Pełny tekst orzeczenia

sygn. akt II K 174/17

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 23 grudnia 2019 r.

Sąd Rejonowy dla Warszawy-Śródmieścia w Warszawie II Wydział Karny

w składzie:

Przewodniczący: Sędzia Agnieszka Modzelewska

Protokolant: Martyna Kwiatulska

przy obecności prokuratora: Monika Niziuk-Nowak

po rozpoznaniu na rozprawie w dniach: 20 listopada 2018 r., 21 lutego 2019 r., 11 kwietnia 2019 r., 27 czerwca 2019 r., 10 października 2019 r., 19 grudnia 2019 r.

sprawy P. K. , syna W. i J. z domu P., urodzonego w dniu (...) w C.

oskarżonego o to, że:

I. w okresie od 25 czerwca 2012 roku do 28 grudnia 2012 roku na (...) SA działając w wykonaniu z góry powziętego zamiaru, w krótkich odstępach czasu dokonał manipulacji instrumentem finansowym w postaci akcji spółki (...) SA poprzez składanie zleceń kupna oraz przeciwstawnych zleceń kupna – sprzedaży tych akcji na rachunek inwestycyjny numer (...) prowadzony przez (...) SA dla spółki (...) SA oraz na rachunek inwestycyjny o numerze (...) prowadzony przez ten sam (...) dla spółki (...) SA, do których był pełnomocnikiem i zawieranie transakcji powodujących sztuczne ustalenie się kursu akcji spółki (...) SA oraz mogących wprowadzić w błąd pozostałych inwestorów co do rzeczywistego popytu, podaży i ceny tych instrumentów finansowych,

tj. o czyn z art. 183 ust. 1 ustawy z dnia 29 lipca 2005 roku o obrocie instrumentami finansowymi w zw. z art. 12 kk;

II. będąc prezesem zarządu spółek (...) S.A. i (...) SA w okresie od 27 września 2013 roku do 8 października 2013 roku w nieustalonym miejscu wykorzystał w obrocie instrumentami finansowymi informację poufną dotyczącą spółki (...) SA z siedzibą w G., której większościowym akcjonariuszem jest (...) SA, to jest informację o złożeniu przez spółkę (...) SA w dniu 8 października 2013 roku wniosku o ogłoszenie upadłości likwidacyjnej, upublicznioną raportem bieżącym spółki (...) z dnia 9 października 2013 roku poprzez sprzedaż 18.345 sztuk akcji spółki (...) SA z rachunku maklerskiego spółki (...) SA, do którego miał pełnomocnictwo,

tj. o czyn z art. 181 ust. 1 ustawy z dnia 29 lipca 2005 roku o obrocie instrumentami finansowymi;

III. będąc prezesem zarządu spółek (...) SA w okresie od 30 października 2013 roku do 15 listopada 2013 roku w nieustalonym miejscu wykorzystał w obrocie instrumentami finansowymi informację poufną dotyczącą spółki (...) SA z siedzibą w G., której większościowym akcjonariuszem jest (...) SA, to jest informację o nieprzyznaniu spółce (...) SA istotnego dofinansowania w ramach (...) na podstawie umowy o dofinansowanie zawartej z (...) dnia 30 stycznia 2013 roku i o rozwiązaniu tej umowy z mocy prawa z dniem 1 września 2013 roku, upublicznioną raportem kwartalnym spółki (...) SA z dnia 17 listopada 2013 roku poprzez sprzedaż 510.354 sztuk akcji spółki (...) SA z rachunku maklerskiego spółki (...) SA, do którego miał pełnomocnictwo

tj. o czyn z art. 181 ust. 1 ustawy z dnia 29 lipca 2005 roku o obrocie instrumentami finansowymi;

orzeka:

I. oskarżonego P. K. uznaje za winnego popełnienia zarzucanego mu czynu zabronionego opisanego w pkt I, stanowiącego przestępstwo z art. art. 183 ust. 1 ustawy z dnia 29 lipca 2005 roku o obrocie instrumentami finansowymi w zw. z art. 12 § 1 k.k. na tej podstawie skazuje go i wymierza mu karę 20.000 zł (dwudziestu tysięcy) grzywny;

II. oskarżonego P. K. uznaje za winnego popełnienia zarzucanego mu czynu zabronionego opisanego w pkt II, stanowiącego przestępstwo z art. art. 181 ust. 1 ustawy z dnia 29 lipca 2005 roku o obrocie instrumentami finansowymi i na tej podstawie skazuje go i wymierza mu karę 20.000 zł (dwudziestu tysięcy) grzywny;

III. oskarżonego P. K. uznaje za winnego popełnienia zarzucanego mu czynu zabronionego opisanego w pkt III, stanowiącego przestępstwo z art. art. 181 ust. 1 ustawy z dnia 29 lipca 2005 roku o obrocie instrumentami finansowymi i na tej podstawie skazuje go i wymierza mu karę 20.000 zł (dwudziestu tysięcy) grzywny;

