Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

Pozwem z dnia 27 października 2020 roku wniesionym do Sądu Rejonowego w Skarżysku -Kamiennej powód (...) Bank (...) S.A. w W. domagał się zasądzenia od pozwanego M. P. kwoty 18 298,42 zł wraz z odsetkami umownymi w wysokości odsetek maksymalnych za opóźnienie od kwoty 18 115,50 zł od dnia 27 października 2020 roku do dnia zapłaty, a także kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

W uzasadnieniu wskazał, że w dniu 5 września 2018 r. strona powodowa zawarła z pozwanym umowę pożyczki (...) nr (...), w kwocie 300.000,00 zł, która miała być spłacona do dnia 01.09.2020 r. Pożyczka zgodnie z umową wykorzystywana była w ciężar rachunku (...). Powód wskazał, że pozwany wykorzystał pożyczkę , jednak jej nie spłacił. Powód w dniu 2 marca 2020 r. wypowiedział pozwanemu umowę pożyczki. Powód podniósł, że mimo wypowiedzenia umowy, pozwany nie spłacił zadłużenia i zgodnie z umową cała niespłacona kwota stała się zadłużeniem przeterminowanym i wymagalnym. Powód podał, że pozwany odebrał wypowiedzenie w dniu 9 marca 2020 r. więc kwota niespłaconego zadłużenia stała się wymagalna w dniu 9 kwietnia 2020 r. Wskazał także, że zgodnie z zapisami par. 19 umowy, jednym z zabezpieczeń spłaty zadłużenia była gwarancja (...) w wysokości 60 % kwoty kredytu tj. do kwoty 180.000,00 zł. Podniósł, że celem pozyskania przedmiotowego zabezpieczenia pozwany wystąpił z wnioskiem o udzielenie przez (...) gwarancji spłaty kredytu. Z przedmiotowego wniosku wynika w sposób jednoznaczny, iż pozwany zobowiązał się do zwrotu (...) kwoty wypłaconej gwarancji wraz z odsetkami. W związku z niewywiązaniem się pozwanego z obowiązku spłaty należności, powód wystąpił ze stosownym wnioskiem do (...) o wypłatę kwoty gwarancji. Podkreślił, że w dniu 22 lipca 2020 r. zadłużenie z tytułu kapitału zostało częściowo spłacone kwotą wypłaconej przez (...) gwarancji tj. kwotą 33 272,77 zł. W konsekwencji dokonanej wypłaty Bank (...) w W. stał się wierzycielem pozwanego o zwrot kwoty wypłaconej z tytułu gwarancji. Wierzytelność przysługująca (...) względem pozwanego, w wysokości dokonanej wypłaty, została na mocy umowy przelewu wierzytelności przelana na powoda, wraz z przelaną wierzytelnością na (...) Bank (...) SA przeszły również prawa związane z tą wierzytelnością, w tym roszczenie o zapłatę odsetek naliczanych o dnia wypłaty kwoty z gwarancji, kosztów poniesionych przez (...) oraz przysługujące (...) zabezpieczenia. Powód wskazał, że zadłużenie pozwanego wobec powodowego Banku z powyższego tytułu zgodnie z wyciągiem z ksiąg bankowych wynosi:

- należność główna – 18 115,50 zł – data wymagalności 22 lipca 2020 r.,

- należność z tytułu odsetek naliczonych do dnia 26 października 2020 r. w wysokości 182,92 zł. Dalsze należne odsetki maksymalne za opóźnienie od dnia 27 października 2020 r. do dnia zapłaty naliczane są od należności głównej w wysokości wynikającej z powszechnie obowiązujących przepisów prawa, które aktualnie wynosi 11,20 % w stosunku rocznym. Pozwany wzywany był do spłaty należności jednak bezskutecznie. (k. 3-5)

Postanowieniem z dnia 7 czerwca 2021 r. w sprawie o sygn. akt I C 210/21 Sąd Rejonowy w Skarżysku – Kamiennej I Wydział Cywilny stwierdził swą niewłaściwość i sprawę według właściwości przekazał Sądowi Rejonowemu w Kielcach Wydziałowi Gospodarczemu. (k. 66)

