Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

Formularz UK 2

Sygnatura akt

IV Ka 184/22

Załącznik dołącza się w każdym przypadku. Podać liczbę załączników:

3

1.  CZĘŚĆ WSTĘPNA

1.1.  Oznaczenie wyroku sądu pierwszej instancji

Sąd Rejonowy w Piotrkowie Trybunalskim z dnia 5 stycznia 2022 roku wydany w sprawie o sygn. akt VII K 327/21

1.2.  Podmiot wnoszący apelację

☐ oskarżyciel publiczny albo prokurator w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☐ oskarżyciel posiłkowy

☐ oskarżyciel prywatny

☒ obrońca

☐ oskarżony albo skazany w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☐ inny

1.3.  Granice zaskarżenia

1.1.1.  Kierunek i zakres zaskarżenia

☒ na korzyść

☐ na niekorzyść

☒ w całości

☐ w części

co do winy

co do kary

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

1.1.2.  Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany
w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

art. 438 pkt 3 k.p.k. błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia,
jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

art. 439 k.p.k.

brak zarzutów

1.4.  Wnioski

uchylenie

zmiana

2.  Ustalenie faktów w związku z dowodami
przeprowadzonymi przez sąd odwoławczy

1.5.  Ustalenie faktów

1.1.3.  Fakty uznane za udowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

2.1.1.1.

M. S., H. K., K. Ś.

W dniu 29 lutego 2012 roku Urząd ds. (...) na W. wydał decyzję w przedmiocie pozwolenia na dopuszczenie do obrotu i pozwolenia na stosowanie środka chwastobójczego do oprysku Q. (...)

Przetłumaczony dokument z języka węgierskiego na język polski

k-1103-1109

2.1.1.2.

M. S., H. K., K. Ś.

Przetłumaczona Monografia Techniczna nr 17 z języka angielskiego na język polski zawiera wytyczne dotyczące określenia i zarządzania okresem przydatności i terminem ważności środków ochrony roślin. Potwierdza ,iż decyzje o wyznaczeniu nowego terminu ważności środków ochrony roślin należy do obowiązków producenta , który musi wygenerować dokumentujące to dane, pod warunkiem, iż pozwalają na to obowiązujące w danym kraju przepisy. Jeżeli dane uzyskane w procesie przekwalifikowania gwarantują, że partia będzie w dalszym ciągu spełnić warunku rejestracji, można nadać nowy termin ważności.

2.1.1.3.

M. S., H. K., K. Ś.

Etykiety preparatów muszą zawierać datę wydania ( miesiąc i rok) serii lub partii. Data na etykiecie musi być datą rozpoczęcia obowiązywania gwarancji dostawcy dotyczącej jakości preparatu. Należy stosować termin ,, data wydania" raczej niż termin ,, data preparatu", który może doprowadzić do nieporozumień pomiędzy dostawcą a kupującym.

Przetłumaczony z języka angielskiego na język polski fragment zatytułowany Instrukcje dotyczące opracowania i stosowania specyfikacji (...) i (...) dla pestycydów.

k-1179

2.1.1.4.

M. S., H. K., K. Ś.

W firmie (...) Sp. z o.o. w K. na skutek przeprowadzonej kontroli w dniu 05 sierpnia 2020 roku przez Państwową Inspekcję Ochrony Roślin i Nasiennictwa Wojewódzki Inspektorat w P. stwierdzono, że produkt I. (...) przybył z datą produkcji na opakowaniu maj 2020, a po przepakowaniu wyjechał z datą produkcji lipiec 2020.

Podobnie w tej samej spółce kontrola przeprowadzona w dniu 08 lipca 2020 roku wykazała, że preparat G. (...) przybył z datą produkcji 15 maja 2020, a po przepakowaniu wysłano go na rynek rumuński z datą produkcji lipiec 2020.

Protokół nr A (...)

k-878-880

Protokół nr (...)

k-884-887

2.1.1.5.

M. S., H. K., K. Ś.

W odniesieniu do dużych opakowań środków ochrony roślin, będących gotową formulacją środka ochrony roślin, które przeznaczone są do przepakowania do opakowań jednostkowych, zgodnie z treścią art. 25 ust 5 ustawy z dnia 08 marca 2013 roku o środkach ochrony roślin, podmiot konfekcjonujący środek ochrony roślin powinien nadać, z zastrzeżeniem art. 25 ust 6 ww. ustawy, na opakowaniach jednostkowych datę produkcji i numer partii określone przez producenta.

Pismo (...) w R.

k-890-891

1.1.4.  Fakty uznane za nieudowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

2.1.2.1.

M. S., H. K., K. Ś.

Oskarżony K. Ś. wyjaśnił, że datę produkcji rozumiał jako datę rozpoczęcia odpowiedzialności dla producenta za jakość towaru. Potwierdzają to informacje zawarte w przetłumaczonym dokumencie (...) (...) nr 17. Jedyną możliwością zmiany według polskiej praktyki ważności produktu przez producenta jest zmiana daty początkowej, która jest często tłumaczona jako data produkcji. Na etykiecie podanej na produkcie jest zapis daty ważności 2 lata od daty produkcji i aby przesunąć ważność produktu, należy zmienić datę produkcji. Podobne stanowisko zajęli oskarżeni H. K. i M. S., że byli przekonani, że producent jest uprawniony do zmiany daty produkcji.

wyjaśnienia oskarżonego K. Ś.

k-1183

wyjaśnienia oskarżonego M. S.

k-1183v

wyjaśnienia oskarżonego H. K.

k-1184

1.6.  Ocena dowodów

1.1.5.  Dowody będące podstawą ustalenia faktów

Lp. faktu z pkt 2.1.1

Dowód

Zwięźle o powodach uznania dowodu

2.1.1.1

Przetłumaczony dokument z języka węgierskiego na język polski

Dokument potwierdzający informacje w nim zawarte, którego treści i wiarygodności nie podważała żadna ze stron postepowania. Nie miał on znaczenia dla oceny stanu faktycznego w związku z czynami przypisanymi oskarżonym. Dokument ten dotyczył wydania pozwolenia na dopuszczenie do obrotu i stosowania środka chwastobójczego do oprysku Q. (...) na terenie W..

2.1.1.2

Przetłumaczona Monografia Techniczna nr 17 z języka angielskiego na język polski zawiera wytyczne dotyczące określenia i zarządzania okresem przydatności i terminem ważności środków ochrony roślin.

Dokument prywatny złożony do akt sprawy przez obrońcę oskarżonego K. Ś. przyjęty podczas zebrania (...) w dniu 22 marca 2021 roku, a zatem oskarżeni w czasie dokonania przypisanych im czynów nie mogli znać jego treści i powoływać się na nią. Ponadto z treści dokumentu nie wynika, że prawidłowa jest praktyka, iż za zgodą producenta można na towarze w postaci środków ochrony roślin znajdujących się w innym kraju ( poza siedzibą producenta) po ich przepakowaniu nabić inną datę produkcji (nową) różniącą się od pierwotnej i w ten sposób ,,odmładzać " ten towar. Monografia zamiast terminem ,,data produkcji" posługuje się terminem ,, data początkowa" i ona nie powinna ulegać zmianie. Monografia posługuje się ponadto dwoma ważnymi terminami: ,, okres przydatności" (okres czasu)" i ,,termin ważności (punkt w czasie)". Okres przydatności (...) to właściwość wskazująca okres, przez który (...) nadaje się do użytku. Wszelkie deklaracje dotyczące okresu przydatności powinny być podparte właściwymi danymi dotyczącymi stabilności. Termin ważności partii produktu to właściwość określona dla konkretnej partii produktu. Określenie ,, termin ważności" to zadanie operacyjne, realizowane na poziomie produkcji w momencie wypuszczenia partii produktu. Okres pomiędzy wypuszczeniem partii produktu a ,,terminem ważności" nie może być dłuższy niż ,,okres przydatności". Można na gotowych produktach (...) wyznaczyć nowy termin ważności i jest to uprawnienie i obowiązek producenta. Tego rodzaju wyznaczenie nowego terminu ważności jest poprzedzone odpowiednimi badaniami danego produktu przez producenta. Faktycznie jak wskazano w monografii produkt z nowo wyznaczonym terminem ważności powinien zawierać informację: jaka jest data początkowa (data produkcji pogląd sądu II instancji) np. 15.01.2019 r., jaki jest termin ważności np. 15.01.2021r. i informację o przedłużonym terminie ważności, a więc pierwotny termin ważności plus 2 lata.

2.1.1.3

Przetłumaczony z języka angielskiego na język polski fragment tekstu Instrukcje dotyczące opracowania i stosowania specyfikacji (...) i (...) dla pestycydów.

Fragment został przetłumaczony z na język polski z obszernej całości i zawiera propozycje w nim opisane odnośnie informacji na etykietach preparatów. Etykiety preparatów muszą zawierać datę wydania ( miesiąc i rok) serii lub partii. Data na etykiecie musi być datą rozpoczęcia obowiązywania gwarancji dostawcy dotyczącej jakości preparatu.

2.1.1.4

Protokół nr A (...)

Dokument wiarygodny potwierdzający przeprowadzenie kontroli w firmie (...) Sp. z o.o. w K. w dniu 05 sierpnia 2020 roku przez Państwową Inspekcję Ochrony Roślin i Nasiennictwa Wojewódzki Inspektorat w P., podczas której stwierdzono, że produkt I. (...) przybył z datą produkcji na opakowaniu maj 2020, a po przepakowaniu wyjechał z datą produkcji lipiec 2020.

Protokół nr (...)

Dokument wiarygodny potwierdzający przeprowadzenie kontroli w firmie (...) Sp.z o.o. w K. w dniu 08 lipca 2020roku, podczas której stwierdzono, że preparat G. (...) przybył z datą produkcji 15 maja 2020, a po przepakowaniu wysłano go na rynek rumuński z datą produkcji lipiec 2020.

2.1.1.5

Pismo (...) w R.

Z treści pisma (...) Wojewódzkiego Inspektora Ochrony (...) i Nasiennictwa wynika, że jego zdaniem w odniesieniu do dużych opakowań środków ochrony roślin, będących gotową formulacją środka ochrony roślin, które przeznaczone są do przepakowania do opakowań jednostkowych, zgodnie z treścią ar. 25 ust 5 ustawy z dnia 08 marca 2013 roku o środkach ochrony roślin, podmiot konfekcjonujący środek ochrony roślin powinien nadać, z zastrzeżeniem art. 25 ust 6 ww. ustawy, na opakowaniach jednostkowych datę produkcji i numer partii określone przez producenta.

1.1.6.  Dowody nieuwzględnione przy ustaleniu faktów
(dowody, które sąd uznał za niewiarygodne oraz niemające znaczenia dla ustalenia faktów)

Lp. faktu z pkt 2.1.1 albo 2.1.2

Dowód

Zwięźle o powodach nieuwzględnienia dowodu

2.1.2.1

Wyjaśnienia oskarżonego K. Ś. złożone przed sądem II instancji, w których stwierdził, że datę produkcji rozumiał jako datę rozpoczęcia odpowiedzialności dla producenta za jakość towaru nie zasługują na wiarę i są przyjętą przez niego linią obrony. Przede wszystkim podnieść należy, że oskarżony ma bardzo duże doświadczenie w branży związanej ze środkami ochrony roślin i nadawanie nowej ( innej od pierwotnej) daty produkcji po ich konfekcjonowaniu nie znajdowało oparcia w obowiązujących przepisach. Podobnie sąd II instancji ocenił wyjaśnienia współoskarżonych H. K. i M. S., którzy wyjaśnili, że byli przekonani, iż producent jest uprawniony do zmiany daty produkcji. Monografia, na którą powołują się oskarżeni nie jest źródłem prawa i została zatwierdzona do wydania w 2021 roku, a więc po dacie, w której oskarżeni mieli się dopuścić przypisanych im czynów.

