Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

W pozwie wniesionym w dniu 10 grudnia 2019 r. ( data według nadania przesyłki poleconej) strona powodowa (...) Sp. z o.o. z siedzibą we W. domagała się zasądzenia od pozwanego Banku (...) S.A. z siedzibą w W. kwoty 3.217,41 zł wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie liczonymi za okres od dnia 15 listopada 2017 r. do dnia zapłaty. Strona powodowa zażądała także zwrotu kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego, według norm przepisanych.

W uzasadnieniu pozwu wskazane zostało, iż w dniu 6 lipca 2017 r. poprzednik prawny pozwanego (...) Bank S.A., zawarł z konsumentem M. A. umowę pożyczki (kredytu konsumenckiego) o nr NP\ (...) w wysokości 70.796,09 zł. Poprzednik prawny pozwanego w ramach tejże umowy pobrał od konsumenta kwotę 3.350,18 zł tytułem prowizji. W dniu 30 października 2017 r. konsument dokonał wcześniejszej całkowitej spłaty zaciągniętej pożyczki, wobec czego poprzednik prawny pozwanego miał obowiązek rozliczenia części kwoty pobranej prowizji do 13 listopada 2017 r. Strona powodowa na podstawie umowy cesji wierzytelności zawartej z konsumentem, nabyła przedmiotowe roszczenie względem pozwanego Banku.

( pozew- k. 2-4v).

W dniu 28 stycznia 2020 r. referendarz sądowy w tutejszym Sądzie Rejonowym wydał nakaz zapłaty w postępowaniu upominawczym w sprawie o sygn. akt II Nc 13844/19, uwzględniający w całości powództwo z dnia 10 grudnia 2019 r.

( nakaz zapłaty – k. 45).

Powyższy nakaz zapłaty utracił swą moc wskutek zaskarżenia go w całości sprzeciwem wniesionym przez pozwany Bank (...) S.A. z siedzibą w W., w który zarazem domagał się oddalenia powództwa w całości oraz zwrotu kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego, według norm przepisanych. Uzasadniając swoje stanowisko procesowe pozwany wskazał, że umowa cesji przenosząca na stronę powodową rzeczoną wierzytelność jest nieważna z tej przyczyny, iż m. in. została zawarta przez konsumenta pod wpływem błędu, a nawet podstępu wywołanego przez stronę powodową, a dodatkowo koszty wynikające ze wcześniejszej spłaty kredytu pozwany rozliczył w całości już z pożyczkobiorcą. Zakwestionowana została również poprawność obliczenia wysokości roszczenia głównego przez powoda. Ponadto w ocenie pozwanego prowizja za udzielenie kredytu była kosztem związanym z jednorazowymi czynnościami wykonywanymi przez Bank w związku z udzieleniem kredytu i jako taka nie podlega proporcjonalnemu zwrotowi na podstawie art. 49 ustawy o kredycie konsumenckim. Ponadto pozwany wywodził, iż wytoczone powództwo jest nadużyciem prawa ze strony powodowej, będącej przedsiębiorcą i jako takie winno ulec oddaleniu jako godzące w zasady wyrażone w art. 5 k.c. Zarazem pozwany zakwestionował termin, od którego strona powodowa domaga się zasądzenia odsetek ustawowych od należności głównej dochodzonej pozwem, powołując się na konieczność zastosowania w tym względzie normy art. 455 k.c.

( sprzeciw od nakazu zapłaty- k. 50-56).

W piśmie z dnia 14 sierpnia 2020 r. ( data według nadania przesyłki poleconej) strona powodowa (...) Sp. z o.o. z siedzibą we W. podtrzymała w całości żądanie wyrażone w petitum pozwu, a także odniosła się do zarzutów postawionych przez pozwany Bank (...) S.A. w jego sprzeciwie.

( pismo strony powodowej z dnia 14.08.2020 r. – k. 71-74).