W odpowiedzi na pozew pozwany wniósł o oddalenie powództwa oraz zasądzenie kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych. W uzasadnieniu potwierdził zawarcie umowy pożyczki (...) nr (...). Wskazał, że w dniu 27 marca 2019 r. podczas wykonywania przez pozwanego przelewu do dostawcy Z. nastąpił atak hakerski na stronę powodowego banku i przelane środki w kwocie 21.100,00 zł zamiast trafić zgodnie z wolą pozwanego na rachunek jego dostawcy firmy (...), trafiły na nieznany pozwanemu rachunek, gdzie jako odbiorca figurował O. K.. Pozwany złożył na te okoliczność zgłoszenie reklamacyjne, jednak powód nie rozpatrzył niniejszego pozytywnie. W dniu 27 marca 2019 r. w związku z podmianą rachunku pozwany złożył ustne zawiadomienie w KPP S. o dokonaniu przestępstwa polegającego na podmianie rachunku w trakcie dokonywania przelewu. Pozwany wskazał, że do dnia 27 marca 2019 r. raty tytułem spłaty pożyczki pobierane były przez powodowy Bank zgodnie z harmonogramem z rachunku bankowego pozwanego prowadzonego przez powodowy bank. Z uwagi na atak hakerski powodowy bank uniemożliwił pozwanemu internetowy dostęp do rachunku bankowego. Podniósł, iż pismem z dnia 29 marca 2019 r. wezwał powodowy bank do zwrotu kwoty 21 100,00 zł na rachunek (...), z którego potrącane były raty pożyczki i zaliczenie tej kwoty na poczet przyszłych rat kredytu. W dniu 1 kwietnia 2019 r. pozwany spłacał z innego rachunku raty kredytu z pominięciem 21 100,00 zł. Ponadto pozwany po ataku hakerskim wystawił na rzecz powoda notę obciążeniową na kwotę 21 100,00 zł dając powodowi 2 dni na zwrot środków. Na wezwanie z dnia 29 marca 2019 r. i notę obciążeniową z dnia 1 kwietnia 2019 r. powód nie odpowiedział jak również nie kwestionował noty. Dlatego pozwany uznał, iż kwota 21.100,00 zł została zaliczona na konto spłat rat kredytu, więc spłacając kredyt pomniejszył jego spłatę o ww. kwotę. Pismem z dnia 26 kwietnia 2019 r. powodowy bank powiadomił pozwanego, że zawiadomił organy ścigania oraz, że nie będzie udzielał wyjaśnień w przedmiotowej sprawie. Pozwany w związku z powyższym utwierdził się w fakcie odpowiedzialności banku za przelanie niezgodne z wolą pozwanego kwoty 21.100,00 zł i z tego powodu nie dokonał częściowo spłaty pożyczki tj. na kwotę 21.100,00 zł. Pozostałe raty kredytu powód wpłacał na rachunki powodowego banku. W dniu 16 maja 2019 r. pozwany pismem stwierdził, że na dzień 15 maja 2019 r. zaległość w pożyczce wynosi 21 475,57 zł i wskazał rachunek, na który zaległość miała być przelana. Pozwany podniósł, że pismem z dnia 2 marca 2020 r. wypowiedział umowę pożyczki podając niewywiązanie się powoda z warunków umowy kredytu. W dniu 24 października 2019 r. Prokuratura Rejonowa w Skarżysku Kamiennej umorzyła dochodzenie w sprawie podmiany rachunku podczas dokonywania przelewu z powodu niewykrycia sprawcy. Pozwany wskazał, że z uwagi na powyższe na podstawie obowiązujących przepisów bank musi oddać pieniądze i to wraz z odsetkami. Pozwany wskazał, że zgodnie z powyższym zarzut potrącenia uważa za zasadny. Podniósł, że w dniu 24 stycznia 2020 r. po powzięciu informacji o widniejących zaległościach i nieterminowych spłatach w bazie danych BIK wezwał powoda do wykreślenia z bazy danych BIK kredytu obrotowego (...) z powodu nieprawdziwości danych. Pozwany podał, że powód w dniu 11 maja 2020 r. wezwał do zapłaty pozwanego z ostrzeżeniem o przekazaniu informacji do (...) co też uczynił, dlatego w dniu 15 sierpnia 2020 r. pozwany wezwał powoda do usunięcia nieprawdziwego wpisu i do wykreślenia z informacji z bazy danych (...) Informator. Pismem z dnia 22 października zaproponował powodowi ugodę w związku z dokonaniem nieautoryzowanego przelewu środków na kwotę 21.100,00 zł w dniu 27 marca 2019 r., na co pisemnie powód udzielił odpowiedzi, że jest zainteresowany zaproponowaną ugodą jednak w związku z powództwem wytoczonym przez pozwanego ugoda musi zawierać pewne korekty. Powód pomimo propozycji ugody dochodził swojego roszczenia od pozwanego dwukrotnie przed Sądem Rejonowym w Lublinie. Pozwany wskazał, iż jego stanowisko było znane powodowi, gdyż powód otrzymał od pozwanego wielokrotnie wezwania do usunięcia nieprawidłowych wpisów w bazach danych. Powyższe stanowisko pozwany podtrzymał w odpowiedzi na wezwania do zapłaty powoda. Pismo z odpowiedzią na wezwanie powód przesłał również do (...). Wobec czego zdaniem pozwanego, należy stwierdzić że powodowy bank niezasadnie skorzystał z gwarancji (...) i powinien ją zwrócić. W związku z niezasadnym zdaniem pozwanego wypowiedzeniem umowy, powodowy bank niezasadnie pobierał odsetki karne w wysokości 14 % od kwoty kredytu jak również nie zasadnie nie obniżył oprocentowania kredytu. Twierdzeniem pozwanego wypowiedzenie umowy z dnia 3 lutego 2020 r. było niezasadne, zadłużenie nie stało się wymagalne i przeterminowane w dniu 9 kwietnia 2020 r. Pozwany ponownie zaznaczył, iż powodowy bank niezasadnie wystąpił do (...) o wypłatę w dniu 22 lipca 2020 r. kwoty 33.272,00 zł. Ponadto pozwany zakwestionował kwotę powództwa oraz rozliczenie powodowego banku załączone do pozwu pod nazwą „Historia Operacji na koncie kredytowym” w niniejszym piśmie saldo końcowe nie wynosi 18.298,42 zł jako to wnosi powodowy bank, a 12335,59 zł. Co więcej pozwany wskazał, że w załącznikach do pozwu brak jest umowy cesji wierzytelności pomiędzy powodowym bankiem a (...). (k. 79-82)

Pismem procesowym z dnia 24 sierpnia 2021 r. powód (...) Bank (...) S.A. w W., odniósł się do zarzutów pozwanego.