3.  STANOWISKO SĄDU ODWOŁAWCZEGO WOBEC ZGŁOSZONYCH ZARZUTÓW i wniosków

Lp.

Zarzut

3.1.

Zarzut pierwszy apelacji obrońcy oskarżonego M. S. dotyczył obrazy przepisów postępowania, mającej wpływ na treść orzeczenia i stanowiącej bezwzględną przyczynę odwoławczą, tj.:

a) art. 14 § 1 k.p.k. (tj. wyrażonej w tym przepisie zasady skargowości) w zw. z art. 6 k.p.k. oraz a art. 17 § 1 pkt 9 k.p.k., poprzez oczywiste wyjście poza granice skargi oskarżyciela publicznego, a przez to naruszenie prawa do obrony i skazanie oskarżonego za czyn nieobjęty aktem oskarżenia, podczas gdy zasada skargowości sformułowana w art.14 §1 k.p.k. wyznacza przedmiotowe granice rozpoznania sprawy przez sąd orzekający w fazie jurysdykcyjnej, który nie może wyjść poza granice zakreślone przez oskarżyciela w skardze inicjującej dane postępowanie, w ten sposób, że Sąd Rejonowy będąc związany opisem czynu z punktu III aktu oskarżenia i wskazanymi tam znamionami strony podmiotowej o treści: „działając w zamiarze, aby inna osoba dokonała czynu zabronionego” oraz znamiona strony przedmiotowej o treści: .,nakłonił prezesa zarządu (...) S.A. sp. z o.o. sp. k. do podrobienia dat produkcji środków ochrony roślin, poprzez ustalenie, że M. S. działał chcąc, aby oskarżony H. K. dokonał przerobienia dat produkcji środków ochrony roślin, dokonał istotnej zmiany opisu czynu przypisanego oskarżonemu M. S. poprzez uzupełnienie zarzutu o niezarzucone oskarżonemu znamię działania umyślnie w zamiarze bezpośrednim, gdy zarzut aktu oskarżenia wskazywał wyłącznie na działanie umyślne bez, wskazania, że było to działanie w zamiarze bezpośrednim oraz. zastąpienie zarzuconego znamienia „podrobienia” niezarzuconym oskarżonemu aktem oskarżenia znamieniem „przerobienia".

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

Zarzut pierwszy (1) zawarty w apelacji obrońcy oskarżonego M. S. nie zasługuje na uwzględnienie. Zgodnie z uregulowaną w art. 14 § 1 kpk zasadą skargowości ramy postępowania jurysdykcyjnego są określone przez zdarzenie historyczne opisane w akcie oskarżenia, a nie poprzez poszczególne elementy tego opisu. Zatem zasada ta nie ogranicza sądu w ustaleniach wszystkich cech faktycznych tego zdarzenia oraz w zakresie oceny prawnej rozpoznawanego czynu. W konsekwencji sąd nie jest związany ani szczegółowym opisem czynu zawartym w akcie oskarżenia, ani kwalifikacją prawną nadaną temu czynowi przez oskarżyciela. (wyrok Sądu Apelacyjnego w Lublinie z dnia 07.02.2022 r., II AKa 124/21). Zdaniem sądu okręgowego w tym składzie sąd I instancji dokonując zmiany opisu czynu przypisanego oskarżonemu M. S. i jego kwalifikacji prawnej (poprzez dodanie w podstawie skazania art. 4§ 1 kk) nie naruszył wynikającej z treści art. 14§1 kpk zasady skargowości, a tym samym prawa do obrony, gdyż dokonana zmiana mieści się ramach zdarzenia historycznego opisanego w czynie zarzuconym oskarżonemu w punkcie III aktu oskarżenia.

Wniosek

O zmianę zaskarżonego wyroku i uniewinnienie oskarżonego M. S. od dokonania przypisanego mu czynu lub uchylenia zaskarżonego wyroku i przekazania sprawy do ponownego rozpoznania sądowi I instancji.

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny.

Skoro zarzut pierwszy zawarty w apelacji obrońcy oskarżonego M. S. dotyczący obrazy przepisów postępowania, mającej wpływ na treść orzeczenia i stanowiącej bezwzględną przyczynę odwoławczą nie zasługiwał na uwzględnienie, to to w rezultacie brak było podstaw do zmiany zaskarżonego wyroku w sposób postulowany przez obrońcę oskarżonego. Nie zachodziły również przesłanki do uchylenia zaskarżonego wyroku z urzędu ( z powodu innych przyczyn) i przekazania sprawy do ponownego rozpoznania sądowi I instancji.

3.2.

Zarzut drugi (2) apelacji obrońcy oskarżonego M. S. dotyczył obrazy przepisów postępowania, mającej wpływ na treść orzeczenia, tj.

- art. 414 § 1 k.p.k. w zw. z art. 17 § 1 pkt 2 k.p.k. poprzez, wydanie wyroku skazującego, podczas gdy po rozpoczęciu przewodu sądowego sąd i instancji stwierdził istnienie okoliczności wyłączającej ściganie w postaci braku znamion czynu zabronionego w czynie zarzuconym oskarżonemu M. S., to jest braku znamienia strony podmiotowej w postaci działaniu umyślnego w zamiarze bezpośrednim, co obligowało sąd I instancji do wydania wyroku uniewinniającego, zamiast czego ten sąd uzupełnił opis czynu o znamię strony podmiotowej, którego nie było w zarzucie i skazał oskarżonego;

- art. 14 § 1 k.p.k. w zw. z art. 6 k.p.k. (tj. wyrażonej w tym przepisie zasady skargowości) - skazanie za czyn nieobjęty aktem oskarżenia, poprzez oczywiste wyjście poza granice skargi oskarżyciela publicznego, a przez to naruszenie prawa do obrony i skazanie oskarżonego za czyn nieobjęty aktem oskarżenia, podczas gdy zasada skargowości sformułowana w art. 14 § 1 k.p.k. wyznacza przedmiotowe granice rozpoznania sprawy przez sąd orzekający w fazie jurysdykcyjnej, który nie może wyjść poza granice zakreślone przez oskarżyciela w skardze inicjującej dane postępowanie, w ten sposób, że Sąd Rejonowy będąc związany opisem czynu z punktu III aktu oskarżenia i wskazanymi tam ramami przedmiotowymi opisanymi w zarzucie aktu oskarżenia wyszedł poza wskazany tam opis i ramy przedmiotowe i wskazane w akcie oskarżenia znamiona strony podmiotowej o treści: „działając w zamiarze, aby inna osoba dokonała czynu zabronionego” oraz znamiona strony przedmiotowej o treści: ,nakłonił prezesa zarządu (...) S.A. sp. z o.o. sp. k. do podrobienia dat produkcji środków ochrony roślin”, poprzez ustalenie, że M. S. działał chcąc, aby oskarżony H. K. dokonał przerobienia dat produkcji środków ochrony roślin, dokonał istotnej zmiany opisu czynu przypisanego oskarżonemu M. S. poprzez uzupełnienie zarzutu o niezarzucone oskarżonemu znamię działania umyślnie w zamiarze bezpośrednim, gdy zarzut aktu oskarżenia wskazywał wyłącznie na działanie umyślne bez wskazania, że było to działanie w zamiarze bezpośrednim oraz zastąpienie zarzuconego znamienia „podrobienia" niezarzuconym oskarżonemu aktem oskarżenia znamieniem „przerobienia.”

- art. 2, 5, 7, 366 1, 410 k.p.k. polegającej na przekroczeniu granicy swobodnej oceny dowodów i dowolną ocenę dowodów i w konsekwencji niewyjaśnienie wszystkich istotnych okoliczności sprawy, co skutkowało błędem w ustaleniach faktycznych, w tym, co do błędnego uznania oskarżonego za winnego, zarzucanego mu czynu w kształcie zmodyfikowanym przez sąd I instancji, podczas gdy swobodna, a nie dowolna ocena dowodów, w szczególności wyjaśnienia oskarżonego oraz pozostałych oskarżonych oraz, zeznań świadków prowadzi do wniosku, że, oskarżony powinien zostać uniewinniony, bowiem Sąd przypisując oskarżonemu popełnienie zarzuconego mu czynu poczynił ustalenia faktyczne bez jakichkolwiek dowodów, dowolnie wbrew depozycjom osobowych źródeł dowodowych

- art. 167 i 170 k.p.k., polegającą na niezasadnym oddaleniu wniosków dowodowych obrońców, złożonych w pismach procesowych oraz w toku rozprawy 10 grudnia i 29 grudnia 2021 r. o przeprowadzenia dowodów z dokumentów, w tym dokumentów wnioskowanych przez oskarżyciela w akcie oskarżenia, co doprowadziło do wydania wyroku na podstawie niepełnego materiału dowodowego, bez uwzględnienia całości zgromadzonego w aktach materiału dowodowego.

☐ zasadny

☒ częściowo zasadny

☐ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

Zarzut drugi zawarty w apelacji obrońcy oskarżonego dotyczący obrazy przepisów postępowania, mającej wpływ na treść orzeczenia był zasadny w takiej części, że na skutek jego podniesienia w skardze apelacyjnej, sąd II instancji dopuścił dowód z części dokumentów, których dotyczył wniosek dowodowy obrońcy oskarżonego M. S. złożony na rozprawie w dniu 10 grudnia 2021 roku. Przede wszystkim sąd II instancji dopuścił dowód z przetłumaczonego na język polski dokumentu Biura (...) ds. (...) Republiki Węgierskiej , który był pierwotnie zawnioskowany przez prokuratora w akcie oskarżenia jako dowód z dokumentu podlegający ujawnieniu w trybie procesowym na rozprawie przed sądem I instancji, a następnie prokurator cofnął swój wniosek o ujawnienie tego dokumentu. Skoro prokurator kierując akt oskarżenia przeciwko M. S. i pozostałym oskarżonym uznał, że także ten dokument w języku węgierskim jest dowodem w tej sprawie przemawiającym za uznaniem oskarżonego za winnego dokonania zarzuconego mu czynu, to rację ma obrońca oskarżonego, że należało ten dokument przetłumaczyć na język polski , gdyż jego treść mogła mieć znaczenie dla obrony oskarżonego. Sąd II instancji dopuścił również dowód z dokumentów zawnioskowanych przez obrońcę oskarżonego K. Ś. i pozostałych obrońców przed sądem I instancji w postaci: przetłumaczonej z języka angielskiego na język polski Monografii (...) nr 17 zawierającej wytyczne dotyczącej określenia i zarządzania okresem przydatności i terminem ważności środków ochrony roślin oraz protokołu nr A (...) i protokołu nr (...) z przeprowadzonych kontroli w firmie (...) Sp. z o.o. w K. odpowiednio w dniu 05 sierpnia 2020 roku i w dniu 08 lipca 2020 roku przez Państwową Inspekcję Ochrony Roślin i Nasiennictwa Wojewódzkiego Inspektoratu w P., gdyż ocena treści tych dokumentów ma znaczenie dla obrony oskarżonych. Sąd okręgowy uznał, że w pozostałej części zarzut drugi zawarty w apelacji obrońcy oskarżonego M. S. nie zasługiwał na uwzględnienie. Dokumenty ujawnione na rozprawie przed sądem II instancji nie zawierały informacji, które uzasadniałyby wydanie wyroku uniewinniającego w stosunku do oskarżonego M. S.. Przede wszystkim przetłumaczona na język polski Monografia Techniczna nr 17 nie jest źródłem prawa dotyczącym procedury zmiany daty produkcji środków ochrony roślin znajdującej się na opakowaniu danego produktu i nadanej przez jego producenta. Natomiast z treści ujawnionych protokołów kontroli w firmie (...) Sp. z o.o. w K. wynika, że nadano w dwóch przypadkach po przepakowaniu środków ochrony roślin nową datę produkcji różniącą się nieznacznie od pierwotnej daty, co nie oznacza, że było to postępowanie prawidłowe.

