Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 14 września 2022 r.

Sąd Okręgowy we Wrocławiu II Wydział Cywilny Odwoławczy w składzie:

Przewodniczący: SSO Małgorzata Dasiewicz – Kowalczyk

po rozpoznaniu w dniu 14 września 2022 r. we Wrocławiu

na posiedzeniu niejawnym

sprawy z powództwa P. K.

przeciwko Towarzystwu (...) S.A. w W.

o zapłatę

na skutek apelacji strony pozwanej

od wyroku Sądu Rejonowego dla Wrocławia – Krzyków we Wrocławiu

z dnia 6 października 2021r.

sygn. akt I C 622/20

I. oddala apelację;

II. zasądza od strony pozwanej na rzecz powoda 450 zł kosztów postępowania apelacyjnego.

SO Małgorzata Dasiewicz – Kowalczyk

Sygn. akt II Ca 3724/21

UZASADNIENIE

Sąd Okręgowy nie przeprowadzał postępowania dowodowego, zatem uzasadnienie wyroku, zgodnie z art. 505 ¹³ § 2 k.p.c. , zawiera jedynie wyjaśnienie podstawy prawnej wyroku z przytoczeniem przepisów prawa.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja strony pozwanej nie zasługiwała na uwzględnienie.

W przedmiotowej sprawie powód P. K. domagał się zasądzenia od strony pozwanej jako ubezpieczyciela sprawcy kolizji drogowej w ramach ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej kwoty 2403,50 zł wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie liczonymi od dnia 9 maja 2020 r. do dnia zapłaty. Powód wskazał, iż poszkodowany P. W. z uwagi na uszkodzenie w następstwie kolizji, swojego samochodu marki R. (...), która to szkoda została zakwalifikowana jako całkowita, zmuszony był wynająć pojazd zastępczy przez okres 23 dni tj. w okresie od dnia 3 kwietnia 2019 r. do 26 kwietnia 2019 r. W związku z najmem pojazdu zastępczego została poszkodowanemu wystawiona faktura VAT na łączną kwotą 4243,50 zł tj. za okres 23 dni w stawce po 150 zł netto. Strona pozwana uznała swoją odpowiedzialność jedynie w części, wypłacając w toku postępowania likwidacyjnego na podstawie decyzji z dnia 15 kwietnia 2020 r. kwotę 1840 zł, weryfikując stawkę dzienną do kwoty 80 zł brutto za dobę z uwzględnieniem całego okresu trwania najmu pojazdu zastępczego tj. 23 dni.

Przedmiotem oceny Sądu Rejonowego był rozmiar kosztów poniesionych z tytułu najmu związany ze sporną w tej sprawie stawką za najem pojazdu zastępczego. Sąd I instancji rozstrzygając sprawę uznał, iż powodowi należne jest odszkodowanie za 23 dni w stawce po 150 zł netto ( 184,50 zł brutto ), nie znajdując podstaw, wbrew zarzutom strony pozwanej, do obniżenia dobowej stawki najmu zastosowanej w umowie najmu łączącej poszkodowanego z powodem.

Z rozstrzygnięciem Sądu nie zgodziła się strona pozwana, zarzucając w apelacji naruszenie przez Sąd I instancji art. 233 § 1 k.p.c. oraz naruszenie art. 361 § 1 k.c. art. 354 § 2 k.c. i art. 826 § 1 k.c.

