Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 28 lipca 2016 r.

Sąd Apelacyjny w Katowicach

Wydział III Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

po rozpoznaniu w dniu 28 lipca 2016r. w Katowicach

sprawy z odwołania A. K. (A. K. )

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w B.

o prawo do renty socjalnej

na skutek apelacji ubezpieczonej A. K.

od wyroku Sądu Okręgowego - Sądu Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w Bielsku-Białej

z dnia 23 kwietnia 2015r. sygn. akt VI U 190/15

oddala apelację.

/-/ SSO del. B. Torbus /-/ SSA M. Małek-Bujak /-/ SSA J. Pietrzak

Sędzia Przewodniczący Sędzia

Sygn. akt III AUa 1422/15

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 13 stycznia 2015r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w B. odmówił A. K. prawa do renty socjalnej na dalszy okres wskazując, że nie ma ona prawa do renty socjalnej, albowiem komisja lekarska orzeczeniem z dnia
29 grudnia 2014r. stwierdziła, że ubezpieczona nie jest całkowicie niezdolna do pracy.

W odwołaniu od decyzji ubezpieczona domagała się przywrócenia prawa do renty socjalnej podnosząc, że bóle i ograniczona sprawność ruchowa mają wpływ na czynności oraz aktywność w życiu codziennym.

Wyrokiem z dnia 23 kwietnia 2015r., sygn. akt VI U 190/15 Sąd Okręgowy
w Bielsku-Białej oddalił odwołanie.

Sąd Okręgowy ustalił, że decyzją z dnia 4 stycznia 2012r. ZUS Oddział w B. przyznał odwołującej prawo do renty socjalnej od dnia 1 listopada 2011r. do dnia
31 grudnia 2014r. Wnioskiem z dnia 20 listopada 2014r. ubezpieczona wystąpiła do
organu rentowego o przywrócenie prawa do renty socjalnej. Orzeczeniem z dnia 8 grudnia 2014r. lekarz orzecznik ZUS rozpoznał u A. K. artrozę biodra prawego,
skrócenie pozapalne uda prawego - stan po wielokrotnych wydłużeniach, skoliozę piersiowo - lędźwiową kręgosłupa i zespół bólowy kręgosłupa i uznał, że zmiany powodują u ubezpieczonej nadal całkowitą niezdolność do pracy do dnia 31 grudnia 2017r. Na skutek zgłoszenia zarzutu wadliwości orzeczenia komisja lekarska ZUS orzeczeniem z dnia
29 grudnia 2014r. stwierdziła, że istniejące kalectwo bezspornie upośledza sprawność
narządu ruchu badanej, ale nie powoduje niezdolności do jakiejkolwiek pracy i to orzeczenie stanowiło podstawę zaskarżonej decyzji odmownej.

Sąd Okręgowy, uzupełniając materiał dowodowy w sprawie, celem oceny aktualnego stanu zdrowia odwołującej, dopuścił dowód z opinii biegłego lekarza sądowego.

Biegły sądowy lekarz specjalista ortopeda, na podstawie wywiadu, badania fizykalnego i dokumentacji medycznej rozpoznał u odwołującej: stan po krwiopochodnym zapaleniu prawego stawu biodrowego; zmiany zwyrodnieniowe tego stawu z podwichnięciem w stawie i zniekształceniem panewki stawowej; boczne skrzywienie kręgosłupa i wskazał,
że jego zdaniem ubezpieczona z przyczyn ortopedycznych nie jest całkowicie niezdolna do pracy zarobkowej.

W oparciu o wnioski opinii biegłego Sąd I instancji uznał odwołanie za bezzasadne
i w oparciu o art. 4, ust. 1 i 2 z dnia 27 czerwca 2003r. o rencie socjalnej (Dz. U. tj. z 2013r., poz. 982 ze zm.), wskazujący na przesłanki prawa do renty socjalnej uznał, że nie zostały one spełnione z uwagi na to, że ubezpieczona nie utraciła zdolności do jakiejkolwiek pracy.

Sąd nie uwzględnił zarzutów odwołującej zawartych w odwołaniu albowiem stwierdzany ból i ograniczona sprawność ruchowa nie stanowią przesłanki do uznania całkowitej niezdolności do pracy tj. niezdolności do wykonywania jakiejkolwiek pracy.

Apelację od wyroku wniósł pełnomocnik ubezpieczonej.