IV. na podstawie art. 85 § 1 kk i art. 86 § 1 i 2 k.k. łączy orzeczone w pkt I II i III kary grzywny i wymierza oskarżonemu karę łączną 50.000 zł (pięćdziesiąt tysięcy) grzywny;

V. na podstawie art. 626 § 1 k.p.k. w zw. z art. 3 ust. 1 ustawy z dnia 23 czerwca 1973 r. o opłatach w sprawach karnych wymierza oskarżonemu opłatę w wysokości 5.000 zł (pięć tysięcy), a na podstawie art. 626 § 1 k.p.k. w zw. z art. 627 k.p.k. zasądza od oskarżonego na rzecz Skarbu Państwa pozostałe koszty sądowe w wysokości 3062,15 zł (trzy tysiące sześćdziesiąt dwa złote piętnaście groszy).

UZASADNIENIE

Formularz UK 1

Sygnatura akt

II K 174/17

Jeżeli wniosek o uzasadnienie wyroku dotyczy tylko niektórych czynów lub niektórych oskarżonych, sąd może ograniczyć uzasadnienie do części wyroku objętych wnioskiem. Jeżeli wyrok został wydany w trybie art. 343, art. 343a lub art. 387 k.p.k. albo jeżeli wniosek o uzasadnienie wyroku obejmuje jedynie rozstrzygnięcie o karze i o innych konsekwencjach prawnych czynu, sąd może ograniczyć uzasadnienie do informacji zawartych w częściach 3–8 formularza.

1.USTALENIE FAKTÓW

Fakty uznane za udowodnione

Lp.

Oskarżony

Czyn przypisany oskarżonemu (ewentualnie zarzucany, jeżeli czynu nie przypisano)

1.1.1.

P. K.

pkt I

Przy każdym czynie wskazać fakty uznane za udowodnione

Dowód

Numer karty

P. K. był jedynym pełnomocnikiem rachunku inwestycyjnego nr (...) prowadzonego przez (...) na rzecz (...) S.A. w organizacji oraz rachunku inwestycyjnego nr (...) prowadzonego przez ww. (...) na rzecz spółki (...) S.A. Od dnia 25 czerwca 2012 r. do dnia 28 grudnia 2012 r., P. K. będąc pełnomocnikiem ww. rachunków inwestycyjnych składał zlecenia kupna i przeciwstawne zlecenia sprzedaży akcji spółki (...) S.A.

dokumentacja zgromadzona przez (...)

570-583

Zarówno ww. zlecenia, jak i realizujące je transakcje wprowadzały lub mogły wprowadzić w błąd pozostałych uczestników obrotu co do rzeczywistego popytu, podaży lub cen akcji oraz prowadziły do sztucznego kształtowania cen i wolumenu akcji. Przy tym, (...) S.A. przez niemal całe fazy notowań sesji w dniach 25 czerwca, 29 czerwca, 28 września, 28 grudnia 2012 r. nie wykazywała jakiejkolwiek aktywności. W dniu 27 czerwca 2012 r., (...) S.A. nie przejawiała żadnej aktywności przez całą fazę notowań. W pozostałych sesjach giełdowych w 2012 r., ww. spółka wykazywała minimalną aktywność. Zlecenia kupna na sesjach w dniach 25 czerwca, 27 czerwca i 28 września 2012 r. zostały złożone w fazie przyjmowania zleceń na zamknięcie, nie zaś pod koniec fazy notowań. Zlecenia złożone w dniach 25 czerwca, 27 czerwca, 28 września, 29 grudnia i 28 grudnia 2012 r. spowodowały podniesienie górnego ograniczenia pasma wahań kursów. Zlecenia z sesji grudniowych zostały złożone z limitami wyraźnie większymi od wartości poprzednich notowań i o stosunkowo dużych wolumenach utrzymywały notowania na poziomie równym limitowi ceny tych zleceń. Zlecenia kupna i sprzedaży 3000 akcji z jednakowym limitem 0,25 zł z czterosekundowym odstępem czasu pomiędzy nimi, złożone na sesji w dniu 28 grudnia 2012 r. Tego rodzaju aktywność giełdowa mogła wprowadzić lub wprowadziła w błąd innych uczestników obrotu co do popytu i podaży akcji spółki (...) S.A. O okoliczności tej świadczy to, że realizacja ww. zleceń nie prowadziła do żadnej zmiany stanu posiadania akcji na rynku (...) S.A., a także to, że wolumen tych zleceń był większy niż dzienny obrót z sesji poprzedzających.

zeznania K. O.

586-587, 1027-1027v, 1034v-1036

oględziny płyty CDR wraz z załącznikami

123-247v

dokumentacja zgromadzona przez (...)

570-583

oględziny płyty CDR

589-590

protokoły oględzin akt rejestrowych

593-621, 622-655

opinia biegłego wraz z załącznikami

678-747, 1052-1053

1.1.2.