Za podstawę wyroku Sąd Rejonowy przyjął następujące okoliczności faktyczne:

Konsument M. A. zawarł w dniu 6 lipca 2017 r. z (...) Bank S.A. umowę pożyczki powtórnej (kredytu konsumenckiego) oznaczoną nr NP\ (...), na podstawie której (...) Bank S.A. udzielił M. A. pożyczki w łącznej wysokości 70.796,09 zł (§ 1 ust. 2). Umowa została zawarta na czas określony od dnia 6 lipca 2017 r. do dnia 11 lipca 2025 r. (§ 1 ust. 1). W umowie wskazano, iż pożyczkobiorca zobowiązał się do zapłaty m. in. prowizji bankowej od udzielnej pożyczki w wysokości 3.350,18 zł (§ 1 ust. 4 lit. b). Prowizja została pobrana przez (...) Bank S.A. jednorazowo (§ 1 ust. 5 w zw. z ust. 4). Zgodnie z umową pożyczki pożyczkobiorca M. A. zobowiązany był do spłaty pożyczki w 96 ratach, płatnych do 13. dnia każdego miesiąca, których wysokość wynosiła kwotę 1.076,41 zł, za wyjątkiem ostatniej raty wyrównawczej, która wynosiła kwotę 1.076,11 zł (§ 2 ust. 1 i 2). Pożyczkobiorca był ponad to uprawniony w każdym czasie obowiązywania umowy pożyczki do częściowej bądź całkowitej wcześniejszej spłaty pożyczki (§ 2 ust. 14). W przypadku całkowitej spłaty pożyczki, w tym spłaty pożyczki przed terminem, (...) Bank S.A. miał dokonać rozliczenia pożyczki w terminie 14 dni od dnia spłaty pożyczki w całości (§ 2 ust. 16). W sytuacji, gdy po całkowitej spłacie pożyczki na rachunku kredytowym powstałaby jakakolwiek nadpłata, jak również w przypadku, kiedy pożyczkobiorcy przysługiwałby zwrot składki ubezpieczeniowej za niewykorzystany okres ochrony ubezpieczeniowej (nadpłata), (...) Bank S.A. miał zwrócić pożyczkobiorcy kwotę nadpłaty w terminie określonym § 2 ust. 16 (tj. 14 dni), na rachunek wskazany w § 2 ust. 4 (§ 2 ust. 17).

( okoliczności bezsporne, ponadto dowód: umowa pożyczki nr NP\ (...) - k. 11-16; załączniki do umowy – k. 17-20; wniosek o zawarcie umowy pożyczki – k. 21, polisa – k. 22-25, umowa kredytu konsolidacyjnego powtórnego nr (...) – k. 26-32; załączniki – k. 33-34).

Kolejno, w dniu 30 października 2017 r. Konsument M. A. zawarł z (...) Bank S.A. umowę kredytu konsolidacyjnego powtórnego oznaczoną nr (...)\ (...), na czas określony od dnia 30 października 2017 r. do dnia 13 listopada 2025 r. (§ 1 ust. 1). Na jej podstawie (...) Bank S.A. udzielił kredytobiorcy M. A. kredytu w kwocie 152.314,69 zł z przeznaczeniem na całkowitą spłatę zobowiązań w (...) Bank S.A. w wysokości 69.800,53 zł z tytułu umowy pożyczki powtórnej oznaczonej nr NP\ (...), zawartej w dniu 5 lipca 2017 r. (§ 1 ust. 2 lit. a). W dniu zawarcia przedmiotowej umowy kredytu (a więc w dniu 30 października 2017 r.) (...) Bank S.A. przekazał środki z przyznanego kredytu w wysokości wskazanej w § 1 ust. 6, zgodnie z przeznaczeniem i na rachunki wskazane w § 1 ust. 2 (§ 1 ust. 3).

( okoliczności bezsporne, ponadto dowód: umowa kredytu konsolidacyjnego powtórnego nr (...) – k. 26-32; załączniki – k. 33-34).

W dniu 30 października 2017 r. pożyczkobiorca M. A. dokonał całkowitej spłaty zobowiązania wynikającego z umowy pożyczki powtórnej (kredytu konsumenckiego) oznaczonej nr NP\ (...).

( okoliczność bezsporna, ponadto dowód: § 1 ust. 3 umowy kredytu konsolidacyjnego powtórnego nr (...) – k. 26-32).

Pozwany Bank (...) S.A. z siedzibą w W. został następcą prawnym (...) Bank S.A. w wyniku połączenia obu tych podmiotów.