Zaskarżając w całości wyrok Sadu I instancji zarzucił:

1. naruszenie przepisów postępowania, które miało wpływ na treść zaskarżonego orzeczenia:

- art. 278 w zw. z art. 233 k.p.c. poprzez bezzasadne podzielenie opinii biegłego ortopedy sporządzonej w sprawie, w sytuacji gdy opinia ta jest niekompletna,
nie odpowiada na zasadnicze, postawione przez Sąd pytanie, tj. czy stan zdrowia odwołującej się uległ poprawie w stosunku do tego, który był podstawą wydania decyzji ostatecznej ZUS z dnia 4 stycznia 2012r., a w konsekwencji jest całkowicie nieprzydatna dla rozpoznania przedmiotu postępowania,

- art. 244 k.p.c. poprzez jego niezastosowanie i nieuwzględnienie, że decyzja ZUS
z dnia 4 stycznia 2012r. stanowi dowód tego, że odwołująca się jest całkowicie niezdolna do pracy, zaś brak jest dowodu przeciwko osnowie tego dokumentu,
wobec nieustalenia przez biegłego zmiany stanu zdrowia skutkującej przywróceniem jej zdolności do pracy

- art. 365 § 1 k.p.c. poprzez orzeczenie sprzecznie z decyzją ostateczną tj. decyzją
ZUS z dnia 4 stycznia 2012r., w sytuacji gdy Sąd jest związany tą decyzją wobec nieustalenia zmiany stanu faktycznego, a tym samym wydanie orzeczenia sprzecznego z konstytucyjną zasadą ochrony praw nabytych.

W oparciu o podniesione zarzuty pełnomocnik ubezpieczonej wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku poprzez przyznanie odwołującej prawa do renty socjalnej, ewentualnie o uchylenie zaskarżonego orzeczenia i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi I instancji, w obu przypadkach za przyznaniem odwołującej się kosztów postępowania według norm przepisanych.

W uzasadnieniu apelacji pełnomocnik ubezpieczonej podniósł, że opinia biegłego ortopedy jest niekompletna i nie odpowiada na postawione pytania, a tym samym jest całkowicie nieprzydatna do rozpoznania przedmiotu postępowania.

Dopuszczając dowód z opinii biegłego ortopedy Sąd nakazał biegłemu zbadanie czy
w porównaniu z ostatnim badaniem orzeczniczym nastąpiła istotna poprawa stanu zdrowia odwołującej się, a jeżeli tak, to na czym ta zmiana polega, jednak biegły na powyższe pytanie nie odpowiedział. W uzasadnieniu do opinii nie ma ani jednego zdania na temat tego czy poprawa nastąpiła, jakiego jest rodzaju, na czym polega oraz czy wpływa na zdolność do pracy. Biegły przedstawia jedynie własną ocenę niezmienionego stanu faktycznego.

Ponadto na podstawie stwierdzonych przez siebie dolegliwości biegły dochodzi
do wniosków całkowicie sprzecznych z zasadami logicznego rozumowania i doświadczenia życiowego: stwierdza we wnioskach zamieszczonych w opinii „bolesność jedynie w krańcowych zakresach ruchów”. Z powyższego wynika, że odwołująca się odczuwa ból przy każdym ruchu. Biegły ponadto nie tłumaczy co według niego znaczy chód wydolny, czy dobry zakres ruchomości. Biegły nie pisze również jakie dokładnie czynności odwołująca może wykonywać bez ograniczeń, do jakich jest zdolna jedynie częściowo, a do jakich
nie jest zdolna w ogóle. Opinia biegłego jest zatem arbitralna, lakoniczna i nie nadaje się
do oceny stanu zdrowia odwołującej.

Sąd I instancji pominął te okoliczności uznając opinię biegłego, sprzeczną z zasadami logicznego rozumowania, za prawidłową.

Tymczasem zauważyć należy, iż decyzją ZUS z dnia 4 stycznia 2012r. organ ten stwierdził, że A. K. jest całkowicie niezdolna do pracy i przyznał odwołującej się prawo do renty socjalnej. Decyzja o takiej treści, wydana przez uprawniony organ władzy publicznej jest dokumentem urzędowym i stanowi dowód tego co zostało w niej stwierdzone. Zgodnie zatem z treścią powołanej decyzji, odwołująca jest całkowicie niezdolna do pracy. Jedynym dowodem, na podstawie którego można by ustalić, że jest inaczej niż to ustalono
w decyzji jest dowód z opinii biegłego, który stwierdziłby że stan zdrowia odwołującej
się uległ poprawie w stosunku do stanu zdrowia w czasie wydawania pierwszej decyzji,
a ponadto, że ta poprawa wpływa na zdolność do pracy odwołującej się.

W sytuacji gdy biegły niczego takiego nie ustalił, należy przyjąć że stan faktyczny, który stwierdza decyzja z dnia 4 stycznia 2012r. jest nadal aktualny.