Aby skutecznie podnosić zarzut naruszenia wynikającej z art. 7 kpk zasady swobodnej oceny dowodów należy wykazać , że ustalenia sądu meriti oraz ocena zgromadzonego w niniejszej sprawie istotnego materiału dowodowego z punktu widzenia postawionego oskarżonemu zarzutu nie została poprzedzona ujawnieniem w toku rozprawy głównej całokształtu okoliczności sprawy (art. 410 kpk) i to w sposób podyktowany obowiązkiem dochodzenia prawdy (art. 2 §2 kpk), a nadto nie była wynikiem rozważenia wszystkich okoliczności przemawiających zarówno na korzyść, jak i na niekorzyść oskarżonego (art. 4 kpk) oraz uwzględnieniem wskazań wiedzy i doświadczenia życiowego uargumentowane w uzasadnieniu wyroku (art. 424§1pkt1 kpk) - zobacz wyrok Sądu Najwyższego z dnia 9 listopada 1990 r., OSNKW 1991 r., nr 7-9, poz. 41 oraz wyrok Sądu Najwyższego z dnia 3 września 1998 r., Prok i Pr. 1999 r., nr 2 poz.6). W ocenie sądu okręgowego zasadność ocen i wniosków wyprowadzonych przez sąd I instancji z dowodów ujawnionych w toku przewodu sądowego, odpowiada zasadom logicznego rozumowania oraz wskazaniom wiedzy i doświadczenia życiowego. Fakt ten nie pozwala na przyjęcie, iż w niniejszej sprawie sąd rejonowy przekroczył granice swobodnej oceny dowodów, a tym samym, dopuścił się błędu w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę zaskarżonego wyroku w stosunku do czynu przypisanego M. S.. Sąd I instancji w sporządzonym uzasadnieniu do zaskarżonego wyroku wskazał dowody, którym dał wiarę oraz te, którym odmówił wiary i dlaczego. W szczególności sąd I instancji dokonał oceny wyjaśnień oskarżonego M. S. oraz oskarżonych H. K. i K. Ś. oraz zeznań świadków J. G., R. W. A. B. (1), Ł. J., B. K., A. B. (2) , M. N., R. G., A. C., J. T. , S. W.. Dokonana ocena wyjaśnień oskarżonych i zeznań świadków zdaniem sądu okręgowego w tym składzie pozostaje pod ochroną art. 7 kpk. Dowody z dokumentów przeprowadzone na rozprawie przez sąd II instancji, nie zmieniły ustaleń sądu I instancji co do sprawstwa oskarżonego M. S. odnośnie przypisanego mu czynu w zaskarżonym wyroku.

Wniosek

O zmianę zaskarżonego wyroku i uniewinnienie oskarżonego M. S. od dokonania przypisanego mu czynu lub uchylenia zaskarżonego wyroku i przekazania sprawy do ponownego rozpoznania sądowi I instancji.

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny.

Skoro zarzut drugi zawarty w apelacji obrońcy oskarżonego M. S. dotyczący obrazy przepisów postępowania, mającej wpływ na treść orzeczenia nie zasługiwał na uwzględnienie, to w rezultacie brak było podstaw do zmiany zaskarżonego wyroku w sposób postulowany przez obrońcę oskarżonego. Nie zachodziły również przesłanki do uchylenia zaskarżonego wyroku z urzędu i przekazania sprawy do ponownego rozpoznania sądowi I instancji.

3.3.

Zarzut trzeci (3) zawarty w apelacji obrońcy oskarżonego M. S. dotyczył błędu w ustaleniach faktycznych, przyjętych za podstawę orzeczenia, który mógł mieć wpływ na jego treść;

- w zakresie zarzucanego oskarżonemu czynu z punktu 3 sentencji wyroku mającego postać dowolności polegający na bezzasadnym przyjęciu, ponad granice oskarżenia, że oskarżony M. S., chcąc, aby oskarżony H. K. dokonał przerobienia dat produkcji środków ochrony roślin nakłonił go do tego, podczas gdy prawidłowa analiza materiału dowodowego z uwzględnieniem zasad logicznego rozumowania, wiedzy i doświadczenia życiowego prowadzi do wniosku, że od tego czynu oskarżony M. S. powinien zostać uniewinniony

- w zakresie zarzuconego oskarżonemu czynu co do błędnego uznania oskarżonego za winnego, w zakresie zarzuconego mu czynu w kształcie zmodyfikowanym przez sąd I instancji, podczas gdy swobodna a nie dowolna ocena dowodów, w szczególności wyjaśnień oskarżonego oraz pozostałych oskarżonych oraz zeznań świadków prowadzi do wniosku, że, oskarżony powinien zostać uniewinniony, bowiem sąd przypisując oskarżonemu popełnienie zarzuconego mu czynu poczynił ustalenia faktyczne bez dowodów, dowolnie wbrew depozycjom osobowych źródeł dowodowych.

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

Zarzut trzeci zawarty w apelacji obrońcy oskarżonego M. S. nie zasługuje na uwzględnienie. Trafne są ustalenia sądu I instancji, z których wynika, że oskarżony jest osobą posiadającą duże doświadczenie w branży chemicznej w zakresie środków ochrony roślin. Wiedział, że obowiązująca ustawa z dnia 8 marca 2013 roku o środkach ochrony roślin (tj. Dz. U z 2020 r. poz. 2097) oraz Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 1107/2009 z dnia 21 października 2009 roku dotyczące wprowadzenia do obrotu środków ochrony roślin i uchylające dyrektywy Rady 79/117EWG i 91/414 EWG ( Dz. U . UE. L. z 2009 r. Nr 309, str.1 z późn. zm.) nie zawierają definicji terminu ,,daty produkcji” środków ochrony roślin. Sąd okręgowy podziela pogląd sądu I instancji, z którego wynika, że data produkcji może być tylko jedna i oznacza datę wytworzenia produktu, a producent nie może jej dowolnie zmieniać. Skoro oskarżony wiedział, że obowiązujące przepisy nie zawierają uregulowań dotyczących możliwości zmiany pierwotnej daty produkcji środka ochrony roślin, który był już wprowadzony na terytorium Polski, to kontaktując się z pracownikami spółki (...) i zlecając zmianę daty produkcji na będących w posiadaniu jego spółki środkach ochrony roślin z firmy (...) po ich przepakowaniu działał z zamiarem bezpośrednim nakłonienia H. K. ( który o tym decydował) do popełnienia czynu zabronionego polegającego na przerobieniu dat produkcji na nowych opakowaniach środków ochrony roślin indyjskiego producenta (...) Ltd.

Wniosek

O zmianę zaskarżonego wyroku i uniewinnienie oskarżonego M. S. od dokonania przypisanego mu czynu lub uchylenia zaskarżonego wyroku i przekazania sprawy do ponownego rozpoznania sądowi I instancji.

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny.

Skoro zarzut trzeci zawarty w apelacji obrońcy oskarżonego M. S. dotyczący obrazy przepisów postępowania, mającej wpływ na treść orzeczenia

nie zasługiwał na uwzględnienie, to to w rezultacie brak było podstaw do zmiany zaskarżonego wyroku w sposób postulowany przez obrońcę oskarżonego. Nie zachodziły również przesłanki do uchylenia zaskarżonego wyroku z urzędu i przekazania sprawy do ponownego rozpoznania sądowi I instancji.

3.4.

Zarzut czwarty (4) zawarty w apelacji obrońcy oskarżonego M. S. dotyczył rażącej niewspółmierność kary, wyrażającej się w wymiarze grzywny w wysokości 200 stawek po 50 złotych każda;

☒ zasadny

☐ częściowo zasadny

☐ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

Zarzut zawarty w punkcie czwartym apelacji obrońcy oskarżonego M. S. jest zasadny w takim stopniu, że na skutek jego podniesienia sąd okręgowy zmienił zaskarżony wyrok i warunkowo umorzył postępowanie karne w stosunku do M. S. odnośnie przypisanego mu czynu.

Wniosek

O zmianę zaskarżonego wyroku i uniewinnienie oskarżonego M. S. od dokonania przypisanego mu czynu lub uchylenia zaskarżonego wyroku i przekazania sprawy do ponownego rozpoznania sądowi I instancji.

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny.

Brak jest przesłanek do uniewinnienia oskarżonego od przypisanego mu czynu lub uchylenia wyroku i przekazania sprawy do rozpoznania sądowi I instancji. Natomiast, ponieważ zdaniem sądu okręgowego w tym składzie zachodziły przesłanki z art. 66§1 i 2 kk do warunkowego umorzenia postępowania karnego w stosunku do oskarżonego M. S., to sąd II instancji zmienił zaskarżony wyrok.

3.5.

Zarzut pierwszy zawarty w apelacji obrońcy oskarżonego H. K. (K.) dotyczył naruszenia przepisów prawa materialnego, tj. art. 306 k.k., polegającego na uznaniu oskarżonego H. K. za winnego popełnienia przypisanego mu czynu, mimo braku w jego działaniu znamion przestępstwa określonego w tym przepisie, co miało istotny wpływ na treść zaskarżonego wyroku, tj. poprzez błędną wykładnię tego przepisu i przyjęcie, że przerobienie produktu polega na oznaczeniu produktu w sposób niezgodny z rzeczywistością przez osobę działająca na zlecenie producenta, tj. przez osobę od której ten produkt pochodzi, podczas gdy prawidłowa wykładnia art. 306 k.k. powinna prowadzić do wniosku, że przerobienie, to modyfikacja istniejących oryginalnych oznaczeń produktu dokonana przez osobę do tego nieupoważnioną;