( okoliczność bezsporna, ponadto dowód: wydruk z KRS- k. 9-10v i k. 58-61v).

W dniu 1 lipca 2019 r. pożyczkobiorca M. A. zawarł ze stroną powodową (...) Sp. z o.o. z siedzibą we W. umowę przelewu nr (...), której przedmiotem była wierzytelność pieniężna wynikająca z umowy pożyczki oznaczonej nr NP\ (...) z dnia 6 lipca 2017 r. tj. przysługująca mu wierzytelność wobec (...) Bank S.A., obejmująca w szczególności wierzytelność o zwrot wszelkich nienależnie pobranych opłat i kosztów oraz zwrot kosztów w związku z wcześniejszą spłatą ww. kredytu konsumenckiego oraz wszystkimi związanymi z tymi wierzytelnościami prawami (§ 1).

( dowód: umowa przelewu wierzytelności - k. 35-35v; oświadczenie o zwolnieniu tajemnicy bankowej - k. 34).

Strona powodowa (...) Sp. z o.o. z siedzibą we W., pismem z dnia 4 grudnia 2019 r. zawiadomiła pozwany Bank (...) S.A. o dokonanym przez pożyczkobiorcę M. A. przelewie wierzytelności z tytułu wcześniejszej spłaty kredytu, wynikającej z umowy pożyczki oznaczonej nr NP\ (...), a także wyrażeniu przez pożyczkobiorcę zgody na uchylenie tajemnicy bankowej na rzecz strony powodowej. Jednocześnie strona powodowa wezwała pozwany Bank do zapłaty kwoty 3.217,41 zł tytułem zwrotu części pobranej prowizji (3.350,18 zł tytułem pobranej prowizji minus 132,77 zł tytułem kosztów należnych Bankowi za okres udzielenia kredytu) w terminie 3 dni od dnia otrzymania wezwania.

( dowód: wezwanie do zapłaty - k. 36; potwierdzenie nadania korespondencji przesyłką poleconą w dniu 04.12.2019 r. – k. 37).

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie wyżej wymienionych dokumentów prywatnych, które stosownie do art. 245 k.p.c. stanowiły dowód tego, iż osoba, która je podpisała złożyła zawarte w dokumencie oświadczenie. Na ich podstawie Sąd ustalił jakie roszczenie przysługuje stronie powodowej wobec strony pozwanej tj. z jakiego tytułu i w jakiej wysokości. Należy dodać, że przedłożona przez stronę powodową umowa o pożyczki powtórnej oznaczona nr NP\ (...) i umowa o kredyt konsolidacyjny oznaczona nr (...) (a zwłaszcza jej § 1 ust. 3), potwierdzają w pełni fakt wcześniejszej spłaty zobowiązania wobec strony pozwanej, w dniu 30 października 2017 r. Pozwany Bank tej okoliczności zresztą nie kwestionował. Wreszcie należy wskazać, że przy ustalaniu powyższego stanu faktycznego Sąd wziął także pod uwagę wskazane wyżej twierdzenia stron, które nie zostały zakwestionowane przez stronę przeciwną w trybie art. 230 k.p.c. Ponadto, Sąd oddalił wniosek dowodowy o dopuszczenie dowodu z zeznań świadka M. A., jako nieistotny dla rozstrzygnięcia sprawy w rozumieniu normy art. 227 k.p.c. Pozwany zgłosił ww. dowód z zeznań świadka na okoliczność ustalenia nieważności cesji, wskazując, że umowa przelewu mogła zostać zawarta pod wpływem błędu a nawet podstępu. W ocenie Sądu okoliczności związane wadami oświadczenia woli mają znaczenie między uczestnikami konkretnej czynności prawnej, a ponadto wymagają dopełnienia konkretnych czynności, o których mowa w art. 88 k.c. tj. złożenia oświadczenia tej osobie na piśmie w okresie roku od wykrycia błędu, a w razie groźby – w okresie roku od chwili, kiedy stan obawy ustał. Wskazać przy tym należy, że pozwany zgłasza ten wniosek dowodowy jedynie z ostrożności procesowej nie mając żadnych podstaw do twierdzenia, że ww. wady oświadczenia woli wystąpiły. W ocenie Sądu wniosek dowodowy strony pozwanej zmierzał do poszukiwania dowodu, aniżeli do wykazania konkretnego faktu mającego znaczenie dla rozstrzygnięcia sprawy. Umowa przelewu wierzytelności złożona do akt sprawy została przedstawiona w odpisie prawidłowo poświadczonym za zgodność z oryginałem przez profesjonalnego pełnomocnika reprezentującego powoda i nie wzbudziła w ocenie Sądu żadnych wątpliwości. Zgodnie z art. 129 § 2 Strona może zamiast oryginału dokumentu strona może złożyć odpis dokumentu, jeżeli jego zgodność z oryginałem została poświadczona przez notariusza albo przez występującego w sprawie pełnomocnika strony będącego adwokatem, radcą prawnym, rzecznikiem patentowym lub radcą Prokuratorii Generalnej Rzeczypospolitej Polskiej. A zgodnie z § 4 art. 129 k.p.c. żądanie oryginału dokumentu złożonego w poświadczonej kopii, winno być uzasadnione okolicznościami sprawy. Zdaniem Sądu takie okoliczności w niniejszej sprawie nie zachodziły. Wskazać należy, że pozwany nie podniósł żadnych konkretnych zarzutów odnośnie zgodności odpisu umowy z oryginałem, a wskazał jedynie, że ww. umowa nie została pozwanemu okazana na etapie przedprocesowym. W ocenie Sądu okoliczność ta nie była okolicznością uzasadniającą żądanie oryginału umowy. Pozwany nie podniósł żadnych argumentów związanych z istnieniem umowy cesji, które wzbudziłyby wątpliwości Sądu co do przysługiwania powodowi legitymacji czynnej do dochodzenia wierzytelności określonej pozwem. Należy także wskazać, że jeśli cedant działał pod wpływem błędu lub podstępu to będzie mógł złożyć stosowne oświadczenie wobec cesjonariusza i dokonać z nim stosownych rozliczeń. Na tym etapie postępowania brak było jednak jakichkolwiek wątpliwości, że umowa cesji została ważnie zawarta.