Stąd wobec nieustalenia zmiany stanu faktycznego, tj. poprawy stanu zdrowia odwołującej się, skutkującej uzyskaniem zdolności do pracy, nie jest w ogóle możliwe wydanie orzeczenia innej treści niż decyzja ostateczna a to dlatego, że Sąd jest związany decyzją ostateczną, która kreuje pewien stan prawny, a także dlatego, że takie orzeczenie jest arbitralne i sprzeczne z zasadami logiki.

Jeżeli bowiem w określonym stanie faktycznym przyznano odwołującej się uprawnienie, to bez ustalenia zmiany tego stanu faktycznego nie jest możliwe odebranie
tego prawa.

Sąd Apelacyjny, uzupełniając postępowanie dowodowe dopuścił dowód z opinii biegłego ortopedy na okoliczność ustalenia, czy ubezpieczona jest całkowicie niezdolna do pracy z powodu naruszenia organizmu, które powstało przed ukończeniem 18 roku życia, w trakcie nauki w szkole, a jeżeli tak, czy ta całkowita niezdolność do pracy będzie trwała
przez okres dłuższy niż 5 lat; jeżeli wedle wiedzy medycznej istnieją rokowania odzyskania zdolności do pracy przed upływem tego okresu (okresowa niezdolność do pracy), czy też będzie trwała przez okres dłuższy niż 5 lat; jeżeli wedle wiedzy medycznej nie ma rokowań odzyskania zdolności do pracy przed upływem tego okresu, czy w porównaniu z ostatnim badaniem przeprowadzonym przez organ rentowy nastąpiła istotna poprawa stanu zdrowia ubezpieczonej, a jeżeli tak, to na czym ta zmiana polega, z ustosunkowaniem się do opinii biegłego lek. med. R. W. i zarzutów apelacji.

W opinii z dnia 1 kwietnia 2016r. biegły sądowy ortopeda lek. med. K. J., na podstawie analizy dostarczonej dokumentacji medycznej, badania pacjentki oraz zebranego wywiadu stwierdził, że w okresie od 31 maja do 27 lipca 2000r. ubezpieczona przebywała w Szpitalu w Ż. na Oddziale Ortopedyczno - Urazowym z powodu
zapalenia szyjki kości udowej prawej i prawego stawu biodrowego – krwiopochodnego,
przy wykluczeniu choroby nowotworowej, następnie przekazano ubezpieczoną do leczenia
w Klinice (...) w S.. Leczona w okresie od 27 lipca do 6 sierpnia 2000r. Rozpoznano zwichnięcie stawu biodrowego prawego, stan po zapaleniu prawego biodra. Założono aparat Wagnera na miednicę i kość udową. W dniu 8 czerwca 2001r. ubezpieczona z powodu skrócenia kończyny dolnej prawej o 3,5 cm skierowana do zabiegu przedłużenia.
W okresie od 10 października do 7 grudnia 2001r. wykonano w S. zabieg -
założono aparat Ilizarowa z kortykotomią kości udowej i uzyskano wydłużenie uda
o 3,5 cm. Ubezpieczona jeszcze kilkakrotnie do 2008r. przebywała w Klinice (...)
w S. gdzie dokonywano różnych zabiegów z powodu powikłań pooperacyjnych.
W 2013r. u pacjentki był planowany zabieg całkowitej endoprotezy stawu biodrowego. Odstąpiono od zabiegu z powodu ustąpienia dolegliwości bólowych oraz konieczności wykonania specjalnej protezy, której zastosowanie nie spowodowałoby wydłużenia kończyny.

Biegły, badając osobiście ubezpieczoną stwierdził, że pojawiła się w gabinecie samodzielnie, ma chód nieznacznie utykający na kończynę dolną prawą i porusza się bez pomocy sprzętu ortopedycznego. Kręgosłup bez dużego napięcia mięśni przykręgosłupowych i patologii korzeniowych. W zakresie kończyn górnych bez odchyleń od normy. Zdolność chwytna obu dłoni zachowana. W zakresie kończyn dolnych zaniki mięśni uda prawego na porównywalnych wysokościach z udem lewym o 6 - 8 cm, podudzie lewe o porównywalnych parametrach. W zakresie uda prawego zgięcie około 95 stopni, przy normie 130 stopni, kończynę wyprostowuje do pełnego wyprostu. Ma wyraźną bolesność przy ruchach skrajnych, natomiast ruchy rotacyjne, odwodzenia i przywodzenia ograniczone około 15 stopni w porównaniu z biodrem lewym. Bolesność przy ruchach skrajnych. Staw kolanowy
i skokowy kończyny dolnej prawej posiada ruchomość w granicach normy.

Na podstawie analizy dokumentacji medycznej biegły stwierdził u ubezpieczonej
stan po krwiopochodnym zapaleniu stawu biodrowego prawego z podwichnięciem
i zniekształceniem panewki stawowej, boczne skrzywienie kręgosłupa.

