Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 26 marca 2014 roku

Sąd Okręgowy w Piotrkowie Trybunalskim, Wydział V Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w składzie:

Przewodniczący SSO Mariola Mastalerz

Protokolant st. sekr. sądowy Ilona Królikiewicz

po rozpoznaniu w dniu 26 marca 2014 roku w Piotrkowie Trybunalskim na rozprawie

sprawy z wniosku L. M.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T.

o emeryturę

na skutek odwołania L. M.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T.

z dnia 30 sierpnia 2013r. sygn. (...)

zmienia zaskarżoną decyzję i przyznaje L. M. prawo do emerytury od dnia (...).

Sygn. akt V U 1264/13

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 30 sierpnia 2013 roku organ rentowy odmówił L. M. prawa do emerytury, podnosząc w uzasadnieniu, iż wnioskodawca nie udowodnił wymaganych przepisami 15 lat pracy w warunkach szczególnych.

W odwołaniu wniesionym od powyższej decyzji w dniu 10 września 2013 wnioskodawca wniósł o jej zmianę i przyznanie mu prawa do emerytury, przez zaliczenie do okresu pracy w warunkach szczególnych okresu pracy od 25 lipca 1975 roku do 31 sierpnia 1983 roku w (...) B. na stanowisku mechanika wykonującego prace w kanałach remontowych.

Organ rentowy w odpowiedzi na odwołanie wniósł o jego oddalenie. Podniósł, iż wskazany w odwołaniu przez wnioskodawcę okres zatrudnienia nie został zaliczony do okresu pracy w warunkach szczególnych, bowiem wnioskodawca nie posiada świadectwa pracy w warunkach szczególnych ani żadnego innego dokumentu potwierdzającego fakt wykonywania pracy na stanowisku mechanika napraw pojazdów samochodowych w kanałach remontowych.

Sąd Okręgowy – Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

ustalił co następuje:

Wnioskodawca L. M., urodzony (...), w dniu 16 lipca 2013 roku złożył wniosek o emeryturę. Wnioskodawca nie jest członkiem otwartego funduszu emerytalnego.

(dowód: wniosek o emeryturę k. 1-4 akt emerytalnych)

Wnioskodawca legitymuje się na dzień 1 stycznia 1999 r. okresem ubezpieczenia w łącznym rozmiarze 27 lat i 28 dni w tym 14 lat, 3 miesiące i 19 dni stażu pracy w warunkach szczególnych tj. okresy :

- od 16 grudnia `1983 roku do 28 lutego 1984 roku,

- od 1 września 1984 roku do 17 grudnia 1986 roku,

- od 12 marca 1987 roku do 31 grudnia 1998 roku.

(dowód: decyzja z dnia 30 sierpnia 2013 roku k. 42 akt emerytalnych, odpowiedź na odwołanie k. 8-9)

W okresie od 6 maja 1974 roku do 14 grudnia 1983 roku wnioskodawca zatrudniony był na podstawie umowy o pracę w Przedsiębiorstwie (...) w B. Oddział I w Ł. w pełnym wymiarze czasu pracy.

W powyższym okresie zatrudnienia wnioskodawca zajmował następujące stanowiska:

- od 6 maja 1974 roku do 24 lipca 1975 roku pomocnika operatora spycharki,

- od 25 lipca 1975 roku do 31 sierpnia 1983 roku mechanika napraw pojazdów samochodowych,

- od 1 września 1983 roku do 14 grudnia 1983 roku mechanika napraw pojazdów samochodowych – brygadzista.

(dowód: świadectwo pracy – k. 12 akt emerytalnych ZUS, angaże k. 16-29 akt ZUS)

Wnioskodawca będąc zatrudnionym w Przedsiębiorstwie (...) w B. Oddział I w Ł. w okresie od 25 lipca 1975 roku do 31 sierpnia 1983 roku pracował na stanowisku mechanika samochodowego. Wskazane przedsiębiorstwo świadczyło usługi transportowe na potrzeby budownictwa przewożąc np. wielką płytę do budowy bloków mieszkalnych. Przedsiębiorstwo posiadało łącznie około 100 samochodów ciężarowych takich marek jak kamaz, ził, jelcz, tatra, krazy a także kilka starów i osinobusów służących do przewozów osób. Przedsiębiorstwo posiadała 5 kanałów: 3 kanały naprawcze, jeden lakierniczy oraz 1 na zewnątrz tzw. najazdowy. Praca w przedsiębiorstwie była na dwie zmiany, na każdej zmianie było około 10 mechaników.