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

Zarzut pierwszy zawarty w apelacji obrońcy oskarżonego H. K. nie zasługuje na uwzględnienie. Sąd okręgowy podziela stanowisko zawarte w doktrynie, z którego wynika, że ocenie znamion czynu z art. 306 kk podrobienie i przerobienie należy rozumieć tak, jak na gruncie art. 270 § 1KK (zob. też wyr. SN z 3.1.2002 r., III KKN 519/99, Prok. i Pr. – wkł. 2002, Nr 10, poz. 3; M. Budyn-Kulik, M. Mozgawa , Odpowiedzialność, s. 71–72; uwagi do art. 270, Nb 7 i 9). Nie można jednak podzielić stanowiska obrońcy oskarżonego H. K., że podrobienie jak i przerobienie to modyfikacja istniejących oryginalnych oznaczeń produktu dokonana przez osobę do tego nieuprawnioną , a zatem oskarżony nie mógł popełnić czynu z art. 306 kk, gdyż działał za zgodą i wiedzą producenta, który był podmiotem uprawnionym do zmiany daty produkcji na opakowaniach produkowanych przez niego środków ochrony roślin. W realiach przedmiotowej sprawy producent byłby podmiotem uprawnionym do nanoszenia zmiany daty produkcji na wyprodukowanym w jego firmie towarze (w tym przypadku środkach ochrony roślin), gdyby taka procedura zmiany daty produkcji znajdowała swoje oparcie w obowiązujących przepisach prawa. Aktualne są rozważania sądu okręgowego zawarte w punkcie 3.3 uzasadnienia odnośnie obowiązujących przepisów dotyczących środków ochrony roślin. Skoro brak jest w tych przepisach definicji ,,daty produkcji" i procedury dopuszczającej jej zmianę, to należy przyjąć jak to uczynił sąd I instancji, że data produkcji to data wytworzenia danego produktu przez producenta i może być tylko jedna i nie podlega zmianie. Jej zmiana poprzez nabijanie nowej daty produkcji po przepakowaniu produktu do innego opakowania z punktu widzenia obowiązujących przepisów nie jest prawnie dopuszczalna. W ten sposób producent mógłby znajdujący się towar w obrocie dowolnie ,,odmładzać" ciągle modyfikując datę produkcji. Można na gotowych produktach środków ochrony roślin wyznaczyć nowy termin ważności i jest to uprawnienie i obowiązek producenta. Aby wyznaczyć nowy termin ważności (po przeprowadzonych badaniach danej partii) musi być zachowana pierwotna data produkcji środków ochrony roślin. Gdyby przyjąć, że producent może zmienić datę produkcji wyprodukowanych środków ochrony roślin, to cała procedura związana z wyznaczaniem nowego terminu ważności wyprodukowanego produktu byłaby zbędna. Ponadto kupujący taki produkt byłby wprowadzony w błąd kupując towar ,,odmłodzony" ze zmienioną datą produkcji przez producenta. W sytuacji, gdy na opakowaniu jest informacja o wyznaczonym nowym terminie ważności danego produktu kupujący ma wybór czy zakupić taki towar, czy inny tego samego producenta tylko niedawno wyprodukowany, co potwierdza jego data produkcji. Skoro zatem H. K. podejmował decyzję o zmianach dat produkcji na opakowaniach przepakowanych produktów firmy (...) na zlecenie współoskarżonych, to wypełnił dyspozycję art 306 kk i dopuścił się dokonania przypisanego mu przez sąd I instancji czynu.

Wniosek

O uchylenie zaskarżonego wyroku i uniewinnienie H. K. od popełnienia zarzuconego mu czynu.

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny.

Skoro zarzut pierwszy zawarty w apelacji obrońcy oskarżonego H. K. dotyczący obrazy przepisów prawa materialnego ,nie zasługiwał na uwzględnienie, to to w rezultacie brak było podstaw do zmiany zaskarżonego wyroku w sposób postulowany przez obrońcę oskarżonego. Nie zachodziły również przesłanki do uchylenia zaskarżonego wyroku z urzędu i przekazania sprawy do ponownego rozpoznania sądowi I instancji.

3.6.

Zarzut drugi (2) apelacji obrońcy oskarżonego H. K. (K.) dotyczył:

- obrazy przepisów postępowania karnego, która miała wpływ na treść orzeczenia, tj. art.7 k.p.k. poprzez dokonanie dowolnej i sprzecznej z zasadami logicznego rozumowania oceny dowodów w postaci:

- wyjaśnień oskarżonego H. K. i uznanie tych wyjaśnień za infantylne i nie przekonywujące w zakresie w jakim oskarżony powołuje się na informacje przekazane przez przedstawicieli S., co do dysponowania przez producenta środków ochrony roślin certyfikatami, w oparciu o które miało dojść do wydłużenia daty ważności konfekcjonowanych przez (...) środków ochrony roślin, a także poprzez przyjęcie, że oskarżony bagatelizuje kwestię daty ważności środków ochrony roślin oraz w zakresie praktyki producentów środków przedłużania daty ważności środków ochrony roślin polegającej na zmianie daty produkcji, od której termin ważności ma być liczony, która to ocena prowadziła do wniosku, iż wyjaśnienia te dają podstawę do uznania winy oskarżonego, podczas gdy zasady wiedzy i doświadczenia życiowego powinny prowadzić do wniosku, że (...) realizowała zlecenie, pozostając w przeświadczeniu, iż S. działa w zakresie przysługujących jej uprawnień wynikających z przepisów prawa i przyjętej praktyki,

- wyjaśnień oskarżonych K. Ś. i M. S. w zakresie w jakim oskarżeni jako przedstawiciele producenta środków ochrony roślin wyjaśniali, że przed zleceniem konfekcjonowania firmie (...) otrzymali informację od S., że produkt jest zgodny z certyfikatem i trzyma parametry i że data ważności może zostać przedłużona, a także poprzez powoływanie się oskarżonych na praktykę producentów środków ochrony roślin polegającą na przedłużaniu daty ważności środków ochrony roślin, w oparciu o atesty tych środków, a nadto poprzez błędne przyjęcie, że oskarżeni uznali, że producent może dowolnie zmieniać datę produkcji, w sytuacji kiedy z wyjaśnień oskarżonych nie wynikało, że zmiana daty może być dowolna;

- zeznań świadka R. G. i uznanie tych zeznań za niewiarygodne z tego względu, że świadek bagatelizuje kwestię daty produkcji czy terminu ważności, podczas gdy świadek w swoich zeznaniach powołuje się na praktykę producentów środków ochrony roślin polegającą na wydłużaniu daty ważności poprzez zmianę daty produkcji, od której jest liczony termin ważności tych środków, a zeznania świadka nie miały charakteru bagatelizującego ,podczas gdy logiczna i łączna ocena wszystkich dowodów prowadzi do wniosku, że wina oskarżonego H. K. nie budzi wątpliwości.

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

Zarzut drugi zawarty w apelacji obrońcy oskarżonego H. K. nie zasługuje na uwzględnienie. Aby skutecznie podnosić zarzut naruszenia wynikającej z art. 7 kpk zasady swobodnej oceny dowodów należy wykazać, że ustalenia sądu meriti oraz ocena zgromadzonego w niniejszej sprawie istotnego materiału dowodowego z punktu widzenia postawionego oskarżonemu zarzutu nie została poprzedzona ujawnieniem w toku rozprawy głównej całokształtu okoliczności sprawy (art. 410 kpk) i to w sposób podyktowany obowiązkiem dochodzenia prawdy (art. 2 § 2 kpk), a nadto nie była wynikiem rozważenia wszystkich okoliczności przemawiających zarówno na korzyść, jak i na niekorzyść oskarżonego (art. 4 kpk) oraz uwzględnieniem wskazań wiedzy i doświadczenia życiowego uargumentowane w uzasadnieniu wyroku (art. 424 § 1pkt1 kpk) - zobacz wyrok Sądu Najwyższego z dnia 9 listopada 1990 r., OSNKW 1991 r., nr 7-9, poz. 41 oraz wyrok Sądu Najwyższego z dnia 3 września 1998 r., Prok i Pr. 1999 r., nr 2 poz.6). W ocenie sądu okręgowego zasadność ocen i wniosków wyprowadzonych przez sąd I instancji z dowodów ujawnionych w toku przewodu sądowego, odpowiada zasadom logicznego rozumowania oraz wskazaniom wiedzy i doświadczenia życiowego. Fakt ten nie pozwala na przyjęcie, iż w niniejszej sprawie sąd rejonowy przekroczył granice swobodnej oceny dowodów, a tym samym, dopuścił się błędu w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę zaskarżonego wyroku w stosunku do czynu przypisanego H. K.. Wbrew twierdzeniem obrońcy oskarżonego H. K. sąd I instancji dokonał wyczerpującej oceny wyjaśnień oskarżonego oraz współoskarżonych M. S. oraz K. Ś. i uzasadnił w jakiej części tym wyjaśnieniom dał wiarę, a w jakiej odmówił im wiary i dlaczego. Ponadto sąd I instancji dokonał oceny zeznań świadków J. G., R. W. A. B. (1), Ł. J., B. K., A. B. (2), M. N., R. G., A. C., J. T., S. W.. Nie jest trafny zarzut obrońcy oskarżonego H. K., że sąd I instancji odmówił całkowicie wiary zeznaniom świadka R. G., a jedynie wskazał w uzasadnieniu do wydanego wyroku, że ,,nie można podzielić uwag oskarżonego H. K. czy też świadka R. G. , którzy bagatelizowali kwestię daty produkcji czy też terminu ważności środków ochrony roślin". Sąd I instancji dokonał oceny zeznań świadków J. G., A. C. oraz J. T. (jako zasługujących na wiarę) , którzy zeznali, że po raz pierwszy w czasie kontroli firmy (...) zetknęli się z praktyką, ,,odświeżania " dat produkcji środków ochrony roślin. Świadkowie ci dokonują wielu kontroli firm zajmujących środkami ochrony roślin, a więc mają skale porównawczą. Natomiast świadek R. G. zeznała, że gdy pracowała w Zakładach (...), to spotkała się z takimi przypadkami, że po zabraniu produktu z rynku, kiedy data ważności się kończyła, produkt został przez producenta ponownie zabrany i przebadany , a potem była nanoszona data produkcji, gdy produkt trzymał parametry. Była zmieniana data produkcji i data przydatności. Nie zmieniają te zeznania prawidłowych ustaleń sądu I instancji, że tego rodzaju praktyka nie jest zgodna z prawem. Podobnie nie zmieniają oceny dokonanej przez sąd I instancji protokoły z kontroli firmy (...) Sp. z o.o. z dnia 5 sierpnia 2020 roku i 8 lipca 2020 roku , z których wynika, że nadana w dwóch stwierdzonych przypadkach nową datę produkcji po przepakowaniu środków ochrony roślin ,,odświeżając" ją, gdyż pierwotna data produkcji była z maja 2020 roku, a datę zmieniono na lipiec 2020 roku. Sąd rejonowy ustosunkował się do tych zmian stwierdzając, że były one nieznaczne, w przypadku oskarżonego H. K. nadawane przez jego firmę (...) daty produkcji dotyczyły okresu 2 lat w stosunku do daty pierwotnej. Sąd I instancji ustosunkował się także do certyfikatów, które miała otrzymać (...) Ltd., stwierdzając, że nie mają one znaczenia dla rozstrzygnięcia przedmiotowej sprawy i nie ujawnił ich w trybie procesowym jako dowodu w tej sprawie. Zdaniem sądu okręgowego dokonana ocena przez sąd I instancji zebranego w sprawie materiału dowodowego pozostaje pod ochroną art. 7 kpk.

Wniosek

O uchylenie zaskarżonego wyroku i uniewinnienie H. K. od popełnienia zarzuconego mu czynu lub uchylenia zaskarżonego wyroku i

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny.

Skoro zarzut drugi zawarty w apelacji obrońcy oskarżonego H. K. dotyczący obrazy przepisów postępowania, która miała wpływ na treść orzeczenia, tj. art.7 k.p.k. nie zasługiwał na uwzględnienie, to to w rezultacie brak było podstaw do zmiany zaskarżonego wyroku w sposób postulowany przez obrońcę oskarżonego. Nie zachodziły również przesłanki do uchylenia zaskarżonego wyroku z urzędu i przekazania sprawy do ponownego rozpoznania sądowi I instancji.

3.7.

Zarzut trzeci (3) apelacji obrońcy oskarżonego H. K. (K.) dotyczył błędu w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia, który miał wpływ na jego treść, polegający na błędnym uznaniu iż oskarżony H. K. dopuścił się zarzucanego mu czynu.

