Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 9 sierpnia 2021 r.

Sąd Okręgowy w Bydgoszczy I Wydział Cywilny

w składzie następującym:

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 9 sierpnia 2021 r. w B.

sprawy z powództwa A. B.

przeciwko W. B.

o zapłatę

1.  oddala powództwo,

2.  zasądza od powoda na rzecz pozwanej kwotę 5.417 zł (pięć tysięcy czterysta siedemnaście złotych) tytułem zwrotu kosztu procesu wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie, za czas od dnia uprawomocnienia się orzeczenia, którym je zasądzono, do dnia zapłaty.

Sygn. akt I C 378/20

UZASADNIENIE

Powód, A. B., wniósł o zasądzenie na swoją rzecz od pozwanej, W. B., kwoty 100 000 zł. Nadto, powód domagał się zasądzenia od pozwanej na jego rzecz kosztów procesu. Pismem z dnia 5 maja 2020 roku powód rozszerzył powództwo do kwoty 200.000 złotych.

W uzasadnieniu powód wskazał, iż pozwana celowo zlekceważyła sprawę karną i powoda, poprzez brak kontaktu oraz sporządzenie błędnej opinii do Sądu Okręgowego w sprawie o wznowienie postępowania karnego, która toczyła się pod sygnaturą XIV W 1267/14. Wskazano również, że pozwana ignorowała powoda i działała na jego niekorzyść. Zdaniem strony powodowej „patologiczne zachowania” pozwanej będącej prawnikiem, doprowadziły do odbywania przez niego kary pozbawienia wolności. Powód dodał również, że pozwana nazwała go (...), co świadczy o jej lekceważącym stosunku.

Postanowieniem z dnia 19 czerwca 2020r. Sąd Okręgowy zwolnił powoda od obowiązku ponoszenia kosztów sądowych w niniejszej sprawie w całości. /k.28/.

W odpowiedzi na pozew pozwana wniosła o oddalenie powództwa w całości oraz zasądzenia na swoją rzecz kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

W uzasadnieniu wskazano, iż wszystkie czynności pozwanej, które podejmowała w ramach świadczenia pomocy prawnej, udzielonej powodowi z urzędu, wykonywała zgodnie z przepisami prawa, zasadami etyki adwokackiej oraz swoją najlepszą wiedzą prawniczą. Pozwana wyjaśniła, że po wnikliwej analizie całokształtu materiału dowodowego zgromadzonego w aktach sprawy zawisłej przed Sądem Okręgowym w Bydgoszczy (sygn. akt IV Ko 193/18) stwierdziła, że nie zachodzą podstawy do złożenia wniosku o wznowienie postępowania karnego, co poparła wydaną przez siebie opinią z dnia 10 stycznia 2018r. Jej zdaniem, gdyby powód miał jakieś zastrzeżenia co do jej profesjonalizmu, mógł złożyć wniosek o ustanowienie kolejnego adwokata z urzędu w celu złożenia przedmiotowego wniosku.

Podsumowując pozwana skonstatowała, że powód nie wykazał szkody, jej wysokości ani adekwatnego związku przyczynowego pomiędzy działaniem pozwanego a szkodą.

W dalszym toku procesu strony podtrzymały prezentowane przez siebie stanowiska w sprawie.

Sąd ustalił, co następuje:

Sąd Rejonowy w Bydgoszczy wyrokami nakazowymi w sprawach o sygnaturach: XIV W 1267/14 z dnia 28 marca 2014r., XIV W 1945/14 z dnia 22 maja 2014r., XIV W 3447/14 z dnia 30 lipca 2014r. oraz XIV W 3529/14 z dnia 3 września 2014r., uznał obwinionego A. B. (powoda w tut. procesie) winnym zarzucanych mu czynów. Na skutek wniesionych sprzeciwów, wszystkie wyroki zostały uchylone i przekazane do rozpoznania w trybie procesowym. Na wniosek A. B. wszystkie postępowania zostały połączone do wspólnego prowadzenia i rozpatrzenia, pod łączną sygnaturą akt XIV W 1267/14.