Wnioskodawca pracował jako mechanik samochodowy wykonując naprawy w kanałach. Naprawiał takie części samochodów jak skrzynie biegów, sprzęgła, resory, mosty, czy osie. Z istoty tych napraw wynikało, iż musiały być one wykonane kanałach remontowych. Tylko w sytuacji gdy nie było wolnego kanału, wnioskodawca cześć napraw wykonywał poza kanałem, leżąc bezpośrednio na ziemi pod samochodem.

( dowód: zeznania świadka J. K. (1) protokół rozprawy z dnia 26 marca 2014 roku nagranie od minuty 2.02 do minuty 11.05 i od minuty 14.18 do minuty 14.48 k. 23, zeznania świadka H. P. protokół rozprawy z dnia 26 marca 2014 roku nagranie od minuty 11.19 do minuty 14.17 i od minuty 14.50 do minuty 16.45 k. 23, zeznania wnioskodawcy protokół rozprawy z dnia 26 marca 2014 roku nagranie od minuty 17.02 do minuty 20.15 k. 23 w związku z protokołem rozprawy z dnia 13 grudnia 2013 roku nagranie od minuty 1.22 do minuty 6.01 k. 15)

Wnioskodawcy nie zostało wystawione świadectwo wykonywania pracy w szczególnych warunkach.

(okoliczność bezsporna)

J. K. (2) i H. P. byli zatrudnieni w (...) Przedsiębiorstwie (...) (przekształconym następnie w Przedsiębiorstwo (...) w B. Oddział I w Ł.) i otrzymali świadectwo wykonywania pracy w warunkach szczególnych, w których wskazano, że w okresach zatrudniania wykonywali prace w kanałach remontowych przy naprawie pojazdów mechanicznych.

(dowód: kserokopie świadectw pracy k. 2 i 3 akt sprawy)

Sąd Okręgowy – Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

zważył co następuje :

Odwołanie jest uzasadnione, co skutkuje zmianą zaskarżonej decyzji.

Zgodnie z treścią art. 32 ust. 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (tekst jedn. Dz. U. z 2013r. poz. 1440 ze zm) ubezpieczonym urodzonym przed dniem 1 stycznia 1949 roku, będącym pracownikami,
o których mowa w ust. 2-3, zatrudnionymi w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, przysługuje emerytura w wieku niższym niż określony w art. 27 pkt 1 (tj. poniżej 65 lat dla mężczyzn). Ustęp 4 art. 32 stanowi zaś, że wiek emerytalny, o którym mowa w ust. 1, rodzaje prac lub stanowisk oraz warunki, na podstawie których osobom wymienionym w ust. 2 i 3 przysługuje prawo do emerytury, ustala się na podstawie przepisów dotychczasowych.

Stosownie do art. 184 ust. 1 wskazanej wyżej ustawy ubezpieczonym urodzonym po dniu 31 grudnia 1948 r. przysługuje emerytura po osiągnięciu wieku przewidzianego w art. 32, 33, 39 i 40, jeżeli w dniu wejścia w życie ustawy (tj. w dniu 1 stycznia 1999 roku) osiągnęli:

1)okres zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze wymaganym w przepisach dotychczasowych do nabycia prawa do emerytury w wieku niższym niż 60 lat – dla kobiet i 65 lat – dla mężczyzn oraz

2)okres składkowy i nieskładkowy, o którym mowa w art. 27.

Emerytura, o której mowa w ust. 1, przysługuje pod warunkiem nieprzystąpienia do otwartego funduszu emerytalnego albo złożenia wniosku o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w otwartym funduszu emerytalnym, za pośrednictwem Zakładu, na dochody budżetu państwa, a od 1 stycznia 2013 roku nie wymaga się już rozwiązania stosunku pracy – w przypadku ubezpieczonego będącego pracownikiem (ust. 2).