W szczególności wskazał, iż zarzut potrącenia podniesiony przez pozwanego w toku procesu jest możliwy, bowiem wierzytelność pozwanego jest niesporna i udokumentowana dokumentem niepochodzącym od pozwanego. Powód wskazał, że przed Sądem Rejonowym w Kielcach w sprawie V GC 496/21 z powództwa M. P. p-ko (...) SA w dniu 7czerwca 2021 r. zapadł wyrok zasądzający od (...) SA w W. na rzecz M. P. kwotę 21.100,00 zł wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie. Przedmiotem wydanego prawomocnego wyroku już, jest wierzytelność pozwanego z tytułu transakcji płatniczej dokonanej przy użyciu szablonu zdefiniowanych odbiorców podczas której to transakcji doszło do ataku hakerskiego o czym pozwany pisze w swoim piśmie. Podał, że prawomocny wyrok oznacza, że wierzytelność pozwanego jest już niesporna i udokumentowana dokumentem niepochodzącym od pozwanego, tylko wyrokiem Sądu. Powód podniósł, iż pozwany nie sprecyzował jednak potrąconej wierzytelności, gdyż podaje w piśmie kwotę 22 100,00 zł w sytuacji gdy wyrok opiewa na kwotę mniejszą. Nadto pozwany wskazuje datę skutku potrącenia 27 marca 2019 r. W dacie tej potrącenie nie mogło wywrzeć skutku prawnego z uwagi na treść art. 498 § 1 k.c., gdyż wierzytelność pozwanego była w dacie 27 marca 2019 r. wymagalna, to wierzytelność (...) SA nie była wymagalna, gdyż wierzytelność (...) SA wynikająca z przelanej przez (...) na rzecz (...) SA gwarancji, wymagalność osiągnęła dopiero w dacie jej wypłaty tj. w dacie 22 lipca 2020 r. co powód wskazał w uzasadnieniu pozwu i udokumentował złożoną do akt umową przelewu wierzytelności. Powód wskazał, że biorąc pod uwagę datę wydania wyroku oraz jego uprawomocnienia tj. 19 czerwca 2021 r. skutek potrącenia w ocenie powoda mógł nastąpić najwcześniej w tej dacie, ale wobec faktu, iż zarzut potrącenia został podniesiony w pierwszym piśmie procesowym pozwanego datowanym na 26 lipca 2021 r., zatem w ocenie powoda skutek potrącenia w postaci wzajemnego umorzenia się obu wierzytelności do wysokości mniejszej, powinien był nastąpić na tą właśnie datę 26 lipca 2021 r. W związku z czym możliwe do potrącenia na datę 26 lipca 2021 r. wierzytelność pozwanego objęta opisanym powyżej wyrokiem stanowi łączną kwotę 25 365,49 zł. Natomiast wierzytelność powoda na datę 26 lipca 2021 r. stanowi łączną kwotę 20 831,97 zł. Twierdzeniem powoda powyższe oznacza, iż wierzytelności powoda i pozwanego w wyniku zgłoszonego zarzutu potrącenia w piśmie z dnia 26 lipca 2021 r. umorzyły się nawzajem do wysokości kwoty 20 831,97 zł i w takim zakresie powód niniejszy zarzut potrącenia uznaje. W odniesieniu do zarzutu niewłaściwości kwoty dochodzonej przez powoda, powód wskazał, że dokumenty w postaci szczegółowego rozliczenia kredytu oraz historii operacji na kontrakcie kredytowym uwidaczniają całościowe rozliczenie umowy pożyczki do której zostało udzielone przez (...) zabezpieczenie w postaci gwarancji. Zatem końcowe saldo wykazane na tych dokumentach w kwocie 12 335,59 zł dotyczy wierzytelności z umowy pożyczki jaka pozostała do zapłaty po wypłacie gwarancji w kwocie 33 272,77 zł. Po wypłacie gwarancji w dniu 22 lipca 2020 r. (...) przelało wierzytelność w kwocie 33 272,77 zł na (...) SA na podstawie umowy przelewu wierzytelności z dnia 4 sierpnia 2020 r. w celu jej dochodzenia od kredytobiorcy. Od daty wypłaty gwarancji pozwany dokonywał wpłat, w wyniku czego należność główna z tytułu wypłaconej gwarancji uległa zmniejszeniu z kwoty 33 272,77 zł do kwoty 18 115,50 zł dochodzonej w niniejszym procesie. Co zaś tyczy się zarzutu, że bank nie powinien wystąpić o gwarancję to zdaniem powoda jest niezasadny. (k. 235-236)

W piśmie procesowym z dnia 9 września 2021 r. pozwany podniósł, iż podziela pogląd powoda dotyczący wzajemnego potrącenia roszczeń, niemniej jednak kwestionuje sposób w jaki chce to zrobić. Ponadto podtrzymał swoje dotychczasowe stanowisko w sprawie. Pozwany podał, iż niezrozumiałym jest dla niego fakt żądania przez powoda kwot 18.115,50 zł w niniejszym powództwie oraz kwoty 12.335,59 zł w równoległym powództwie sygn. akt SR w Skarżysku Kamiennej sygn. akt I C 131/21 przekazanej postanowieniem z dnia 25 czerwca br. Do SR w Kielcach. Podał, że powyższe roszczenia dają łączną kwotę 30.451,09 zł, dlatego pozwany kwestionuje kwotę zobowiązania wobec powoda do kwoty 21.100,00 zł w obu powództwach i wnosi o ich oddalenie oraz połączenie niniejszej sprawy z powództwem powoda z dnia 12 lutego 2021 r. Pozwany wniósł o oddalenie powództwa i zobowiązanie powoda do dokonania prawidłowego potrącenia wzajemnych wierzytelności w datach w których były one wymagalne czyli kwoty 13942,79 zł wymagalnej na dzień 1 kwietnia 2019 r. i kwoty 7157,21 zł wymagalnej na dzień 1 maja 2019 r., co daje łączną kwotę 21.100,00 zł. Podał także (k. 258-259)

