Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 10 kwietnia 2014 r.

Sąd Apelacyjny - III Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Gdańsku

w składzie:

po rozpoznaniu w dniu 10 kwietnia 2014 r. w Gdańsku

sprawy T. S.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w G.

o prawo do emerytury

na skutek apelacji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w G.

od wyroku Sądu Okręgowego w Gdańsku VII Wydziału Pracy i Ubezpieczeń Społecznych z dnia 29 października 2013 r., sygn. akt VII U 3301/12

zmienia zaskarżony wyrok w ten sposób, iż przyznaje wnioskodawcy T. S. prawo do emerytury od dnia 1 stycznia 2013 r.

Sygn. akt III AUa 57/14

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 26 października 2012 roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział
w G. odmówił ubezpieczonemu T. S. prawa do emerytury
z tytułu pracy w szczególnych warunkach uznając, iż nie wykazał wymaganego okresu 15 lat zatrudnienia w szczególnych warunkach. Do stażu pracy w warunkach szczególnych ZUS nie uwzględnił okresów zatrudnienia w (...) od dnia 1 lutego 1980 roku do 30 czerwca 1988 roku na stanowisku Kierownika Warsztatów, od dnia 1 lipca 1988 roku do 30 listopada 1991 oku na stanowisku Głównego Mechanika, od dnia 1 grudnia 1991 roku do 30 czerwca 1996 roku na stanowisku Kierownika Zakładu (...), oraz od dnia 1 lipca 1996 roku do 31 grudnia 1998 roku na stanowisku Kierownika D. (...), ponieważ praca ta nie była wykonywana stale i pełnym wymiarze czasu pracy – ubezpieczony wykonywał w i mieniu pracodawcy szereg czynności o charakterze administracyjno-biurowym.

Ubezpieczony odwołał się od powyższej decyzji zaskarżając ją w całości i wnosząc o jej zmianę poprzez przyznanie mu prawa do emerytury od dnia złożenia wniosku, tj. od dnia 17 października 2012 roku. Ubezpieczony zaskarżonej decyzji zarzucił błąd polegający na nie uznaniu okresu zatrudnienia w (...), gdzie wykonywał pracę na stanowisku wymienionym w Rozporządzeniu Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach (Dz. U. Nr 8 poz. 43 ze zm.) wykaz A Dział XIV poz. 24, w tj. „kontrola międzyoperacyjna, kontrola jakości produkcji i usług oraz dozór inżynieryjno-techniczny na oddziałach i wydziałach, w których jako podstawowe wykonywane są prace wymienione w wykazie”, do stażu pracy w warunkach szczególnych. W uzasadnieniu podał natomiast, że prace administracyjno-biurowe wykonywał specjalnie do tego utworzony referat.

W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wniósł o jego oddalenie, a w uzasadnieniu pisma powołał się na argumentację zawartą w treści zaskarżonej w niniejszym postępowaniu decyzji.

Sąd Okręgowy Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Gdańsku wyrokiem z dnia 29 października 2013 roku zmienił zaskarżoną decyzję i przyznał wnioskodawcy prawo do emerytury z dniem ukończenia przez niego 60 roku życia.

Sąd Okręgowy ustalił, iż T. S. (ur. dnia (...)) w dniu 17 października 2012 roku złożył w Zakładzie Ubezpieczeń Społecznych Oddział w G. wniosek o emeryturę. Ubezpieczony nie jest członkiem OFE, a wiek 60 lat ukończył w dniu (...).

Na dzień 31 grudnia 1998 roku ubezpieczony wykazał łącznie 26 lat, 6 miesięcy i 11 dni okresów składkowych i nieskładkowych.

Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w G. nie uwzględnił jako pracy
w warunkach szczególnych okresu od dnia 1 lutego 1980 roku do 30 czerwca 1988 roku, od dnia 1 lipca 1988 roku do 30 listopada 1991 roku, od dnia 1 grudnia 1991 roku do 30 czerwca 1996 roku oraz od dnia 1 lipca 1996 roku do 31 grudnia 1998 roku w zakładzie pracy (...) i decyzją z dnia 26 października 2012 roku odmówił ubezpieczonemu T. S. prawa do emerytury z tytułu pracy w szczególnych warunkach.