Ustalił, że ubezpieczona jest zakwalifikowana do wszczepienia specjalistycznej endoprotezy i oczekuje na termin zabiegu. Ma upośledzoną funkcje stawu biodrowego prawego ale porusza się bez sprzętu ortopedycznego, jest samodzielna.

W ocenie biegłego ubezpieczona może wykonywać pracę w warunkach pracy chronionej bez dźwigania ciężarów i w pozycji wymuszonej, nie jest całkowicie niezdolna
do pracy z powodu naruszenia organizmu. Biegły podzielił wnioski opinii biegłego lek. med. R. W..

W zarzutach do opinii pełnomocnik ubezpieczonej podniósł, że nie uwzględnia
ona szeregu zarzutów przedstawionych przez ubezpieczoną do poprzedniej opinii, biegły nie wskazał także, czy nastąpiła poprawa stanu zdrowia ubezpieczonej w porównaniu z ostatnim badaniem orzeczniczym.

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje:

Apelacja ubezpieczonej podlega oddaleniu.

Sąd Apelacyjny, po przeprowadzeniu uzupełniającego postępowania dowodowego, w całości podziela ustalenia oraz stanowisko zawarte w uzasadnieniu zaskarżonego orzeczenia.

Przedstawione przez apelującego argumenty i zastrzeżenia do opinii nie wnoszą
do sprawy żadnych nowych okoliczności faktycznych ani prawnych, mogących stanowić podstawę zmiany zaskarżonego orzeczenia, a stanowią jedynie polemikę z dokonaną przez Sąd I instancji swobodną oceną dowodów.

Podkreślenia wymaga, że zgodnie z dyspozycją art. 4 ust. 1 ustawy z dnia 27 czerwca 2003r. o rencie socjalnej renta taka przysługuje osobie pełnoletniej całkowicie niezdolnej
do pracy, zaś zgodnie z art. 5 tej ustawy ustalenia całkowitej niezdolności do pracy dokonuje lekarz orzecznik Zakładu, zwany dalej "lekarzem orzecznikiem", na zasadach i w trybie określonych w ustawie z dnia 17 grudnia 1998r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych.

Z kolei zgodnie z art. 12 ust. 6 ustawy o rencie socjalnej od decyzji w sprawie renty socjalnej wydanej przez jednostkę organizacyjną Zakładu lub przez organ emerytalno-rentowy osobie ubiegającej się o rentę socjalną przysługują środki odwoławcze przewidziane dla decyzji w sprawach emerytur i rent w ustawie o systemie ubezpieczeń społecznych.

W konsekwencji w toku postępowania pierwszą i w zasadzie podstawową przesłanką jest badania stopnia niezdolności do pracy w kontekście obiektywnym.

W tym znaczeniu brak odniesienia się biegłych czy lekarza orzecznika do poprzedniego stanu zdrowia ubezpieczonej pozostaje bez znaczenia dla rozstrzygnięcia
i nie jest niezgodny z zasadami logicznego wnioskowania, albowiem niezdolność do pracy w danym czasie (w tym przypadku w dacie wydania decyzji) ma charakter obiektywny i dotyczy skonkretyzowanego w czasie stanu faktycznego, tak co do schorzeń, jak i ewentualnej
oceny kwalifikacji zawodowych i ogólnej sytuacji na rynku pracy (w zakresie np. przekwalifikowania zawodowego) czy nawet stopnia przyzwyczajenia się osoby dotkniętej dysfunkcją do codziennego funkcjonowania.

Oczywiście w pewnych sytuacjach zasadnym jest dokonanie porównania stanu zdrowia osoby badanej z poprzednio stanem zdrowia, jednakże nie zawsze jest to wskazane – i tak ma to miejsce w niniejszej sprawie.

Stąd też Sąd Apelacyjny uznał, że przeprowadzona przez biegłych ocena
stanu zdrowia ubezpieczonej była prawidłowa i spójna, a co więcej, ocena ta wymagała skorzystania z wiadomości specjalnych i Sąd w tym zakresie jest związany opinią biegłych.

Skoro zatem uznali oni, że ubezpieczona nie jest osobą całkowicie niezdolną do pracy, nie została spełniona podstawowa przesłanka pozwalająca na przyznanie ubezpieczonej
na dalszy okres prawa do renty socjalnej, a w konsekwencji na mocy art. 385 k.p.c. orzekł
o oddaleniu apelacji jako bezzasadnej.

/-/ SSO del. B. Torbus /-/ SSA M. Małek-Bujak /-/ SSA J. Pietrzak

Sędzia Przewodniczący Sędzia

MP