Postanowieniem z dnia 25 czerwca 2021 r. Sąd Rejonowy w Skarżysku Kamiennej I Wydział Cywilny w sprawie o sygn. akt I C 131/21, z powództwa (...) Bank (...) S.A. w W. przeciwko pozwanemu M. P. o zapłatę stwierdził swoją niewłaściwość i sprawę według właściwości przekazał Sądowi Rejonowemu w Kielcach. (k. 404) W wyniku powyższego niniejsza sprawa została przekazana Sądowi Rejonowemu w Kielcach i została jej nadana nowa sygnatura akt V GC 1066/21.

Postanowieniem z dnia 22 września 2021 r. Sąd Rejonowy w Kielcach V Wydział Gospodarczy w sprawie o sygn. akt V GC 1066/21 upr postanowił połączyć sprawę o sygn. akt V GC 1066/21 ze sprawą o sygn. akt V GC 1002/21 w celu ich łącznego rozpoznania i rozstrzygnięcia i prowadzić je dalej razem pod wspólną sygnaturą V GC 1002/21 albowiem obie te sprawy są ze sobą w związku i toczą się między tymi samymi stronami. (k. 412)

W sprawie tej powód domagał się zasądzenia od pozwanego kwoty 12 335,59 zł. z odsetkami umownymi od dnia 12 lutego 2021 roku do dnia zapłaty. W sprawie powód powołał się na tę samą umowę pożyczki. Wskazał, że po spłacie należności przez (...) do zapłaty z tytułu pożyczki pozostała jeszcze kwota 12 335,59 zł. ,które j powód domaga się od pozwanego oraz kwota 533,71 zł. wynikająca z naliczenia odsetek maksymalnych do dnia 11 lutego 2021 roku. ( pozew k. 278-279).

Pismem procesowym z dnia 3 grudnia 2021 r. powód podtrzymał swoje dotychczasowe stanowisko w sprawie oraz ustosunkował się do twierdzeń pozwanego, wskazując, iż nie jest możliwym rozliczenie kredytu na datę 28 marca 2019 r. z powodu jego niewymagalności w tejże dacie. (k. 462-464)

W odpowiedzi na powyższe pozwany w dniu 21 grudnia 2021 r. zauważył, iż strona powodowa nie wywiązała się z zobowiązania sądu jak również nie odniosła się do propozycji ugodowej. Zdaniem pozwanego argumenty strony powodowej wskazujące na niemożliwość wyliczenia kredytu na dzień 28 marca 2019 r. świadczą o braku zrozumienia zobowiązania sądu. Przyznał, iż na dzień 28 marca 2019 r. żadna z rat nie była wymagalna, ale już w dniu 1 kwietnia 2019 r. była wymagalna rata w kwocie 13.942,79 zł i na dzień 1 maja 2019 r. w kwocie 7.157,21 zł, co dawało łączną kwotę wymagalnych i niezapłaconych rat na dzień 1 maja 2019 r. 21.100 zł. Pozwany podał, że na dzień 28 marca 2019 r. wymagalny był zwrot na jego rachunek kwoty 21.100 zł z którego pobierano raty kredytu. W związku z czym to właśnie niedopłata z dnia 1 maja 2019 r. i brak wpłaty z dnia 1 kwietnia 2019 r. były powodem wypowiedzenia umowy pożyczki gdyż inne raty zostały opłacone. Gdyby powód w dniu 28 marca 2019 r. uzupełnił rachunek pozwanego o kwotę 21.100 zł to pobrałby z tej kwoty raty kredytu i zadłużenie by nie powstało. Pozwany wskazał, że nie może zgodzić się z twierdzeniem strony powodowej, że nie ma związku przyczynowego i tak kolejno pomiędzy atakiem hakerskim na rachunek w powodowym banku a spłatą rat kredytu. Pozwany podał także, że w jego ocenie pobranie tej gwarancji było niezasadne. Ponadto podniósł, że nie zgadza się z powódką, że na dzień 1 lutego 2020 r. rata została niedopłacona, gdyż została ona zapłacona w całości wraz z odsetkami. Podkreślił, że kwota kredytu wynikająca z harmonogramu spłat to 314,502,42 zł, a suma dokonanych przez pozwanego spłat to 293.402,42 zł co daje różnicę 21.100 zł, a nie jak twierdzi powód w jednej sprawie 18.115,50 zł i z postępowania drugiego 12.225,59 z co daje razem kwotę 30.451,09 zł którą kwestionuje. (k. 471-472)

W piśmie 21 kwietnia 2022 r. strona powodowa podniosła zarzuty do opinii biegłego sądowego. Strona powodowała zakwestionowała hipotetyczne ustalenia biegłego w zakresie należności głównej w części 4.3., wyniki kalkulacji, wedle których na datę 9 kwietnia 2020 r., należność główna stanowiła kwotę 45.591,41 zł, a na datę 26 października 2020 r. kwotę 40.628,32 zł, zaś kwota jaka pozostaje jeszcze do spłaty stanowi wartość 7 355,55 zł. Powód wskazał także, że pomiędzy zdarzeniem phishingowym na rachunku pozwanego, które miało miejsce w dniu 28 mara 2019 r. a wypowiedzeniem i uzyskaniem wymagalności w dacie 9 kwietnia 2020 r. upłynął rok czasu, w którym pozwany obsługiwał kredyt z różnym skutkiem a pod koniec okresu rocznego ze skutkiem powodującym wypowiedzenie umowy. Zdaniem strony powodowej obsługa pożyczki przez pozwanego jeszcze rok i spłata przez niego kwoty ponad 120.000,00 zł w tym czasie, zanim pożyczka była wypowiedziana, jednoznacznie wskazuje, że nie było żadnego związku przyczynowego pomiędzy czynnościami jakie zadziały się na rachunku pozwanego a spłatą pożyczki. (k.515)