Ubezpieczony była zatrudniony w (...) sp. z o.o. w K. od dnia
1 lutego 1980 roku do 30 czerwca 1988 roku na stanowisku Kierownika Warsztatów, od dnia
1 lipca 1988 roku do 30 listopada 1991 roku na stanowisku Głównego Mechanika, od dnia
1 grudnia 1991 roku do 30 czerwca 1996 roku na stanowisku Kierownika Zakładu (...) oraz od dnia 1 lipca 1996 roku do 31 grudnia 1998 roku na stanowisku Kierownika D. (...).

Ubezpieczony od dnia 1 lutego 1980 roku został zatrudniony na stanowisku zastępcy głównego mechanika ds. remontów. Następnie od dnia 1 czerwca 1984 roku ubezpieczonemu powierzono obowiązku kierownika warsztatów. Z dniem 1 lipca 1988 roku ubezpieczony rozpoczął prace na stanowisku głównego mechanika. Od dnia 1 grudnia 1991 roku ubezpieczony wykonywał prace na stanowisku kierownika zakładu remontowego i transportu. Od dnia 1 lipca 1996 roku ubezpieczonemu powierzono z kolei wykonywanie pracy na stanowisku kierownika działu technicznego.

W powyższych okresach, pomimo zmian nazw stanowiska zajmowanego przez ubezpieczonego, stale i w pełnym wymiarze czasu pracy wykonywał pracę w warsztacie, gdzie w kanałach naprawczych naprawiał śmieciarki, ciągniki i Ż.. W warsztatach były 3 kanały naprawcze. Nadto, jako kierownik warsztatu nadzorował pracę na warsztatach, pomagał
i kierowałem pracą mechaników. Ubezpieczony przeznaczał na prace biurowe maksymalnie godzinę czasu dziennie, jednak były to sytuacje wyjątkowe. Polegały one m.in. na wydawaniu kart samochodowych tzn. kart drogowych, podpisywaniu dokumentów na pobranie materiałów z magazynu, wypisywaniu RW, zatwierdzaniu wypłaty oraz zgodności z godzinami. Prace te były wykonywane w osobnym pomieszczeniu bezpośrednio przy hali warsztatowej.

Sąd Okręgowy stan faktyczny ustalił na podstawie dokumentacji zgromadzonej
w aktach niniejszej sprawy, aktach rentowych pozwanego organu oraz aktach osobowych ubezpieczonego ze spornego okresu, których autentyczność nie była przez żadną ze stron kwestionowana. Sąd ten uwzględnił także zeznania świadków A. C., J. P., bowiem jako osoby zatrudnione w spornym okresie w tym samym zakładzie pracy znały zakres zadań ubezpieczonego. Zeznania te korespondowały również z zeznaniami ubezpieczonego i razem z pozostałym zgromadzonym w sprawie materiałem dowodowym, tworzyły zwartą i logiczną całość.

Sąd Okręgowy wskazał, iż zgodnie z art. 184 ust. 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (t.j. z 2009 roku Dz.U. Nr 153 poz. 1227 ze zm.) ubezpieczonym urodzonym po dniu 31 grudnia 1948 roku przysługuje emerytura po osiągnięciu wieku przewidzianego w art. 32, 33, 39 i 40, jeżeli w dniu wejścia
w życie ustawy osiągnęli:

1)okres zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze wymaganym w przepisach dotychczasowych do nabycia prawa do emerytury w wieku niższym niż 60 lat – dla kobiet i 65 lat - dla mężczyzn oraz

2)okres składkowy i nieskładkowy, o którym mowa w art. 27.

Emerytura, o której mowa w ust. 1, przysługuje pod warunkiem nieprzystąpienia do otwartego funduszu emerytalnego albo złożenia wniosku o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w otwartym funduszu emerytalnym, za pośrednictwem Zakładu, na dochody budżetu państwa oraz rozwiązania stosunku pracy - w przypadku ubezpieczonego będącego pracownikiem (ust. 2). Wskazać należy, iż art. 184 ust. 2 został zmieniony przez art. 1 pkt 20 ustawy z dnia 11 maja 2012 roku o zmianie ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych oraz niektórych innych ustaw z dniem 1 stycznia 2013 roku (Dz. U. z dnia 6 czerwca 2012 roku). Od dnia 1 stycznia 2013 roku otrzymał on brzmienie: emerytura, o której mowa w ust. 1, przysługuje pod warunkiem nieprzystąpienia do otwartego funduszu emerytalnego albo złożenia wniosku o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w otwartym funduszu emerytalnym, za pośrednictwem Zakładu, na dochody budżetu państwa. Zatem nie ma już wymogu rozwiązania stosunku pracy.