Po przeprowadzonym postępowaniu, Sąd skazał A. B. wyrokiem z dnia 10 grudnia 2014r. na karę grzywny w wysokości 5.000 zł. Z uwagi na niezłożenie przez powoda apelacji, wyrok uprawomocnił się.

Powód w dwóch skierowanych do Sądu pismach z dnia: 23 listopada oraz 10 grudnia 2015r. wniósł o wznowienie postępowania w w/w sprawie z uwagi na wystąpienie bezwzględnych przesłanek odwoławczych. Wnioski te nie zostały przez Sąd uwzględnione.

W dniu 11 listopada 2018r. skazany A. B. (powód w tut. procesie) wystąpił do Sądu Rejonowego w Bydgoszczy o wyznaczenie obrońcy z urzędu w celu sporządzenia i podpisania wniosku o wznowienie postępowania karnego w sprawie zakończonej prawomocnym wyrokiem Sądu Rejonowego w Bydgoszczy z dnia 10 grudnia 2014r. (sygn. XIV W 1267/14). W związku z powyższym, zarządzeniem przewodniczącego IV Wydziału Karnego Sądu Okręgowego w Bydgoszczy z dnia 7 grudnia 2018r., pozwana została wyznaczona obrońcą A. B. w postępowaniu karnym w celu ewentualnego sporządzenia i podpisania wniosku o wznowienie postępowania karnego. Pozwana przed podjęciem merytorycznych czynności, skontaktowała się telefonicznie z powodem i poinformowała go, co zamierza zrobić po przeanalizowaniu akt sprawy.

Pismem z dnia 10 stycznia 2018r. pozwana wystosowała do Sądu Okręgowego w Bydgoszczy - IV Wydziału Karnego pismo (opinię), w którym stwierdziła, iż nie ma podstaw do złożenia wniosku o wznowie postępowania karnego w sprawie zakończonej prawomocnym wyrokiem Sądu Rejonowego w Bydgoszczy z dnia 10 grudnia 2014r. o sygn. XIV K 1267/14, w której A. B. uznany został za winnego zarzucanych mu czynów i skazany na karę grzywny w wymiarze 5.000 zł. Pozwana po przeanalizowaniu akt sprawy i stanowiska przedstawionego przez skazanego (powoda w tut. procesie) nie znalazła podstaw do złożenia wniosku w w/w zakresie. Uznała, iż przeprowadzone w tamtej spawie postępowanie było wszechstronne i wyczerpująco wyjaśniło wszystkie okoliczności sprawy. Powyższą opinię pozwana doręczyła również powodowi, który potem już się z nią nie kontaktował.

/dowód: pismo pozwanej z dnia 10 stycznia 2018r., k 7-8; wyrok Sądu Rejonowego w Bydgoszczy z dnia 10 grudnia 2014r., k. 15-15v; akta sprawy XIV W 1267/14 Sądu Rejonowego w Bydgoszczy – załącznik do akt, zeznania pozwanej – k. 114 akt i k. 116 akt od 00:03:15 do 00:14:29/.

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie dołączonych akt sprawy dokumentów, których treść i forma nie budziła wątpliwości stron procesu, jak i Sądu orzekającego, oraz na podstawie dołączonych akt sprawy karnej. Dokumenty pochodziły ponadto od kompetentnych do ich sporządzenia organów i podmiotów, w ramach przysługujących im kompetencji.

Ustalając zagadnienia sporne Sąd posłużył się również zeznaniami pozwanej, które należało uznać za szczere, logiczne i korespondujące z pozostałym ujawnionym w sprawie materiałem dowodowym. Pozwana wyczerpująco odniosła się do istotnych okoliczności tej sprawy. Powód nie zdołał w żaden sposób podważyć tych zeznań za pomocą alternatywnych źródeł dowodowych, w tym za pomocą swoich zeznań, które zostały przez Sąd pominięte, z uwagi na nieusprawiedliwione niestawiennictwo powoda na rozprawie w dniu 9 sierpnia 2021r.