Sąd Rejonowy zważył, co następuje:

Powództwo zasługiwało na uwzględnienie w całości.

Strona powodowa domagała się zasądzenia od pozwanego kwoty 3.217,41 zł wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie liczonymi za okres od dnia 15 listopada 2017 r. do dnia zapłaty tytułem zwrotu części prowizji, w wyniku dokonania przez pożyczkobiorcę wcześniejszej całkowitej spłaty zobowiązania w ramach umowy pożyczki powtórnej (kredytu konsumenckiego) oznaczonej nr NP\ (...) z dnia 6 lipca 2017 r.

Zgodnie z art. 509 § 1 i 2 k.c. wierzyciel może przenieść wierzytelność bez zgody dłużnika na osobę trzecią (przelew), chyba że sprzeciwiałoby się to ustawie, zastrzeżeniu umownemu albo właściwości zobowiązania. Wraz z wierzytelnością przechodzą na nabywcę wszelkie związane z nią prawa, w szczególności roszczenie o zaległe odsetki.

W pierwszej kolejności pozwany zaprzeczył temu, iż pożyczkobiorca (kredytobiorca) M. A. zawarł ze stroną powodową umowę cesji wierzytelności, ponieważ umowa taka nie została pozwanemu przedstawiona na etapie przedprocesowym. Tak sformułowany zarzut w ocenie Sądu jest bezzasadny, gdyż skuteczne zwarcie umowy cesji pomiędzy wierzycielem a osobą trzecią nie jest uzależnione od wiedzy dłużnika o dokonaniu takiej czynności prawnej. Przywołany powyżej przepis art. 509 k.c. stanowi wprost, iż zgoda dłużnika, a zatem co także należy rozumieć przez to- jego wiedza w tym przedmiocie, pozostaje bez wpływu na możliwość swobodnego dysponowania przez wierzyciela swoim roszczeniem. Co więcej, w świetle art. 512 k.c. brak wiedzy pozwanego w tym zakresie i ewentualne spełnienie świadczenia do rąk poprzedniego wierzyciela miałoby skutek także względem strony powodowej. Jednakże z dowodów przedłożonych przez stronę powodową wynika, iż pozwany został poinformowany o cesji wierzytelności przed dniem wytoczenia niniejszego powództwa. Pismo zawiadamiające o zbyciu przez pożyczkobiorcę wierzytelności wynikającej z umowy oznaczonej nr NP\ (...) na rzecz strony powodowej a zarazem stanowiące wezwanie do zapłaty ( k. 36) zostało wysłane pozwanemu przesyłką poleconą w dniu 4 grudnia 2019 r. ( k. 37). Wskazać w tym miejscu wypada, że brak dowodu potwierdzenia odbioru przesyłki poleconej, co oczywiste nie oznacza, że ta nie została doręczona adresatowi. Jeżeli bowiem operator pocztowy nie zwrócił nadawcy tej przesyłki można domniemywać, że została doręczona adresatowi, zgodnie bowiem z art. 32 Prawa Pocztowego przesyłkę pocztową, której nie można doręczyć adresatowi, operator pocztowy, który zawarł z nadawcą umowę o świadczenie usługi pocztowej, zwraca nadawcy. W związku z tym należy uznać, że dowód nadania przesyłki rejestrowanej stanowi