Zgodnie z art. 32 ust. 1 ustawy ubezpieczonym urodzonym przed dniem 1 stycznia 1949 roku, będącym pracownikami zatrudnionymi w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, przysługuje emerytura w wieku niższym niż określony w art. 27 pkt 1 ustawy. Przy czym dla celów ustalenia uprawnień, o których mowa wyżej za pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach uważa się pracowników zatrudnionych przy pracach o znacznej szkodliwości dla zdrowia oraz o znacznym stopniu uciążliwości lub wymagających wysokiej sprawności psychofizycznej ze względu na bezpieczeństwo własne lub otoczenia (ust. 2 art. 32 ustawy). Zgodnie natomiast z dalszym uregulowaniem wiek emerytalny, o którym mowa w ust. 1, rodzaje prac lub stanowisk oraz warunki, na podstawie których osobom wymienionym wyżej przysługuje prawo do emerytury, ustala się na podstawie przepisów dotychczasowych (ust. 4 art. 32). Oznacza to, że na potrzeby niniejszej ustawy pracami wykonywanymi w szczególnych warunkach są prace wymienione w § 4-8a rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz.U. z 1983 roku nr 8 poz. 43 ze zm.), mimo, iż przedmiotowe rozporządzenie zostało wydane w oparciu o art. 55 ustawy z dnia 14 grudnia 1982 roku o zaopatrzeniu emerytalnym pracowników i ich rodzin (Dz.U. Nr 40, poz. 267), która z kolei została uchylona z dniem 1 stycznia 1999 roku przez art. 195 pkt 5 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych.

W myśl § 4 ust. 1 rozporządzenia pracownik, który wykonywał prace w szczególnych warunkach, wymienione w wykazie A, nabywa prawo do emerytury, jeżeli spełnia łącznie następujące warunki:

1) osiągnął wiek emerytalny wynoszący: 55 lat dla kobiet i 60 lat dla mężczyzn,

2) ma wymagany okres zatrudnienia, w tym co najmniej 15 lat pracy w szczególnych warunkach.

W wykazie A - prac w szczególnych warunkach, których wykonywanie uprawnia do niższego wieku emerytalnego - stanowiącym załącznik do rozporządzenia w dziale XIV (Prace różne) pod pozycją nr 24 wskazano na kontrolę międzyoperacyjną, kontrolę jakości produkcji
i usług oraz dozór inżynieryjno-techniczny na oddziałach i wydziałach, w których jako podstawowe wykonywane są prace wymienione w wykazie.

Dodatkowo wskazać należy również na § 2 ust. rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku, zgodnie z którym okresami pracy uzasadniającymi prawo do świadczeń na zasadach określonych w rozporządzeniu są okresy, w których praca w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze jest wykonywana stale i w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na danym stanowisku pracy.

Okresy pracy natomiast, o których mowa w ust. 1, stwierdza zakład pracy, na podstawie posiadanej dokumentacji, w świadectwie wykonywania prac w szczególnych warunkach, wystawionym według wzoru stanowiącego załącznik do przepisów wydanych na podstawie § 1 ust. 2 rozporządzenia, lub w świadectwie pracy (§ 2 ust. 2).

Trzeba jednak zwrócić uwagę, że zgodnie z ugruntowanym orzecznictwem i utartą praktyką w postępowaniu przed sądem okresy zatrudnienia w szczególnych warunkach lub
w szczególnym charakterze, przewidziane rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz.U. nr 8, poz. 43 ze zm.) mogą być ustalane także innymi środkami dowodowymi niż dowód z zaświadczenia z zakładu pracy (por. uchwała Sądu Najwyższego z dnia 10 marca 1984 roku, III UZP 6/84 oraz uchwała Sądu Najwyższego z dnia 21 września 1984 roku, III UZP 48/84), a więc wszelkimi dopuszczalnymi przez prawo środkami dowodowymi.