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

Zarzut trzeci zawarty w apelacji obrońcy oskarżonego H. K. nie zasługuje na uwzględnienie. Aktualne są rozważania sądu okręgowego zawarte w punkcie 3.6 uzasadnienia.

Wniosek

O uchylenie zaskarżonego wyroku i uniewinnienie H. K. od popełnienia zarzuconego mu czynu.

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny.

Skoro trzeci zawarty w apelacji obrońcy oskarżonego H. K. dotyczący błędu w ustaleniach faktycznych , przyjętych za podstawę orzeczenia, który miał wpływ na treść wydanego orzeczenia nie zasługiwał na uwzględnienie, to to w rezultacie brak było podstaw do zmiany zaskarżonego wyroku w sposób postulowany przez obrońcę oskarżonego. Nie zachodziły również przesłanki do uchylenia zaskarżonego wyroku z urzędu i przekazania sprawy do ponownego rozpoznania sądowi I instancji.

3.8.

Zarzut pierwszy (1) apelacji wniesionej przez obrońcę oskarżonego K. Ś. dotyczył obrazy przepisów postępowania, mającej wpływ na treść orzeczenia, tj.:

- art. 4, 7 i 167 k.p.k. — poprzez nieuwzględnienie przez Sąd Rejonowy w Piotrkowie Trybunalskim okoliczności, które przemawiają na korzyść oskarżonego, w tym oddalenie istotnego dla ustalenia poprawnego stanu faktycznego sprawy wniosku dowodowego jego obrońcy z 2 listopada 2021 r., nierozpoznanie wniosku dowodowego z 10 grudnia 2021 r. oraz uchylanie pytań obrońcy oskarżonego zadawanych świadkowi A. C. na rozprawie 2 listopada 2021 r. oraz

świadkowi J. G. na rozprawie 27 sierpnia 2021 r. i odrzucenie całości zeznań świadka R. G. jako istotnego dowodu w sprawie, a tym samym badanie i uwzględnianie jedynie tych okoliczności, które przemawiają na niekorzyść K. Ś. w niniejszej sprawie — podczas gdy dowody w postaci "wyjaśnień wszystkich oskarżonych w zestawieniu z dowodami z zeznań świadków A. C., J. G. i R. G. oraz dokumentami przedstawionymi we wnioskach dowodowych jednoznacznie wskazują na to, iż istnieją okoliczności w pełni wskazujące na niewinność oskarżonego K. Ś., a zatem przemawiające na jego korzyść w niniejszym postępowaniu,

- art. 366 § 1 k.p.k. — poprzez niebaczenie przez sąd pierwszej instancji (przewodniczącego), aby zostały "wyjaśnione wszystkie istotne okoliczności sprawy, niezajęcie roli kierowniczej w niniejszym postępowaniu poprzez oddalenie wniosku dowodowego obrońcy oskarżonego z 2 listopada 2021 r. i nierozpoznanie wniosku dowodowego z 10 grudnia 2021 r. oraz uchylanie pytań obrońcy oskarżonego do istotnego w sprawie świadka A. C. na rozprawie 2 listopada 2021 r. oraz świadka J. G. na rozprawie 27 sierpnia 2021 r., a także odrzucenie w całości zeznań R. G., podczas, gdy dowody w postaci wyjaśnień wszystkich oskarżonych w zestawieniu z dowodami z zeznań świadków A. C., J. G. i R. G. oraz dokumentami przedstawionymi we wnioskach dowodowych jednoznacznie wskazują na niewinność oskarżonego K. Ś. i mogłyby przyczynić się do wyjaśnienia wszystkich okoliczności sprawy; - art. 6, 14, 367 i 399 § 1 i 2 k.p.k. — poprzez skazanie za czyn nieobjęty aktem oskarżenia, w postaci:

a. wyjścia poza granice zarzutu sformułowanego w akcie oskarżenia w zakresie znamion strony podmiotowej opisanej jako „działając w zamiarze, aby inna osoba dokonała zabronionego",

b. wyjścia poza granice zarzutu sformułowanego w akcie oskarżenia w zakresie znamienia czasownikowego poprzez zastąpienie wskazanego w akcie oskarżenia „podrobienia” daty produkcji środków ochrony roślin znamieniem „przerobienia” daty produkcji środków ochrony roślin, nie pouczając przy tym oskarżonego o możliwej zmianie, a tym samym pozbawienie oskarżonego prawa do obrony, prawa do wypowiedzenia się oraz prawa do złożenia wniosku o wyznaczenie przerwy w rozprawie w celu przygotowania się do obrony

- art. 6, 167, 367 i 399 § 1 i 2 oraz art. 193 § 1 w zw. z art. 204 § 3 i art. 204 § 4 k.p.k. — poprzez nieprzetłumaczenie:

dokumentu znajdującego się na k 151-154, a sporządzonego w języku węgierskim, o których przetłumaczenie obrońca K. Ś. wnosił na rozprawie 2 listopada 2021 r., tj. zezwolenia Biura (...) ds. (...) Republiki Węgierskiej na wprowadzenie do obrotu i stosowania środka ochrony roślin, podczas gdy sąd dopuścił dowód z tego dokumentu i wydał wyrok nie jego znając treści, a zauważyć trzeba, że z treści tego dokumentu mogłyby wynikać przesłanki świadczące o niewinności oskarżonego K. Ś.;

- szeregu dokumentów znajdujących się w kopercie na k. 865 (bez numeracji kart), Wśród dokumentacji przesłanej do sądu I instancji przez (...) dnia 16 listopada 2021 r., podczas gdy z treści tych dokumentów mogłyby wynikać przesłanki świadczące o niewinności oskarżonego K. Ś. w niniejszej sprawie, tj.:

- dokumentów sporządzonych w języku macedońskim, wśród których "różnić można m.in. dokument zatytułowany „M. (...)”, a także inne dokumenty wystawione w Macedonii, których treści ani obrońca oskarżonego ani też sam oskarżony nie są w stanie ustalić samodzielnie, gdyż nie posługują się językiem macedońskim, - "druków fotografii dokumentów bądź etykiet produktów, sporządzonych prawdopodobnie w języku czeskim bądź słowackim, czego ani obrońca oskarżonego ani też sam oskarżony nie są w stanie określić samodzielnie, gdyż nie posługują się ani językiem czeskim ani językiem słowackim, - dokumentu sporządzonego w języku węgierskim o treści, której ani obrońca oskarżonego ani też sam oskarżony nie są w stanie ustalić samodzielnie, gdyż nie posługują się językiem węgierskim.

- art. 167 i 170 k.p.k. in fine — poprzez oddalenie wniosku dowodowego obrońcy K. Ś. złożonego na rozprawie 2 listopada 2021 r. oraz nierozpoznanie wniosku dowodowego złożonego w piśmie z dnia 10 grudnia 2021 r. na podstawie przesłanki, która nie jest wymieniona w tym przepisie, tj. „nieprzekonania” sądu argumentacją oskarżonego i jego obrońcy, podczas gdy przepisy postępowania nie przewidują oddalenia (ani też nierozpoznania) wniosku dowodowego na tejże podstawie i tym samym Sąd Rejonowy w Piotrkowie Trybunalskim orzekł w tym zakresie na nieznanej ustawie podstawie prawnej;

- art. 7, 167 i 170 in fine k.p.k. poprzez dokonanie przez sąd I instancji dowolnej a nie swobodnej oceny materiału dowodowego w postaci dokonania dywagacji na temat daty produkcji i stwierdzenie przez ten sąd w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku, iż „skoro więc w „ustawie” (...) nie ma definicji pojęcia data produkcji to znaczenia tego wyrażenia należy szukać w słowniku języka polskiego podczas gdy zasięgnięcie do słownikowej definicji daty produkcji w realiach niniejszej sprawy stanowi jedynie wytyczne do poszukiwania rzeczywistych elementów składających się na definicję daty produkcji, podczas gdy obrońca oskarżonego K. Ś. dwukrotnie wnosił o dopuszczenie jako dowodu w sprawie monografii T. M. no 17, 3th E., wydanego przez (...) międzynarodową organizację zrzeszającą producentów środków ochrony roślin — która wskazuje na podstawy nadania i przedłużania daty ważności, sposób postępowania przy takich zmianach a także gdzie jest napisane, że powtórne badania uprawnionego producenta dają mu prawo do tego, by nadać datę produkcji, a tym samym monografia ta wyznacza wytyczne o zasięgu międzynarodowym umożliwiające określenie czym w istocie jest data produkcji środka ochrony roślin. Sąd meriti wysnuł ponadto wniosek wykraczając poza definicje słownikowe pojęć „data” i „produkcja”, iż nadanie daty produkcji jest jednorazowe w odniesieniu do tego samego produktu, co też stanowi dowolną ocenę, gdyż w realiach niniejszej sprawy przedmiotowe środki ochrony roślin podlegały rozlewaniu, mieszaniu i sprawdzaniu, a zatem wyniku tych procesów powstawał nowy produkt (wytwarzano w ten sposób nowy środek ochrony roślin), więc logiczne jest, że nadanie temu nowemu produktowi daty produkcji stanowiło prawidłową procedurę.