domniemanie doręczenia jej adresatowi, który może je obalić, wykazując, że nie miał możliwości zapoznania się z jej treścią. Należy zwrócić uwagę, że regułą jest, iż przesyłki pocztowe, zwłaszcza rejestrowane, są doręczane. Na adresacie oświadczenia spoczywa wówczas ciężar ewentualnego wykazania, że mimo zaistnienia okoliczności wskazanych przez nadawcę nie miał on możliwości zapoznania się z treścią wysłanego mu oświadczenia ( por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 23 kwietnia 2010 r., sygn. II PK 295/09; wyrok Sądu Najwyższego z dnia 17 marca 2010 r., sygn. II CSK 454/09, OSNC 2010, Nr 10, poz. 142; postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 9 lipca 2009 r., sygn. II PZP 3/09). Na kanwie niniejszej sprawy dowód taki jednak nie został przez pozwanego nie tylko przeprowadzony, ale nawet podniesiony. Pozwany poprzestał na zaprzeczeniu okoliczności otrzymania przedmiotowego zawiadomienia, co jednak w ocenie Sądu nie jest wystarczające do obalenia powyższego domniemania.

Bezpodstawny okazał się również zarzut pozwanego wskazujący na nieważność umowy cesji wierzytelności zawartej pomiędzy pożyczkobiorcą a stroną powodową, ze względu na działanie cedenta (konsumenta) pod wpływem błędu. Prawo podmiotowe przewidziane w art. 84 k.c. oraz art. 88 k.c. w zakresie oświadczenia złożonego pod wpływem błędu przysługuje osobie, która złożyła oświadczenie woli pod wpływem błędu. Na błąd mogą powołać się, obok składającego wywołane błędem oświadczenie, jedynie jego następcy prawni. Pozwany nie posiada zatem prawa podmiotowego do kwestionowania ważności umowy cesji zawartej przez cedenta pod wpływem błędu. Do chwili złożenia przez osobę działającą pod wpływem błędu oświadczenia o uchyleniu się od skutków czynności prawnej, jest ona ważna i skuteczna.

Pozwany wskazał również, iż umowa przelewu wierzytelności winna zostać uznana za nieważną dlatego, iż obejmuje wierzytelność nieistniejącą. Pozwany jednakże nie przedłożył w myśl art. 6 k.c. dowodów potwierdzających, iż w dacie zawarcia przez strony umowy cesji (a więc w dniu 1 lipca 2019 r.) wierzytelność będąca jej przedmiotem nie istniała. Sąd ma na uwadze w szczególności brak przedłożenia przez pozwanego dowodów na rozliczenie się pozwanego z pożyczkobiorcą, wobec dokonania przez niego wcześniejszej spłaty kredytu. Pozwany powoływał się bowiem w treści sprzeciwu na dokonanie takiego rozliczenia z konsumentem M. A.. Okoliczność ta nie została jednakże przez pozwanego udowodniona, a nie ulega wątpliwości, iż w przypadku rzeczywistego rozliczenia umowy kredytu pozwany dysponowałby przynajmniej potwierdzeniem dokonania wypłaty określonej kwoty na rzecz kredytobiorcy.