P. K.

pkt II i III

Przy każdym czynie wskazać fakty uznane za udowodnione

Dowód

Numer karty

P. K. pełnił funkcję prezesa zarządu spółki (...) S.A., która to była akcjonariuszem spółki (...) S.A. W dniu 30 stycznia 2013 roku spółka (...) S.A. zawarła z (...) umowę warunkową o dofinansowanie w ramach (...). P. K. działając jako prezes zarządu (...) S.A. podpisał wcześniej oświadczenie o tym, że udzieli (...) S.A. pożyczki, albowiem warunkiem dojścia umowy do skutku było m.in. pozyskanie dofinansowania zewnętrznego – przy czym w ww. umowie wskazano konkretnie, że pożyczkodawcą będzie (...) S.A.

zeznania B. G.

256-261, 969v-971, 1018-1018v

zeznania J. G.

278-281, 294-299

kopia oświadczenia pożyczkodawcy – (...) S.A.

300-301

kopia umowy o dofinansowanie z dnia 30 stycznia 2013 r. nr (...)

307-337

odpisy KRS

83-103

P. K. nalegał jednocześnie na wprowadzenie spółki (...) S.A. na rynek (...) i pomagał spółce w tym zakresie. Po wprowadzeniu (...) S.A. na rynek (...), P. K. stał się jej akcjonariuszem większościowym.

zeznania B. G.

256-261, 969v-971, 1018-1018v

Umowa zawarta przez (...) S.A. z (...) uległa rozwiązaniu w dniu 01 września 2013 r. ze względu na nieudzielenie spółce pożyczki przez (...) S.A. Skutek w postaci rozwiązania umowy w przypadku braku dofinansowania ze strony (...) S.A. był znany P. K.. (...) S.A. próbowało pozyskać innego inwestora, jednak czynności te pozostały bezskuteczne. Informacja o nieotrzymaniu dofinansowania z (...) została upubliczniona w raporcie kwartalnym z dnia 17 listopada 2013 r. Brak dofinansowania spowodował, że w rezultacie działający w imieniu (...) S.A. prezes zarządu – B. G., złożył w dniu 08 października 2013 r. wniosek o upadłość spółki. Informacja o zgłoszeniu ww. wniosku została upubliczniona w raporcie bieżącym nr (...) z dnia 09 października 2013 r. Zarówno informacja o złożeniu wniosku o upadłość, jak i informacja o nieotrzymaniu dofinansowanie nie były wcześniej upublicznione.

zeznania B. G.

256-261, 969v-971, 1018-1018v

zeznania J. G.

278-281, 294-299

zeznania M. S.

408-410, 1016v-1017

częściowo zeznania D. D.

439-440, 1017-1018

dokumentacja zgromadzona przez (...)

8-77

korespondencja (...) z (...) S.A.

282-289, 302-303, 411-430

korespondencja (...) S.A. z (...) S.A.

304-306, 441-447

P. K. działając jako prezes zarządu (...) S.A. w okresie od dnia 27 września 2013 r. do dnia 15 listopada 2013 r. sukcesywnie zbywał akcje (...) S.A. Działania P. K. zostały podjęte w celu zminimalizowania strat, które powstałyby po publikacji raportu bieżącego nr (...) i raportu kwartalnego z dnia 17 listopada 2013 r. Opisana powyżej sprzedaż akcji (...) S.A. została podjęta w wyniku wykorzystania posiadanych przez P. K. informacji poufnych dotyczących bieżącej działalności (...) S.A., tj.: informacji o złożeniu przez spółkę (...) S.A. w dniu 08 października 2013 roku wniosku o ogłoszenie upadłości likwidacyjnej (upublicznionej w dniu 09 października 2013 r.) oraz informacji o nieuzyskaniu przez (...) S.A. dofinansowania z (...) (upublicznionej w dniu 17 listopada 2013 r.). P. K. wiedział o przebiegu zdarzeń związanych z działalnością spółki (...) S.A. i brał czynny udział w kreowaniu okoliczności, które doprowadziły do jej upadłości.

zeznania B. G.

256-261, 969v-971, 1018-1018v

zeznania J. G.

278-281, 294-299

zeznania A. K.

466-469, 534-536, 1026v-1027

dokumentacja zgromadzona przez (...)

8-77

oględziny płyty CDR wraz z załącznikami

123-247v

wyciąg transakcji z rachunku nr (...)

474-478

umowa o świadczenie usług maklerskich

479-480

historia operacji rachunku

481-499, 539-548

dokumentacja rachunków

516-525

1.1.3.

P. K.

pkt I-III

Przy każdym czynie wskazać fakty uznane za udowodnione

Dowód

Numer karty

P. K. jest osobą niekaraną.

karta karna

1057

Fakty uznane za nieudowodnione

Lp.

Oskarżony

Czyn przypisany oskarżonemu (ewentualnie zarzucany, jeżeli czynu nie przypisano)

1.2.1.

Przy każdym czynie wskazać fakty uznane za nieudowodnione

Dowód

Numer karty

1.OCena DOWOdów

1.1. Dowody będące podstawą ustalenia faktów

Lp. faktu z pkt 1.1

Dowód

Zwięźle o powodach uznania dowodu

zeznania K. O. (586-587, 1027-1027v, 1034v-1036)

Zeznania świadka są logiczne, spójne i konsekwentne, korespondują także z dowodami z dokumentów, a ich ocena pod kątem zasad wiedzy i doświadczenie życiowego pozwala na stwierdzenie ich wiarygodności.

dokumentacja zgromadzona przez (...)(570-583), protokoły oględzin (123-247v, 589-590, 593-621, 622-655)

Treść dokumentów koresponduje z pozostałymi materiałami dowodowymi zebranymi w sprawie, zostały one sporządzone przez uprawnione do tego podmioty, a fakt ich powstania oraz ich treść nie była kwestionowana przez strony.

opinia biegłego (678-747, 1052-1053)

opinie biegłego są rzetelne, jasne, spójne i logiczne. Biegły przeanalizował wszystkie istotne dla sprawy okoliczności i w sposób klarowny opisał działanie P. K. na rynku, które stanowiło późniejszy zarzut oskarżenia.

zeznania B. G. (256-261, 969v-971, 1018-1018v)

Zeznania świadka są logiczne, spójne i konsekwentne, korespondują także z dowodami z dokumentów oraz zeznaniami świadków J. G., M. S. i częściowo D. D., a ich ocena pod kątem zasad wiedzy i doświadczenie życiowego pozwala na stwierdzenie ich wiarygodności.

zeznania J. G. (278-281, 294-299)

Zeznania świadka są logiczne, spójne i konsekwentne, korespondują także z dowodami z dokumentów oraz zeznaniami świadków B. G., M. S. i częściowo D. D., a ich ocena pod kątem zasad wiedzy i doświadczenie życiowego pozwala na stwierdzenie ich wiarygodności.

zeznania M. S. (408-410, 1016v-1017)

Zeznania świadka są logiczne, spójne i konsekwentne, korespondują także z dowodami z dokumentów oraz zeznaniami świadków B. G., J. G. i częściowo D. D., a ich ocena pod kątem zasad wiedzy i doświadczenie życiowego pozwala na stwierdzenie ich wiarygodności.

częściowo zeznania D. D. (439-440, 1017-1018)

Zeznania świadka na okoliczność przekazania przez (...) S.A. do systemu (...) prowadzonego przez (...) informacji o odstąpieniu od kupna akcji (...) S.A. zasługują na wiarę, albowiem są logiczne, spójne, zgodne z zasadami wiedzy i doświadczenia życiowego oraz korespondują z innymi dowodami zebrany w sprawie.

zeznania A. K. (466-469, 534-536, 1026v-1027)

Zeznania świadka są logiczne, spójne i konsekwentne, korespondują także z pozostałym materiałem dowodowym zebranym w sprawie, a ich ocena pod kątem zasad wiedzy i doświadczenie życiowego pozwala na stwierdzenie ich wiarygodności.

dokumenty (8-77, 83-103, 123-247v, 282-289, 300-337, 411-430, 441-447, 474-499, 516-525, 539-548)

karta karna (1057)

Dokument urzędowy, sporządzony przez organ postępowania przygotowawczego w przypisanej prawem formie i w zakresie kompetencji, nie był także kwestionowany przez strony.

1.2. Dowody nieuwzględnione przy ustaleniu faktów
(dowody, które sąd uznał za niewiarygodne oraz niemające znaczenia dla ustalenia faktów)

Lp. faktu z pkt 1.1 albo 1.2

Dowód

Zwięźle o powodach nieuwzględnienia dowodu

1, 2

wyjaśnienia oskarżonego P. K. (839-842, 956, 1001-1001v)

Co do pierwszego zarzutu oskarżenia, oskarżony wyjaśniał, że akcjami (...) S.A. obracał przez półtora roku, nie tylko w okresie wskazanym w zarzucie. W ocenie oskarżonego, okoliczność ta ma wskazać, że okres wyodrębniony w zarzucie nie różnił się niczym od pozostałego czasu, w którym obracał on akcjami (...) S.A. Konsekwentnie, działania oskarżonego nie powinny być uznane za przejaw manipulacji rynkiem.

Wyjaśnienia oskarżonego nie znajdują jednak odzwierciedlenia w analizie okoliczności faktycznych – przeprowadzanej z punktu widzenia ekonomicznego i życiowego. Zachowanie oskarżonego polegające na składaniu przez niego zleceń oraz ich realizacji, w czasie objętym pierwszym zarzutem oskarżenia – tj. od dnia 25 czerwca 2012 r. do dnia 28 grudnia 2012 r. cechowało się znaczną odmiennością względem pozostałych okresów aktywności rynkowej (...) S.A. i (...) S.A. Okoliczność tę potwierdza po pierwsze brak jakiejkolwiek aktywności ze strony ww. podmiotów przez niemal całe fazy notowań sesji w dniach objętych zarzutem oskarżenia oraz wzmożona aktywność na sam koniec fazy notowań. Specyfika aktywności rynkowej (...) S.A. i (...) S.A. wskazuje, że ich celem nie było kupno akcji po niższych kursach, a sztuczne ukształtowanie ceny walorów i ich wolumenu obrotu.