☐ zasadny

☒ częściowo zasadny

☐ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

Zarzut pierwszy zawarty w apelacji obrońcy oskarżonego K. Ś. częściowo zasługuje na uwzględnienie. Przede wszystkim nie jest on zasadny w tej części, która dotyczy zarzutu wyjścia przez sąd I instancji w zaskarżonym wyroku poza granice zarzutu sformułowanego w akcie oskarżenia w zakresie znamion strony podmiotowej opisanej jako „działając w zamiarze, aby inna osoba dokonała zabronionego" oraz wyjścia poza granice zarzutu sformułowanego w akcie oskarżenia w zakresie znamienia czasownikowego poprzez zastąpienie wskazanego w akcie oskarżenia „podrobienia” daty produkcji środków ochrony roślin znamieniem „przerobienia” daty produkcji środków ochrony roślin. Zgodnie z uregulowaną w art. 14 § 1 kpk zasadą skargowości ramy postępowania jurysdykcyjnego są określone przez zdarzenie historyczne opisane w akcie oskarżenia, a nie poprzez poszczególne elementy tego opisu. Zatem zasada ta nie ogranicza sądu w ustaleniach wszystkich cech faktycznych tego zdarzenia oraz w zakresie oceny prawnej rozpoznawanego czynu. W konsekwencji sąd nie jest związany ani szczegółowym opisem czynu zawartym w akcie oskarżenia, ani kwalifikacją prawną nadaną temu czynowi przez oskarżyciela (wyrok Sądu Apelacyjnego w Lublinie z dnia 07.02.2022 r., II AKa 124/21). Zdaniem sądu okręgowego w tym składzie sąd I instancji dokonując zmiany opisu czynu przypisanego oskarżonemu K. Ś. i jego kwalifikacji prawnej (poprzez dodanie w podstawie skazania art. 4§1) nie naruszył wynikającej z treści art. 14§1 kpk zasady skargowości, gdyż dokonana zmiana mieści się ramach zdarzenia historycznego opisanego w czynie zarzuconym oskarżonemu w akcie oskarżenia. Wbrew stanowisku obrońcy oskarżonego K. Ś. sąd I instancji na rozprawie w dniu 10 grudnia 2021 roku uprzedził na podstawie art. 399§1 kpk o możliwości zakwalifikowania czynów zarzucanych oskarżonym K. Ś. i M. S. z art. 18§2 kk w zw. z art. 306 kk w zw. z art. 4§1 kk ( k-867v) i w tym dniu rozprawa została przerwana do dnia 29 grudnia 2021 roku. Faktem jest, że sąd I instancji dokonał zmiany w opisie czynu przypisanego oskarżonemu K. Ś. ( także M. S.), przyjmując jednocześnie w podstawie skazania jego kwalifikację prawną zgodną z tą jaka była przedmiotem uprzedzenia stron o możliwości jej zmiany w trybie art. 399§1 kpk. Brak uprzedzenia stron o możliwości zmiany opisu czynu przypisanego w punkcie 3 zaskarżonego wyroku oskarżonemu K. Ś. nie ma wpływu na treść wydanego orzeczenia. Nie jest trafny zarzut obrońcy oskarżonego K. Ś. , że doszło do obrazy przepisów postępowania mającej wpływ na treść wydanego wyroku z powodu uchylenia pytań zadanych przez apelującego świadkom A. C. na rozprawie w dniu 2 listopada 2021 roku i J. G. na rozprawie w dniu 27 sierpnia 2021 roku. Uchylone przez przewodniczącego pytania kierowane do świadka A. C. dotyczyły problemu strat jakie nastąpiły w wyniku konfekcjonowania środków ochrony roślin oraz podania przez świadka aktu prawnego z, którego wynika definicja daty produkcji. Trafnie przewodniczący uchylił je jako nieistotne, gdyż zarzut postawiony oskarżonemu w akcie oskarżenia nie dotyczył wyrządzenia przez niego szkody, a więc należy przyjąć że szkoda nie została wyrządzona działaniem oskarżonego. Ustalenia przepisów prawa dotyczących definicji terminu ,,daty produkcji” środków ochrony roślin , to powinien ustalić to sąd I instancji , a nie świadek. Odnośnie uchylonych pytań przez przewodniczącego kierowanych na rozprawie w dniu 27 sierpnia 2021 roku przez obrońcę oskarżonego K. Ś. do świadka J. G., to stwierdzić należy, że uchylone pytania dotyczyły przedmiotu kontroli w dniu 12 marca 2020 roku, w której świadek uczestniczył i wcześniej już udzielił odpowiedzi w tym zakresie. Podobnie na uchylone pytanie czy rozmowy z panią W. i K. dotyczą dat produkcji - także przewodniczący uznał, że świadek we wcześniejszych zeznaniach udzielił na nie odpowiedzi. Przewodniczący uchylił również pytania obrońcy oskarżonego K. Ś. dotyczące terminu ,,wprowadzenia do obrotu” środka ochrony roślin uznając je jako nieistotne ( k-778) i tego rodzaju decyzja przewodniczącego była uzasadniona. Sąd I instancji dokonał oceny zeznań świadka R. G. i zdaniem sądu II instancji w tym składzie ich ocena, poparta także oceną pozostałego materiału dowodowego ujawnionego w toku przewodu sądowego, pozostaje pod ochroną art. 7 kpk. Na rozprawie w dniu 29 grudnia 2021 roku sąd I instancji dopuścił dowód z kserokopii protokołów (...) znajdujących się w kopercie na karcie 865 akt sprawy na okoliczność przebiegu kontroli w firmie (...). Protokoły z przeprowadzonych kontroli są sporządzone w języku polskim i w oparciu między innymi o ich treść sąd I instancji dokonał ustaleń faktycznych i nie powoływał się na dokumenty sporządzone w językach obcych.

Sąd okręgowy ujawnił (zgodnie z wnioskiem obrońcy oskarżonego) po przetłumaczeniu na język polski dokument w języku węgierskim znajdujący się na karcie 151-154 , a także w kopercie na k-865, który był zawnioskowany przez prokuratora w akcie oskarżenia jako podlegający ujawnieniu na rozprawie przez sąd I instancji . W tej części zarzut zawarty w punkcie drugim apelacji obrońcy oskarżonego K. Ś. był zasadny, gdyż prokurator cofnął wniosek o ujawnienie tego dokumentu przez sąd rejonowy, a obrońcy oskarżonych konsekwentnie wnieśli o jego ujawnienie po przetłumaczeniu go na język polski. Sąd okręgowy ujawnił także w trybie procesowym po przetłumaczeniu na język polski złożony dokument prywatny w postaci Monografii (...) nr 17 dotyczącej postępowania ze środkami ochrony roślin i dokonał oceny tego dokumentu w punkcie 2.1.1.2. uzasadnienia. Podobnie sąd II instancji ujawnił w trybie procesowym dokumenty zawnioskowane przez obrońców oskarżonych w postaci dwóch protokołów (protokół nr A (...) i A (...) - odnośnie trzeciego protokołu został cofnięty wniosek) z przeprowadzonych kontroli w firmie (...) Sp. z o.o. z.s. w K. i dokonał oceny tych dokumentów. Sąd II instancji nie uwzględnił wniosku o ujawnienie w trybie procesowym 48 certyfikatów dołączonych przez obrońcę oskarżonego K. Ś., gdyż przeprowadzenie dowodu z tych dokumentów nie ma znaczenia dla rozstrzygnięcia przedmiotowej sprawy. Problem w przedmiotowej sprawie sprowadza się do zagadnienia czy producent środków ochrony roślin ma prawo zmienić ich pierwotną datę produkcji, po przeprowadzeniu odpowiednich badań i zlecić firmie przechowującej (składującej) w innym kraju te środki po ich konfekcjonowaniu naniesienie zmienionej daty produkcji (młodszej od pierwotnej) na nowym opakowaniu. Dopiero odpowiedź pozytywna na to pytanie uzasadniałaby ujawnienie w trybie procesowym dołączone do akt sprawy certyfikaty i ich ocenę co do wiarygodności, której wstępnie dokonał sąd I instancji wskazując, że część z nich była sporządzona po zmianie daty produkcji środków ochrony roślin, których dotyczyła. Także ilość i rodzaj środków ochrony roślin, na których dokonano zmian dat produkcji po ich konfekcjonowaniu w firmie (...), sąd I instancji prawidłowo ustalił na podstawie dokumentów tej spółki, których wiarygodność nie była kwestionowana przez strony. Sąd okręgowy w tym składzie podziela ustalenia sądu I instancji , z których wynika, że w świetle obowiązujących przepisów nie można zmienić daty produkcji środków ochrony roślin nawet za zgodą lub z inicjatywy producenta, natomiast istnieje procedura zmiany (przedłużenia) daty ważności danej partii środków ochrony roślin. Sąd okręgowy podziela także stanowisko sądu I instancji, że tego rodzaju procedura dotyczy również środków ochrony roślin , które docelowo są przeznaczone do stosowania w innym państwie Unii Europejskiej lub państwie trzecim. Bez zachowania pierwotnej daty produkcji nie można dokonać dalszych procedur związanych z tymi środkami.

Wniosek

O zmianę zaskarżonego wyroku i uniewinnienie oskarżonego K. Ś. od zarzucanego mu czynu ewentualnie o uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi Rejonowemu w Piotrkowie Trybunalskim

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny.

Skoro zarzut pierwszy zawarty w apelacji obrońcy oskarżonego K. Ś. dotyczący obrazy przepisów postępowania, mającej wpływ na treść orzeczenia, nie zasługiwał na uwzględnienie, to to w rezultacie brak było podstaw do zmiany zaskarżonego wyroku w sposób postulowany przez obrońcę oskarżonego. Nie zachodziły również przesłanki do uchylenia zaskarżonego wyroku z urzędu i przekazania sprawy do ponownego rozpoznania sądowi I instancji.

3.9.

Zarzut drugi (2) apelacji wniesionej przez obrońcę oskarżonego K. Ś. dotyczył obrazy przepisów prawa materialnego i prawa procesowego, która miała wpływ na treść orzeczenia, tj.

- art. 306 k.k. w zw. z art. 18 § 2 k.k., skutkującą obrazą przepisów postępowania, która miała wpływ na treść orzeczenia, tj. art. 6, 367 i 399 § 2 k.p.k. — poprzez przyjęcie, iż oskarżony K. Ś. działał w zamiarze bezpośrednim nakłaniania innych osób do popełnienia czynu zabronionego wskazanego w art. 306 k.k., wynikającym bezpośrednio z literalnego rozumienia art. 18 § 2 k.k., podczas gdy oskarżony K. Ś. działał ze świadomością, że jego zachowanie jest zgodne z prawem, a zatem nie mógł chcieć podżegać innych osób do dokonania czynu zabronionego. Tym samym Sąd Rejonowy w Piotrkowie Trybunalskim, przyjmując dolus directus po stronie oskarżonego K. Ś., wyszedł poza granice zarzutu wskazanego w akcie oskarżenia, a ponadto art. 7 i 366 § 1 k.p.k. — poprzez dokonanie przez Sąd I instancji dowolnej a nie swobodnej oceny materiału dowodowego oraz poprzez niebaczenie przez Sąd (przewodniczącego), aby zostały wyjaśnione wszystkie istotne okoliczności sprawy, niezajęcie roli kierowniczej w niniejszym postępowaniu — w postaci niedokonania rozstrzygnięcia w zakresie świadomości K. Ś. co to tego, czy jego zachowanie wypełnia znamiona czynu zabronionego z art. 306 w zw. z art. 18 § 2 k.k., albowiem oskarżony K. Ś. nie wypełniał w swoim zachowaniu znamienia czynu zabronionego w postaci umyślności oraz zamiaru bezpośredniego, co też możliwe byłoby do wykazania, gdyby Sąd I instancji swobodnie ocenił materiał dowodowy w sprawie oraz baczył, aby wszelkie okoliczności sprawy wyjaśnić;

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

Zarzut drugi zawarty w apelacji obrońcy oskarżonego K. Ś. nie zasługuje na uwzględnienie. Sąd okręgowy podziela stanowisko zawarte w doktrynie, z którego wynika, że ocenie znamion czynu z art. 306 kk podrobienie i przerobienie należy rozumieć tak, jak na gruncie art. 270 § 1KK (zob. też wyr. SN z 3.1.2002 r., III KKN 519/99, Prok. i Pr. – wkł. 2002, Nr 10, poz. 3; M. Budyn-Kulik, M. Mozgawa , Odpowiedzialność, s. 71–72; uwagi do art. 270, Nb 7 i 9). Co do zasady nie jest realizacją znamion czynu zabronionego z art. 270 § 1 KK podrobienie lub przerobienie dokumentu przez osobę wyłącznie uprawnioną do wystawienia dokumentu, to należy pamiętać, że prawnokarna ocena tego typu zachowań zmienia się wówczas, gdy przepisy prawa określają szczególną procedurę zmiany treści dokumentu. Trafne są ustalenia sądu I instancji, z których wynika, że oskarżony jest osobą posiadającą duże doświadczenie w branży chemicznej w zakresie dotyczącym środków ochrony roślin. Wiedział, że obowiązująca ustawa z dnia 8 marca 2013 roku o środkach ochrony roślin (tj. Dz. U z 2020 r. poz. 2097) oraz Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 1107/2009 z dnia 21 października 2009 roku dotyczące wprowadzenia do obrotu środków ochrony roślin i uchylające dyrektywy Rady 79/117EWG i 91/414 EWG ( Dz. U . UE. L. z 2009 r. Nr 309, str.1 z późn. zm.) nie zawierają definicji terminu ,,data produkcji” środków ochrony roślin. Sąd okręgowy podziela pogląd sądu I instancji, z którego wynika, że data produkcji może być tylko jedna i producent nie może jej dowolnie zmieniać. Producent może zmienić (przedłużyć) termin ważności środków ochrony roślin, po przeprowadzeniu ich odpowiednich badań. Skoro oskarżony wiedział, że obowiązujące przepisy nie zawierają uregulowań dotyczących możliwości zmiany daty produkcji środków ochrony roślin, także po ich konfekcjonowaniu, to kontaktując się z pracownikami spółki (...) i zlecając zmianę daty produkcji na będących w posiadaniu spółki oskarżonego H. K. środkach ochrony roślin z firmy (...) działał z zamiarem bezpośrednim nakłonienia oskarżonego H. K. do popełnienia czynu zabronionego polegającego na przerobieniu dat produkcji na nowych opakowaniach środków ochrony roślin indyjskiego producenta (...) Ltd.