Odnosząc się już bezpośrednio do istoty sporu pomiędzy stronami to poza sporem pozostawało, iż zgodnie z wiążąca strony umową pożyczki (kredytu konsumenckiego) z oznaczonej nr NP\ (...) z dnia 6 lipca 2017 r., pozwany miał prawo pobrać kwotę prowizji za udzielenie kredytu. Kredyt został udzielony na rzecz konsumenta M. A., poprzednika prawnego strony powodowej. Bezsporny był także fakt wcześniejszej spłaty kredytu przez konsumenta. Pozwany zakwestionował natomiast prawo strony powodowej do żądania zwrotu prowizji wskazując, że prowizja jest kosztem związku z udzieleniem pożyczki i jako taka nie podlega proporcjonalnemu zwrotowi na podstawie art. 49 ustawy o kredycie konsumenckim. Wykładania wymienionego przepisu w ocenie pozwanego miała bowiem wskazywać na to, iż prowizja jako koszt związany z jednorazową czynnością pozwanego nie był kosztem podlegającym zwrotowi. Wobec powyższego spór koncentrował się przede wszystkim wokół oceny prawnej roszczenia strony powodowej – tj. czy w świetle przepisów prawa pozwany jest zobowiązany do zwrotu prowizji.

Zgodnie z art. 49 ust. 1 ustawy z 12 maja 2011 r. o kredycie konsumenckim (Dz. U. z 2019 r., poz. 1083, dalej u.o.k.k.) w przypadku spłaty całości kredytu przed terminem określonym w umowie, całkowity koszt kredytu ulega obniżeniu o te koszty, które dotyczą okresu, o który skrócono czas obowiązywania umowy, chociażby konsument poniósł je przed tą spłatą. Natomiast przepis art. 5 pkt 6 u.o.k.k. wskazuje, iż całkowity koszt kredytu – to wszelkie koszty, które konsument jest zobowiązany ponieść w związku z umową o kredyt, w szczególności: a) odsetki, opłaty, prowizje, podatki i marże jeżeli są znane kredytodawcy oraz b) koszty usług dodatkowych, w szczególności ubezpieczeń, w przypadku gdy ich poniesienie jest niezbędne do uzyskania kredytu lub do uzyskania go na oferowanych warunkach- z wyjątkiem kosztów opłat notarialnych ponoszonych przez konsumenta.

Przepis art. 49 ust. 1 u.o.k.k. nie wyłącza przedmiotowo możliwości obniżenia żadnego z rodzajów kosztów określonych w art. 5 pkt 6 tej ustawy. Obowiązek obniżenia kosztów kredytu w związku z przedterminową spłatą kredytu nie pozostaje w zależności od tego czy koszty te zostały poniesione przez konsumenta przed spłatą kredytu, czy też nie. Fakt obciążenia poprzednika prawnego strony powodowej (a więc M. A.) prowizją z tytułu udzielenia kredytu w chwili zawarcia umowy nie stanowi zatem przeszkody do uznania, iż prowizja ta podlega obniżeniu na podstawie art. 49 ust. 1 ustawy o kredycie konsumenckim.

Kwestię powyższą jednoznacznie wyjaśnił Sąd Najwyższy w uchwale z dnia 12 grudnia 2019 r. sygn. III CZP 45/19 ( L. ), wskazując, że przewidziane w art. 49 ust. 1 u.o.k.k. uprawnienie konsumenta do obniżenia całkowitego kosztu kredytu w przypadku jego spłaty w całości przed terminem określonym w umowie obejmuje także prowizję za udzielenie kredytu. Tym samym prowizja za udzielenie kredytu konsumenckiego na podstawie umowy oznaczonej nr NP\ (...) z dnia 6 lipca 2017 r., stanowi element całkowitych kosztów kredytu i podlega proporcjonalnemu zwrotowi na rzecz strony powodowej (obecnie), ze względu na dokonanie jego wcześniejszej, całkowitej spłaty przez pożyczkobiorcę w dniu 30 października 2017 r. (§ 1 ust. 3 umowy kredytu konsolidacyjnego powtórnego oznaczonej nr (...)).

