Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

wyroku z 13 stycznia 2022 r.

Pozwem wniesionym 13 czerwca 2022 roku powód (...) sp. z o.o. sp. k. w G. domagał się zasądzenia na swoją rzecz od pozwanego (...) S.A. w W. kwoty 7463,90 złotych wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od kwoty 6971,90 zł od dnia 05.02.2022 roku do dnia zapłaty, zaś od kwoty 492 złotych od dnia 31.05.2022 roku do dnia zapłaty wraz z kosztami procesu według norm przepisanych. Na dochodzone pozwem roszczenie składa się dalsze odszkodowanie z tytułu uszkodzenia pojazdu marki O. o nr rej. (...) wskutek kolizji, do której doszło 16.07.2021 roku. Pozwany przed dokonaniem cesji wierzytelności wypłacił na rzecz poszkodowanego tytułem odszkodowania kwotę 2.772,79 zł. Poszkodowany Ł. Z. na podstawie umów cesji zbył na rzecz powoda wierzytelność przysługującą mu tytułem odszkodowania za uszkodzenie pojazdu od pozwanego. Odpowiedzialność pozwanego wynikała z tego, że był on ubezpieczycielem z tytułu odpowiedzialności cywilnej posiadacza pojazdu mechanicznego sprawcy kolizji. Powód dochodzi również kwoty 492 złotych kosztów sporządzenia prywatnej ekspertyzy. (k. 1-5)

W odpowiedzi na pozew pozwany, reprezentowany przez profesjonalnego pełnomocnika, wniósł o oddalenie powództwa w całości oraz wniósł o zasądzenie na swoją rzecz od kosztów procesu. Pozwany nie zakwestionował swojej odpowiedzialności co do zasady, zaprzeczył jedynie wysokości obowiązku odszkodowawczego przyjętego w kalkulacji przedstawionej przez powoda, wskazując, że dotychczas wypłacone odszkodowanie stanowi wyrównanie szkody i dalsze roszczenia są nieuzasadnione. Poszkodowany nie skorzystał z propozycji naprawy w warsztacie sieci Naprawczej (...) zawartej w piśmie z dnia 29.12.2021 r. Zdaniem strony pozwanej konieczne jest uwzględnienie rzeczywistych kosztów naprawy pojazdu, co wymaga przedłożenia przez powoda faktur za naprawę. Pozwany zakwestionował koszty prywatnej opinii jako nieprzydatnej do rozstrzygnięcia sprawy (k. 32-36)

W ostatecznych stanowiskach strony podtrzymały swoje wcześniejsze twierdzenia i wnioski.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

W dniu 16.07.2021 roku, na skutek kolizji spowodowanej przez sprawcę prowadzącego pojazd objęty przez (...) S.A. ochroną w zakresie obowiązkowego ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych, uszkodzeniu uległ pojazd marki O. o nr rej. (...) stanowiący własność Ł. Z.. Pozwany przejął odpowiedzialność odszkodowawczą względem poszkodowanego.

(okoliczność bezsporna)

W dniu 27.12.2021 r. zgłoszono szkodę w (...) S.A., które przeprowadziło postępowanie likwidacyjne. Po przeprowadzeniu postępowania likwidacyjnego decyzją z dnia 4 lutego 2022 roku ubezpieczyciel przyznał odszkodowanie w wysokości 2772,79 zł wyliczone w oparciu o kalkulację naprawy. Uszkodzeniu uległy części oryginalne, uszkodzony pojazd został sprowadzony z Niemiec przez poszkodowanego, który jest jego pierwszym właścicielem. Pojazd został pobieżnie naprawiony z uwagi na niską kwotę odszkodowania, w tym lampa, zderzak, maska zostały naprawione zamiast wymienione. Kalkulację wykonano z uwzględnieniem kosztów części zamiennych porównywalnej jakości (P, PJ) oraz stawką roboczogodziny w wysokości 50 zł.

Mimo wezwań do zapłaty pozwany podtrzymał dotychczasowe stanowisko.

( Dowód: kosztorys E. – k.11/2-13 , decyzja z 04.02.2022 r. – k. 10-11, wezwania do zapłaty – k. 22-24, akta szkody na płycie CD – k. 38, zeznania świadka Ł. Z. – protokół rozprawy z dnia 18.10.2022 r., 00:01:04-00:06:21)

W dniu 09.02.2022 roku Ł. Z. zawarł z Odszkodowania (...) P. D. umowę cesji wierzytelności z tytułu odszkodowania za szkodę powstałą w pojeździe marki O. o nr rej. (...) jako bezpośredni skutek zdarzenia, które jest przedmiotem postępowania likwidacyjnego zarejestrowanego w (...) S.A. W dniu 15.02.2022 r. Odszkodowania (...) P. D. zawarł umowę przelewu wierzytelności z (...) sp. z o.o. w P., na podstawie której spółka nabyła przedmiotowa wierzytelność. Na podstawie umowy przelewu wierzytelność z 16.07.2022 r. powód nabył wierzytelność z tytułu odszkodowania za szkodę rzeczowa w pojeździe marki O. o nr rej. (...).

( Dowód: umowy cesji z 15.02. 2022 r. – k. 14, umowa cesji z 09.02.2022 r- k. 15, umowa cesji z 16.07.2022 r. wraz z pełnomocnictwami – k. 16-17)

Strona powodowa zleciła sporządzenie kalkulacji naprawy przedmiotowego pojazdu w systemie A., zgodnie z którą koszt naprawy wyniósł 9.744,69 zł. Z tytułu wykonanej usługi została wystawiona przez P. B. jako sprzedawcę faktura VAT na kwotę 492 zł.

( Dowód: kalkulacja szkody – k. 18-20, faktura – k. 21)

Za wypłacone odszkodowanie była możliwa naprawa pojazdu jedynie z użyciem części używanych. Do części zamiennych od dostawców alternatywnych nie powinno stosować się żadnych współczynników obniżających ich wartość. Poszkodowany naprawił pokrywę silnika, lampę reflektora lewego, kratkę wlotu powietrza, osłonę chłodnicy, zamiast ją wymienić zgodnie z kwalifikacją ubezpieczyciela.

Technicznie i ekonomicznie uzasadniony koszt naprawy samochodu marki O. o nr rej. (...) po kolizji z 16.07.2021 r., przy zastosowaniu cen części zamiennych oryginalnych producenta i z uwzględnieniem stawek w wysokości mieszczącej się w granicach średnich stawek obowiązujących na rynku lokalnym za roboczogodzinę prac blacharsko-mechanicznych i lakierniczych (100 zł/rbg), wynosi 6950,61 zł.

( Dowód: opinia biegłego z zakresu techniki samochodowej i ruchu drogowego – k. 61-83, opinia uzupełniająca 98-108)

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie dokumentów, których prawdziwość i treść nie budziła wątpliwości Sądu i nie była kwestionowana przez strony. Odnośnie złożonej przez powoda prywatnej kalkulacji naprawy, Sąd uwzględnił ją wyłącznie jako dowód tego, że została ona, w toku postępowania sporządzona. Nie stanowiła ona natomiast dowodu na wysokość uzasadnionych kosztów naprawy pojazdu. Wiarygodnym dowodem na tą okoliczność była opinia biegłego z zakresu techniki samochodowej i ruchu drogowego mgr. inż. S. K.. Sąd podzielił opinię biegłego w zakresie, w jakim wskazywała, że koszt naprawy uszkodzonego pojazdu zgodnie z technologią producenta w nieautoryzowanym zakładzie oraz przy zastosowaniu części zamiennych oryginalnych producenta wynosi 6950,61 zł. Ponadto z opinii wynika, że wypłacona przez pozwanego kwota nie pozwalała na naprawę pojazdu w sposób przywracający ten pojazd do stanu sprzed uszkodzenia. Rozważań biegłego w zakresie pozostałych wariantów Sąd nie brał pod uwagę przy rozstrzyganiu z uwagi na utrwaloną linię orzeczniczą Sądu Najwyższego w tym zakresie.

Sąd oparł się także na zeznaniach świadka Ł. Z., który jako poszkodowany opisał przebieg postępowania likwidacyjnego, naprawy uszkodzonego pojazdu oraz sprzedaży wierzytelności. Zeznania poszkodowanego korelują z zebranym w sprawie materiałem dowodowym, z opinią biegłego w zakresie dokonania niepełnej naprawy uszkodzonego pojazdu.

Sąd zważył, co następuje:

Powództwo zasługiwało na uwzględnienie w części.

Roszczenie powoda oparte jest na art. art. 822 § 1 k.c. i art. 34 ust. 1 oraz 36 ust. 1 ustawy 22 maja 2003 r. o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych (t.j. Dz. U. z 2019 r. poz. 2214 ze zm.) w zw. z art. 415 k.c. w zw. z art. 436 § 2 k.c.

Zgodnie z art. 822 § 1 k.c. przez umowę ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej ubezpieczyciel zobowiązuje się do zapłacenia określonego w umowie odszkodowania za szkody wyrządzone osobom trzecim, względem których odpowiedzialność za szkodę ponosi ubezpieczający albo ubezpieczony. Odpowiedzialność odszkodowawczą z tytułu obowiązkowego ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych regulują przepisy ustawy z 22 maja 2003 r. o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych (t.j. Dz. U. z 2019 r. poz. 2214 ze zm.). Zgodnie z art. 34 ust. 1 i 36 ust. 1 ustawy z tytułu ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych przysługuje odszkodowanie, jeżeli posiadacz lub kierujący pojazdem mechanicznym są zobowiązani do odszkodowania za wyrządzoną w związku z ruchem tego pojazdu szkodę, której następstwem jest śmierć, uszkodzenie ciała, rozstrój zdrowia bądź też utrata, zniszczenie lub uszkodzenie mienia, a odszkodowanie ustala się i wypłaca w granicach odpowiedzialności cywilnej posiadacza lub kierującego pojazdem mechanicznym, najwyżej jednak do ustalonej w umowie ubezpieczenia sumy gwarancyjnej. Ustalenie odszkodowania z ubezpieczenia OC następuje według ogólnych zasad, określonych w art. 361-363 k.c., z tym jedynie zastrzeżeniem, że zakład ubezpieczeń zobowiązany jest tylko do świadczenia pieniężnego, ograniczonego do wysokości, ustalonej w umowie, sumy gwarancyjnej (art. 822 § 1 k.c. i art. 36 ust. 1 ustawy). Stosownie zaś do treści art. 19 ust. 1 ustawy poszkodowany w związku ze zdarzeniem objętym umową ubezpieczenia obowiązkowego odpowiedzialności cywilnej może dochodzić roszczeń bezpośrednio od zakładu ubezpieczeń.

Przytoczone przepisy łączą więc odpowiedzialność ubezpieczyciela z obowiązkiem odszkodowania, do którego zobowiązany jest posiadacz lub kierujący pojazdem mechanicznym, który to obowiązek wynika z art. 415 k.c. w zw. z art. 436 § 2 k.c. Powódka w przedmiotowej sprawie powinna więc wykazać przesłanki, od których zależy odpowiedzialność posiadacza mechanicznego środka komunikacji, tj. 1) fakt posiadania mechanicznego środka komunikacji poruszanego za pomocą sił przyrody; 2) szkodę; 3) związek przyczynowy pomiędzy ruchem mechanicznego środka komunikacji, a powstałą szkodą; 4) winę sprawcy. Ponadto kierując roszczenie w stosunku do ubezpieczyciela, powódka powinna wykazać, że zakład ubezpieczeń zawarł ze sprawcą szkody umowę ubezpieczenia obowiązkowego OC posiadaczy pojazdów mechanicznych.

Na gruncie przedmiotowej sprawy pozwany nie kwestionował co do zasady swojej odpowiedzialności za szkodę spowodowaną przez sprawcę. Sporna była jedynie wysokość szkody.

Przechodząc do oceny wysokości dochodzonej pozwem kwoty Sąd przyjął, że odszkodowanie w takiej wysokości, jakiej domagał się powód jest częściowo zasadne. Oś sporu koncentrowała się w niniejszej sprawie wokół kwestii jaki rodzaj części powinien być wzięty pod uwagę przy obliczeniu odszkodowania należnego powodowi. Powód dokonując wyliczenia wysokości odszkodowania uwzględniła koszt części oryginalnych. Z kolei strona pozwana stała na stanowisku, że powód powinien przedłożyć faktury dokumentujące faktyczne koszty naprawy pojazdu, a nadto że przywrócenie pojazdu do stanu poprzedniego powinno nastąpić przy użyciu części zamiennych bądź oryginalnych używanych.

Za punkt wyjścia należy przyjąć, że zasadą powinno być ustalanie odszkodowania według części oryginalnych, skoro uszkodzone części były częściami oryginalnymi. Nie budzi wątpliwości, że z założenia wykorzystanie właśnie takich części zapewnia przywrócenie pojazdu do stanu poprzedniego pod wszystkimi istotnymi względami. W konsekwencji, w sprawie o odszkodowanie za szkodę w pojeździe mechanicznym, gdy w następstwie kolizji uszkodzeniu uległy części oryginalne i zachodzi konieczność ich wymiany na nowe, poszkodowanemu co do zasady powinno przysługiwać prawo do odszkodowania ustalonego według cen części oryginalnych pochodzących bezpośrednio od producenta i opatrzonych jego logo. Uprawnienie to, w ocenie Sądu, jest niezależne od wieku pojazdu, stanu jego wyeksploatowania i faktu, że w obrocie dostępne są również tzw. części alternatywne, nie będące częściami oryginalnymi, w tym tzw. części o jakości porównywalnej do oryginalnych (oznaczone symbolem (...)). Dzięki bowiem naprawie dokonanej z wykorzystaniem części oryginalnych stan pojazdu jest pod względem technicznym, użytkowym i estetycznym najbardziej zbliżony do jego stanu sprzed kolizji, co odpowiada zasadzie pełnego odszkodowania. Stanowisko to jest zbieżne z wyrażonym w orzecznictwie SN poglądem, że „ poszkodowany ma prawo oczekiwać, iż otrzyma od ubezpieczyciela kwotę, która obejmuje także wartość nowych części, których zamontowanie jest potrzebne, aby pojazd został przywrócony do stanu sprzed zdarzenia wyrządzającego szkodę; obowiązkiem zakładu ubezpieczeń jest ustalenie i wypłacenie odszkodowania w takiej właśnie wysokości.” (por. chwała SN(7) z 12.04.2012 r., III CZP 80/11, OSNC 2012, nr 10, poz. 112). Prezentując ten pogląd Sąd Najwyższy jednocześnie zaznaczył, że nie jest wykluczona sytuacja, w której montaż części nowych doprowadzi do zwiększenia wartości pojazdu w stosunku do stanu sprzed wystąpienia szkody. Niemniej jednak ciężar dowodu obciąża w tym zakresie pozwanego ubezpieczyciela.

W niniejszej sprawie pozwany nie wykazał, by naprawa nowymi częściami oryginalnymi doprowadzić miała do zwiększenia ogólnej wartości samochodu. Nie jest także trafny zarzut strony pozwanej, która zarzucała, że powód powinien przedstawić faktury, z których rzeczywisty koszt naprawy. W tym zakresie podzielić należy stanowisko powoda, zgodnie z którym roszczenie o naprawienie szkody nie jest zależne od tego, czy poszkodowany w ogóle naprawił powstałą w jego majątku szkodę, jak również przy użyciu jakich metod tego dokonał, tj. czy naprawił swój samochód w autoryzowanym warsztacie samochodowym, czy też w innym miejscu, przy użyciu jakich części, czy poniósł koszt stawki roboczogodzin, czy też naprawę wykonał naprawę przy pomocy rodziny lub znajomych. Istotne dla ustalenia wysokości odszkodowania jest jedynie ocena wielkości uszczerbku majątkowego w prawnie chronionych dobrach poszkodowanego. (por. wyrok SN z 16 kwietnia 2002 r., V CKN 980/00). W wyroku Sądu Najwyższego z dnia 25 kwietnia 2002 r. (sygn. akt I CKN 1466/99, OSNC 2003, Nr 5, poz. 64) stwierdzono, że co do zasady nabywający autoryzowane części samochodowe potrzebne do naprawy uszkodzonego w wypadku pojazdu - nie ma obowiązku poszukiwać sprzedawcy, oferującego je najtaniej. Poszkodowany nie miał obowiązku poszukiwać podmiotu, oferującego najniższe stawki ani naprawiać pojazdu w zakładzie współpracującym z ubezpieczycielem. Możliwość uzyskiwania przez ubezpieczyciela rabatów na części pozostaje bez wpływu na wysokość odszkodowania należnego poszkodowanemu z uwagi na to, iż odszkodowanie ma charakter kompensacyjny.

Pozwany także zarzucał, iż poszkodowany nie skorzystał z propozycji naprawy w warsztacie sieci Naprawczej (...). Jak to zostało wskazane wyżej jedynie naprawa przy użyciu części oryginalnych doprowadziłaby pojazd do stanu sprzed szkody, nie skutkowałaby zwiększeniem ogólnej wartości samochodu. Ponadto pozwany niezasadnie zastosował w swojej kalkulacji naprawy współczynnik eksploatacyjny obniżając wartość części zamiennych, materiałów lakierniczych, a kwota odszkodowania wypłaconego przez pozwanego wystarczyła jedynie na zakup części używanych i dokonanie naprawy pokrywy silnika, lampy reflektora lewego, kratki wlotu powietrza, osłony chłodnicy zamiast ich wymiany zgodnie z kwalifikacją ubezpieczyciela. Poszkodowany samodzielnie wykonał prace naprawcze. Wypłacona więc kwota odszkodowania nie wystarczyła na przeprowadzenie naprawy zgodnie z wytycznymi samego ubezpieczyciela, wymianę wskazanych części, zlecenie naprawy warsztatowi. Pozwany zastosował w swojej kalkulacji zastosował rażąco niską stawkę 50 zł/rbg przy ustalonej przez biegłego stawce 100 zł/rbg.

Podsumowując Sąd uznał, że konieczne i uzasadnione koszty naprawy pojazdu w niniejszej sprawie wynoszą 6950,61 złotych. Pozwany przed wytoczeniem pozwu wypłacił poszkodowanemu kwotę 2772,79 złotych. Stąd powodowi należy się jeszcze odszkodowanie w kwocie 7177,82 złotych.

Powód wniósł także o zasądzenie kwoty 492 zł tytułem kosztów prywatnej opinii. Opinia ta została sporządzona w celu ustalenia czy powód może zasadnie dochodzić od strony pozwanej dalszego odszkodowania, zatem była niezbędna w celu oceny zasadności dochodzonego roszczenia. Powód nie wykazał jednak, by rzeczywiście poniósł koszt sporządzenia prywatnej opinii. Jednocześnie zgodnie z zapisami KRS powoda P. B., widniejące na fakturze jako sprzedawca, jest jednocześnie wspólnikiem oraz członkiem powodowej spółki, a w zakres działalności gospodarczej spółki wchodzi także działalność związana z oceną ryzyka i szacowaniem poniesionych strat. Sąd stoi więc na stanowisku, że skoro powód jest w stanie samodzielnie skalkulować wartość pojazdu w stanie uszkodzonym i nieuszkodzonym, przy pomocy swojego wspólnika będącego jednocześnie członkiem zarządu spółki, to koszt sporządzenia takiego kosztorysu powinien być wliczony w prowadzoną przez niego działalność w zakresie skupowania wierzytelności w zakresie szkód OC. Przyjęcie przeciwnego wniosku byłoby sprzeczne z zasadami logiki oraz przede wszystkim – zasadą minimalizacji szkody.

O odsetkach orzeczono na podstawie art. 481 § 1 k.c. w zw. z art. 359 § 1 k.c., zgodnie z którymi jeżeli dłużnik opóźnia się ze spełnieniem świadczenia, wierzyciel może żądać odsetek za czas opóźnienia, choćby nie poniósł żadnej szkody i chociażby opóźnienie było następstwem okoliczności, za które dłużnik odpowiedzialności nie ponosi. Istotne jest więc ustalenie momentu, w którym dłużnik opóźnił się ze spełnieniem świadczenia. Termin spełnienia świadczenia przez dłużnika, którym jest zakład ubezpieczeń, w ramach ubezpieczenia OC posiadaczy pojazdów mechanicznych, oznaczony jest w art. 14 ust. 1 ustawy z dnia 22 maja 2003 r. o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych, według którego zakład ubezpieczeń wypłaca odszkodowanie w terminie 30 dni licząc od dnia złożenia przez poszkodowanego lub uprawnionego zawiadomienia o szkodzie. Jedynie w przypadku gdyby wyjaśnienie w terminie, o którym mowa w ust. 1, okoliczności niezbędnych do ustalenia odpowiedzialności zakładu ubezpieczeń albo wysokości odszkodowania okazało się niemożliwe, odszkodowanie wypłaca się w terminie 14 dni od dnia, w którym przy zachowaniu należytej staranności wyjaśnienie tych okoliczności było możliwe (ust. 2). Szkoda została zgłoszona 27.12.2021 roku, skapitalizowane odsetki przyznano od 05.02.2022 roku zgodnie z żądaniem pozwu.

Z uwagi na powyższe orzeczono w pkt I i II wyroku.

O kosztach Sąd orzekł na podstawie art. art. 100 k.p.c. Powód poniósł koszty w wysokości 2317 zł, na które złożyło się na nie: wynagrodzenie pełnomocnika w kwocie 1800 zł (zgodnie ze stawką z § 2 pkt 4 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych), opłata od pozwu - 500 zł, oraz opłata skarbowa od pełnomocnictwa -17 zł. Pozwany poniósł koszty w wysokości 1817 zł, na które złożyło się na nie: wynagrodzenie pełnomocnika w kwocie 1800 zł (zgodnie ze stawką z § 2 pkt 4 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych) oraz opłata skarbowa od pełnomocnictwa -17 zł.

Powód wygrał sprawę w 56 %, stąd należy się zwrot kosztów w kwocie 1297,52 zł, jednocześnie pozwany wygrał sprawę w 44 % tj 798,48 zł. Różnica w poniesionych kosztach wynosi 498,04 zł i taką kwotę Sąd zasądził od pozwanego na rzecz powoda.

W punkcie IV i V wyroku Sąd nakazał ściągnąć od powoda kwotę 507,47 zł, od pozwanego kwotę 645,88 zł tytułem kosztów poniesionych tymczasowo przez Skarb Państwa na poczet opinii biegłego sądowego (1153,35 zł)