W sprawie bezspornym jest, że ubezpieczony T. S. nie jest członkiem OFE, ukończył 60 lat w dniu (...)oraz, iż wykazał łączny okres składkowy i nieskładkowy przekraczający 25 lat (tj. 26 lat, 6 miesięcy i 11 dni).

Przedmiotem sporu pozostawało, czy nieuwzględnione przez ZUS okresy zatrudnienia od dnia 1 lutego 1980 roku do 30 czerwca 1988 roku, od dnia 1 lipca 1988 roku do 30 listopada 1991 roku, od dnia 1 grudnia 1991 roku do 30 czerwca 1996 roku oraz od dnia 1 lipca 1996 roku do 31 grudnia 1998 roku w zakładzie pracy (...), mogą zostać uznane za okresy pracy w szczególnych warunkach. W ocenie organu rentowego nie ma ku temu podstaw, ponieważ praca ta nie była wykonywana stale i pełnym wymiarze czasu pracy – ubezpieczony wykonywał w i mieniu pracodawcy szereg czynności o charakterze administracyjno-biurowym.

Zdaniem Sądu Okręgowego stanowisko organu rentowego nie zasługuje na uwzględnienie, fakt wykonywania przez ubezpieczonego pracy w szczególnych warunkach
w spornych okresach znajduje bowiem potwierdzenie w zebranym w sprawie materiale dowodowym.

Charakter pracy ubezpieczonego w całym spornym okresie od dnia 1 lutego 1980 roku do 31 grudnia 1998 roku został jednoznacznie potwierdzony zeznaniami świadków A. C. oraz J. P. - współpracowników ubezpieczonego ze spornego okresu zatrudnienia – którzy zgodnie zeznali, iż ubezpieczony stale i w pełnym wymiarze czasu pracy wykonywał prace w zakładzie (...) Spółce z o.o. w K. polegającą na nadzorowaniu pracy na warsztatach, pomaganiu i kierowaniu pracą mechaników tj. pracę obejmującą kontrolę międzyoperacyjną, kontrolę jakości produkcji i usług oraz dozór inżynieryjno-techniczny na oddziałach i wydziałach, w których jako podstawowe wykonywane są prace wymienione w wykazie.

Zakres prac administracyjnych wykonywanych przez ubezpieczonego był natomiast znikomy i sprowadzał się przede wszystkim do wydawania kart samochodowych tzn. kart drogowych, podpisywania dokumentów na pobranie materiałów z magazynu, wypisywania RW, zatwierdzania wypłaty oraz zgodności z godzinami, co łącznie zajmowało mu maksymalnie godzinę dziennie.

Zdaniem Sądu I instancji, przesłuchani świadkowie posiadają odpowiednią wiedzę na temat charakteru wykonywanej przez ubezpieczonego pracy, byli zatrudnieni wraz z ubezpieczonym w tych samych okresach i w tym samym zakładzie pracy. Strony nie kwestionowały treści zeznań świadków, toteż tym bardziej Sąd nie znalazł jakichkolwiek podstaw by kwestionować ich wiarygodność. Nadto, wskazane przez świadków okoliczności korespondują z treścią zeznań ubezpieczonego, a także zebraną w sprawie dokumentacją.

Wskazać należy, że w wykazie A – prac w szczególnych warunkach, których wykonywanie uprawnia do niższego wieku emerytalnego - stanowiącym załącznik do rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze
w działach wskazanych powyżej są wymienione prace, które ubezpieczony w rzeczywistości wykonywał.

Podkreślenia wymaga także, że warunkiem przyznania prawa do emerytury z tytułu pracy w szczególnych warunkach nie jest przedłożenie odpowiedniego świadectwa pracy, ale wykonywanie pracy w szczególnych warunkach na stanowiskach wymienionych
w załącznikach do rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku.