Ustawodawca jednakże nie określił szczegółowych zasad obniżania wysokości całkowitego kosztu kredytu. Jedynym kryterium na jakie wskazuje jest kryterium czasu. Wobec powyższego przyjąć należy, że do obniżenia wysokości kosztów kredytu, w szczególności odnoszących się do kosztów innych niż odsetki okresowe, należy przyjąć zasadę proporcjonalnej redukcji kosztów w odniesieniu do czasu, na jaki została zawarta umowa kredytu i czasu poprzedzającego jego przedterminową spłatę. Przyjęcie takiego mechanizmu redukcji kosztów pozbawia podstawy prawnej wszelkie koszty kredytu za okres, o który skróceniu uległ czas jego spłaty - także te, które zostały już spełnione na rzecz kredytodawcy. Ponadto uniemożliwia kredytodawcom obchodzenie przepisów ustawy przez rozkładanie konsumentom rat w taki sposób, że w pierwszym okresie kredytowania ulegać będą spłacie koszty kredytu z pominięciem kapitału.

Z powyższych ustaleń dokonanych przez Sąd wynika powinność obniżenia kosztu kredytu również w zakresie prowizji. Maksymalna wysokość pozaodsetkowych kosztów kredytu, do których należy prowizja, jest powiązana i zależna od okresu kredytowania.

Faktyczny okres czasu, przez jaki poprzednik prawny strony powodowej korzystał ze środków pochodzących z udzielnej przez pozwanego pożyczki (kredytu konsumenckiego), wynosił łącznie 116 dni, to jest od dnia udzielenia kredytu (dnia 6 lipca 2017 r.) do dnia jego całkowitej spłaty (dnia 30 października 2017 r.). Łączny czas, na jaki pozwany bank udzielił konsumentowi kredytu, wynosił 2927 dni, to jest od dnia 6 lipca 2017 r. do dnia 11 lipca 2025 r. (§ 1 ust. 1), stanowiącego ostateczny termin spłaty. Wysokość prowizji z tytułu udzielnego kredytu pobrana przez pozwanego (jego poprzednika prawnego) wynosiła zaś 3.350,18 zł (§ 1 ust. 4 lit. b). Dzienna kwota prowizji wynosiła z kolei 1,144578066 zł tj. 3.350,18 zł podzielić na 2927 dni kredytowania. Dokonując proporcjonalnej redukcji tego kosztu do czasu dnia faktycznej spłaty kredytu (do dnia 30 października 2017 r.) stwierdzić należy, że pozwany był obowiązany do zwrotu kwoty ≈3.217,41 zł. Należna pozwanemu Bankowi prowizja za faktyczny okres kredytowania wynosi natomiast ≈132,77 zł (to jest 1,144578066 zł razy 116 dni).

Należy również wskazać, iż za nietrafiony należało uznać zarzut pozwanego, iż powyższy sposób obliczenia wysokości roszczenia opiera się na niewłaściwej metodzie ustalania wysokości roszczenia. Wprawdzie ustawodawca nie wskazał wprost szczegółowego sposobu obliczania kosztów kredytu podlegających zwrotowi na rzecz konsumenta, jednakże brzmienie art. 49 u.o.k.k. nakazuje przyjąć, iż koszt ten ulega proporcjonalnemu obniżeniu w stosunku do faktycznego czasu trwania zobowiązania. Taki sposób przeprowadzania wyliczeń został również przyjęty jako najwłaściwszy w orzecznictwie sądów powszechnych ( por. też wyrok Sądu Okręgowego w Lublinie z dnia 8 listopada 2018 r., sygn. II Ca 389/19, LEX nr 2622711). Pozwany natomiast nie przedstawił na poparcie niewłaściwości dokonywanych obliczeń żadnych dowodów, poprzestając jedynie na ogólnym stwierdzeniu, iż jego pogląd w tej kwestii jest odmienny. Ponadto przepis art. 49 u.o.k.k. stanowi, iż rozliczeniu podlega „koszt kredytu”, w tym także „prowizja” (art. 5 pkt 6 lit. a u.o.k.k.) w odniesieniu do rzeczywistej wysokości poniesionej przez konsumenta. Przepis art. 49 u.o.k.k. nie wskazuje, iż rozliczenie to powinno uwzględniać np. udział odsetek do zapłaty w sumie umownych odsetek, czy też wysokość kapitału pozostałego do spłaty w dniu dokonania wcześniejszej spłaty, na co powoływał się pozwany.