W oparciu o przepis art. 235 ² par. 1 pkt 5 k.p.c. Sąd pominął wnioski dowodowe powoda w przedmiocie przesłuchania świadków oraz z innych spraw karnych. Przeprowadzenie tych dowodów, w ocenie Sądu zmierzałoby jedynie do niepotrzebnego przedłużenia postępowania w niniejszej sprawie, a to z kolei stałoby w sprzeczności z ekonomiką procesową. Przeprowadzone w sprawie dowody były wystarczające do wyrokowania w niniejszej sprawie.

Sąd zważył, co następuje:

Powód uzasadniając swoje żądanie zapłaty kwoty 200.000 zł, wskazywał na nieodpowiednie zachowanie pozwanej, a także na podjęte przez nią działania procesowe, które stały w sprzeczności z jego interesem. Jako podstawę prawną swojego żądania wskazał na przepisy art. 448 kc w związku z art. 23 kc oraz art. 445 § 1 kc (k. 13 akt).

W związku z faktem, iż stron procesu nie łączył żaden węzeł obligacyjny - pozwana reprezentowała powoda jako pełnomocnik ustanowiony z urzędu - roszczenie powoda należało poddać analizie pod kątem spełnienia przesłanek odnoszących się do odpowiedzialności deliktowej, którą regulują przepisy art. 415 i nast. k.c. Zgodnie z tym artykułem, kto z winy swej wyrządził drugiemu szkodę, obowiązany jest do jej naprawienia. Podstawowe znaczenie dla możliwości przypisania sprawcy szkody odpowiedzialności odszkodowawczej opartej na art. 415 k.c. ma określenie zdarzenia, za które podmiotowi przypisywana jest odpowiedzialność (czyn sprawcy). Czynem tym może być działanie, jak i zaniechanie, a za bezprawne należy kwalifikować czyny zakazane przez przepisy prawne, bez względu na ich źródła, mające charakter abstrakcyjny, nakładające powszechny obowiązek określonego zachowania, a więc nakazując lub zakazując generalnie oznaczonym podmiotom określonych zachowań w określonych sytuacjach. Za bezprawne uznaje się także zachowania sprzeczne z zasadami współżycia społecznego albo dobrymi obyczajami, a więc normami moralnymi powszechnie akceptowanymi w całym społeczeństwie lub grupie społecznej. Działanie (zaniechanie) sprawcy musi być przy tym zawinione. Przez winę rozumieć zaś należy możność postawienia danej osobie zarzutu, że nie zachowała się prawidłowo (tj. zgodnie z prawem i zasadami współżycia społecznego), chociaż mogła i powinna tak się zachować. Innymi słowy, że w konkretnej sytuacji dopuścił się on nagannej decyzji odnoszącej się do podjętego przez niego bezprawnego czynu. Takie ujmowanie winy stanowi konsekwencję posługiwania się na gruncie prawa cywilnego kategoriami analogicznymi do pojęcia winy w prawie karnym, a jednocześnie dominacji koncepcji normatywnej winy (por. wyrok Sądu Apelacyjnego w Łodzi z dnia 10 listopada 2020r. sygn. I ACa 1038/20). Dla zaktualizowania odpowiedzialności w oparciu o w/w normę prawną, konieczne jest również wykazanie adekwatnego związku przyczynowego pomiędzy zdarzeniem, a powstałą na jego podstawie szkodą. Dla przyjęcia adekwatnego związku przyczynowego wystarczające jest ustalenie ciągu zdarzeń, w którym jedno z nich jest koniecznym warunkiem (przyczyną) wystąpienia następnego, ale powiązania pomiędzy poszczególnymi wydarzeniami muszą być typowe, oczekiwane w zwykłej kolejności rzeczy. Adekwatny związek przyczynowy może występować także w sytuacji, gdy zdarzenie, za które określona osoba odpowiada, stworzyło warunki powstania innych zdarzeń, z których ostatnie bezpośrednio wywołało szkodę, gdyż uznaniu normalności następstw nie sprzeciwia się okoliczność, że chodzi o dalsze skutki określonego zdarzenia.