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

W dniu 5 września 2018 roku powód (...) Bank (...) S.A. w W. i pozwany M. P. (pożyczkobiorca) zawarli umowę nr (...) pożyczki (...) w ciężar rachunku nr (...), na mocy której powód udzielił pozwanemu na warunkach określonych umowie pożyczkę w kwocie 300 000,00 zł na finansowanie bieżącej działalności. Zgodnie z warunkami umowy pożyczkobiorca zobowiązany był do spłaty całości wynikającego z umowy zadłużenia w terminie do dnia 1 września 2020 r. Pożyczka była oprocentowana w stosunku rocznym, według zmiennej stopy procentowej. W § 12 umowy strony ustaliły, iż niespłacenie w terminie pożyczki albo jej części spowoduje, że niespłacona kwota staje się zadłużeniem przeterminowanym i wymagalnym. Termin wypowiedzenia umowy przez (...) SA wynosi 30 dni. W § 19 umowy strony postanowiły, że spłata pożyczki jest zabezpieczona za pomocą weksla własnego in blanco wystawionego przez pożyczkobiorcę, gwarancją spłaty pożyczki udzielonej w ramach portfelowej linii gwarancyjnej de minimis Banku (...) w wysokości stanowiącej 60 % kwoty pożyczki tj. w kwocie 180 000,00 zł.

(dowód: umowa kredytu z 5 września 2018 r. – k. 16 – 18)

W dniu 27 marca 2019 roku podczas wykonywania przez pozwanego przelewu tytułem zapłaty za faktury do swojego kontrahenta Z. nastąpił atak hakerski na stronie powodowego banku. W efekcie niniejszego ataku hakerskiego z konta pozwanego została przelana na nieznany rachunek kwota 21.100,00 zł.

Ze względu na powyższe pozwany na tę okoliczność zgłosił roszczenie reklamacyjne stronie powodowej. W odpowiedzi na powyższe powodowy bank wskazał, iż nie ma podstaw do uznania reklamacji pozwanego.

Również w dniu 27 marca 2019 roku pozwany złożył ustne zawiadomienie w KPP S. o dokonaniu przestępstwa polegającego na podmianie rachunku w trakcie dokonywania przelewu. Na skutek złożonego zawiadomienia KPP S. wszczęło dochodzenie w sprawie, które zostało umorzone w dniu 24 października 2019 roku.

(dowód: potwierdzenie przelewu z dnia 27 marca 2019 r. – k. 138, faktury będące przedmiotem przelewu z dnia 27 marca 2019 r. – k. 133-134, zgłoszenie reklamacyjne nr (...) – k. 121, odpowiedź powodowego banku na reklamacje powoda – k. 128, kopia potwierdzenia złożenia zawiadomienia – k. 130 – 131, akta sprawy PR 1 Ds. 578.2019)

Pozwany wzywał powodowy bank do zwrotu kwoty 21.100,00 zł, jednakże bezskutecznie. Ponadto w dniu 1 kwietnia 2019 roku pozwany wystawił na rzecz powodowej strony notę obciążeniową nr 1/04/2019 na kwotę 21.100,00 zł, która dotyczyła przelewu bankowego z dnia 21 marca 2019 roku zmienionego w wyniku cyber ataku. Pozwany w treści niniejszej noty wskazał, iż powodowy bank w obecnej sytuacji wskazaną w treści noty obciążeniowej szkodę zaliczyć winien na spłatę rat kredytowych.

Strona powodowa w dniu 26 kwietnia 2019 roku, poinformowała pismem pozwanego, iż w związku z zaistniał sytuacją powodowy bank zawiadomił organy ścigania o podejrzeniu popełnieniu przestępstwa.

Pismem z dnia 24 stycznia 2020 roku, pozwany wezwał powodowy bank do zapłaty oraz usunięcia nieprawdziwej informacji o zobowiązaniach z bazy BIK i nieterminowych spłatach, gdyż zdaniem pozwanego wszystkie raty kredytu są na chwile obecną opłacone, i wskazał, że w dniu 27 marca 2019 roku powodowy bank dokonał nie autoryzowanego przelewu z konta pozwanego na kwotę 21.100 zł, i w związku z brakiem zwrotu niniejszej kwoty, pozwany zaliczył tą kwotę na spłatę rat za miesiąc kwiecień i częściowo maj.

W odpowiedzi na powyższe powodowy bank nie uwzględnił stanowiska pozwanego.

(dowód: nota obciążeniowa nr 1/04/2019 – k. 135, wezwania pozwanego skierowane do powodowego banku – k. 136-137, 143, pismo powódki – k. 182, wezwanie dot. info. w BIK – k. 183-189, 209, 212-213,odpowiedź powodowego banku na wezwanie powoda w sprawie informacji BIK– k. 190-191)

Pozwany nie uznając stanowiska powoda kontynuował spłaty pożyczki według dotychczasowych zasad umownych z pominięciem spłaty raty za miesiąc kwiecień 2019 rok i częściowo raty za maj 2019 rok.