Ponadto, Sąd Okręgowy zważył, iż pozwany decyzję odmowną uzasadnił wskazując, iż ubezpieczony wykonywał również czynności administracyjno-biurowe. Sąd stwierdził jednak, iż stanowisko to nie jest słuszne, ponieważ zakres wykonywanych przez niego prac administracyjnych był znikomy. Sąd I instancji powołując się na orzecznictwo Sądu Najwyższego, uznał za zbyt rygorystyczne stanowisko pozwanego o wymogu stałego i w pełnym wymiarze czasu pracy wykonywania obowiązków wymienionych w przywołanym wykazie w sytuacji, gdy dotyczy to stanowisk kierowniczych. Jak wskazał Sąd Najwyższy „ponoszenie odpowiedzialności za wykonywanie pracy w szczególnych warunkach, w której każdy błąd techniczny może narazić na niebezpieczeństwo pracowników i inne osoby, musi być związane z prowadzeniem dokumentacji i zostać uznane za wykonywanie pracy w warunkach szczególnych” (sygn. I UK 195/07). Sąd ten podziela także stanowisko Sądu Najwyższego wyrażone w wyroku z dnia 12 kwietnia 2012 roku (II UK 233/11, LEX nr 1216852) zgodnie, z którym nie jest dopuszczalne uwzględnianie do okresów pracy w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze wykonywanej stale i w pełnym wymiarze czasu pracy, wymaganych do nabycia prawa do emerytury w niższym wieku emerytalnym, innych równocześnie wykonywanych prac w ramach dobowej miary czasu pracy, które nie oddziaływały szkodliwie na organizm pracownika. Od tej reguły istnieją odstępstwa. Pierwsze z nich dotyczy sytuacji, kiedy inne równocześnie wykonywane prace stanowią integralną część (immanentną cechę) większej całości dającej się zakwalifikować pod określoną pozycję załącznika do rozporządzenia z dnia 7 lutego 1983 roku w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz.U. Nr 8, poz. 43 ze zm.). Drugie odstępstwo dotyczy przypadków, kiedy czynności wykonywane w warunkach nie narażających na działanie czynników szkodliwych dla zdrowia mają charakter incydentalny, krótkotrwały, uboczny. W niniejszej sprawie czynności administracyjno-biurowe wnioskodawcy stanowiły immanentną cechę czynności wykonywanych w warunkach szczególnych, bo tylko pracownik ze znajomością specyfiki pracy, na bieżąco kontrolujący jej przebieg i sprawujący nadzór, mógł je wykonać. Poza tym czynności te miały charakter uboczny, jak wskazywał wnioskodawca, co potwierdzili słuchani w sprawie świadkowie. Sąd Okręgowy wskazał, także że okres pracy wnioskodawcy był niesporny, bowiem został uwzględniony w ogólnym okresie zatrudnienia ubezpieczonego. Po jego uwzględnieniu jako okresu pracy w szczególnych warunkach należy, zatem dojść do przekonania, że ubezpieczony legitymuje się koniecznym 15-letnim okresem pracy
w szczególnych warunkach i spełnia przesłanki do nabycia prawa do emerytury w obniżonym wieku.

Sąd I instancji zaznaczył, że zgodnie z treścią art. 100 ust.1 ustawy emerytalnej prawo do świadczeń określonych w ustawie powstaje z dniem spełnienia wszystkich warunków wymaganych do nabycia tego prawa, z zastrzeżeniem ust. 2. W przypadku ubezpieczonego, tym dniem był dzień osiągnięcia 60 roku życia, tj. (...). W związku z powyższym Sąd ten na mocy art. 477 ¹⁴ § 2 k.p.c. w związku z cytowanymi wyżej przepisami, zmienił zaskarżoną decyzję organu rentowego i przyznał ubezpieczonemu prawo do emerytury z dniem ukończenia 60 roku życia.

Apelację od powyższego wyroku wywiódł pozwany organ rentowy, zaskarżając go części dotyczącej daty przyznania prawa do emerytury i zarzucając mu naruszenie prawa materialnego, t.j. przepisu art. 184 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z FUS ( t.j. Dz.U. z 2009 roku nr 153, póz. 1227 ze zm.) w związku z §4 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz.U. nr 8. póz. 43 ze zm.), poprzez przyznanie prawa do emerytury od (...)roku, t.j. w czasie pozostawania w stosunku pracy. Z uwagi na powyższe apelujący wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku w części dotyczącej daty przyznania prawa do emerytury i przyznanie prawa do emerytury od dnia 01 stycznia 2013 roku, ewentualnie uchylenie zaskarżonego wyroku w części dotyczącej daty przyznania prawa do emerytury i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania przez Sąd I instancji.