Przeprowadzone w niniejszej sprawie postępowanie dowodowe uzasadnia stwierdzenie, iż pozwana jako pełnomocnik powoda ustanowiony z urzędu, w należyty sposób wywiązała się ze swoich obowiązków. Jej działania były adekwatne, a interes skazanego w procesie karnym A. B. (tutaj powoda) był należycie przez nią reprezentowany. Odmienne twierdzenia powoda są bezpodstawne i gołosłowne. Nie były one w żaden sposób udowodnione i są przez to niewiarygodne. Na powodzie spoczywał natomiast ciężar odwodu w tym zakresie, na podstawie art. 6 k.c.

Sąd wskazuje ponadto, iż podjęte przez pozwaną czynności procesowe nie mogą zostać uznane jako bezprawne. Wydana przez nią opinia, w której stwierdziła, że nie widzi podstaw do złożenia wniosku o wznowienie postępowania karnego zakończonego prawomocnym wyrokiem karnym, stanowi merytoryczny osąd, który został przez pozwaną należycie umotywowany. Również w toku przeprowadzonej na potrzeby tego procesu rozprawy, pozwana wyjaśniła, że przed wydaniem w/w opinii zapoznała się z materiałem dowodowym znajdującym się w aktach sprawy, co upewniło ją w przekonaniu, iż postępowanie karne zostało przeprowadzone w sposób wyczerpujący i wszechstronny. Dodała również, że powód nie przedstawił jej żadnych nowych dowodów uzasadniających poparcie jego wniosku o wznowienie postępowania.

Na marginesie godzi się również zauważyć, że wbrew twierdzeniom powoda, pozwana kierując się swoją najlepszą wiedzą prawniczą, a także doświadczeniem zawodowym (pozwana jest specjalistą w zakresie spraw karnych), uchroniła powoda od poniesienia kosztów sądowych wywołanych wnioskiem o wznowienie postępowania. Skoro pozwana nie znalazła żadnych podstaw do zastosowania tej nadzwyczajnej instytucji zmierzającej do wzruszenia prawomocnych orzeczeń Sądu, to powyższa konstatacja jawi się jako całkowicie uzasadniona.

W ślad za pozwaną, wskazać również należy, że wyznaczenie pełnomocnika z urzędu w związku z postępowaniem o wznowienie postępowania karnego nie nakłada na wyznaczonego pełnomocnika procesowego obowiązku sporządzenia i wniesienia pisma (zgodnie z życzeniem klienta). Artykuł 84 par. 3 k.p.k. stanowi bowiem, że obrońca wyznaczony z urzędu w postępowaniu o wznowienie postępowania jest zobowiązany do sporządzenia i podpisania wniosku o wznowienie postępowania albo poinformowania Sądu na piśmie, że nie stwierdził podstaw do wniesienia takiego wniosku. Kodeks przewiduje zatem dwie alternatywne czynności, które w zależności od spełnienia określonych przesłanek skutkują, bądź nie, wniesieniem wniosku o wznowienie postepowania. Ujawniony w sprawie materiał dowodowy, a także, co wymaga ponownego podkreślenia, brak stawiennictwa powoda na wyznaczonym terminie rozprawy, upewnił Sąd orzekający, że pozwana wypełniła ciążący na niej obowiązek i poinformowała zarówno Sąd, jak i powoda o swoim stanowisku, które szczegółowo uzasadniła.