W ocenie Sądu Okręgowego zarzuty wskazane w apelacji nie rodziły podstaw do podważenia zaskarżonego wyroku. Odnosząc się do zarzutu naruszenia art. 233 § 1 k.p.c. wskazać należy, i ocena wiarygodności i mocy dowodów jest podstawowym zadaniem sądu orzekającego, wyrażającym istotę sądzenia, a więc rozstrzygania kwestii spornych w warunkach niezawisłości, na podstawie własnego przekonania sędziego, przy uwzględnieniu całokształtu zebranego materiału. Granice swobodnej oceny dowodów wyznaczone są przy tym wymaganiami prawa procesowego, doświadczenia życiowego oraz regułami logicznego myślenia. Skuteczne postawienie zarzutu naruszenia przez sąd art. 233 § 1 k.p.c. wymaga wykazania, że sąd uchybił zasadom logicznego rozumowania lub doświadczenia życiowego, to bowiem jedynie może być przeciwstawiane uprawnieniu sądu do dokonywania swobodnej oceny dowodów. Nie jest natomiast w tym zakresie wystarczające przekonanie strony o innej niż przyjął sąd wadze (doniosłości) poszczególnych dowodów i ich odmiennej ocenie innej niż ocena sądu (orzeczenie Sądu Najwyższego z dnia 6 listopada 1998 r. w sprawie II CKN 4/98 , orzeczenie Sądu Najwyższego z dnia 10 kwietnia 2000 r. w sprawie V CKN 17/2000 , orzeczenie Sądu Najwyższego z dnia 5 sierpnia 1999 r. II UKN 76/99 ).

W ocenie Sądu Okręgowego, strona pozwana nie zdołała wykazać, by Sąd Rejonowy rozpoznając niniejszą sprawę naruszył zasadę swobodnej oceny dowodów i w konsekwencji, by Sąd ten popełnił błąd w ustaleniach faktycznych. Sąd Rejonowy dając wiarę zeznającemu w charakterze świadka P. W. ustalił, iż po zdarzeniu w dniu 2 kwietnia 2019 r. poszkodowany sam zgłosił szkodę w swoim pojeździe u strony pozwanej będąc zainteresowany najmem pojazdu zastępczego i uzyskał wówczas informację, iż ubezpieczyciel skontaktuje się z nim w sprawie najmu. Ponadto Sąd ustalił, iż w dniu 3 kwietnia 2019 r. także powód P. K. telefonicznie zgłosił szkodę stronie pozwanej, informując ją jednocześnie, iż wynajmuje poszkodowanemu auto zastępcze w kwocie 150 zł netto i podając swój adres e-mail do kontaktu. Ubezpieczyciel wskazał na akceptowalną stawkę 80 zł netto, nie podając, jak wynika z ustaleń Sądu na podstawie nagrania zgłoszenia szkody, bliższych danych co do wypożyczalni i konkretnych warunków najmu pojazdu zastępczego. Powód poprosił o podanie konkretnych warunków, wskazując, iż jeśli poszkodowanemu zostanie zaoferowany najem na tych samych warunkach, to powód odbierze swój samochód zastępczy. Strona pozwana skontaktowała się w sprawie najmu pojazdu zastępczego telefonicznie w dniu 4 kwietnia 2019 r., nie z powodem, a z poszkodowanym. Ponadto w aktach szkodowych znajduje się pismo opatrzone datą 4 kwietnia 2019 r. wystosowane do poszkodowanego P. W. z informacją o trzech wypożyczalniach, zakresem usług oraz wskazaną akceptowalną stawką za najem w kwocie 80 zł. W aktach brak potwierdzenia, iż pismo zostało poszkodowanemu doręczone albo przynajmniej wysłane i na jaki adres.

Fakt ustalenia przez Sąd I Instancji dwukrotnego zgłoszenia szkody, a zatem iż pierwszym zgłaszającym szkodę był poszkodowany, wyraźnie zanegowała w apelacji strona pozwana. W istocie, biorąc pod uwagę zarzuty apelacyjne, nie miało to w sprawie istotnego znaczenia. Jeśli przyjąć, jak wskazuje strona pozwana, iż wszystkie skutki związane ze zgłoszeniem szkody należy wiązać ze zgłoszeniem jej telefonicznie przez powoda P. K. w dniu 3 kwietnia 2019 r., to z nagrania tej rozmowy, wynika zakres informacji przekazanych przez powoda oraz stronę pozwaną, w tym zwłaszcza co do najmu pojazdu zastępczego. Strona pozwana nie kwestionuje przy tym, bo sama na to powołała się w apelacji, umocowania powoda do zgłoszenia szkody w pojeździe poszkodowanego i reprezentowania go w toku postępowania likwidacyjnego wskazując, iż to powód był osobą upoważnioną do odbioru korespondencji. Skoro tak, to przyjąć należało, biorąc pod uwagę nagranie powyższej rozmowy telefonicznej, iż wszelkie informacje odnośnie warunków najmu pojazdu zastępczego powinny zostać przekazane powodowi, tym bardziej, iż to on wnosił o ich udzielenie. Jak wynikało natomiast z ustaleń Sądu I instancji, strona pozwana podejmowała próby telefonicznego skontaktowania się odnośnie najmu auta nie z powodem, a z poszkodowanym. Sporządzone w tym zakresie pismo strony pozwanej z dnia 4 kwietnia 2019 r. także zostało zaadresowane do poszkodowanego, a nie do powoda, przy czym nie wynika z ustaleń Sądu i akta szkodowych aby kiedykolwiek zostało ono nawet komukolwiek wysłane. Poszkodowany podczas swojego przesłuchania zaprzeczył aby pismo takie otrzymał. Z powyższego nie wynika zatem, aby strona pozwana w sprawie warunków najmu kontaktowała się z powodem, pomimo, iż to jego, jak sama wskazała w apelacji i co należy podkreślić, traktowała jako osobę upoważnioną do takiego kontaktu i to jemu właśnie, w związku z jego oświadczeniem, powinna przedstawić dokładne warunki najmu pojazdu zastępczego, aby następnie poszkodowany mógł dokonać weryfikacji tych warunków. Sąd Rejonowy ustalił na podstawie akt szkodowych, iż wystosowano do powoda na jego adres e-mail pismo z ogólną informacją o stawce najmu pojazdu zastępczego i możliwości weryfikacji przez ubezpieczyciela roszczenia tj. stawki najmu i okresu najmu przy przyjęciu celowych i ekonomicznie uzasadnionych kosztów najmu pojazdu zastępczego w granicach stawki 80 zł brutto, bez jakichkolwiek informacji odnośnie wypożyczali aut czy warunków oferty. Zarzuty zatem strony pozwanej co do nienadania przez Sąd Rejonowy znaczenia treści rozmowie telefonicznej przeprowadzonej z poszkodowanym, są w świetle powyższego i twierdzeń samej strony pozwanej bez znaczenia.

Mając zatem powyższe na uwadze Sąd Okręgowy nie dopatrzył się naruszenia art. 233 § 1 k.p.c., które miałoby wpływ na treść rozstrzygnięcia.

Do rozstrzygnięcia o odszkodowaniu ubezpieczeniowym przy ubezpieczaniu OC koniecznym jest sięgnięcie do ogólnych reguł kodeksu cywilnego odnoszących się do zakresu odszkodowania, w szczególności do przepisu art. 361 § 1 i 2 k.c. Reguły te nakazują przestrzeganie zasady pełnego odszkodowania w granicach adekwatnego związku przyczynowego (uchwała Sądu Najwyższego z dnia 15 listopada 2001 r., III CZP 68/01 uchwała Sądu Najwyższego z dnia 21 marca 2003 r., III CZP 6/03). Oceny, czy poniesienie określonych kosztów mieści się w ramach szkody i normalnego związku przyczynowego, jak podkreślał Sąd Najwyższy, należy dokonywać przy uwzględnieniu zasad doświadczenia życiowego, czy też, niekiedy, zasad nauki oraz na podstawie indywidualnej sytuacji poszkodowanego i konkretnych okoliczności sprawy (uzasadnienia wyroku z dnia 20 lutego 2002 r., V CKN 1273/00 czy wyroku z dnia 16 maja 2002 r., V CKN 1273/00, wyrok z dnia 8 września 2004 r., IV CK 672/03). W uchwale z dnia 17 listopada 2011r. ., III CZP 5/11, Sąd Najwyższy wskazał, iż odpowiedzialność ubezpieczyciela z tytułu umowy obowiązkowego ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych za uszkodzenie albo zniszczenie pojazdu obejmuje celowe i ekonomicznie uzasadnione wydatki na najem pojazdu zastępczego (uchwała Sądu Najwyższego z 17 listopada 2011r., III CZP 5/11, OSNC 2012/3/28). Wydatki ekonomicznie uzasadnione to wydatki na najem pojazdu zasadniczo o podobnej klasie do pojazdu uszkodzonego lub zniszczonego, poniesione w oparciu o stawki czynszu najmu, które obowiązują na danym rynku lokalnym (ceny rynkowe za tego typu usługi) i w czasie naprawy pojazdu mechanicznego lub do czasu nabycia nowego pojazdu (w przypadku szkody całkowitej) (uchwały Sądu Najwyższego z dnia 13 czerwca 2003roku, III CZP 32/03 i z dnia 17 listopada 2011 r. III CZP 5/11). W uchwale składu siedmiu sędziów z dnia 17 listopada 2011 r. (III CZP 5/11) Sąd Najwyższy wyjaśnił również, że nie wszystkie wydatki pozostające w związku przyczynowym z wypadkiem komunikacyjnym mogą być kompensowane, istnieje bowiem obowiązek wierzyciela zapobiegania szkodzie i zmniejszania jej rozmiarów (art. 354 § 2, art. 362 i 826 § 1 k.c.). Nie mogą być uznane za celowe i ekonomicznie uzasadnione wydatki, które nie są konieczne do wyeliminowania negatywnego następstwa majątkowego w postaci utraty możliwości korzystania z uszkodzonego (zniszczonego) pojazdu, gdyż następstwo to może być wyeliminowane - bez uszczerbku dla godnych ochrony interesów poszkodowanego - w inny, mniej uciążliwy dla dłużnika sposób. Jeżeli zatem ubezpieczyciel proponuje poszkodowanemu - we współpracy z przedsiębiorcą trudniącym się wynajmem pojazdów - skorzystanie z pojazdu zastępczego równorzędnego pod istotnymi względami pojazdowi uszkodzonemu albo zniszczonemu (zwłaszcza co do klasy i stanu pojazdu), zapewniając pełne pokrycie kosztów jego udostępnienia, a mimo to poszkodowany decyduje się na poniesienie wyższych kosztów najmu innego pojazdu, koszty te - w zakresie nadwyżki - będą podlegały indemnizacji tylko wtedy, gdy wykaże szczególne racje, przemawiające za uznaniem ich za "celowe i ekonomicznie uzasadnione". Jeżeli istotne warunki wynajmu proponowanego przez ubezpieczyciela (we współpracy z przedsiębiorcą wynajmującym pojazdy) czynią zadość potrzebie ochrony uzasadnionych potrzeb poszkodowanego, nie ma podstaw, by obciążać osoby zobowiązane do naprawienia szkody wyższymi kosztami związanymi ze skorzystaniem przez poszkodowanego z droższej oferty (uchwała Sądu Najwyższego z dnia 24 sierpnia 2017 r. III CZP 20/17).