Chybiony okazał się również zarzut pozwanego, jakoby dochodzenie przez stronę powodową, jako przedsiębiorcy, roszczenia stricte „konsumenckiego” stanowiło nadużycie prawa w rozumieniu art. 5 k.c. i z tej racji nie zasługiwało na ochronę prawną. Okoliczność, że w sporze występuje przedsiębiorca jako nabywca wierzytelności przysługującej konsumentowi, nie stoi na przeszkodzie zastosowania reżimu ustawy o kredycie konsumenckim oraz dyrektywy nr 2008/48/WE, gdyż zakres zastosowania przytaczanych wyżej norm nie zależy od statusu stron procesu, lecz od statusu stron umowy o kredyt konsumencki w rozumieniu art. 3 ust. 2 u.o.k.k., na co wskazał Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej w uzasadnieniu wyroku sprawie C-383/18 z dnia 11 września 2019 r. Przede wszystkim należy wskazać, iż wobec stanowiska wyrażonego w orzecznictwie polskim i europejskim, pozwany winien automatycznie zwróć proporcjonalną część prowizji konsumentowi w określonym terminie. Wówczas do sprzedaży wierzytelności w ogóle by nie doszło, a pozwany nie naraziłby się na przedmiotowy proces. Skoro zatem pozwany nie dokonał pełnego rozliczenia z konsumentem M. A. pożyczki w terminie 14 dni od dnia dokonania wcześniejszej spłaty pożyczki, zgodnie z postanowieniem art. 49 u.o.k.k. i art. 52 u.o.k.k., to konsument uprawniony był do zbycia swojej wierzytelności wobec pozwanego, rezygnując z konieczności prowadzenia postępowania reklamacyjnego i dochodzenia swoich racji przed sądem. Na koniec wypada również wskazać, że dla zawarcia tego rodzaju umowy z konsumentem polskie prawo nie wymagana ani szczególnej formy, ani też określonej minimalnej ceny sprzedaży czy dopełnienia szczególnych obowiązków informacyjnych.

Z powyższych względów na podstawie art. 410 k.c. w zw. z art. 405 k.c., Sąd zasądził od pozwanego na rzecz powoda kwotę 3.217,41 zł tytułem zwrotu części prowizji. Na podstawie poczynionych przez Sąd rozważań należało bowiem uznać, że świadczenie pobrane przez pozwanego od poprzednika prawnego strony powodowej miało charakter świadczenia nienależnego, czego konsekwencją jest konieczność jego zwrotu.

Jako podstawę prawną rozstrzygnięcia o żądaniu zapłaty odsetek Sąd przyjął przepis art. 481 k.c. Roszczenie powoda stało się wymagalne dnia 14 listopada 2017 r., tj. następnego dnia po upływie 14 dniowego terminu na rozliczenie kredytu z konsumentem (to jest data 30 października 2017 r. plus 14 dni plus 1 dzień), stosownie do art. 52 u.o.k.k. Strona powodowa jednakże dochodziła pozwem zasądzenia odsetek ustawowych za opóźnienie dopiero od dnia 15 listopada 2017 r. Tym samym Sąd wobec treści art. 321 § 1 k.p.c. zasądził odsetki od kwoty 3.217,41 zł zgodnie z żądaniem pozwu (pkt 1. sentencji orzeczenia).

O kosztach procesu Sąd orzekł na podstawie art. 98 § 1 i 3 k.p.c., uznając pozwanego za przegrywającego proces w całości. Na koszty poniesione przez stronę powodową złożyły się w niniejszej sprawie: wynagrodzenie jego pełnomocnika będącego adwokatem w wysokości 900,00 zł ustalone na podstawie § 2 pkt 3 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych, opłata skarbowa od dokumentu pełnomocnictwa w kwocie 17,00 zł oraz opłata sądowa od pozwu w kwocie 200,00 zł, co łącznie stanowi zasądzoną w pkt 2. sentencji wyroku kwotę 1.117,00 zł.

ZARZĄDZENIE

(...)).

W., dnia 3 lutego 2021 r.