Strona powodowa nie uznając roszczenia pozwanego o zwrot kwoty 21.100,00 zł. uznała, iż pozwany nie dokonał w terminie zapłaty wymaganych należności ratalnych z tytułu umowy pożyczki, pomimo wezwań, i wypowiedziała pozwanemu w dniu 2 marca 2020 roku umowę pożyczki, jednocześnie wzywając pozwanego do zapłaty kwoty 118.443,54 zł, w tym należności przeterminowane 40.173,03 zł.

(dowód: harmonogram spłat kredytu – k. 89-90, historia rachunku pozwanego – k. 95-117, wypowiedzenie umowy – k. 15)

Z powodu braku spłaty pożyczki w całości, strona powodowa wystąpiła z wnioskiem do (...) o wypłatę kwoty gwarancji. W dniu 22 lipca 2020 roku zadłużenie z tytułu kapitału zostało częściowo spłacone kwotą wypłacone przez (...) gwarancji tj. kwotą 33.272,77 zł.

W konsekwencji powyższego Bank (...) w W. stał się wierzycielem pozwanego o zwrot kwoty wypłaconej z tytułu gwarancji. W dniu 4 sierpnia 2020 roku, na mocy umowy przelewu wierzytelności (...) przelał na rzecz powodowego banku powyższą należność.

W związku z dokonaniem przez Bank (...) w W. wypłaty gwarancji oraz przelaniem wierzytelności przez (...) na rzecz (...) Banku (...) SA, powodowy bank pismem z dnia 3 września 2020 roku wezwał pozwanego do zapłaty kwoty 33.710,57 zł.

W odpowiedzi pozwany zakwestionował wezwanie strony powodowej do zapłaty.

Zgodnie z wyciągiem z ksiąg bankowych nr (...) na wymagalne zadłużenie składa się należność główna w kwocie 18 115,50 zł oraz kwota 182,92 zł z tytułu odsetek naliczonych do dnia 26 października 2020 roku.

(dowód: wydruk potwierdzenia przelewu – k. 14, historia operacji na kontrakcie kredytowym – k. 9-11, wyciąg z ksiąg bankowych nr (...) – k. 13, umowa przelewu wierzytelności – k. 249, pismo z dnia 3 września (...). – k. 6, odpowiedź pozwanego – k. 196-198)

Sąd Rejonowy w Kielcach V Wydział Gospodarczy w sprawie V GC 496/21, z powództwa M. P. p-ko (...) Banku (...) S.A. w W., o zapłatę kwoty 21.100,00 zł z tytułu wykonania przez pozwany bank nie autoryzowanego przelewu, uwzględniając powództwo M. P. w całości, zasądził wyrokiem z dnia 7 czerwca 2021 roku od (...) Banku (...) S.A. w W. na rzecz M. P. kwotę 21.100 zł. Przedmiotowy wyrok uprawomocnił się w dniu 19 czerwca 2021 roku.

(dowód: akta sprawy o sygn. V GC 496/21 (w tym wyrok – k. 177))

Sąd ustalił, iż ustalenie zadłużenia pozwanego M. P. z tytułu umowy pożyczki (...) nr (...) na dzień 26 października 2020 roku przy założeniu, że kwota 21 100 została niezwłocznie zwrócona dla pozwanego na jego rachunek w dniu 28 marca 2019 roku i zaliczona na poczet spłaty zadłużenia z tytułu pożyczki, skutkowałoby na dzień 26 października 2020 roku brakiem zobowiązań pozwanego wobec powoda z tytułu zawartej umowy pożyczki. Według przeprowadzonych kalkulacji, na podstawie powyższego występuje brak niespłaconego, a wymagalnego kapitału w całym okresie. Odwrotnie – przy przyjętych założeniach, utrzymuje się zasadniczo nadpłata spłaconego kapitału. W zasadzie występuje tym samym brak postaw do wypowiedzenia umowy pożyczki przed terminem umownym w oparciu o argument zaległości w spłatach wymagalnego kapitału oraz brak podstaw do wykorzystania gwarancji (...). Występuje tym samym brak podstaw do naliczenia odsetek karnych w okresie obowiązywania umowy.W wariancie tym na dzień 26 października 2020 roku nie występuje zadłużenie pozwanego wobec powoda z tytułu wskazanej umowy pożyczki. Sytuacja ta ma miejsce nawet uwzględniając konieczność rozliczenia i spłaty gwarancji (...) przez pozwanego. Przy uznaniu, że powód prawidłowo zaliczyłby wpłatę na rzecz pożyczki, co do której orzeczono wyrokiem w sprawie V GC 496/21 Sądu Rejonowego w Kielcach ustalić należy, że pozwany nie jest dłużny powodowi żadnych kwot z tytułu spłaty pożyczki, w tym zarówno co do kapitału jaki co do kwoty wykorzystanej gwarancji. Nie ma zadłużenia pozwanego, a raczej jest nadpłata i uwzględnia to również fakt, że częściowe spłaty były uzyskane z gwarancji. Gdyby bank prawidłowo zaliczył wpłatę pozwanego to w ogóle nie zaistniałaby podstawa do uruchomienia gwarancji.

(dowód: opinia biegłego sądowego R. G. – k. 495-508, uzupełniająca opinia biegłego sądowego R. G. –k. 534-544, ustna opinia biegłego sądowego R. G. – k. 565 )

Sąd zważył, co następuje:

Powództwo jako niezasadne podlegało oddaleniu.