W uzasadnieniu apelacji organ rentowy wskazał, iż co do spornych okresów zatrudnienia w Miejskim Przedsiębiorstwie (...) w T.,
w Przedsiębiorstwie Usługowym (...) Spółce z o.o. w T. oraz w (...) Spółce z o.o. pozwany podziela argumentację przedstawioną przez Sąd I instancji, iż faktycznie wnioskodawca wykonywał w tych okresach pracę w szczególnych warunkach, podniósł on jednak, że wnioskodawca pozostawał w stosunku pracy od 3 stycznia 2011 roku do 25 maja 2013 roku i od 25 maja 2013 roku do chwili obecnej. Prawo do emerytury w ocenie pozwanego może być przyznane najwcześniej od l stycznia 2013 roku.

Sąd Apelacyjny zważył co następuje:

Apelacja zasługuje na uwzględnienie albowiem usprawiedliwiony jest podniesiony
w niej zarzut naruszenia prawa materialnego.

Na wstępie wskazać należy, że stosownie do treści art. 378 § 1 k.p.c. sąd drugiej instancji rozpoznaje sprawę w granicach apelacji, a zatem na tym etapie postępowania sporna pozostała wyłącznie data od jakiej przyznać należało ubezpieczonemu prawo do emerytury.

Ubezpieczony wniósł odwołanie od decyzji odmawiającej przyznania wnioskowego świadczenia, tj. prawa do wcześniejszej emerytury na podstawie art. 184 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (t.j. Dz.U.
z 2009 roku, nr 153, poz. 1227). Wskazany przepis wraz z art. 32 w/w ustawy oraz przepisami rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, określają dla mężczyzn następujące przesłanki prawa do wcześniejszej emerytury: ukończony 60 rok życia, 25 letni ogólny staż ubezpieczeniowy, 15 letni okres pracy w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze przed 1 stycznia 1999 roku, nieprzystąpienie do OFE albo złożenia wniosku o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w otwartym funduszu emerytalnym na dochody budżetu państwa oraz rozwiązania stosunku pracy -
w przypadku ubezpieczonego będącego pracownikiem.

W sprawach z zakresu ubezpieczeń społecznych, zasadą postępowania sądowego, jest badanie legalności decyzji na dzień jej wydania. Nie oznacza to jednak, iż wyłączone jest stosowanie art. 316 § 1 k.p.c. W sytuacji bowiem, kiedy jeden z warunków koniecznych dla ustalenia prawa do świadczenia zostanie spełniony po wydaniu decyzji - w trakcie postępowania odwoławczego przed sądem - nie ma przeszkód, aby sąd, stwierdziwszy spełnienie pozostałych przesłanek tego prawa, przyznał świadczenie (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 12 kwietnia 2012 roku, II UK 235/11- LEX nr 1216853). W takiej sytuacji, prawo do świadczenia zgodnie z zasadą określoną w art. 100 ust. 1 powołanej wyżej ustawy o emeryturach i rentach z FUS, powstaje z dniem spełnienia wszystkich warunków wymaganych do nabycia tego prawa.

Przenosząc powyższe w realia przedmiotowej sprawy należy zauważyć, iż prawo do świadczenia emerytalnego powstało z chwilą spełnienia ostatniej z przesłanek - rozwiązaniem stosunku pracy. Odnosząc powyższe wywody do rozpoznawanej sytuacji faktycznej stwierdzić należy, że wnioskodawca nie mógł nabyć prawa do emerytury od dnia 8 listopada 2012 roku, albowiem w tej dacie stosownie do obowiązującego wówczas art. 184 ust. 2 ustawy, jednym
z warunków nabycia prawa do spornego świadczenia było rozwiązanie stosunku pracy.

Zaznaczyć jednak należy, iż na mocy art. 1 pkt 20 ustawy z dnia 11 maja 2012 roku
o zmianie ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2012 roku poz.637) określony w art. 184 ust. 2 ustawy
o emeryturach i rentach wymóg rozwiązania stosunku pracy - w przypadku ubezpieczonego będącego pracownikiem został skreślony. Zważywszy na powyższą zmianę, tj. wyeliminowaniu „rozwiązania stosunku pracy” jako przesłanki nabycia prawa do emerytury od dnia 1 stycznia 2013 roku, z powyższą datą wnioskodawca spełnił wszystkie wymagane warunki do nabycia przedmiotowego prawa.

W konsekwencji Sąd Apelacyjny stosownie do art. 386 § 1 k.p.c. zmienił zaskarżony wyrok.