Wniosek

O zmianę zaskarżonego wyroku i uniewinnienie oskarżonego K. Ś. od zarzucanego mu czynu ewentualnie o uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi Rejonowemu w Piotrkowie Trybunalskim

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny.

Skoro zarzut drugi zawarty w apelacji obrońcy oskarżonego K. Ś. dotyczący obrazy przepisów prawa materialnego oraz procesowego mającej wpływ na treść wydanego orzeczenia ,nie zasługiwał na uwzględnienie, to to w rezultacie brak było podstaw do zmiany zaskarżonego wyroku w sposób postulowany przez obrońcę oskarżonego. Nie zachodziły również przesłanki do uchylenia zaskarżonego wyroku z urzędu i przekazania sprawy do ponownego rozpoznania sądowi I instancji.

3.10.

Zarzut trzeci (3) apelacji obrońcy oskarżonego K. Ś. dotyczył błędu w ustaleniach faktycznych, tj.:

- poprzez uznanie przez Sąd, iż badania środków ochrony roślin powinny zostać przeprowadzone przez laboratorium posiadające certyfikat Dobrej Praktyki Laboratoryjnej, podczas gdy z art. 25 ust. 6 w zw. z art. 25 ust. 5 ustawy o środkach ochrony roślin wynika, iż w przedmiotowym stanie faktycznym nie istniał obowiązek wykonania badań w Polsce, gdyż obowiązek, o którym mowa w art. 25 ust. 5 ustawy o środkach ochrony roślin nie dotyczy konfekcjonowania środków ochrony roślin przeznaczonych do stosowania w innym państwie członkowskim Unii Europejskiej lub państwie trzecim, a które to naruszenia doprowadziły do ustalenia nieprawidłowego stanu faktycznego, gdyż Sąd pierwszej instancji przyjął, iż badania powinny zostać "wykonane w polskim laboratorium, co z kolei naruszyło przepisy art. 24 ust. 1 ustawy z 8 marca 2013 r. o środkach ochrony roślin (Dz. U. 2020, poz. 2097);

— poprzez stwierdzenie, iż:

- konfekcjonowanie przedmiotowych środków ochrony roślin powinno być prowadzone zgodnie z wymaganiami określonymi w zezwoleniu na wprowadzanie danego środka ochrony roślin do obrotu albo pozwoleniu na handel równoległy, z zachowaniem numeru partii oraz daty produkcji środka ochrony roślin nadanych przez producenta tego środka ochrony roślin, podczas gdy w przedmiotowej sprawie miało miejsce konfekcjonowanie środków ochrony roślin przeznaczonych do stosowania w innym państwie członkowskim Unii Europejskiej lub w państwie trzecim;

- przedmiotowe środki ochrony roślin miały być składowane lub przemieszczane na terytorium Polski, podczas gdy nie stanowiły one środków ochrony roślin „wprowadzanych” na terytorium Rzeczpospolitej Polskiej, gdyż znajdowały się już na jej terytorium, co w konsekwencji doprowadziło do ustalenia nieprawidłowego stanu faktycznego, gdyż sąd pierwszej instancji przyjął, że środki ochrony roślin były przeznaczone do stosowania w Polsce oraz że były one wprowadzane na terytorium Polski, co z kolei naruszyło przepisy art. 25 ust. 5 i 6 oraz art. 30 ustawy o środkach ochrony roślin.

☐ zasadny

☒ częściowo zasadny

☐ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

Zarzut trzeci zawarty w apelacji obrońcy oskarżonego K. Ś. nie zasługuje na uwzględnienie.

Zgodnie z przepisami rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 1107/2009 z dnia 21 października 2009 r. dotyczącym wprowadzenia do obrotu środków ochrony roślin i uchylające dyrektywy Rady 79/117/EWG i 91/414/EWG, obrót środkami ochrony roślin na terenie Unii Europejskiej wymaga zezwolenia. Oznacza to, że każdy środek ochrony roślin wprowadzony do obrotu i stosowania wymaga zezwolenia. Odstępstwa od tej reguły zostały określone w art. 28 ust. 2 ww. aktu prawnego. Z punktu d) tego artykułu wynika, iż zezwolenie nie jest wymagane między innymi w przypadku produkcji, składowania lub przemieszczania środka ochrony roślin przeznaczonego do stosowania w państwie trzecim, pod warunkiem, że państwo członkowskie, w którym ma miejsce produkcja, składowanie lub przemieszczanie wprowadziło wymogi dotyczące kontroli w celu zapewnienia, aby dany środek ochrony roślin został wywieziony z jego terytorium.

Zgodnie z art. 30 ust. 1 ustawy o środkach ochrony roślin podmiot, który zamierza dokonać wprowadzenia środków ochrony roślin, o których mowa w art. 28 ust. 2 lit. c i d rozporządzenia 1107/2009 w celu ich składowania lub przemieszczania winien powiadomić o tym wojewódzkiego inspektora właściwego ze względu na miejsce wprowadzenia tych środków przekazując właściwe dane, w terminie nie krótszym niż 7 dni przed dniem planowanego ich wprowadzenia.

Dodatkowo z treści art. 30 ust. 3 ww. ustawy wynika, że do informacji, o której mowa w ust. 1, podmiot zamierzający dokonać wprowadzenia środków ochrony roślin na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej dołącza oświadczenie o przeznaczeniu wprowadzonych środków ochrony roślin do stosowania w innych państwach członkowskich Unii Europejskiej, w których są dopuszczone do obrotu, lub w państwach trzecich, ze wskazaniem tych państw. Zdaniem sądu okręgowego, aby środek ochrony roślin wyprodukowany za granicą mógł być składowany na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub przemieszczony dalej musi najpierw zostać wprowadzony na to terytorium, co nie oznacza, że środek ten jest przeznaczony wyłącznie do stosowania w Polsce. Właśnie po to jest ustawowy wymóg powiadomienia wojewódzkiego inspektora właściwego ze względu na miejsce wprowadzenia środków ochrony roślin na terytorium Polski, aby dalej można było te środki objąć kontrolą. Sąd I instancji trafnie wskazał, że w realiach przedmiotowej sprawy producent nie dopełnił tej formalności. W tym miejscu podnieść należy, że data produkcji danego środka ochrony roślin jest najistotniejszą informacją dotyczącą tego środka. Zgodnie z treścią art. 30 ust. 5 ww. ustawy podmiot, który wprowadził środki ochrony roślin, o których mowa w art. 28 ust. 2 lit. c lub d rozporządzenia nr 1107/2009, na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej jest obowiązany do ich wyprowadzenia z tego terytorium, przed upływem 2 lat od daty ich produkcji, a w przypadku gdy termin ich ważności jest krótszy niż 2 lata, przed upływem tego terminu. W przypadku przekroczenia tego terminu ma zastosowanie art. 30 ust 10 ww. ustawy z treści, którego wynika, że środki ochrony roślin, o których mowa w art. 28 ust. 2 lit. c lub d rozporządzenia nr 1107/2009, które nie zostały wyprowadzone z terytorium Rzeczypospolitej Polskiej przed upływem 2 lat od daty ich produkcji, a w przypadku gdy termin ich ważności jest krótszy niż 2 lata, przed upływem tego terminu stają się odpadami w rozumieniu przepisów o odpadach. Przepisy te (art. 30 ust 5 i 10) stosuje się właśnie do środków ochrony roślin przeznaczonych do stosowania dla innych krajów Unii Europejskiej lub państw trzecich. Sąd okręgowy podziela stanowisko sądu I instancji odnośnie zakazu zmiany daty produkcji takich środków również w przypadku ich wyprowadzenia do innego państwa Unii Europejskiej lub państwa trzeciego. Producent środków ochrony roślin nie może zmienić ich pierwotnej daty produkcji, gdyż na jej podstawie ustala się termin ważności danego produktu i dlatego nie ma znaczenia czy środki te były przeznaczone na rynek krajowy, innych państw Unii Europejskiej czy do państw trzecich. Ponadto bez prawidłowej pierwotnej daty produkcji środków ochrony roślin składowanych w Polsce nie można określić precyzyjnie terminu ich wyprowadzenia z tego terytorium zgodnie z treścią art. 30 ust 5 ww. ustawy. Powołanie się przez sąd I instancji na procedurę wynikająca z treści przepisu art. 24 ust 1 bez uwzględnienia treści art. 25 ust.6 ww. ustawy w stosunku do środków ochrony roślin przeznaczonych do stosowania w innym państwie członkowskim Unii Europejskiej lub w państwie trzecim jest błędem w ustaleniach faktycznych, który jednak nie ma wpływu na treść wydanego wyroku.

Wniosek

O zmianę zaskarżonego wyroku i uniewinnienie oskarżonego K. Ś. od zarzucanego mu czynu ewentualnie o uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi Rejonowemu w Piotrkowie Trybunalskim

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny.

Skoro zarzut trzeci zawarty w apelacji obrońcy oskarżonego K. Ś. dotyczący błędu w ustaleniach faktycznych nie zasługiwał na uwzględnienie, to to w rezultacie brak było podstaw do zmiany zaskarżonego wyroku w sposób postulowany przez obrońcę oskarżonego. Nie zachodziły również przesłanki do uchylenia zaskarżonego wyroku z urzędu i przekazania sprawy do ponownego rozpoznania sądowi I instancji.

4.  OKOLICZNOŚCI PODLEGAJĄCE UWZGLĘDNIENIU Z URZĘDU

4.1.

Sąd okręgowy w punkcie I. 1a przyjął, że oskarżony H. K. działaniem swoim wyczerpał dyspozycję art. 306kk w zw. z art. 12§1 kk, gdyż wynika to z prawidłowych ustaleń sądu I instancji i opisu przypisanego mu czynu.

Zwięźle o powodach uwzględnienia okoliczności

W zaskarżonym wyroku sąd I instancji przyjął, że oskarżony H. K. działaniem swoim wyczerpał dyspozycję art. 306 kk, jednocześnie powołując w podstawie wymiaru kary art. 57b kk, który ma zastosowanie w związku z przyjęciem w podstawie skazania art. 12 §1 kk. Sąd okręgowy warunkowo umarzając postępowanie karne w stosunku do oskarżonego przyjął prawidłową kwalifikację prawną przypisanego mu czynu -wypełniającego dyspozycję art. 306 kk w zw. z art. 12 §1 kk.

5.  ROZSTRZYGNIĘCIE SĄDU ODWOŁAWCZEGO

1.7.  Utrzymanie w mocy wyroku sądu pierwszej instancji

5.1.1.

Przedmiot utrzymania w mocy

Zwięźle o powodach utrzymania w mocy

1.8.  Zmiana wyroku sądu pierwszej instancji

5.2.1.