Kolejną okolicznością wskazującą na niewiarygodność wyjaśnień oskarżonego jest to, że na pozostałych sesjach giełdowych, nieobjętych zarzutem oskarżenia, aktywność z rachunku (...) S.A. oraz (...) S.A. była minimalna. Zasady logiki nakazują przyjąć, że ww. spółki nie były w tym okresie zainteresowane akumulacją akcji (...) S.A. Duże limity cen i wolumeny akcji powodowały znaczny wzrost kursów albo utrzymywanie notowań na poziomie równym limitowi ceny w zleceniach z rachunków (...) S.A. i (...) S.A. (...) S.A. cechowała niska płynność, zaś realizacja pojedynczych zleceń kupna podmiotów zarządzanych przez P. K. prowadziła do znacznego wzrostu ich kursu.Aktywność giełdowa podejmowana przez P. K. jako osobę zarządzającą spółkami (...) S.A. i (...) S.A. nie miała uzasadnienia ekonomicznego. Akcje były nabywane po kursach wyższych niż notowania na sesjach poprzednich. Jednocześnie, pakiety akcji były na tyle duże, że ich sprzedaż po cenach zbliżonych do zakupu była praktycznie niemożliwa.

Wszystkie powyższe okoliczności jednoznacznie wskazują, że aktywność giełdowa spółek (...) S.A. i (...) S.A. w okresie objętym zarzutem oskarżenia w pkt I nie była ich normalnym zachowaniem rynkowym. P. K. działając jak prezes zarządu ww. spółek podejmował działania, które stanowiły manipulację instrumentem finansowym w postaci akcji (...) S.A.

Dodatkowo, o manipulacji akcjami (...) S.A. należy wnioskować wobec interesu ekonomicznego P. K. w kształtowaniu wartości tej spółki na rynku. (...) S.A. był spółką zależną od (...) S.A. Z kolei w akcje (...) S.A. było zaangażowane (...) S.A. W interesie ekonomicznym (...) S.A. leżała wysoka wycena akcji (...) S.A. Każda zmiana kursu (...) S.A. o jeden grosz, zmieniała jego kapitalizację o 2 300 000,00 zł. W wartości bilansowej (...) S.A. zmiana ta wynosiła 2 112 320,00 zł – 0,04 zł na jedną akcję. Składanie zleceń podnoszących kurs akcji (...) S.A., podnosiło wycenę (...) S.A., co kreowało prawdopodobieństwo większego zainteresowania akcjami tej spółki.

Za niewiarygodne Sąd uznał wyjaśnienia oskarżonego co do zarzutów z pkt II i III oskarżenia. Zgodnie z wyjaśnieniami oskarżonego, w chwili sprzedaży przez niego akcji (...) S.A., informacje objęte zarzutem oskarżenia nie były poufne, albowiem obie upubliczniono w dniu 24 września 2013 r. Wersja przedstawiona przez oskarżonego jest jednak sprzeczna z pozostałym materiałem dowodowym zgromadzonym w toku postępowania. Zeznania świadków B. G. i J. G., którym Sąd dał wiarę, wskazują, że oskarżony był inwestorem (...) S.A. od początku powstania spółki. Oskarżony aktywnie działał na rzecz jej rozwoju – np. poprzez pomoc we wprowadzeniu spółki na rynek (...), czy też złożenie promesy udzielenia spółce pożyczki. W 2012 r., oskarżony zaprzestał swojej aktywności w ramach (...) S.A., odmówił udzielenia jej pożyczki i rozpoczął sprzedaż swoich akcji w spółce. Tego rodzaju działanie P. K. wskazuje, że nie tylko miał on dostęp do informacji poufnych (...) S.A. opisanych w zarzucie oskarżenia, ale sam przyczynił się do zaistnienia sytuacji, których owe informacje dotyczyły.

Powyższe okoliczności przemawiają za uznaniem wyjaśnień oskarżonego za niewiarygodne. W ocenie Sądu stanowią one jedynie przyjętą na potrzeby postępowania linię obrony.

częściowo zeznania D. D. (439-440, 1017-1018)

Opisywana w zeznaniach świadka informacja będąca przedmiotem opublikowania w systemie (...) nie jest tożsama z informacją poufną w postaci nieotrzymania dofinansowania przez (...) S.A. W systemie opublikowano jedynie informację o odstąpieniu przez (...) S.A. od zawarcia umowy sprzedaży akcji (...) S.A. Zeznania świadka nie są zatem przydatne dla poczynienia ustaleń faktycznych co do momentu upublicznienia informacji poufnej w postaci nieotrzymania dofinansowania przez (...) S.A. lub złożenia przez jej prezesa wniosku o upadłość

zeznania świadków: P. S. (251-255), T. S. (265-268), P. L. (290-293), M. W. (403-405)

Depozycje tych świadków nie dotyczyły okoliczności objętych zarzutami stawianymi oskarżonemu, a obejmowały okoliczności związane z jego działalnością w ramach współpracy ze spółką (...) S.A.

1.PODSTAWA PRAWNA WYROKU

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Oskarżony

☒

1.3. Podstawa prawna skazania albo warunkowego umorzenia postępowania zgodna z zarzutem

P. K.

Zwięźle o powodach przyjętej kwalifikacji prawnej

Art. 183 ust. 1 ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o obrocie instrumentami finansowymi przewiduje odpowiedzialność karną dla osoby, która wbrew zakazowi, o którym mowa w art. 15 rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 596/2014 z dnia 16 kwietnia 2014 r. w sprawie nadużyć na rynku (rozporządzenie w sprawie nadużyć na rynku) oraz uchylające dyrektywę 2003/6/WE Parlamentu Europejskiego i Rady i dyrektywy Komisji 2003/124/WE, 2003/125/WE i 2004/72/WE (Dz. Urz. UE L 173 z 12.06.2014, str. 1, z późn. zm.), dokonuje manipulacji, o której mowa w art. 12 tego rozporządzenia. Art. 15 rozporządzenia 596/2014 zabrania dokonywania manipulacji na rynku lub usiłowania dokonywania manipulacji na rynku. Art. 12 rozporządzenia 596/2014 wskazuje, iż manipulację stanowi m.in. zawieranie transakcji, składanie zleceń lub inne zachowania, które dają lub mogłyby dawać fałszywe lub wprowadzające w błąd sygnały co do podaży lub pobytu na instrument finansowy (art. 12 ust. 1 lit. a pkt (i) rozporządzenia) lub wpływające albo mogące wpływać na cenę jednego lub kilku instrumentów finansowych (art. 12 ust. 1 lit. b rozporządzenia). Przestępstwo manipulacji instrumentem finansowym można popełnić wyłącznie umyślnie – działając ze świadomością zakazu manipulacji oraz wolą jego naruszenia, bądź godząc się na ewentualność jego naruszenia.

Oskarżony swoim zachowaniem, opisanym w pierwszym z zarzucanych mu w ramach niniejszego postępowania czynów, wyczerpał znamiona przestępstwa manipulacji instrumentem finansowym w postaci akcji (...) S.A. Zachowanie oskarżonego ujęte w ramach I zarzutu nie było normalne z punktu widzenia aktywności rynkowej. Oskarżony składając zlecenia kupna i sprzedaży akcji (...) S.A. doprowadził do nienaturalnego ustalenia się cen wskazanych powyżej instrumentów finansowych. To z kolei mogło wprowadzić lub wprowadzało innych uczestników rynku w błąd. Oskarżony działał przy tym umyślnie, w zamiarze bezpośrednim. O umyślności P. K. świadczy to, że miał on znaczne doświadczenie w zakresie funkcjonowania instrumentów finansowych. Dodatkowo, dokonywana przez niego manipulacja instrumentami finansowymi nie była jednorazowa, a została przez niego podjęta na kilku sesjach giełdowych. Za każdym razem, oskarżony używał tego samego mechanizmu. Wszystkie powyższe okoliczności jednoznacznie wskazują na istnienie po stronie oskarżonego świadomości zakazu manipulacji, jak i na wolę jego naruszenia.

Oskarżony działał przy tym w wykonaniu z góry powziętego zamiaru, w krótkich odstępach czasu. Składanie zleceń kupna i sprzedaży akcji (...) S.A. odbywało się w okresie od dnia 25 czerwca 2012 roku do 28 grudnia 2012 r., na sesjach w dniach: 25 czerwca, 29 czerwca, 28 września i 28 grudnia. Cel działania oskarżonego w postaci ustalenia kursu akcji (...) S.A. w sposób sztuczny wskazuje na objęcie jednym zamiarem wszystkich podejmowanych czynności. Zachowanie oskarżonego należało wobec tego zakwalifikować jako podjęte w ramach czynu ciągłego, o którym mowa w art 12 § 1 k.k.

Uwadze Sądu nie uszło, iż w dacie popełnienia czynu inne było brzmienie art. 183 ust. 1 ustawy o obrocie instrumentami finansowymi, który odnośnie wskazania zachowań stanowiących manipulację instrumentem finansowym odsyłał do uchylonego w 2017 r. przepisu art. 39 ustawy o obrocie instrumentami finansowymi. Mając jednak na uwadze, iż zachowania stanowiące manipulację w rozumieniu uchylonego art. 39 ustawy o obrocie instrumentami finansowymi są tożsame z zachowaniami opisanymi w art. 12 rozporządzenia 596/2014, a sankcja karna za naruszenie dyspozycji art. 183 ust. 1 ustawy o obrocie instrumentami finansowymi nie uległa zmianie, kierując się dyrektywą art. 4 § 1 k.k., Sąd uczynił podstawą rozstrzygnięcia przepisy w brzmieniu obowiązującym w dacie orzekania, albowiem przepisy obowiązujące w dacie czynu nie były względniejsze dla sprawy w porównaniu do obecnie obowiązujących.