Racje ma pozwany wskazując, że powodowy bank niezasadnie skorzystał z gwarancji (...) i powinien ją zwrócić. Doszło do niezasadnego wypowiedzenia umowy, powodowy bank niezasadnie pobierał odsetki karne w wysokości 14 % od kwoty kredytu jak również niezasadnie nie obniżył oprocentowania kredytu. Spór w niniejszej sprawie sprowadzał się do tego, czy strona powodowa zasadnie domagała się zasądzenia od pozwanego M. P. kwoty 18 298,42 zł wraz z odsetkami umownymi w wysokości odsetek maksymalnych za opóźnienie.

Podstawa roszczenia sprowadza się do umowy pożyczki między stronami na kwotę 300 000,00 zł, zawartej w dniu 5 września 2018 roku. Kwota niniejszej pożyczki miała zostać spłacana przez pozwanego do dnia 1 września 2020 roku, w równych miesięcznych ratach kapitałowych a odsetki z tą samą częstotliwością według zmiennej stopy procentowej.

Jak wynika z przeprowadzonego postępowania dowodowego w sprawie, w dniu 27 marca 2019 roku, w efekcie ataku hakerskiego, z konta pozwanego została przelana na nieznany rachunek kwota 21.100 zł, zwiększając tym samym poziom jego zadłużenia z tytułu wykorzystania środków pożyczkowych. Pozwany składał wobec powyższego reklamacje i jednocześnie kontynuował spłaty pożyczki według dotychczasowych zasad umownych, pomijając spłatę raty za miesiąc kwiecień 2019 roku oraz częściowo maj 2019 roku, gdyż wyrażał swoje stanowisko do strony powodowej, iż z względu na atak hakerski na stronę internetową banku, oraz nieautoryzowany przelew, winni są zwrócić mu kwotę 21.100 zł, i tę kwotę zaliczyć na poczet spłaty pożyczki za okres kwiecień i częściowo maj 2019 roku. Strona powodowa nie akceptowała stanowiska pozwanego, i wypowiedziała pozwanemu umowę pożyczki. W następstwie powyższego, wobec odmowy spłaty należności podanych w wypowiedzeniu umowy, powódka skorzystała z przewidzianej gwarancji (...) i w dniu 22 lipca 2020 roku zadłużenie z tytułu kapitału zostało częściowo spłaconą kwotą wpłaconej przez (...) gwarancji tj. 33 272,77 zł. Pozwany nie godząc się z powyższym, wytoczył powództwo przeciwko swojemu pożyczkodawcy, i uzyskał dla siebie korzystny wyrok. Wyrokiem z dnia 7 czerwca 2021 roku, Sąd Rejonowy w Kielcach w sprawie V GC 496/21 zasądził od (...) S.A. w W. kwotę 21.100 zł, jako należną M. P. z tytułu nieautoryzowanego przelewu związanego z atakiem hakerskim na stronę internetową banku.

W niniejszej sprawie, strona powodowa nie kwestionowała wyroku zapadłego w powyższej sprawie. Zgodnie z art. 365 § 1 k.p.c. orzeczenie prawomocne wiąże nie tylko strony i sąd, który je wydał, lecz również inne sądy oraz inne organy państwowe i organy administracji publicznej, a w wypadkach w ustawie przewidzianych także inne osoby. Związanie wskazanych podmiotów prawomocnym orzeczeniem sądowym oznacza, że muszą one liczyć się z wydanym orzeczeniem, tj. nie mogą go ani zmieniać, ani podejmować jakichkolwiek innych działań nie uwzględniających jego wydania. Tę cechę prawomocnego orzeczenia określa się mianem mocy wiążącej. (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 5 października 2021 r. I NSNc 49/19)

Wskazać należy, iż wskazane orzeczenie wydane przez Sąd Rejonowy w Kielcach pozostaje w ścisłym związku z niniejszym powództwem. Tym samym ustalić należy, że powód winien był zwrócić dla pozwanego kwotę wynikającą z tego wyroku w dacie 28 marca 2019r. Nie można przy tym mówić o prostym potrąceniu tych należności, albowiem konsekwencje dla każdej ze stron były daleko inne. I tak po stronie banku za niezwrócenie tej kwoty „zagrażały’ odsetki ustawowe. Natomiast pozwany po braku spłaty tej należności był zobowiązany do uiszczania innych- daleko wyższych odsetek umownych i nie mógł skorzystać z obniżonego oprocentowania. Te konsekwencje powiększyły należność banku do ponad 30 000 łącznie. A jak wynikało z rachunków pozwanego, gdyby bank zachował się w sposób lojalny do swojego klienta i od razu zaliczył swoją należność na poczet spłaty należności z tytułu umowy pożyczki pozwany wolny by był od jakichkolwiek należności wobec banku. Wobec spornych stanowisk stron co do zasadności roszczenia strony powodowej, Sąd postanowił o dopuszczeniu dowodu z opinii biegłego sądowego. Zlecona opinia biegłego sądowego miała polegać na ustaleniu zadłużenia pozwanego M. P. z tytułu umowy pożyczki (...) nr (...) na dzień 26 października 2020 roku przy założeniu, że kwota 21 100 zł. została niezwłocznie zwrócona dla pozwanego na jego rachunek w dniu 28 marca 2019 roku i zaliczona na poczet spłaty zadłużenia z tytułu pożyczki (zgodnie z prawomocnym wyrokiem z dnia 7 czerwca 2021 roku).