Nie budzi przy tym wątpliwości, że przepisy prawne nie przewidują możliwości „przymuszenia” obrońcy z urzędu do sporządzenia wniosku o wznowienie postępowania w każdej sytuacji, bez względu na to, czy istnieją ogólne podstawy do jego wznowienia. Poza dyskusja pozostaje również okoliczność, że samo stwierdzenie braku podstaw do wniesienia nadzwyczajnego środka zaskarżenia przez pozwaną przy jednoczesnym braku zadowolenia osoby reprezentowanej (powoda), nie może prowadzić do aktualizacji jej odpowiedzialności cywilnej. Zgodnie bowiem z powyższymi rozważaniami, odpowiedzialność deliktowa wymaga m.in. wykazania winy pozwanej. Powód nie wykazał istnienia w/w przesłanki. Pozwana w swoich działaniu oparła się zaś na treści dokumentów i wyjaśnieniach powoda, jako skazanego, które były enigmatyczne, nie poparte konkretnymi podstawami faktycznymi i prawnymi.

Zważyć również trzeba, że powód decydując się na najdalej idący w swoich skutkach prawnych sposób egzekwowania subiektywnego poczucia sprawiedliwości (pozew cywilny), zaniechał skorzystania z możliwości złożenia wniosku o wyznaczenie innego pełnomocnika z urzędu. W takiej sytuacji, Sąd w przypadku dostrzeżenia jakiegokolwiek zaniedbania w zakresie czynności wykonywanych przez dotychczasowego obrońcę, byłby zobowiązany do uwzględnienia takiego wniosku powoda. W tym stanie sprawy wymaga ponownego podkreślenia, że wszystkie podjęte przez pozwaną czynności były realizowane zgodnie z prawem oraz na podstawie przysługujących pozwanej kompetencji. Co istotne, złożenie wniosku o wznowienie postępowania na korzyść skazanego nie jest ograniczone żadnym terminem, zatem powód (skazany w procesie karnym) mógł i nadal może to uczynić po zebraniu odpowiednich środków dowodowych i zleceniu sporządzenia wniosku ustanowionemu przez siebie lub przez Sąd pełnomocnikowi, oczywiście, gdy ten uzna, że przesłanki zostały spełnione. Podnieść należy, że także Sąd rozpoznający sprawę o wznowienie postępowania, także nie podjął żądnej innej czynności, przyjmując opinię pozwaną jako prawnie i faktycznie uzasadnioną.

W związku z powyższym stwierdzić należy, że także nie może być mowy o naruszeniu jakiegokolwiek dobra osobistego powoda w związku z zachowaniem pozwanej. Powód nie wykazał, aby doszło do naruszenia skonkretyzowanego dobra osobistego. Zawarte zaś w treści opinii pozwanej wskazanie na powoda, jako (...) należy oceniać wyłącznie w kategorii zwykłego błędu pisarskiego, oczywistego w swoim znaczeniu, tym bardziej że w pozostałej części pisma, także wcześniej, pozwana wyraźnie wskazała na osobę powoda z imienia i nazwiska, jako podmiotu którego dotyczyła sprawa.

Taka ocena materiału dowodowego, a także poczynione rozważania, doprowadziła Sąd do przekonania, iż roszczenie powoda, jako nieudowodnione, zarówno co do zasady, jak i wysokości, należało oddalić, o czym orzeczono w punkcie 1 wyroku, na podstawie art. 445 § 1 kc w związku z art. 415 kc, a contrario, i art. 23 kc a contrario.

O kosztach procesu, jak w pkt 2 wyroku, orzeczono na podstawie art. 98 i 99 k.p.c. Na ich wysokość składa się kwota 5.400 zł wynagrodzenia reprezentującego pozwaną radcy prawnego oraz 17 zł tytułem opłaty skarbowej od pełnomocnictwa. Wysokość należnego wynagrodzenia dla pełnomocnika pozwanej obliczono zgodnie z § 2 pkt 6 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych.