Pełny tekst orzeczenia

Warszawa, dnia 20 stycznia 2023 r.

Sygn. akt VI Ka 1272/22

1.

2.WYROK

2.1.W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

3.Sąd Okręgowy Warszawa-Praga w Warszawie VI Wydział Karny Odwoławczy w składzie:

Przewodniczący: SSO Michał Bukiewicz

protokolant: protokolant sądowy – stażysta Natalia Szewczak

4.przy udziale prokuratora Agaty Stawiarz

po rozpoznaniu dnia 20 stycznia 2023 r.

5.sprawy T. P. syna J. i M., ur. (...) w T.

6.oskarżonego o przestępstwo z art. 207 § 1 kk

7.na skutek apelacji wniesionych przez obrońcę, pełnomocnika oskarżyciela posiłkowego i oskarżycieli posiłkowych

8.od wyroku Sądu Rejonowego w Wołominie

9.z dnia 25 lipca 2022 r. sygn. akt V K 931/17

1.  zaskarżony wyrok utrzymuje w mocy;

2.  zasądza od Skarbu Państwa na rzecz adw. A. Z. kwotę 1033,20 zł obejmującą opłatę za pomoc prawną udzieloną oskarżycielowi posiłkowemu R. P. z urzędu w postępowaniu odwoławczym oraz podatek Vat i kwotę 44,85 zł tytułem zwrotu wydatków adwokata ustanowionego z urzędu w postępowaniu odwoławczym;

3.  zasądza od Skarbu Państwa na rzecz adw. K. C. kwotę 1344 zł tytułem wynagrodzenia kuratora procesowego reprezentującego małoletnich oskarżycieli posiłkowych A. P. (1), A. P. (2), A. P. (3) i A. P. (4) w postępowaniu odwoławczym;

4.  zwalnia oskarżonego od opłaty i ponoszenia przypadających na niego pozostałych kosztów sądowych, przejmując wydatki na rachunek Skarbu Państwa;

5.  zwalnia oskarżycieli posiłkowych R. P. i A. C. od opłat i ponoszenia przypadających na nich pozostałych kosztów sądowych, przejmując wydatki na rachunek Skarbu Państwa.

UZASADNIENIE

Formularz UK 2

Sygnatura akt

VI Ka 1272/22

Załącznik dołącza się w każdym przypadku. Podać liczbę załączników:

1

1.  CZĘŚĆ WSTĘPNA

1.1.  Oznaczenie wyroku sądu pierwszej instancji

Wyrok Sądu Rejonowego w Wołominie z dnia 25 lipca 2022 roku, sygn. akt V K 931/17

1.2.  Podmiot wnoszący apelację

☐ oskarżyciel publiczny albo prokurator w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☒ oskarżyciel posiłkowy

☐ oskarżyciel prywatny

☐ obrońca

☐ oskarżony albo skazany w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☐ inny

1.3.  Granice zaskarżenia

1.1.1.  Kierunek i zakres zaskarżenia

☐ na korzyść

☒ na niekorzyść

☐ w całości

☒ w części

co do winy

co do kary

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

1.1.2.  Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany
w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

art. 438 pkt 3 k.p.k. błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia, jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

art. 439 k.p.k.

brak zarzutów

1.4.  Wnioski

uchylenie

zmiana

2.  Ustalenie faktów w związku z dowodami
przeprowadzonymi przez sąd odwoławczy

1.5.  Ustalenie faktów

1.1.3.  Fakty uznane za udowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

2.1.1.1.

T. P.

Sytuacja majątkowa oskarżonego

Informacja e - (...)

k. 664

2.1.1.2.

T. P.

Niekarany

Aktualna karta karna

k. 706

1.1.4.  Fakty uznane za nieudowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

2.1.2.1.

1.6.  Ocena dowodów

1.1.5.  Dowody będące podstawą ustalenia faktów

Lp. faktu z pkt 2.1.1

Dowód

Zwięźle o powodach uznania dowodu

2.1.1.1

Informacja e - (...)

Załączony dokument urzędowy został sporządzony w przepisanej prawem formie przez organ do tego uprawniony. Stanowi dowód tego, co zostało w nim urzędowo poświadczone. Strony nie kwestionowały autentyczności dokumentu

2.1.1.2

Aktualna karta karna

Załączony dokument urzędowy został sporządzony w przepisanej prawem formie przez organ do tego uprawniony. Stanowi dowód tego, co zostało w nim urzędowo poświadczone. Strony nie kwestionowały autentyczności dokumentu.

1.1.6.  Dowody nieuwzględnione przy ustaleniu faktów
(dowody, które sąd uznał za niewiarygodne oraz niemające znaczenia dla ustalenia faktów)

Lp. faktu z pkt 2.1.1 albo 2.1.2

Dowód

Zwięźle o powodach nieuwzględnienia dowodu

3.  STANOWISKO SĄDU ODWOŁAWCZEGO WOBEC ZGŁOSZONYCH ZARZUTÓW i wniosków

Lp.

Zarzut

3.1.

Oskarżycielka posiłkowa R. P. we wniesionej apelacji zarzuca dokonanie przez Sąd Rejonowy bezzasadnej zmiany opisu czynu zarzucanego oskarżonemu poprzez pominięcie dzieci oskarżonego - A. C., z domu P., oraz A., A., A. i A. P. (4) i uznanie jako pokrzywdzonej przestępstwem wyłącznie skarżącej.

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

Przeprowadzona przez Sąd Okręgowy kontrola instancyjna zaskarżonego orzeczenia pozwala na stwierdzenie, że Sąd Rejonowy słusznie przypisał T. P. realizację znamion zarzucanego mu czynu zabronionego z art. 207 § 1 k.k. wyłącznie względem żony - R. P., eliminując z opisu owego czynu pozostałych pokrzywdzonych, tj. dzieci podsądnego.

W pierwszej kolejności zwrócić należy uwagę, że R. P. nie jest osobą uprawnioną do reprezentowania swoich dzieci w przedmiotowym postępowaniu karnym. A. C., z domu P., jest bowiem osobą pełnoletnią, niepozostającą pod władzą rodzicielską, która ponadto w niniejszej sprawie występuje samodzielnie jako oskarżycielka posiłkowa. Małoletnie dzieci apelującej - A., A., A. i A. P. (5) nie mogą być z kolei reprezentowane przez R. P. z uwagi na treść art.98 § 2 pkt 2 w zw. z art. 98 § 3 ustawy z dnia 25 lutego 1964 roku - Kodeks rodzinny i opiekuńczy, w związku z czym, z uwagi na brzmienie art. 99 § 1 k.r.o., do ich reprezentowania ustanowiono kuratora (k. 123). Z prawnoprocesowego punktu widzenia R. P. nie ma zatem interesu w zaskarżaniu wyroku Sądu Rejonowego w zakresie dotyczącym jej dzieci. Jak natomiast wprost wynika z art. 425 § 3 k.p.k., odwołujący się może skarżyć jedynie rozstrzygnięcia lub ustalenia naruszające jego prawa lub szkodzące jego interesom. W niniejszej sprawie, interes dzieci apelującej reprezentowany jest bądź to przez nie same osobiście, bądź też przez specjalnie ustanowionego w tym celu kuratora. R. P., pomimo tego, że niewątpliwie zależy jej na dobru własnych dzieci, to jednak w przedmiotowej sprawie, z uwagi na powyższe rozważania, nie ma ona gravamen do zaskarżania wyroku sądu I instancji w zakresie ich dotyczącym.

W związku z tym natomiast, że wniosek o uzasadnienie niniejszego wyroku wniesiony został wyłącznie przez R. P., Sąd Okręgowy, kierując się poczynionymi powyżej ustaleniami, postanowił nie odnosić się w sposób szczegółowy do problematyki modyfikacji opisu czynu zarzucanego T. P., dokonanej przez sąd I instancji, polegającej na eliminacji z puli osób pokrzywdzonych dzieci oskarżonego i apelującej. Za
w pełni wystarczające uznać należy tu stwierdzenie, że ustalenia Sądu Rejonowego w powyższym zakresie były prawidłowe. Sąd II instancji w całości podziela te ustalenia i przyjmuje je jako własne. O ile charakter, natężenie, intensywność i uciążliwość zachowań podejmowanych przez podsądnego w stosunku do swojej żony, R. P., istotnie przekraczało obowiązujące normy, wychodząc już poza ramy zwykłego konfliktu i nieporozumień małżeńskich, co w połączeniu z długotrwałością owych zachowań oraz przewagą, w tym przewagą finansową podsądnego nad pokrzywdzoną, sprawiło, że zrealizowane zostały znamiona zarzucanego oskarżonemu czynu zabronionego z art. 207 § 1 k.k., tj. psychicznego znęcania się, tak okoliczności niniejszej sprawy nie uzasadniają przyjęcia analogicznej konstatacji w odniesieniu do relacji panujących pomiędzy T. P. a jego dziećmi. W tym przypadku bowiem, pomimo tego, że postępowanie oskarżonego względem swoich dzieci budzi wiele zastrzeżeń i winno być ocenione jako nieodpowiednie, to jednak uznać należy, że zachowanie te stanowiło jedynie wyraz niewłaściwych metod wychowawczych stosowanych przez podsądnego, związanych z niefortunnymi próbami narzucenia pozostałym domownikom swojego modelu funkcjonowania rodziny. Jest to jednak za mało aby przyjąć, że T. P. owym zachowaniem zrealizował znamiona czynu z art. 207 § 1 k.p.k., polegającego na psychicznym znęcaniu się, w odniesieniu do A. C., z domu P. oraz A., A., A. i A. P. (4). Wniesiona przez R. P. apelacja jawi się tu jako gołosłowna, wyolbrzymiona, silnie nacechowana emocjonalnie próba polemiki z prawidłowymi ustaleniami poczynionymi przez Sąd Rejonowy.

Odnosząc się do zawartego w apelacji wniosku o pociągnięcie A. S. i A. K. do odpowiedzialności karnej za składanie fałszywych zeznań, podkreślić należy, że powyższe zdecydowanie wykracza poza zakres rozpoznania niniejszej sprawy. Celem przedmiotowego postępowania drugoinstancyjnego jest wyłącznie rozpoznanie środków odwoławczych wniesionych w celu zaskarżenia wyroku sądu I instancji. Traktując natomiast ww. wnioski R. P. jako jej stanowisko w sprawie, polegające na kwestionowaniu wiarygodności świadków, to stwierdzić trzeba, że w ocenie Sądu Okręgowego zgromadzony w toku postępowania materiał dowodowy oceniony został przez Sąd Rejonowy w sposób prawidłowy i pozostający w zgodzie z dyrektywami płynącymi z art. 7 k.p.k. Dotyczy to także kwestii związanych z przyznawaniem oraz odmawianiem przyznania przez sąd I instancji waloru wiarygodności depozycjom składanym przez oskarżonego i poszczególnych świadków. Powtórzyć trzeba przy tym, że sąd odwoławczy, rozpoznając apelację, nie zajmuje się rozstrzyganiem do odpowiedzialności karnej świadków, których zeznania uznane zostały za niewiarygodne. To organy ścigania są obowiązane do podjęcia stosownych czynności w razie uzasadnionego podejrzenia popełnienia czynu przestępczego.

Wniosek

Zmiana zaskarżonego wyroku poprzez ponowne rozstrzygnięcie o winie i sprawstwie oskarżonego w zakresie zarzucanego mu czynu z art. 207 § 1 k.k. w stosunku do A. C., z domu P., oraz A., A., A. i A. P. (4).

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny.

Z uwagi na powyższe rozważania, wniosek oskarżycielki posiłkowej uznać należało za niezasadny.

Lp.

Zarzut

3.2.

Oskarżycielka posiłkowa R. P. we wniesionej apelacji zarzuca wymierzenie T. P. kary rażąco niskiej oraz brak orzeczenia względem oskarżonego środka karnego w postaci zakazu zbliżania się do pokrzywdzonej i jej dzieci.

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

W ocenie Sądu Okręgowego, rodzaj i wysokość wymierzonej przez Sąd Rejonowy wobec T. P. kary 6 miesięcy pozbawienia wolności z warunkowym zawieszeniem wykonania owej kary na okres 3 lat próby w połączeniu z oddaniem podsądnego pod dozór kuratora sądowego w okresie próby nie cechuje się rażącą niewspółmiernością. Podkreślenia wymaga, że rażąca niewspółmierność kary zachodzi wówczas, gdy sąd I instancji w sposób jaskrawy nie wyważy rodzaju i wysokości wymierzanej kary z okolicznościami przewidzianymi w art. 53 § 1 i 2 k.k., co skutkować będzie nieproporcjonalnością tej kary. Stwierdzić należy przy tym, że na gruncie art. 438 pkt. 4 k.p.k. nie chodzi o każdą ewentualną różnicę w ocenach co do wymiaru kary, ale o różnicę ocen tak zasadniczej natury, iż karę dotychczas wymierzoną nazwać można byłoby, również w potocznym znaczeniu tego słowa, „rażąco" niewspółmierną, to jest niewspółmierną w stopniu nie dającym się zaakceptować. Zmiana zaskarżonego wyroku z powodu rażącej niewspółmierności orzeczonej kary może mieć zatem miejsce dopiero wtedy, gdy wykazana zostanie wyraźna dysproporcja między karą wymierzoną przez sąd I instancji a karą, jaką należałoby wymierzyć w następstwie prawidłowego zastosowania w sprawie dyrektyw wymiaru kary (por. Wyrok Sądu Apelacyjnego w Warszawie z dnia 28 grudnia 2004 roku, sygn. akt II AKa 514/04).

Zdaniem Sądu Okręgowego, Sąd Rejonowy wymierzył T. P. karę proporcjonalną i adekwatną do okoliczności przedmiotowej sprawy, co następnie w należyty sposób uzasadnił, dokładnie omawiając zarówno okoliczności przemawiające na korzyść, jak i na niekorzyść oskarżonego. Sąd Okręgowy w pełni zgadza się z przedstawionymi przez sąd I instancji motywami, prowadzącymi do wymierzenia podsądnemu kary takiego rodzaju i wysokości, a także przy zastosowaniu takiego środka probacyjnego, jak wskazano powyżej.

Podzielić należy również stanowisko Sądu Rejonowego, zgodnie z którym orzekanie wobec oskarżonego środka karnego w postaci zakazu zbliżania się i kontaktowania z pokrzywdzoną, czy też nakazu opuszczenia zajmowanego wspólnie z nią lokalu, nie jest w niniejszej sprawie niezbędne dla właściwej realizacji funkcji prewencyjnej prawa karnego. T. P. dobrowolnie wyprowadził się z zajmowanego wspólnie z R. P. budynku. W odniesieniu do oskarżonego istnieje również pozytywna prognoza kryminologiczna, pozwalająca na przyjęcie, że nie dopuści się on już przestępczych zachowań wobec oskarżycielki posiłkowej w przyszłości. Nie ma przesłanek by przyjąć, że oskarżony nauczony doświadczeniem tego postępowania zrealizuje ponownie zamach na dobro osobiste pokrzywdzonej. Nie istnieje zatem tego rodzaju obawa by niezbędnym było stosowanie wymienionych wyżej środków karnych. Podczas 3-letniego okresu próby postępowanie T. P. pozostawać będzie ponadto pod stałym nadzorem kuratora. Jeżeli oskarżony zacznie ponownie dopuszczać się względem skarżącej niedopuszczalnych zachowań, kurator obowiązany będzie podjąć wszelkie odpowiednie działania dla ochrony jej interesu, w tym także, w ostateczności, działania zmierzające do zarządzenia przez sąd wykonania zawieszonej kary pozbawienia wolności.

Wniosek

Zmiana wyroku sądu I instancji poprzez wymierzenie T. P. surowszej kary, a także orzeczenie wobec niego środków karnych w postaci zakazu zbliżania się do pokrzywdzonej i jej dzieci.

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny.

Z uwagi na powyższe rozważania, wniosek oskarżycielki posiłkowej uznać należało za niezasadny.

4.  OKOLICZNOŚCI PODLEGAJĄCE UWZGLĘDNIENIU Z URZĘDU

4.1.

Zwięźle o powodach uwzględnienia okoliczności

5.  ROZSTRZYGNIĘCIE SĄDU ODWOŁAWCZEGO

1.7.  Utrzymanie w mocy wyroku sądu pierwszej instancji

5.1.1.

Przedmiot utrzymania w mocy

Całość wyroku Sądu Rejonowego w Wołominie z dnia 25 lipca 2022 roku, sygn. akt V K 931/17

Zwięźle o powodach utrzymania w mocy

Podniesiona w apelacji argumentacja oskarżycielki posiłkowej R. P. nie mogła podważyć prawidłowości i zasadności rozstrzygnięcia Sądu Rejonowego. Wobec tego, wnioski skarżącej nie zostały uwzględnione, a zaskarżony wyrok utrzymano w mocy.

1.8.  Zmiana wyroku sądu pierwszej instancji

5.2.1.

Przedmiot i zakres zmiany

Zwięźle o powodach zmiany

1.9.  Uchylenie wyroku sądu pierwszej instancji

1.1.7.  Przyczyna, zakres i podstawa prawna uchylenia

5.3.1.1.1.

art. 439 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

5.3.1.2.1.

Konieczność przeprowadzenia na nowo przewodu w całości

art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

5.3.1.3.1.

Konieczność umorzenia postępowania

art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia i umorzenia ze wskazaniem szczególnej podstawy prawnej umorzenia

5.3.1.4.1.

art. 454 § 1 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

1.1.8.  Zapatrywania prawne i wskazania co do dalszego postępowania

1.10.  Inne rozstrzygnięcia zawarte w wyroku

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

6.  Koszty Procesu

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

Pkt 5

Sąd Okręgowy zwolnił R. P. od opłat i ponoszenia przypadających na nią pozostałych kosztów sądowych, przejmując wydatki na rachunek Skarbu Państwa. Zgodnie bowiem z art. 624 § 1 k.p.k., sąd może zwolnić oskarżyciela posiłkowego w całości lub w części od zapłaty na rzecz Skarbu Państwa kosztów sądowych, jeżeli istnieją podstawy do uznania, że uiszczenie ich byłoby dla niego zbyt uciążliwe ze względu na sytuację rodzinną, majątkową i wysokość dochodów, jak również wtedy, gdy przemawiają za tym względy słuszności. Okoliczności przedmiotowej sprawy, w tym przede wszystkim sytuacja materialna R. P., uzasadniały zwolnienie jej z ponoszenia kosztów sądowych w postępowaniu odwoławczym, pomimo tego, że wniesiona przez nią apelacja okazała się niezasadna.

7.  PODPIS

1.11.  Granice zaskarżenia

Kolejny numer załącznika

1

Podmiot wnoszący apelację

Oskarżycielka posiłkowa R. P.

Rozstrzygnięcie, brak rozstrzygnięcia albo ustalenie, którego dotyczy apelacja

Wyrok w części co do winy, kary i środków karnych

0.1.1.3.1. Kierunek i zakres zaskarżenia

☐ na korzyść

☒ na niekorzyść

☐ w całości

☒ w części

co do winy

co do kary

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

0.1.1.3.2. Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany
w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

art. 438 pkt 3 k.p.k. – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia,
jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

art. 439 k.p.k.

brak zarzutów

0.1.1.4. Wnioski

uchylenie

zmiana