W świetle powyższych regulacji żądanie wnioskodawcy należało zatem rozpoznać w aspekcie przepisów rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U. Nr 8 poz. 43 z późn. zm.), zwanego dalej rozporządzeniem. Z treści § 4 tego rozporządzenia wynika, iż pracownik, który wykonywał prace w szczególnych warunkach wymienione w Wykazie A, nabywa prawo do emerytury, jeżeli spełnia łącznie następujące warunki:

1.  osiągnął wiek emerytalny wynoszący: 55 lat dla kobiet i 60 lat dla mężczyzn,

2.  ma wymagany okres zatrudnienia, w tym co najmniej 15 lat pracy w szczególnych warunkach.

Ten „wymagany okres zatrudnienia” to okres wynoszący 20 lat dla kobiet i 25 lat dla mężczyzn, liczony łącznie z okresami równorzędnymi i zaliczalnymi do okresów zatrudnienia (§ 3 rozporządzenia), natomiast pracą w warunkach szczególnych jest praca świadczona stale i w pełnym wymiarze na stanowiskach wskazanych w załączniku do tegoż aktu (§ 1 i § 2 rozporządzenia). Należy dodać, że warunek wykonywania pracy w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze stale i w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na danym stanowisku pracy jest spełniony tylko wówczas, gdy pracownik w ramach obowiązującego go pełnego wymiaru czasu pracy na określonym stanowisku pracy nie wykonuje czynności pracowniczych nie związanych z tym stanowiskiem pracy, ale stale wykonuje prace o jakich mowa w rozporządzeniu (tak też Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 15 listopada 2000 roku, II UKN 39/00, OSNAP 2002/11/272).

Okresy pracy w warunkach szczególnych, stosownie do § 2 ust. 2 rozporządzenia, stwierdza zakład pracy, na podstawie posiadanej dokumentacji, w świadectwie wykonywania prac w szczególnych warunkach, wystawionym według wzoru stanowiącego załącznik do przepisów wydanych na podstawie § 1 ust. 2 rozporządzenia, lub w świadectwie pracy. Brak takiego świadectwa lub jego zakwestionowanie przez organ rentowy nie wyklucza jednak dokonania ustalenia zatrudnienia w warunkach szczególnych innymi środkami dowodowymi w toku postępowania sądowego. Stanowisko takie wielokrotnie zajmował również Sąd Najwyższy, który między innymi w wyroku z dnia 2 lutego 1996 roku, II URN 3/95, OSNAP 1996/16/239 stwierdził, że w postępowaniu przed sądami pracy i ubezpieczeń społecznych okoliczności mające wpływ na prawo do świadczeń lub ich wysokości mogą być udowadniane wszelkimi środkami dowodowymi, przewidzianymi w Kodeksie postępowania cywilnego. Ograniczenia dowodowe zawarte w rozporządzeniu Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku w sprawie postępowania o świadczenia emerytalno - rentowe i zasad wypłaty tych świadczeń (Dz. U. Nr 10, poz. 49 ze zm.) dotyczą wyłącznie postępowania przed tymi organami.

Spór pomiędzy stronami, w związku z zarzutami podniesionymi przez wnioskodawcę w odwołaniu, ograniczał się do faktu, czy ma on wymagany 15 - letni okres zatrudnienia w szczególnych warunkach. Spełnienie pozostałych przesłanek nie było przedmiotem sporu (nie budzi wątpliwości, że wnioskodawca ma wymagany okres zatrudnienia, to jest 25 lat, a w dniu (...) r. ukończył 60 lat).

Do stażu pracy w warunkach szczególnych nie zaliczono wnioskodawcy okresu pracy w Przedsiębiorstwie (...) w B. Oddział I w Ł. w okresie od 25 lipca 1975 roku do 31 sierpnia 1983 roku kiedy pracował na stanowisku mechanika samochodowego.

Organ rentowy podniósł, iż wnioskodawcy nie zostało wystawione świadectwo wykonywania pracy w warunkach szczególnych a ponadto z dokumentów osobowych nie wynika fakt wykonywania pracy na stanowisku mechanika napraw samochodowych w kanałach remontowych.