☒

1.1. Podstawa prawna skazania albo warunkowego umorzenia postępowania zgodna z zarzutem

II, III

P. K.

Zwięźle o powodach przyjętej kwalifikacji prawnej

Zgodnie z art. 181 ust. 1 ustawy o obrocie instrumentami finansowymi, odpowiedzialności karnej z tego przepisu podlega ten, kto wbrew zakazowi, o którym mowa w art. 14 lit. a rozporządzenia 596/2014, wykorzystuje informację poufną. Art. 14 lit. a rozporządzenia 596/2014 zabrania wykorzystywania informacji poufnych lub usiłowania wykorzystywania informacji poufnych. Definicję informacji poufnej zawiera art. 7 ust. 1 rozporządzenia 596/2014. Informacjami poufnymi w rozumieniu tego przepisu są określona w sposób precyzyjny informacje, które nie zostały podane do wiadomości publicznej, dotyczące, bezpośrednio lub pośrednio, jednego lub większej liczby emitentów lub jednego lub większej liczby instrumentów finansowych, a które w przypadku podania ich do publicznej wiadomości miałyby prawdopodobnie znaczący wpływ na ceny tych instrumentów finansowych lub na ceny powiązanych pochodnych instrumentów finansowych. Czynność sprawcza w postaci wykorzystania informacji poufnej została z kolei zdefiniowana w art. 8 ust. 1 rozporządzenia 596/2014 jako nabywanie lub zbywanie, na własny rachunek lub na rzecz osoby trzeciej, bezpośrednio lub pośrednio, instrumentów finansowych, których dotyczy informacja poufna będąca w posiadaniu tej danej osoby. Zgodnie z art. 8 ust. 4 lit. b rozporządzenia 596/2014 zakaz wykorzystywania informacji poufnej dotyczy m.in. osoby posiadającej udziały w kapitale emitenta lub uczestnika rynku uprawnień do emisji.

W świetle ustalonego w toku postępowania stanu faktycznego sprawy, nie budzi wątpliwości, że oskarżony był objęty zakazem wykorzystywania informacji poufnych. Pełnił on funkcję prezesa zarządu spółek (...) S.A. i (...) S.A. Większościowym akcjonariuszem (...) S.A. było (...) S.A. Spółka zarządzana przez P. K. była zatem dominująca względem (...) S.A., w świetle art. 4 § 1 pkt lit. a) k.s.h. Informacje, które wykorzystał oskarżony były informacjami poufnymi. Dotyczyły one bowiem bezpośrednio emitenta – (...) S.A., nie zostały przekazane do publicznej wiadomości, zaś po ich przekazaniu mogłyby w istotny sposób wpłynąć na cenę tych instrumentów finansowych. Oskarżony działał w sposób umyślny, w zamiarze bezpośrednim. O stronie podmiotowej popełnionych przestępstw świadczy chronologia działań oskarżonego, który początkowo był inwestorem (...) S.A., a także złożył oświadczenie o udzieleniu spółce pożyczki wymaganej dla skuteczności umowy o dofinansowanie. Następnie zaś, oskarżony odsunął się od działalności (...) S.A., nie wywiązał się ze złożonej promesy i rozpoczął sprzedaż akcji spółki. Kolejność działań oskarżonego wskazuje bez wątpliwości, że w sposób umyślny wykorzystał on informacje poufne dotyczące bezpośrednio (...) S.A., które mogłyby w istotny sposób wpłynąć na cenę akcji tej spółki.

Również w tym przypadku w dacie popełnienia czynu art. 181 ust. 1 ustawy o obrocie instrumentami finansowymi miał inne brzmienie niż obecnie, albowiem odsyłał on do uchylonego w 2017 r. przepisu art. 156 ustawy o obrocie instrumentami finansowymi. Mając jednak na uwadze, iż zachowania stanowiące wykorzystanie informacji poufnej w rozumieniu uchylonego art. 156 ustawy o obrocie instrumentami finansowymi są tożsame z zachowaniami opisanymi w art. 8 rozporządzenia 596/2014, a sankcja karna za naruszenie dyspozycji art. 181 ust. 1 ustawy o obrocie instrumentami finansowymi nie uległa zmianie, kierując się dyrektywą art. 4 § 1 k.k., Sąd uczynił podstawą rozstrzygnięcia przepisy w brzmieniu obowiązującym w dacie orzekania, albowiem przepisy obowiązujące w dacie czynu nie były względniejsze dla sprawy w porównaniu do obecnie obowiązujących.