Przedmiot i zakres zmiany

Sąd okręgowy w punkcie I wydanego wyroku zmienił zaskarżony wyrok w ten sposób, że :

1a. w stosunku do oskarżonego H. K. w miejsce kary wymierzonej za przypisany w punkcie 1 czyn wyczerpujący dyspozycję art. 306 kk w zw. z art. 12 § 1 kk, na podstawie art. 66 § 1 i 2 kk w zw. z art. 67 § 1 kk warunkowo umorzył postępowanie karne na okres próby 1 roku;

1b. na podstawie art. 67 § 3 kk w zw. z art. 39 pkt 7 kk i art. 43a § 1 kk orzekł od oskarżonego H. K. na rzecz Funduszu Pomocy Pokrzywdzonym oraz Pomocy Postpenitencjarnej świadczenie pieniężne w kwocie 20000 złotych;

2a. w stosunku do oskarżonego K. Ś. w miejsce kary wymierzonej za przypisany w punkcie 3 czyn, na podstawie art. 66 § 1 i 2 kk w zw. z art. 67 § 1 kk warunkowo umorzył postępowanie karne na okres próby 1 roku;

2b. na podstawie art. 67 § 3 kk w zw. z art. 39 pkt 7 kk i art. 43a § 1 kk orzekł od oskarżonego K. Ś. na rzecz Funduszu Pomocy Pokrzywdzonym oraz Pomocy Postpenitencjarnej świadczenie pieniężne w kwocie 10000 złotych;

3a. w stosunku do oskarżonego M. S. w miejsce kary wymierzonej za przypisany w punkcie 3 czyn, na podstawie art. 66§ 1i 2 kk w zw. z art. 67§ 1 kk warunkowo umorzył postępowanie karne na okres próby 1 roku;

3b. na podstawie art. 67 § 3 kk w zw. z art. 39 pkt 7 kk i art. 43a § 1 kk orzekł od oskarżonego M. S. na rzecz Funduszu Pomocy Pokrzywdzonym oraz Pomocy Postpenitencjarnej świadczenie pieniężne w kwocie 10000 złotych;

4. uchylił rozstrzygniecie zawarte w punkcie 2;

W punkcie II w pozostałej części zaskarżony wyrok utrzymał w mocy.

Zwięźle o powodach zmiany

Przesłanki zastosowania instytucji warunkowego umorzenia postępowania karnego zostały wymienione w treści art. 66 § 1 i 2 kk. Zgodnie z treścią art. 66 §1 kk, sąd może warunkowo umorzyć postępowanie karne w stosunku do sprawcy przestępstwa zagrożonego karą nie przekraczającą 5 lat pozbawienia wolności, jeżeli wina i społeczna szkodliwość czynu nie są znaczne, okoliczności jego popełnienia nie budzą wątpliwości, a postawa sprawcy nie karanego za przestępstwo umyślne, jego właściwości i warunki osobiste oraz dotychczasowy sposób życia uzasadniają przypuszczenie, że pomimo umorzenia postępowania będzie przestrzegał porządku prawnego, w szczególności nie popełni przestępstwa. Z kolei przepis art. 66§2 kk stanowi, że warunkowego umorzenia nie stosuje się do sprawcy przestępstwa zagrożonego karą przekraczająca 5 lat pozbawienia wolności. Ustalenie stopnia społecznej szkodliwości czynu następuje przede wszystkim na podstawie okoliczności wskazanych w art. 115 § 2 kk Stopień ten musi być wyższy od „znikomego”, ale niższy od „znacznego”. Oznacza to, że sąd, chcąc zastosować warunkowe umorzenie postępowania, może wziąć pod uwagę tylko te czyny zabronione, które charakteryzują się małą lub średnią szkodliwością społeczną (wyr. SA w Krakowie z 30.3.2005 r., II AKa 50/05, KZS 2005, Nr 5, poz. 33), poza zastosowaniem tej instytucji pozostają natomiast te przestępstwa, które charakteryzują się znacznym (wysokim) stopniem społecznej szkodliwości. W realiach przedmiotowej sprawy czyny przypisane oskarżonym H. K., M. S. i K. Ś. nie wyrządziły żadnej szkody. Za jakość sprzedawanych produktów z nową ,,odmłodzoną " datą produkcji odpowiadał producent. Ponadto podnieść należy, że zmiana daty produkcji w wyniku działań oskarżonych dotyczyła środków ochrony roślin, a nie produktów spożywczych, które spożyte po terminie ich ważności mogą spowodować rozstrój zdrowia u osób spożywających. Z drugiej strony oskarżeni działali z zamiarem bezpośrednim przerobienia dat produkcji na środkach ochrony roślin, które miały trafić do stosowania na rynek zagraniczny. Tego rodzaju działanie było podyktowane chęcią sprzedaży tych środków przez producenta. Oskarżeni nie byli dotychczas karani, prowadzą ustabilizowany tryb życia i ich właściwości i warunki osobiste uzasadniają przypuszczenie, że pomimo warunkowego umorzenia postępowania karnego będą przestrzegali porządku prawnego, w szczególności nie popełnią przestępstwa. Sąd okręgowy warunkowo umorzył postępowanie karne w stosunku do oskarżonych H. K. ( punkt I. 1.a wyroku) , K. Ś. ( punkt I. 2a wyroku) i M. S. ( punkt I.3a wyroku) na okres próby 1 roku.

1.9.  Uchylenie wyroku sądu pierwszej instancji

1.1.7.  Przyczyna, zakres i podstawa prawna uchylenia

5.3.1.1.1.

art. 439 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

5.3.1.2.1.

Konieczność przeprowadzenia na nowo przewodu w całości

art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

5.3.1.3.1.

Konieczność umorzenia postępowania

art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia i umorzenia ze wskazaniem szczególnej podstawy prawnej umorzenia

5.3.1.4.1.

art. 454 § 1 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

1.1.8.  Zapatrywania prawne i wskazania co do dalszego postępowania

1.10.  Inne rozstrzygnięcia zawarte w wyroku

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

I. 1b.

Sąd okręgowy na podstawie art. 67 § 3 kk w zw. z art. 39 pkt 7 kpk i art. 43 a § 1 kk zasądził od oskarżonego H. K. na rzecz Funduszu Pomocy Pokrzywdzonym oraz Pomocy Postpenitencjarnej świadczenie pieniężne w kwocie 20000 złotych. Tego rodzaju rozstrzygnięcie jest zasadne przy zastosowaniu instytucji warunkowego umorzenia postępowania karnego w stosunku do oskarżonego. Przy wymiarze wysokości świadczenia pieniężnego sąd II instancji miał na uwadze sytuację majątkową oskarżonego.

I.2b

Sąd okręgowy na podstawie art. 67 § 3 kk w zw. z art. 39 pkt 7 kpk i art. 43a § 1 kk zasądził od oskarżonego K. Ś. na rzecz Funduszu Pomocy Pokrzywdzonym oraz Pomocy Postpenitencjarnej świadczenie pieniężne w kwocie 10000 złotych. Tego rodzaju rozstrzygnięcie jest zasadne przy zastosowaniu instytucji warunkowego umorzenia postępowania karnego w stosunku do oskarżonego. Przy wymiarze wysokości świadczenia pieniężnego sąd II instancji miał na uwadze sytuację majątkową oskarżonego.

I.3b

Sąd okręgowy na podstawie art. 67 § 3 kk w zw. z art. 39 pkt 7 kpk i art. 43 a § 1 kk zasądził od oskarżonego M. S. na rzecz Funduszu Pomocy Pokrzywdzonym oraz Pomocy Postpenitencjarnej świadczenie pieniężne w kwocie 10000 złotych. Tego rodzaju rozstrzygnięcie jest zasadne przy zastosowaniu instytucji warunkowego umorzenia postępowania karnego w stosunku do oskarżonego. Przy wymiarze wysokości świadczenia pieniężnego sąd II instancji miał na uwadze sytuację majątkową oskarżonego.

I.4.

Sąd okręgowy uchylił rozstrzygniecie zawarte w punkcie 2 zaskarżonego wyroku dotyczące podania jego treści do publicznej wiadomości, uznając, że przy warunkowym umorzeniu postepowania karnego w stosunku do oskarżonych nie jest to celowe.

6.  Koszty Procesu

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

Punkt III wyroku sądu okręgowego

O kosztach sąd II instancji orzekł na podstawie art. 634 kpk w zw. z art. 629 kpk i art. 627 kpk. Sąd okręgowy zasadził od oskarżonych H. K., K. Ś. i M. S. kwoty po 100 złotych z tytułu opłaty za obie instancje - zgodnie z art. 10 ust 1 w zw. z art 7 ustawy z dnia 23 czerwca 1973 roku o opłatach w sprawach karnych ( tj. Dz. U. nr 49 poz. 223 z późn. zm.) oraz kwoty po 772, 24 złote z tytułu zwrotu wydatków poniesionych w postępowaniu odwoławczym. Na wydatki w postępowaniu odwoławczym złożyły się kwoty: 594,19 złotych ( k- 1149) , 1612,53 złotych ( k-1182v) za przyznanie wynagrodzenie tłumaczom przysięgłym wynagrodzenia za dokonane przetłumaczenie dokumentów na język polski, 90 złotych za dołączone aktualne dane o karalności każdego z oskarżonych oraz kwota 20 złotych stanowiąca ryczałt za doręczone powiadomienia. Poniesione tymczasowo wydatki przez Skarb Państwa w postępowaniu odwoławczym zostały zasądzone od oskarżonych w częściach równych.

7.  PODPIS

1.11.  Granice zaskarżenia

Kolejny numer załącznika

1

Podmiot wnoszący apelację

Obrońca oskarżonego M. S.

Rozstrzygnięcie, brak rozstrzygnięcia albo ustalenie, którego dotyczy apelacja

Skarżone jest rozstrzygniecie uznające oskarżonego M. S. za winnego dokonania przypisanego mu czynu.

0.1.1.3.1. Kierunek i zakres zaskarżenia

☒ na korzyść

☐ na niekorzyść

☒ w całości

☐ w części

co do winy

co do kary

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

0.1.1.3.2. Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany
w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

art. 438 pkt 3 k.p.k. – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia,
jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

art. 439 k.p.k.

brak zarzutów

0.1.1.4. Wnioski

uchylenie

zmiana

1.12.  Granice zaskarżenia

Kolejny numer załącznika

2

Podmiot wnoszący apelację

Obrońca oskarżonego H. K.

Rozstrzygnięcie, brak rozstrzygnięcia albo ustalenie, którego dotyczy apelacja

Skarżone jest rozstrzygnięcie uznające oskarżonego H. K. za winnego dokonania przypisanego mu czynu.

0.1.1.3.1. Kierunek i zakres zaskarżenia

☒ na korzyść

☐ na niekorzyść

☒ w całości

☐ w części

co do winy

co do kary

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

0.1.1.3.2. Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany
w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

art. 438 pkt 3 k.p.k. – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia,
jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

art. 439 k.p.k.

brak zarzutów

0.1.1.4. Wnioski

uchylenie

zmiana

1.13.  Granice zaskarżenia

Kolejny numer załącznika

3

Podmiot wnoszący apelację

Obrońca oskarżonego K. Ś.

Rozstrzygnięcie, brak rozstrzygnięcia albo ustalenie, którego dotyczy apelacja

Skarżone jest rozstrzygniecie uznające oskarżonego K. Ś. za winnego dokonania przypisanego mu czynu.

0.1.1.3.1. Kierunek i zakres zaskarżenia

☒ na korzyść

☐ na niekorzyść

☒ w całości

☐ w części

co do winy

co do kary

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

0.1.1.3.2. Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany
w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

art. 438 pkt 3 k.p.k. – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia,
jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

art. 439 k.p.k.

brak zarzutów

0.1.1.4. Wnioski

uchylenie

zmiana