W okolicznościach tej sprawy Sąd Rejonowy dokonał właściwej oceny uznając, iż poszkodowanemu nie można postawić zarzutu braku minimalizacji szkody. Poszkodowany dokonując zgłoszenia szkody przez powoda, dysponował już pojazdem zastępczym o czym wyraźnie poinformował ubezpieczyciela. Pomimo wyraźnego oświadczenia powoda w tym zakresie i wniosku o przedstawienie informacji o wypożyczalniach i szczegółach najmu pojazdu zastępczego, powód jako osoba upoważniona do działania w imieniu poszkodowanego, takiej informacji nie uzyskał. Sąd Okręgowy zgadza się przy tym ze stwierdzeniem , iż dopiero udzielenie poszkodowanemu konkretnej, wyczerpującej informacji o tym, że może uzyskać pojazd zastępczy z wypożyczalni współpracującej z ubezpieczycielem, umożliwiałoby przyjęcie, że poszkodowany w tej sprawie przyczynił się do zwiększenia szkody. Zarzuty apelacyjne, iż strona pozwana nie jest wypożyczalnią i nie można od niej oczekiwać złożenia oferty, nie są zasadne. Nie chodzi bowiem o ofertą, a dokładną informację w zakresie najmu aby umożliwić poszkodowanemu porównanie warunków najmu obowiązujących w wypożyczalniach u strony pozwanej z warunkami już wynajmowanego auta i podjęcie stosownej decyzji. Brak takiej rzetelnej informacji nie pozwalał uznać by poszkodowany swym postępowaniem przyczynił się do zwiększenia rozmiaru szkody (art. 354 k.c. w zw. z art. 362 k.c.), a tym samym nie było podstaw do obniżenia odszkodowania do stawek wskazywanych przez ubezpieczyciela. Powyższego założenia nie podważyła argumentacja apelacji przywołana na kanwie powyższych przepisów. Jedynie bowiem w razie udzielenie pełnej informacji w kwestii pojazdu zastępczego przez ubezpieczyciela, osobie upoważnionej - zasadnym byłby argument ubezpieczyciela, że poszkodowany naruszył obowiązek minimalizacji szkody kontynuując najem u powoda i nie przejawiając aktywności w zakresie uzyskania pojazdu zastępczego za pośrednictwem ubezpieczyciela. Poszkodowany stosowną natomiast aktywność w tym względzie podjął, a z przedstawionego powyżej procesu likwidacji szkody wynika, iż to strona pozwana wprowadziła do niego chaos i ostatecznie odpowiada za sposób jego zorganizowania. Osobie upoważnionej do reprezentacji powoda i odbioru korespondencji nie zostały udzielone potrzebne informacje aby porównać warunki najmu, a sporządzone do poszkodowanego pismo w przedmiocie najmu w istocie nikomu nie zostało wysłane. Powyższe nie pozwalało uznać by to poszkodowany swym postępowaniem przyczynił się do zwiększenia rozmiaru szkody (art. 354 k.c. w zw. z art. 362 k.c.).

Sąd Rejonowy prawidłowo zatem przyjął, iż skorzystanie przez poszkodowanego z oferty najmu pojazdu przez powoda za stawkę 150 zł netto było uzasadnione. Poszkodowany korzystał z pojazdu klasy nie wyższej niż uszkodzony, od podmiotu działającego na rynku i ze stawkami, których „rynkowości” strona pozwana nie podważała. Jedynie stawki rażąco odbiegające od stawek rynkowych, a nie średnich, mogłyby uzasadniać jej zmniejszenie, co nie zostało w sprawie wykazane. Wymaga także dodania, iż z zaoferowanego w sprawie materiału dowodowego i ustaleń Sądu I instancji nie wynika nawet, by oferowana poszkodowanemu możliwość najmu pojazdu zastępczego po niższej stawce była ofertą dla niego korzystniejszą. Ubezpieczyciel przedłożył umowę o współpracy w zakresie wynajmu pojazdów zastępczych z (...) Sp. z o.o. sp.k. z siedzibą K. z której wynika, iż przewidziano dodatkowe opłaty za wyjazd za granice w kwocie 50 zł brutto czy zniesienie udziału własnego za 20 zł brutto, a w przypadku braku wykupionego zniesienia udziału własnego 1000 zł za udział w szkodzie. Powyższe warunki jakich umowa z powodem nie przewidywała, wskazują, że i z tej przyczyny celowość kontynuowania najmu u powoda nie była nieuzasadniona. Same stawki najmu nie są wyznacznikiem korzystności oferty, a warunki najmu co wynika z powołanego wyżej orzecznictwa Sądu Najwyższego.

Mając na uwadze powyższe Sąd Okręgowy oddalił apelację strony pozwanej jako bezzasadną na postawie art. 385 k.p.c. co znalazło wyraz w punkcie I sentencji.

O kosztach postępowania apelacyjnego (pkt II sentencji) orzeczono na podstawie art. 98 k.p.c. , przyjmując iż powód wygrał w postępowaniu apelacyjny w całości. Zasądzoną na jego rzecz od strony pozwanej kwotę stanowi wynagrodzenie pełnomocnika, które zostało określone na poziomie stawki minimalnej 450 zł zgodnie z § 2 pkt 3 w zw. z § 10 ust. 1 pkt 1 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie.

SSO Małgorzata Dasiewicz-Kowalczyk