☐

1.4. Podstawa prawna skazania albo warunkowego umorzenia postępowania niezgodna z zarzutem

Zwięźle o powodach przyjętej kwalifikacji prawnej

☐

1.5. Warunkowe umorzenie postępowania

Zwięzłe wyjaśnienie podstawy prawnej oraz zwięźle o powodach warunkowego umorzenia postępowania

☐

1.6. Umorzenie postępowania

Zwięzłe wyjaśnienie podstawy prawnej oraz zwięźle o powodach umorzenia postępowania

☐

1.7. Uniewinnienie

Zwięzłe wyjaśnienie podstawy prawnej oraz zwięźle o powodach uniewinnienia

1.KARY, Środki Karne, PRzepadek, Środki Kompensacyjne i środki związane z poddaniem sprawcy próbie

Oskarżony

Punkt rozstrzygnięcia
z wyroku

Punkt z wyroku odnoszący się
do przypisanego czynu

Przytoczyć okoliczności

P. K.

Wymierzając karę Sąd kierował się dyrektywami jej wymiaru określonymi w art. 53 § 1 i 2 k.k., które nakazują baczyć nie tylko na to, aby kara nie przekraczała stopnia winy i społecznej szkodliwości czynu, ale także aby uwzględniała motywację i sposób zachowania się sprawcy, rodzaj i rozmiar ujemnych następstw czynu, właściwości i warunki osobiste sprawcy, sposób jego życia przed popełnieniem przestępstwa.

Przestępstwo z art. 183 ust. 1 ustawy o obrocie instrumentami finansowymi zagrożone jest karą grzywny do 5.000.000 zł albo karą pozbawienia wolności od 3 miesięcy do lat 5, albo obiema tymi karami łącznie.

Wina oskarżonego nie budzi wątpliwości Sądu. Oskarżony w chwili dokonania czynu był osobą dorosłą i poczytalną. W ocenie Sądu nie działał on w sytuacji motywacyjnej odmiennej od normalnej i można było wymagać od niego zachowania zgodnego z prawem.

Wątpliwości Sądu nie budzi także wysoki stopień społecznej szkodliwości czynu. Przemawia za nim rodzaj i charakter naruszonych dobra (ochrona bezpieczeństwa obrotu instrumentami finansowymi), sposób i okoliczności popełnienia czynu, postać zamiaru (zamiar bezpośredni) oraz motywacja sprawcy (chęć osiągnięcia korzyści majątkowej).

W świetle powyższych okoliczności Sąd uznał za zasadne wymierzenie oskarżonemu kary 20.000 zł grzywny, albowiem tak ukształtowana kara odpowiadając stopniowi winy oskarżonego oraz społecznej szkodliwości jego czynu

P. K.

III

P. K.

Na podstawie art. 85 § 1 k.k. i art. 86 § 1 i 2 k.k. Sąd połączył orzeczone w pkt I-III kary grzywny i wymierzył oskarżonemu karę łączną 50.000 zł grzywny. W ocenie Sądu tak ukształtowana kara łączna odpowiadając stopniowi winy oskarżonego oraz społecznej szkodliwości jego czynów, spełnia także swoje cele w zakresie prewencji ogólnej, wskazując na brak tolerancji Sądu dla tego rodzaju zachowań, jak i w zakresie prewencji indywidualnej, unaoczniając oskarżonemu naganność jego zachowania oraz zniechęcając go do popełnienia podobnych przestępstw w przyszłości.

1.1Inne ROZSTRZYGNIĘCIA ZAwarte w WYROKU

Oskarżony

Punkt rozstrzygnięcia
z wyroku

Punkt z wyroku odnoszący się do przypisanego czynu

Przytoczyć okoliczności

1.6. inne zagadnienia

W tym miejscu sąd może odnieść się do innych kwestii mających znaczenie dla rozstrzygnięcia,
a niewyjaśnionych w innych częściach uzasadnienia, w tym do wyjaśnienia, dlaczego nie zastosował określonej instytucji prawa karnego, zwłaszcza w przypadku wnioskowania orzeczenia takiej instytucji przez stronę

7. KOszty procesu

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

O kosztach sądowych orzeczono w oparciu o art. 627 k.p.k., obciążając nimi oskarżonego w całości. W realiach niniejszej sprawy nie zachodzi bowiem wyjątkowa sytuacja, która uzasadniałaby zwolnienie oskarżonego z obowiązku ich ponoszenia. Na koszty sądowe w przedmiotowej sprawie składa się opłata, ustalona w myśl art. 3 ust. 1 ustawy o opłatach w sprawach karnych na kwotę 5.000 zł, oraz kwota 3.062,15 zł tytułem pozostałych kosztów sądowych.

1.1Podpis

II K 174/17

Powołane przepisy:

Korekty wprowadzone przez SAOS:

Informacje o źródle orzeczenia:

Dodatkowe informacje:

Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

UZASADNIENIE