie popełnienie przez oskarżoną - zajmującą stanowisko (...) U. we W. - przestępstw związanych z przywołanym stanowiskiem, Sąd orzekł wobec niej środek karny w postaci zakazu wykonywania zawodu księgowego na okres wynoszący 5 lat. Orzeczenie tego środka karnego było w ocenie Sądu konieczne, ponieważ wzmocni to cele prewencji szczególnej i ogólnej.

5.  1Inne ROZSTRZYGNIĘCIA ZAwarte w WYROKU

Oskarżony

Punkt rozstrzygnięcia
z wyroku

Punkt z wyroku odnoszący się do przypisanego czynu

Przytoczyć okoliczności

7.6. inne zagadnienia

W tym miejscu sąd może odnieść się do innych kwestii mających znaczenie dla rozstrzygnięcia,
a niewyjaśnionych w innych częściach uzasadnienia, w tym do wyjaśnienia, dlaczego nie zastosował określonej instytucji prawa karnego, zwłaszcza w przypadku wnioskowania orzeczenia takiej instytucji przez stronę

7.  KOszty procesu

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

IV

Na podstawie art. 624 § 1 k.p.k. oraz art. 17 ust. 1 ustawy z dnia 23 czerwca 1973 r. o opłatach w sprawach karnych Sąd, kierując się obecną sytuacją rodzinną i majątkową oskarżonej, zwolnił ją od ponoszenia na rzecz Skarbu Państwa kosztów sądowych, w tym odstąpił od wymierzenia jej opłaty.

6.  1Podpis