Odnosząc się do zasadności odmowy zaliczenia przez ZUS tego okresu jako zatrudnienia w warunkach szczególnych stwierdzić należy, iż materiał dowodowy zgromadzony w toku sprawy (w postaci zeznań świadków J. K. (3) i H. P. oraz samego wnioskodawcy, a także dokumentów w postaci m.in. świadectwa pracy, umów o pracę czy licznych angaży) potwierdza, iż praca świadczona przez wnioskodawcę w okresie od 25 lipca 1975 roku do 31 sierpnia 1983 roku na stanowisku mechanika samochodowego odpowiadała definicji zawartej w wykazie A dział XIV poz. 16, stanowiącym załącznik do ww. rozporządzenia. Była to więc praca mieszcząca się w ramach prac wykonywanych w kanałach remontowych przy naprawie pojazdów mechanicznych.

Jak ustalił Sąd Okręgowy prace jakie wykonywał wnioskodawca w Przedsiębiorstwie (...) w B. Oddział I w Ł. w powyższym okresie faktycznie polegały na wykonywaniu remontów pojazdów mechanicznych w kanałach remontowych. Głównym miejscem jego pracy był kanał remontowy, w którym wykonywał naprawy takich części samochodów jak skrzynie biegów, sprzęgła, resory, mosty, czy osie. Z istoty tych napraw wynikało, iż musiały być one wykonane kanałach remontowych. Tylko w sytuacji obiektywnych, gdy nie było wolnego kanału, wnioskodawca cześć napraw wykonywał poza kanałem, leżąc bezpośrednio na ziemi pod samochodem.

Okoliczności powyższe znalazły potwierdzenie w treści zgodnych, jasnych i logicznych zeznań świadków J. K. (3) i H. P. jak i wnioskodawcy. Świadek J. K. (3) pracę w Przedsiębiorstwie (...) w B. Oddział I w Ł. (poprzednio w (...) Przedsiębiorstwie (...)) podjął w 1974 roku i był zatrudniony do 1992 roku, natomiast świadek H. P. od 1975 roku do 1994 roku. Obaj pracowali na stanowisku mechanika pojazdów samochodowych wykonując prace w kanałach remontowych przy naprawie pojazdów mechanicznych. Ponadto otrzymali oni świadectwa wykonywania prac w warunkach szczególnych. Jak wynika z zeznań tych świadków wnioskodawca pracował w tym samych charakterze co oni, jako mechanik samochodowy wykonując naprawy w kanałach . Obiektywne przyczyny kiedy wnioskodawca nie wykonywał napraw w kanałach, związane z brakiem wolnego kanału, nie mogą świadczyć o tym, że nie pracował on w warunkach szczególnych.

Opierając się więc na zeznaniach świadków i wnioskodawcy Sąd Okręgowy ustalił, iż L. M. w okresie od 25 lipca 1975 roku do 31 sierpnia 1983 roku (zgodnie z odwołaniem) , wykonywał prace w szczególnych warunkach, wymienione w wykazie A, dział Dział XIV, poz. 16, załącznika do rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U. Nr 8 poz. 43 z późn. zm.) tj. prace wykonywane w kanałach remontowych przy naprawie pojazdów mechanicznych lub szynowych.

Reasumując stwierdzić należy, iż wnioskodawca wykazał, iż posiadał staż pracy w warunkach szczególnym w łącznym rozmiarze powyżej 15 lat (okres uznany przez ZUS - 14 lat 3 miesiące i 19 dni i okres ustalony przez Sąd w rozmiarze przekraczającym 8 lat). Wnioskodawca spełnia jednocześnie pozostałe warunki do uzyskania prawa do wcześniejszej emerytury tj. w dniu (...) roku ukończył 60 lat.

Dlatego też Sąd Okręgowy uznając wniesione odwołanie za zasadne zmienił zaskarżoną decyzję na podstawie art. 477 ¹⁴ § 2 k.p.c. i przyznał wnioskodawcy prawo do świadczenia emerytalnego poczynając od dnia (...) r. (tj. od ukończenia 60 roku życia).