Zgodnie z przedstawioną przez biegłego sądowego R. G. opinią, ustalenie zadłużenia pozwanego M. P. z tytułu umowy pożyczki (...) nr (...) na dzień 26 października 2020 roku przy założeniu, że kwota 21 100 została niezwłocznie zwrócona dla pozwanego na jego rachunek w dniu 28 marca 2019 roku i zaliczona na poczet spłaty zadłużenia z tytułu pożyczki, skutkowałoby na dzień 26 października 2020 roku brakiem zobowiązań pozwanego wobec powoda z tytułu zawartej umowy pożyczki. Według przeprowadzonych kalkulacji, na podstawie powyższego występuje brak niespłaconego, a wymagalnego kapitału w całym okresie. Odwrotnie – przy przyjętych założeniach, utrzymuje się zasadniczo nadpłata spłaconego kapitału. W zasadzie występuje tym samym brak podstaw do wypowiedzenia umowy pożyczki przed terminem umownym w oparciu o argument zaległości w spłatach wymagalnego kapitału oraz brak podstaw do wykorzystania gwarancji (...). Biegły skoncentrował się w swych kalkulacjach na wariancie hipotetycznym najbardziej zbliżonym do faktycznych zaszłości. Występuje tym samym brak podstaw do naliczenia odsetek karnych w okresie obowiązywania umowy uzasadniający założenia biegłego dla wariantu hipotetycznego i tego wariantu dotyczą wyniki kalkulacji. W wariancie tym na dzień 26 października 2020 roku nie występuje zadłużenie pozwanego wobec powoda z tytułu wskazanej umowy pożyczki. Sytuacja ta ma miejsce nawet uwzględniając konieczność rozliczenia i spłaty gwarancji (...) przez pozwanego.

Wobec zgłaszanych zarzutów stron co do wydanej opinii, biegły uwzględnił zastrzeżenia stron i dokonał korekty. Jednakże należy podkreślić, iż wprowadzone korekty mają wpływ na wyniki liczbowe przeprowadzonych kalkulacji, nie zmieniają jednak zasadniczych wniosków z poprzedniej opinii.

W swych opiniach uzupełniających, biegły sądowy zdecydowanie podkreślał, że przy uznaniu, że powód prawidłowo zaliczyłby wpłatę na rzecz pożyczki, co do której orzeczono wyrokiem w sprawie V GC 496/21 Sądu Rejonowego w Kielcach ustalić należy, że pozwany nie jest dłużny powodowi żadnych kwot z tytułu spłaty pożyczki, w tym zarówno co do kapitału jaki co do kwoty wykorzystanej gwarancji. Nie ma zadłużenia pozwanego, a raczej jest nadpłata i uwzględnia to również fakt, że częściowe spłaty były uzyskane z gwarancji. Gdyby bank prawidłowo zaliczył wpłatę pozwanego to w ogóle nie zaistniałaby podstawa do uruchomienia gwarancji.

Biorąc powyższe pod uwagę, należy stwierdzić, iż gdyby strona powodowa w odpowiednim czasie, dokonała zwrócenia kwoty 21.100 zł pozwanemu przy jednoczesnym zaliczeniu na poczet rat pożyczki za miesiąc kwiecień 2019 roku i częściowo za miesiąc maj 2019 roku, zgodnie z żądaniem i wyrażoną wolą pozwanego, nie powstałoby zadłużenie w postaci spłaty udzielonej przez (...) gwarancji, czy też odsetek i odsetek karnych. W niniejszej sprawie działanie strony powodowej cechuje się opieszałością, która spowodowała powstanie wierzytelności, których niniejszym powództwem domaga się strona powodowa. Żądanie to jest sprzeczne z zasadą lojalności wobec swojego klienta. Dlatego Sąd powództwo Banku w całości oddalił.

O kosztach procesu Sąd orzekł na podstawie art. 98 § 1 k.p.c. i art. 99 k.p.c. Na koszty procesu poniesione przez pozwanego złożyły się: opłata skarbowa od udzielonego pełnomocnictwa w kwocie 17 zł oraz koszty zastępstwa procesowego w kwocie 3 600 zł. Ustalając wysokość kosztów zastępstwa procesowego Sąd zastosował stawki określone w § 2 pkt 5 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 roku w sprawie opłat za czynności radców prawnych (t.j. Dz.U. z 2018 r. poz. 265). Zgodnie z zasadą, że strona przegrywająca ma obowiązek zwrócić przeciwnikowi koszty procesu, Sąd zasądził na rzecz pozwanego od strony powodowej kwotę 3 617 złotych (punkt II wyroku).

Zgodnie z art. 83 ust. 2 ustawy z dnia 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (tekst jed. Dz. U. z 2018 r. poz. 300 ze zm.) w orzeczeniu kończącym postępowanie w sprawie Sąd orzeka o poniesionych tymczasowo przez Skarb Państwa wydatkach, stosując odpowiednio przepisy art. 113. W myśl art. 113 ust. 1 powołanej ustawy kosztami sądowymi, których strona nie miała obowiązku uiścić lub których nie miał obowiązku uiścić kurator lub prokurator, Sąd w orzeczeniu kończącym sprawę w I instancji obciąży przeciwnika, jeżeli istnieją ku temu podstawy, przy odpowiednim zastosowaniu zasad obowiązujących przy zwrocie kosztów procesu.

Z uwagi na powyższe, na podstawie powołanych przepisów, Sąd w pkt III wyroku nakazał pobrać od strony powodowej na rzecz Skarbu Państwa- Sądu Rejonowego w Kielcach kwotę 5 657,49 zł tytułem nieuiszczonych kosztów sądowych.

SSR Anna Jermak